Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch Deutsch日本語 日本語Lietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська УкраїнськаUnited State United State
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az

Vikipediya azad ensiklopediya Qırğızıstan Konstitusiyasıqırğ Кыргыз Республикасынын КонституциясыNöv konstitusiyaölkə Qı

Qırğızıstan Konstitusiyası

Qırğızıstan Konstitusiyası
Vikipediya, azad ensiklopediya
Qırğızıstan Konstitusiyası
qırğ. Кыргыз Республикасынын Конституциясы
image
Növ konstitusiya
Ölkə image Qırğızıstan
Cari nəşr may 2021
image Vikianbarda əlaqəli mediafayllar


Qırğızıstan Respublikasının Konstitusiyası (qırğ. Кыргыз Республикасынын Конституциясы) — Qırğızıstanda ən yüksək qanuni qüvvəyə malik qanun. 5 May 1993-cü ildə Qırğızıstan Respublikası Joqorku Keneşi tərəfindən təsdiq edilmişdir.

Hazırda 5 may 2021-ci il Konstitusiyası qüvvədədir.

Tarixi

| ]

Qırğızıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının 1929-cu il Konstitusiyası

| ]

30 aprel 1929-cu il tarixində Sovetlərin İkinci Ümumqırğızıstan Konqresi Konstitusiya layihəsinin son variantını nəzərdən keçirərək təsdiqlədi. Beləliklə, ilk Qırğızıstan konstitusiyası olmaq. 1929-cu ildə Qırğızıstan SSR-nin Konstitusiyası RSFSR Konstitusiyası əsasında qəbul edildi. Konstitusiyaya görə hər iki əsas dil (qırğız və rus) dövlət dilləri idi.

Qırğızıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Konstitusiyası (Əsas Qanunu) RSFSR-nin yuxarı dövlət orqanları tərəfindən təsdiq edilməli idi. RSFSR Konstitusiyasının qurduğu 44-cü maddəsindən irəli gəldi: "Muxtar Sovet sosialist respublikalarının əsas qanunları (Konstitusiyaları) Sovetlər qurultayları tərəfindən qəbul edilir, Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin təsdiqinə təqdim olunur və təqdim olunur. Ümumrusiya Sovetlər Konqresi tərəfindən son təsdiq."

Tələbə uyğun olaraq Qırğızıstan SSR-nin Konstitusiyası Ümumrusiya Sovetlər Konqresinin müzakirəsinə təqdim edildi. Lakin müəyyən obyektiv və subyektiv səbəblərdən Qırğızıstan ASSR Konstitusiyası heç vaxt təsdiqlənmədi. O dövrdə RSFSR-in tərkibinə daxil olan digər muxtar respublikaların Konstitusiyaları da təsdiq edilmədi.

1937-ci il Qırğızıstan SSR Konstitusiyası

| ]

11 Mart 1937-ci ildə Qırğızıstan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyəti, Qırğızıstan SSR Konstitusiyası layihəsini nəzərdən keçirərək təsdiqlədi və Qırğızıstan Sovetləri Sovetlərinin Fövqəladə V Qurultayında təsdiqinə təqdim etdi. Dəyişiklik və əlavələrin müzakirəsi və təqdim edilməsindən sonra, 23 mart 1937-ci ildə Redaksiya Komissiyası tərəfindən təqdim olunan Konstitusiyanın son mətni Qırğızıstan SSR Sovetlərinin Fövqəladə V Qurultayı tərəfindən təsdiq edildi.

1978-ci il Qırğızıstan SSR Konstitusiyası

| ]

15 mart 1978-ci ildə Qırğızıstan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin iclasında Konstitusiya layihəsi nəzərdən keçirildi və əsasən təsdiq edildi. Konstitusiya layihəsi ümummilli müzakirəyə təqdim edildi - respublika və yerli mətbuatda qırğız, rus və özbək dillərində ümumi tirajla təxminən yarım milyon nüsxə ilə nəşr olundu. 1978-ci ildə doqquzuncu çağırış Qırğızıstan SSR Ali Sovetinin fövqəladə səkkizinci sessiyası Qırğızıstan Sovet Sosialist Respublikasının yeni Konstitusiyasını qəbul etdi.

2010-cu il Qırğızıstan Respublikasının Konstitusiyası

| ]

Konstitusiya, ölkənin hakimiyyət formasını prezidentdən parlamentə dəyişdirərək prezidentin səlahiyyətlərini məhdudlaşdırır. Cümhuriyyətin əvvəlki iki prezidenti inqilablar zamanı devrildi. Yeni konstitusiyaya görə, prezident bir altı illik müddətə seçilir və yenidən seçilə bilməz. Prezidentin səlahiyyətləri məhdud olsa da, bu vəzifə bir çox parlamentli demokratiya ölkələrində olduğu kimi rəsmi bir ofisə çevrilmədi. Prezidentin veto hüququna malikdir və dövlət orqanlarının rəhbərlərini təyin edə bilər.

Konstitusiya millət vəkillərinin sayını 90-dan 120-yə artırır, eyni zamanda bir partiyanın 65-dən çox yer ala bilməməsi qaydasını tətbiq edir. Üstəlik, siyasi partiyaların etnik və ya dini əsaslarla yaradılmasına icazə verilmir. Hakimlər və polis və hərbi qulluqçuların siyasi partiyalara üzv olmaları qadağandır. Yeni konstitusiyanın 97-ci maddəsinə uyğun olaraq konstitusiya nəzarəti funksiyaları Ali Məhkəmənin Konstitusiya Palatası tərəfindən icra edilməli, Konstitusiya Məhkəməsi ləğv edilmişdir.

Sənəddə insan hüquqları, xüsusilə ikinci hissəyə böyük diqqət yetirilir. 16-cı maddə ayrı-seçkiliyin qadağan olunmasını elan edir. 20-ci maddədə məhkumların hüquqlarına dair ölüm hökmü və işgəncə ləğvi daxil olmaqla müddəalar yer alır.

Avropa Şurası Venesiya Komissiyası, xüsusilə insan hüquqları, qanunverici qolun gücləndirilməsi və hakimiyyətin qanunverici, icraedici qolları ilə prezident arasında səlahiyyət bölgüsü baxımından "Konstitusiya layihəsinin yüksək tərifə layiq olduğunu" söylədi. Konstitusiya Məhkəməsinin ləğvi qərarı və hökumətin qurulması mürəkkəb sistemi tənqid edildi. Komissiya ayrıca məhkəmə sisteminin müstəqilliyini təmin etməyi tövsiyə etmişdir.

Konstitusiya mətnində parlamentin, prezidentin və hökumətin xarici siyasətin həyata keçirilməsi ilə bağlı səlahiyyətlərinin bölünməsi baxımından əhəmiyyətli qüsurların olduğu və bu ölkədə konstitusiya böhranına səbəb olduğu barədə bir fikir var. Bu baxımdan 5 may 1993-cü ildə qəbul edilmiş Qırğızıstan Respublikasının ilk Konstitusiyasına qayıtmaq üçün bir hərəkat yaradıldı

2016-cı il düzəlişləri

| ]

2016-cı ilin yayında, xüsusilə baş nazirin səlahiyyətlərini genişləndirən dəyişikliklər layihəsi parlamentə təqdim edildi. Sentyabr ayında parlament referenduma edilən dəyişikliklərin ilk oxunuşunu təsdiqlədi. . Ali Məhkəmənin Konstitusiya Palatası, 1 əleyhinə 10 səslə, dəyişiklik layihəsinin qanunu pozmadığını təsbit etdi.

Venesiya Komissiyası və ATƏT DTİHB dəyişikliklər layihəsi barədə rəy yayımladı.

2016-cı ilin dekabrında dəyişikliklər ATƏT-in nəzarəti olmadan bir referendumda təsdiq edildi.

2021-ci il Qırğızıstan Konstitusiyası

| ]

11 aprel referendumu ilə qəbul edilmişdir. 5 may 2021-ci ildə ölkədə prezidentlik idarəetmə forması yaradaraq qüvvəyə mindi.

İstinadlar

| ]
  1. akipress. "Конституция Киргизской Автономной Советской Социалистической Республики 1929 г." http://kghistory.akipress.org (rus). 27 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 aprel 2021.
  2. "Конституционное развитие Кыргызской Республики - Реферат". works.doklad.ru. 27 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 may 2020.
  3. How Strong Is Kyrgyzstan’s New Constitution? Arxivləşdirilib 2013-05-22 at the Wayback Machine Radio Free Europe/Radio Liberty
  4. New Kyrgyz constitution approved Arxivləşdirilib 2017-06-05 at the Wayback Machine Al Jazeera
  5. "ЗАКЛЮЧЕНИЕ ПО ПРОЕКТУ КОНСТИТУЦИИ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ". 26 iyun 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyul 2021.
  6. "Конституция КР: без подводных мин и внешнего влияния". 6 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2016.
  7. "Конституция КР: гид по изменениям". 2 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyul 2021.
  8. В Киргизии меняют Конституцию Arxivləşdirilib 2016-11-24 at the Wayback Machine
  9. "Проект поправок в Конституцию КР вынесли на общественное обсуждение (текст)". 2 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyul 2021.
  10. "Жогорку Кенеш одобрил в первом чтении законопроект о назначении референдума по внесению поправок в Конституцию". 1 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyul 2021.
  11. "Судья Конституционной палаты Эмиль Осконбаев не поддержал поправки в Конституцию". 14 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyul 2021.
  12. "Заключение Конституционной палаты ВС КР к проекту Закона Киргизской Республики «О внесении изменений в Конституцию Киргизской Республики»" (PDF). 22 oktyabr 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyul 2021.
  13. "ОБСЕ отказалась отправлять наблюдателей в Кыргызстан". 4 dekabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyul 2021.

Ədəbiyyat

| ]
  • Judith Beyer, Rhetoric of ‘Transformation’: The Case of the Kyrgyz Constitutional Reform, in Andrea Berg, Anna Kreikemeyer (eds.), Realities of Transformation. Democratization Policies in Central Asia Revisited, Baden-Baden 2006, p. 43 et seq
  • Расов С. Конституция Кыргызстана: плюсы и минусы, 2010

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Vikipediya azad ensiklopediya Qirgizistan Konstitusiyasiqirg Kyrgyz Respublikasynyn KonstituciyasyNov konstitusiyaOlke QirgizistanCari nesr may 2021 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Qirgizistan Respublikasinin Konstitusiyasi qirg Kyrgyz Respublikasynyn Konstituciyasy Qirgizistanda en yuksek qanuni quvveye malik qanun 5 May 1993 cu ilde Qirgizistan Respublikasi Joqorku Kenesi terefinden tesdiq edilmisdir Hazirda 5 may 2021 ci il Konstitusiyasi quvvededir Tarixi span Qirgizistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin 1929 cu il Konstitusiyasi span 30 aprel 1929 cu il tarixinde Sovetlerin Ikinci Umumqirgizistan Konqresi Konstitusiya layihesinin son variantini nezerden kecirerek tesdiqledi Belelikle ilk Qirgizistan konstitusiyasi olmaq 1929 cu ilde Qirgizistan SSR nin Konstitusiyasi RSFSR Konstitusiyasi esasinda qebul edildi Konstitusiyaya gore her iki esas dil qirgiz ve rus dovlet dilleri idi Qirgizistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin Konstitusiyasi Esas Qanunu RSFSR nin yuxari dovlet orqanlari terefinden tesdiq edilmeli idi RSFSR Konstitusiyasinin qurdugu 44 cu maddesinden ireli geldi Muxtar Sovet sosialist respublikalarinin esas qanunlari Konstitusiyalari Sovetler qurultaylari terefinden qebul edilir Umumrusiya Merkezi Icraiyye Komitesinin tesdiqine teqdim olunur ve teqdim olunur Umumrusiya Sovetler Konqresi terefinden son tesdiq Telebe uygun olaraq Qirgizistan SSR nin Konstitusiyasi Umumrusiya Sovetler Konqresinin muzakiresine teqdim edildi Lakin mueyyen obyektiv ve subyektiv sebeblerden Qirgizistan ASSR Konstitusiyasi hec vaxt tesdiqlenmedi O dovrde RSFSR in terkibine daxil olan diger muxtar respublikalarin Konstitusiyalari da tesdiq edilmedi 1937 ci il Qirgizistan SSR Konstitusiyasi span 11 Mart 1937 ci ilde Qirgizistan SSR Merkezi Icraiyye Komitesinin Reyaset Heyeti Qirgizistan SSR Konstitusiyasi layihesini nezerden kecirerek tesdiqledi ve Qirgizistan Sovetleri Sovetlerinin Fovqelade V Qurultayinda tesdiqine teqdim etdi Deyisiklik ve elavelerin muzakiresi ve teqdim edilmesinden sonra 23 mart 1937 ci ilde Redaksiya Komissiyasi terefinden teqdim olunan Konstitusiyanin son metni Qirgizistan SSR Sovetlerinin Fovqelade V Qurultayi terefinden tesdiq edildi 1978 ci il Qirgizistan SSR Konstitusiyasi span 15 mart 1978 ci ilde Qirgizistan SSR Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin iclasinda Konstitusiya layihesi nezerden kecirildi ve esasen tesdiq edildi Konstitusiya layihesi umummilli muzakireye teqdim edildi respublika ve yerli metbuatda qirgiz rus ve ozbek dillerinde umumi tirajla texminen yarim milyon nusxe ile nesr olundu 1978 ci ilde doqquzuncu cagiris Qirgizistan SSR Ali Sovetinin fovqelade sekkizinci sessiyasi Qirgizistan Sovet Sosialist Respublikasinin yeni Konstitusiyasini qebul etdi 2010 cu il Qirgizistan Respublikasinin Konstitusiyasi span Konstitusiya olkenin hakimiyyet formasini prezidentden parlamente deyisdirerek prezidentin selahiyyetlerini mehdudlasdirir Cumhuriyyetin evvelki iki prezidenti inqilablar zamani devrildi Yeni konstitusiyaya gore prezident bir alti illik muddete secilir ve yeniden secile bilmez Prezidentin selahiyyetleri mehdud olsa da bu vezife bir cox parlamentli demokratiya olkelerinde oldugu kimi resmi bir ofise cevrilmedi Prezidentin veto huququna malikdir ve dovlet orqanlarinin rehberlerini teyin ede biler Konstitusiya millet vekillerinin sayini 90 dan 120 ye artirir eyni zamanda bir partiyanin 65 den cox yer ala bilmemesi qaydasini tetbiq edir Ustelik siyasi partiyalarin etnik ve ya dini esaslarla yaradilmasina icaze verilmir Hakimler ve polis ve herbi qulluqcularin siyasi partiyalara uzv olmalari qadagandir Yeni konstitusiyanin 97 ci maddesine uygun olaraq konstitusiya nezareti funksiyalari Ali Mehkemenin Konstitusiya Palatasi terefinden icra edilmeli Konstitusiya Mehkemesi legv edilmisdir Senedde insan huquqlari xususile ikinci hisseye boyuk diqqet yetirilir 16 ci madde ayri seckiliyin qadagan olunmasini elan edir 20 ci maddede mehkumlarin huquqlarina dair olum hokmu ve isgence legvi daxil olmaqla muddealar yer alir Avropa Surasi Venesiya Komissiyasi xususile insan huquqlari qanunverici qolun guclendirilmesi ve hakimiyyetin qanunverici icraedici qollari ile prezident arasinda selahiyyet bolgusu baximindan Konstitusiya layihesinin yuksek terife layiq oldugunu soyledi Konstitusiya Mehkemesinin legvi qerari ve hokumetin qurulmasi murekkeb sistemi tenqid edildi Komissiya ayrica mehkeme sisteminin musteqilliyini temin etmeyi tovsiye etmisdir Konstitusiya metninde parlamentin prezidentin ve hokumetin xarici siyasetin heyata kecirilmesi ile bagli selahiyyetlerinin bolunmesi baximindan ehemiyyetli qusurlarin oldugu ve bu olkede konstitusiya bohranina sebeb oldugu barede bir fikir var Bu baximdan 5 may 1993 cu ilde qebul edilmis Qirgizistan Respublikasinin ilk Konstitusiyasina qayitmaq ucun bir herekat yaradildi 2016 ci il duzelisleri span 2016 ci ilin yayinda xususile bas nazirin selahiyyetlerini genislendiren deyisiklikler layihesi parlamente teqdim edildi Sentyabr ayinda parlament referenduma edilen deyisikliklerin ilk oxunusunu tesdiqledi Ali Mehkemenin Konstitusiya Palatasi 1 eleyhine 10 sesle deyisiklik layihesinin qanunu pozmadigini tesbit etdi Venesiya Komissiyasi ve ATET DTIHB deyisiklikler layihesi barede rey yayimladi 2016 ci ilin dekabrinda deyisiklikler ATET in nezareti olmadan bir referendumda tesdiq edildi 2021 ci il Qirgizistan Konstitusiyasi span 11 aprel referendumu ile qebul edilmisdir 5 may 2021 ci ilde olkede prezidentlik idareetme formasi yaradaraq quvveye mindi Istinadlar span akipress Konstituciya Kirgizskoj Avtonomnoj Sovetskoj Socialisticheskoj Respubliki 1929 g http kghistory akipress org rus 27 iyul 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 aprel 2021 Konstitucionnoe razvitie Kyrgyzskoj Respubliki Referat works doklad ru 27 iyul 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 may 2020 How Strong Is Kyrgyzstan s New Constitution Arxivlesdirilib 2013 05 22 at the Wayback Machine Radio Free Europe Radio Liberty New Kyrgyz constitution approved Arxivlesdirilib 2017 06 05 at the Wayback Machine Al Jazeera ZAKLYuChENIE PO PROEKTU KONSTITUCII KYRGYZSKOJ RESPUBLIKI 26 iyun 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 iyul 2021 Konstituciya KR bez podvodnyh min i vneshnego vliyaniya 6 oktyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 sentyabr 2016 Konstituciya KR gid po izmeneniyam 2 oktyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 iyul 2021 V Kirgizii menyayut Konstituciyu Arxivlesdirilib 2016 11 24 at the Wayback Machine Proekt popravok v Konstituciyu KR vynesli na obshestvennoe obsuzhdenie tekst 2 oktyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 iyul 2021 Zhogorku Kenesh odobril v pervom chtenii zakonoproekt o naznachenii referenduma po vneseniyu popravok v Konstituciyu 1 oktyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 iyul 2021 Sudya Konstitucionnoj palaty Emil Oskonbaev ne podderzhal popravki v Konstituciyu 14 oktyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 iyul 2021 Zaklyuchenie Konstitucionnoj palaty VS KR k proektu Zakona Kirgizskoj Respubliki O vnesenii izmenenij v Konstituciyu Kirgizskoj Respubliki PDF 22 oktyabr 2016 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 iyul 2021 OBSE otkazalas otpravlyat nablyudatelej v Kyrgyzstan 4 dekabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 iyul 2021 Edebiyyat span Judith Beyer Rhetoric of Transformation The Case of the Kyrgyz Constitutional Reform in Andrea Berg Anna Kreikemeyer eds Realities of Transformation Democratization Policies in Central Asia Revisited Baden Baden 2006 p 43 et seq Rasov S Konstituciya Kyrgyzstana plyusy i minusy 2010Qirgizistan movzulardaGerb Bayraq Himn Dovlet qurulusu Konstitusiya Parlament Cografiya Seherler Ehali Tarix Iqtisadiyyat Kend teserrufati Edebiyyat Tehsil Turizm Silahli quvveler Xarici siyaset Kateqoriyalar Elifba sirasina gore normativ aktlarOlkelerine gore konstitusiyalarQirgizistanda huquq

Nəşr tarixi:
Yuxarı