fbpx
Wikipedia

Realizm (beynəlxalq münasibətlər)

Realizm beynəlxalq münasibətlər nəzəriyyəsinin ənənələrindən biridir. Beynəlxalq anarxiya və güc siyasəti məsələlərini diqqət mərkəzində saxlayan realizm, əsasən, Tomas Hobbes və Nikcolo Makiavellinin yaradıcılığına əsaslanaraq fəlsəfi cəhətdən qurulmuşdur. Realizm beynəlxalq münasibətlər yanaşması olaraq 20-ci əsrdə müharibələr dövründə ortaya çıxdı.

Əsas fərziyələr

Realizm, əsasən, dörd təklifə əsaslanan beynəlxalq münasibətlər ənənəsidir.

Realizmə görə, beynəlxalq sistem anarxikdir.

Dövlətlərin davranışlarını və qarşılıqlı əlaqələrini tənzimləyə biləcək aktyorlar yoxdur. Dövlətlər digər dövlətlərlə münasibətlərini tənzimləyirlər. Realizmin anarxiya təsəvvürünə görə, beynəlxalq sistemdəki anarxiya dövlətlərin öz suverenliyinin nəticəsidir. Müvafiq olaraq, anarxiyanın olmaması həm də dövlət suverenliyinin olmaması deməkdir.

  • Beynəlxalq sistemdə daimi düşmənçilik var.
  • Dövlətlər Beynəlxalq münasibətlərin ən vacib aktyorlarıdır
  • Beynəlxalq Sistemdəki hər bir dövlət, rasional bir aktyor olaraq sistemin vahididir.
  • Dövlətlər öz maraqlarını həyata keçirməyə meyllidirlər.
  • Dövlətlər mümkün qədər çox mənbələrə çatmaq üçün çalışırlar.
  • Dövlətlər üçün əsas problem mövcud olmaqdır.
  • Dövlətlər öz hərbi qüvvələrini sağ qalmaq üçün inkişaf etdirir, bu da bir təhlükəsizlik dilemmasına səbəb olur.

Realistlər insanların fitri yaxşılığa meylli olmadıqlarını, əksinə eqoist və rəqabətli olduqlarını düşünürlər. Realistlərin bu nöqteyi-nəzərindən insan təbiətini "eqoist" olmasa da, birlikdə yaşamaq şərtləri olana qədər qarşıdurma deyildir.

Dövlətlər bir anarxik quruluşa sahib olan Beynəlxalq Sistemdə təhlükəsizliyini təmin etmək üçün güc toplamağa yönəlmiş bir maraq olduğunu vurğulayırlar. Güc burada digər dövlətləri məcbur etmək və qarşısını almaq üçün lazım olan maddi qaynaqlar baxımından düşünülmüş bir konsepsiya kimi istifadə olunur. Güc tətbiqi, milli mənafeyə çatmaq üçün istifadə edilən və ya milli maraqları təhdid edən hər hansı bir şeyin qarşısını almaq üçün istifadə edilən cəlbedici taktika və davranışları vurğulayır.

Realizmdə dövlət Beynəlxalq Sistemin ən vacib aktyorudur və bir dövlətin gücü hərbi gücünə görə qiymətləndirilir. Realizmin əsas anlayışlarından biri də beynəlxalq güc bölgüsüdür. Bu bölgü sistemin qütb vəziyyətini, başqa sözlə, qütblüyünü göstərir. Beynəlxalq Sistemin qütbü, sistemdəki dövlət bloklarının sayını göstərən bir anlayışdır. Çoxpolyar beynəlxalq sistem üç və ya daha çox güc blokundan ibarətdir. Bir bipolyar sistem iki qütbdən ibarət olsa da, unipolar sistem tək bir gücün və ya hegemonun hakimiyyəti altındadır. Birpolyar bir sistemdə Realizm, digər dövlətlərin dövlətə, sistemin hegemonuna qarşı bir araya gələcəyini və güc balansı siyasətini həyata keçirəcəyini güman edir. Realizmə görə, hər bir dövlət hegemonluğu öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün bir vasitə kimi qurmağa çalışsa da, Beynəlxalq Sistemdə bir hegemonluğun ortaya çıxmasının qarşısını alaraq, onu balanslaşdırır.

Dövlətlər rasional qərar qəbuletmə modelini əldə etdikləri məlumatlarla tətbiq edirlər və düzgün hesab olunurlar. Dövlətin gücü onun milli maraqlarını və suverenliyini müəyyənləşdirir. Beynəlxalq Sistemdə anarxiya hökm sürdüyü üçün heç bir beynəlxalq nüfuz yoxdur və beynəlxalq sistemdə dövlətlər öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün tək qalırlar.

Realistlərin fikrincə, suveren dövlətlər beynəlxalq sistemin əsas iştirakçılarıdır, lakin beynəlxalq güclərin böyüklüyünə görə böyük dövlətlər xüsusi diqqət yetirirlər. Beynəlxalq təşkilatlar, qeyri-hökumət təşkilatları, çoxmillətli korporasiyalar, ayrı-ayrı şəxslər və sub-dövlət və ya qeyri-dövlət təşkilatları az müstəqil təsir imkanlarına sahib olduqları güman edilir.

Realizmin tarixi

Realizm II Dünya Müharibəsinə qədər rəsmi bir ənənə olaraq Beynəlxalq Münasibətlər nizamına girməsə də, realizmin əsas fərziyyələri əvvəlcədən təsvir edilmişdir.

  • Tusidides, Peloponnes müharibələrini yazan yunan tarixçisi də realpolitikanın intellektual əcdadı hesab olunur.
  • Nikolò Maçivelli, İtalyan siyasi filosofu, "Şahzadə" kitabında bir hökmdarın əsas məqsədinin gücünün artırılması olduğunu və bu məqsədlə dini və ya etik prinsiplərə laqeyd qalmasının lazım olduğunu söylədi.
  • Kardinal Richelieu, Fransız dövlət xadimi daxili qarışıqlığı və fraksiyasizliyi sona çatdırdı və Fransanın xarici siyasətdə təsirli və üstün mövqe tutmasına imkan verdi.
  • Tomas Hobbes, müəllifi Leviathan ingilis filosofudur. Dedi ki, Leviathanda insanlar milliləşdirilməmişdən əvvəl hamı müharibə şəraitində, təbiət vəziyyətindədir.
  • Carl von Clausewitz, 18-19 əsrdə yaşamış Prussiya ümumi hərbi nəzəriyyəçisi, hərbi strategiyalar üzərində "Döyüş haqqında" əsəri ilə məşhurdur.
  • Otto von Bismark siyasi səhnədə "güc balansı" anlayışını tətbiq edən Prussiya dövlət xadimi. Güc tarazlığı sülhü silah yarışından uzaqlaşdırmaq və diqqətli real siyasət yürütmək anlayışını nümayiş etdirdi.

20-ci əsrdə realizmə töhfə verənlər

  • Hans Morgenthau Beynəlxalq münasibətlər intizamında Realizmin ilk teorizasiya tədqiqatlarını edərək, realizmin 6 əsas prinsipini formalaşdırdı.
  • Henry Kissinger
  • Richard Nikson
  • Şarl de Qoll
  • İosif Stalin
  • Zbiqnev Bzezinski

Mənbə

  1. Goodin, Robert E. (2010). The Oxford Handbook of International Relations. Oxford: Oxford University Press. p. 133. ISBN 978-0-19-958558-8.
  2. ^ Goodin, Robert E. (2010). The Oxford Handbook of International Relations. Oxford: Oxford University Press. p. 132. ISBN 978-0-19-958558-8.
  3. Jack Donnelly, "The Ethics of Realism", in Christian Reus-Smit, Duncan Snidal (eds.), The Oxford Handbook of International Relations, Oxford University Press, 2008, p. 150
  4. Political Realism, Internet Encyclopedia of Philosophy

İstinadlar

  1. Siyasi Realizm, Fəlsəfənin İnternet Ensiklopediyası

realizm, beynəlxalq, münasibətlər, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, realizm, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalənin, sonunda, mənbə, siyahısı, ancaq, mətndaxili,. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Realizm Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var ancaq metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Realizm beynelxalq munasibetler nezeriyyesinin enenelerinden biridir Beynelxalq anarxiya ve guc siyaseti meselelerini diqqet merkezinde saxlayan realizm esasen Tomas Hobbes ve Nikcolo Makiavellinin yaradiciligina esaslanaraq felsefi cehetden qurulmusdur Realizm beynelxalq munasibetler yanasmasi olaraq 20 ci esrde muharibeler dovrunde ortaya cixdi Mundericat 1 Esas ferziyeler 2 Realizmin tarixi 2 1 20 ci esrde realizme tohfe verenler 3 Menbe 4 IstinadlarEsas ferziyeler RedakteRealizm esasen dord teklife esaslanan beynelxalq munasibetler enenesidir Realizme gore beynelxalq sistem anarxikdir Dovletlerin davranislarini ve qarsiliqli elaqelerini tenzimleye bilecek aktyorlar yoxdur Dovletler diger dovletlerle munasibetlerini tenzimleyirler Realizmin anarxiya tesevvurune gore beynelxalq sistemdeki anarxiya dovletlerin oz suverenliyinin neticesidir Muvafiq olaraq anarxiyanin olmamasi hem de dovlet suverenliyinin olmamasi demekdir Beynelxalq sistemde daimi dusmencilik var Dovletler Beynelxalq munasibetlerin en vacib aktyorlaridir Beynelxalq Sistemdeki her bir dovlet rasional bir aktyor olaraq sistemin vahididir Dovletler oz maraqlarini heyata kecirmeye meyllidirler Dovletler mumkun qeder cox menbelere catmaq ucun calisirlar Dovletler ucun esas problem movcud olmaqdir Dovletler oz herbi quvvelerini sag qalmaq ucun inkisaf etdirir bu da bir tehlukesizlik dilemmasina sebeb olur Realistler insanlarin fitri yaxsiliga meylli olmadiqlarini eksine eqoist ve reqabetli olduqlarini dusunurler Realistlerin bu noqteyi nezerinden insan tebietini eqoist olmasa da birlikde yasamaq sertleri olana qeder qarsidurma deyildir Dovletler bir anarxik qurulusa sahib olan Beynelxalq Sistemde tehlukesizliyini temin etmek ucun guc toplamaga yonelmis bir maraq oldugunu vurgulayirlar Guc burada diger dovletleri mecbur etmek ve qarsisini almaq ucun lazim olan maddi qaynaqlar baximindan dusunulmus bir konsepsiya kimi istifade olunur Guc tetbiqi milli menafeye catmaq ucun istifade edilen ve ya milli maraqlari tehdid eden her hansi bir seyin qarsisini almaq ucun istifade edilen celbedici taktika ve davranislari vurgulayir Realizmde dovlet Beynelxalq Sistemin en vacib aktyorudur ve bir dovletin gucu herbi gucune gore qiymetlendirilir Realizmin esas anlayislarindan biri de beynelxalq guc bolgusudur Bu bolgu sistemin qutb veziyyetini basqa sozle qutbluyunu gosterir Beynelxalq Sistemin qutbu sistemdeki dovlet bloklarinin sayini gosteren bir anlayisdir Coxpolyar beynelxalq sistem uc ve ya daha cox guc blokundan ibaretdir Bir bipolyar sistem iki qutbden ibaret olsa da unipolar sistem tek bir gucun ve ya hegemonun hakimiyyeti altindadir Birpolyar bir sistemde Realizm diger dovletlerin dovlete sistemin hegemonuna qarsi bir araya geleceyini ve guc balansi siyasetini heyata kecireceyini guman edir Realizme gore her bir dovlet hegemonlugu oz tehlukesizliyini temin etmek ucun bir vasite kimi qurmaga calissa da Beynelxalq Sistemde bir hegemonlugun ortaya cixmasinin qarsisini alaraq onu balanslasdirir Dovletler rasional qerar qebuletme modelini elde etdikleri melumatlarla tetbiq edirler ve duzgun hesab olunurlar Dovletin gucu onun milli maraqlarini ve suverenliyini mueyyenlesdirir Beynelxalq Sistemde anarxiya hokm surduyu ucun hec bir beynelxalq nufuz yoxdur ve beynelxalq sistemde dovletler oz tehlukesizliyini temin etmek ucun tek qalirlar Realistlerin fikrince suveren dovletler beynelxalq sistemin esas istirakcilaridir lakin beynelxalq guclerin boyukluyune gore boyuk dovletler xususi diqqet yetirirler Beynelxalq teskilatlar qeyri hokumet teskilatlari coxmilletli korporasiyalar ayri ayri sexsler ve sub dovlet ve ya qeyri dovlet teskilatlari az musteqil tesir imkanlarina sahib olduqlari guman edilir Realizmin tarixi RedakteRealizm II Dunya Muharibesine qeder resmi bir enene olaraq Beynelxalq Munasibetler nizamina girmese de realizmin esas ferziyyeleri evvelceden tesvir edilmisdir 1 Tusidides Peloponnes muharibelerini yazan yunan tarixcisi de realpolitikanin intellektual ecdadi hesab olunur Nikolo Macivelli Italyan siyasi filosofu Sahzade kitabinda bir hokmdarin esas meqsedinin gucunun artirilmasi oldugunu ve bu meqsedle dini ve ya etik prinsiplere laqeyd qalmasinin lazim oldugunu soyledi Kardinal Richelieu Fransiz dovlet xadimi daxili qarisiqligi ve fraksiyasizliyi sona catdirdi ve Fransanin xarici siyasetde tesirli ve ustun movqe tutmasina imkan verdi Tomas Hobbes muellifi Leviathan ingilis filosofudur Dedi ki Leviathanda insanlar millilesdirilmemisden evvel hami muharibe seraitinde tebiet veziyyetindedir Carl von Clausewitz 18 19 esrde yasamis Prussiya umumi herbi nezeriyyecisi herbi strategiyalar uzerinde Doyus haqqinda eseri ile meshurdur Otto von Bismark siyasi sehnede guc balansi anlayisini tetbiq eden Prussiya dovlet xadimi Guc tarazligi sulhu silah yarisindan uzaqlasdirmaq ve diqqetli real siyaset yurutmek anlayisini numayis etdirdi 20 ci esrde realizme tohfe verenler Redakte Hans Morgenthau Beynelxalq munasibetler intizaminda Realizmin ilk teorizasiya tedqiqatlarini ederek realizmin 6 esas prinsipini formalasdirdi Henry Kissinger Richard Nikson Sarl de Qoll Iosif Stalin Zbiqnev BzezinskiMenbe RedakteGoodin Robert E 2010 The Oxford Handbook of International Relations Oxford Oxford University Press p 133 ISBN 978 0 19 958558 8 Goodin Robert E 2010 The Oxford Handbook of International Relations Oxford Oxford University Press p 132 ISBN 978 0 19 958558 8 Jack Donnelly The Ethics of Realism in Christian Reus Smit Duncan Snidal eds The Oxford Handbook of International Relations Oxford University Press 2008 p 150 Political Realism Internet Encyclopedia of PhilosophyIstinadlar Redakte Siyasi Realizm Felsefenin Internet EnsiklopediyasiMenbe https az wikipedia org w index php title Realizm beynelxalq munasibetler amp oldid 6041567, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.