Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İlkinqanadsızlar və ya qılquyruqlar dəstəsi (lat. Apterigota və ya Thysanura)-Buğumayaqlılar tipinin Həşəratlar sinfinin Açıqçənəlilər yarımsinfinə aid olan dəstə
| Qılquyruqlar | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qılquyruqlar | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Xarici quruluşu
Bədəni iyşəkilli olub, pulcuqlarla örtülmüşdür. Uzunluğu 2 sm-ə qədərdir. Bığcıqları uzun, sapşəkillidir. Gözləri fasetdir. Döş seqmentlərində 2-3 buğumlu pəncəsi və cüt caynaqları olan yaxşı inkişaf etmiş ayaqları var. Pulcuqlular fəsiləsinin ayrı-ayrı növləri yaxşı və cəld qaçırlar. Qarıncığı uzun, qrifelli olub, 11 seqmentdən ibarətdir. Bunların 10-u görünür. Aşağıdan qarıncıq seqmentlərində qarıncıq ayaqlarının qısa törəmələri vardır. Dişilərdə qarıncıq seqmentlərinin 8-9-cu sternitlərinin əmələ gətirdiyi və 2 cüt buğumlu törəmədən ibarət olan yaxşı inkişaf etmiş yumurtaqoyan vardır. Qarıncığın qurtaracağında 3 sap vardır. Yan saplar – serk, ortadakı isə tək quyruq törəməsidir. Çevrilməsi natamam, protometaboliya tiplidir.
Həyat tərzi
Qılquyruqlar başlıca olaraq tropik və subtropik ölkələrdə geniş yayılmışlar. MDB ərazisində isti və qızmar iqlimli rayonlarda rast gəlinir. Daşların, yovşan kollarının, şoranotunun, gəvənlərin altında, meşə döşənəyində, ağac qabıqlarının çatlarında və altında, seyrək hallarda torpaqda yaşayırlar. Qarışqa və termitlərlə birgə yaşayan, eləcə də sinantrop olan bir sıra növlərə qarışqa, termit yuvalarında və yaşayış məskənlərində rast gəlmək olur. Bitki qalıqları, heyvan cəmdəkləri, göbələk sporları, birhüceyrəli su bitkiləri ilə qidalanır. Evlərdə nişastalı və şirin qida yeyirlər. Bu cücülərin ayrı-ayrı növləri 3 ilə qədər yaşayır və bu dövr ərzində yumurtadan çıxdıqdan sonra, hətta imaqo mərhələsində də bir neçə dəfə qabıq qoyurlar.
Yayılması
Məlum olan 400-dən artıq qılquyruq növündən MDB-də 9-u, Azərbaycanda 4-ü yaşayır. Bütövlükdə bu cücü qrupunun növ tərkibi kifayət qədər öyrənilməmişdir. Azərbaycanda tapılan Machilis hellari Ver.h. çöl zonasında daşların, yovşanın, gəvənin altında, otluqda və başqa stasiyalarda yaşayır. Evlərdə və anbarlarda kosmopolit növ olan şəkər pulcuqlusu Lepisma sacccharina L. tez-tez rast gəlinir. Yaşayış yerlərində, kitabxanalarda, mağazalarda çox vaxt müxtəlif qida ehtiyatlarına – una, şəkərə, quru meyvələrə, eləcə də köhnə əlyazmalara, kitablara və şəkillərə ziyan vurur. Ev trombiyası – Therobia domestica Pack. isti otaqlarda yaşayır. Toz yığınları arasında tez-tez rast gəlir, nişasta və yapışqanı həvəslə yeyir. Azərbaycanın quraq zonalarında daşların altında, torpaqda və döşənəkdə Clenolapisma lineatum F. rast gəlinir. Qarışqa yuvalarında qeydə alınmış Lepisma wasmanni Mon. hər cür zir-zibili yeməklə kifayətlənməyib, həm də qarışqaların yeminə şərik olurlar.
Təsnifatı
İstinadlar
Ədəbiyyat
- Azərbayvcanın heyvanlar aləmi, II cild. Bakı, Elm, 2004
Xarici keçidlər
- Отряд Щетинохвостки (Thysanura) это:
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ilkinqanadsizlar ve ya qilquyruqlar destesi lat Apterigota ve ya Thysanura Bugumayaqlilar tipinin Heseratlar sinfinin Aciqceneliler yarimsinfine aid olan desteQilquyruqlarElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir QilquyruqlarBeynelxalq elmi adiApterygotaSekil axtarisiITIS 99209FW Xarici qurulusuBedeni iysekilli olub pulcuqlarla ortulmusdur Uzunlugu 2 sm e qederdir Bigciqlari uzun sapsekillidir Gozleri fasetdir Dos seqmentlerinde 2 3 bugumlu pencesi ve cut caynaqlari olan yaxsi inkisaf etmis ayaqlari var Pulcuqlular fesilesinin ayri ayri novleri yaxsi ve celd qacirlar Qarincigi uzun qrifelli olub 11 seqmentden ibaretdir Bunlarin 10 u gorunur Asagidan qarinciq seqmentlerinde qarinciq ayaqlarinin qisa toremeleri vardir Disilerde qarinciq seqmentlerinin 8 9 cu sternitlerinin emele getirdiyi ve 2 cut bugumlu toremeden ibaret olan yaxsi inkisaf etmis yumurtaqoyan vardir Qarincigin qurtaracaginda 3 sap vardir Yan saplar serk ortadaki ise tek quyruq toremesidir Cevrilmesi natamam protometaboliya tiplidir Heyat terziQilquyruqlar baslica olaraq tropik ve subtropik olkelerde genis yayilmislar MDB erazisinde isti ve qizmar iqlimli rayonlarda rast gelinir Daslarin yovsan kollarinin soranotunun gevenlerin altinda mese doseneyinde agac qabiqlarinin catlarinda ve altinda seyrek hallarda torpaqda yasayirlar Qarisqa ve termitlerle birge yasayan elece de sinantrop olan bir sira novlere qarisqa termit yuvalarinda ve yasayis meskenlerinde rast gelmek olur Bitki qaliqlari heyvan cemdekleri gobelek sporlari birhuceyreli su bitkileri ile qidalanir Evlerde nisastali ve sirin qida yeyirler Bu cuculerin ayri ayri novleri 3 ile qeder yasayir ve bu dovr erzinde yumurtadan cixdiqdan sonra hetta imaqo merhelesinde de bir nece defe qabiq qoyurlar YayilmasiMelum olan 400 den artiq qilquyruq novunden MDB de 9 u Azerbaycanda 4 u yasayir Butovlukde bu cucu qrupunun nov terkibi kifayet qeder oyrenilmemisdir Azerbaycanda tapilan Machilis hellari Ver h col zonasinda daslarin yovsanin gevenin altinda otluqda ve basqa stasiyalarda yasayir Evlerde ve anbarlarda kosmopolit nov olan seker pulcuqlusu Lepisma sacccharina L tez tez rast gelinir Yasayis yerlerinde kitabxanalarda magazalarda cox vaxt muxtelif qida ehtiyatlarina una sekere quru meyvelere elece de kohne elyazmalara kitablara ve sekillere ziyan vurur Ev trombiyasi Therobia domestica Pack isti otaqlarda yasayir Toz yiginlari arasinda tez tez rast gelir nisasta ve yapisqani hevesle yeyir Azerbaycanin quraq zonalarinda daslarin altinda torpaqda ve dosenekde Clenolapisma lineatum F rast gelinir Qarisqa yuvalarinda qeyde alinmis Lepisma wasmanni Mon her cur zir zibili yemekle kifayetlenmeyib hem de qarisqalarin yemine serik olurlar TesnifatiIstinadlarEdebiyyatAzerbayvcanin heyvanlar alemi II cild Baki Elm 2004Xarici kecidlerOtryad Shetinohvostki Thysanura eto Hemcinin bax