Bu məqaləni lazımdır. |
Qravimetrik analiz (çəki analizi) – analitik kimyada müəyyən tərkibli təyin olunan komponentin kütləsinin dəyişməsinə əsaslanan miqdari analiz metodudur.
Qravimetrik analizdə alınmış XaRb çöküntüsü üçün aX+bR=XaRb tipli reaksiya istifadə olunur. Çəki analizinin aparılması zamanı təyin olunan komponent və ya maddənin tərkib hissəsi (element, ion) göstərilən reaksiya üzrə reaksiyaya daxil olur və ayrılaraq çəkilir. Reaksiya üzrə alınmış forma adlanır (əvvəllər çəki forması adlanırdı). Alınan maddənin tərkibi dəqiq məlum olmalıdır. Yəni tərkib hər hansı bir kimyəvi formula tabe olmalıdır və tərkibində kənar qarışıqlar olmamalıdır. Qravimetrik analizdə müxtəlif qeyri-üzvi və üzvi kimyəvi birləşmələr istifadə olunur. Belə ki, məsələn, 1,2,3 — benzotriazol mis, gümüş, sink və s. metalların qravimetrik təyinində istifadə olunur. Qravimetrik analiz (çəki analizi) öz inkişafının pik nöqtəsinə 1950-ci illərdə çatmışdı. Belə ki, o zamanlar spektral və xromatoqrafik metodlar geniş istifadə olunmurdu. Hal-hazırda qravimetrik analiz digər metodların işlənməsində metodiki baza olaraq etalon hesab olunur. Qravimetrik metod əsasən, torpaqda hiqroskopik nəmin, meyvə və tərəvəzlərdə quru maddənin miqdarının, duzlarda kristallaşma suyunun, maddələrdə elementlərin miqdarının təyinində istifadə olunur. Qravimetriyanın üç növü var: qovma, çökmə, ayrılma.
Çökmə metodu
Analiz olunan maddənin nümunə çəkisi suda və ya hər hansı həlledicidə həll edilir, təyin edilən element reaktivlə az həll olan maddə şəklində çökdürülür. Alınan çöküntü süzülür, yuyulur, qurudulur, közərdilir və çəkilir. Çöküntünün kütləsini bilərək təyin olunan elementin miqdarı götürülən nümunə çəkisində faizlə və ya kütlə payı ilə hesablanır. Bəzən çökən maddə közərdildikdən sonra tərkibi dəyişir. Buna görə də çöküntünün çökmə və qravimetrik forması fərqləndirilir. Məs., CaCl2 + (NH4)2C2O4 = CaC2O4 + 2(NH4)Cl, burada CaC2O4 çökmə forması hesab olunur, belə ki, közərdilmə zamanı tərkibini dəyişir. CaC2O4 = CaO + CO2↑ + CO↑
Ayrılma metodu
Metod analiz olunan maddə komponentinin ayrılaraq dəqiq çəkilməsinə əsaslanır. Məs., bərk yanacağın tərkibində zolun təyini.
Qovma metodu
Bu metodda təyin olunan komponent turşu və ya yüksək temperaturun təsirilə uçucu birləşmə şəklində ayrılır. Bu metodun müxtəlif formaları var:
- təyin olunan komponent uçucu birləşmə şəklində ayrılır və uducu ilə udulur. Uducunun kütləsinin dəyişməsinə əsasən hesablama aparılır.
- Maddə qovulduqdan sonra qovulmuş maddə (distillat) çəkilir.
- Maddə çəkilir, qovulur və yenidən çəkilir. Nümunə çəkisinin kütləsinin azalmasına əsasən hesablama aparılır.
Ədəbiyyat
- Лурье Ю. Ю. Справочник по аналитической химии. М:Химия, 1971
- Шарло Г. Методы аналитической химии. М.-Л.: Химия, 1965
- Крешков А. П. Основы аналитической химии. Изд. Химия 1970.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Qravimetrik analiz ceki analizi analitik kimyada mueyyen terkibli teyin olunan komponentin kutlesinin deyismesine esaslanan miqdari analiz metodudur Qravimetrik analizde alinmis XaRb cokuntusu ucun aX bR XaRb tipli reaksiya istifade olunur Ceki analizinin aparilmasi zamani teyin olunan komponent ve ya maddenin terkib hissesi element ion gosterilen reaksiya uzre reaksiyaya daxil olur ve ayrilaraq cekilir Reaksiya uzre alinmis forma qravimetrik forma adlanir evveller ceki formasi adlanirdi Alinan maddenin terkibi deqiq melum olmalidir Yeni terkib her hansi bir kimyevi formula tabe olmalidir ve terkibinde kenar qarisiqlar olmamalidir Qravimetrik analizde muxtelif qeyri uzvi ve uzvi kimyevi birlesmeler istifade olunur Bele ki meselen 1 2 3 benzotriazol mis gumus sink ve s metallarin qravimetrik teyininde istifade olunur Qravimetrik analiz ceki analizi oz inkisafinin pik noqtesine 1950 ci illerde catmisdi Bele ki o zamanlar spektral ve xromatoqrafik metodlar genis istifade olunmurdu Hal hazirda qravimetrik analiz diger metodlarin islenmesinde metodiki baza olaraq etalon hesab olunur Qravimetrik metod esasen torpaqda hiqroskopik nemin meyve ve terevezlerde quru maddenin miqdarinin duzlarda kristallasma suyunun maddelerde elementlerin miqdarinin teyininde istifade olunur Qravimetriyanin uc novu var qovma cokme ayrilma Mundericat 1 Cokme metodu 2 Ayrilma metodu 3 Qovma metodu 4 EdebiyyatCokme metoduredakteAnaliz olunan maddenin numune cekisi suda ve ya her hansi helledicide hell edilir teyin edilen element reaktivle az hell olan madde seklinde cokdurulur Alinan cokuntu suzulur yuyulur qurudulur kozerdilir ve cekilir Cokuntunun kutlesini bilerek teyin olunan elementin miqdari goturulen numune cekisinde faizle ve ya kutle payi ile hesablanir Bezen coken madde kozerdildikden sonra terkibi deyisir Buna gore de cokuntunun cokme ve qravimetrik formasi ferqlendirilir Mes CaCl2 NH4 2C2O4 CaC2O4 2 NH4 Cl burada CaC2O4 cokme formasi hesab olunur bele ki kozerdilme zamani terkibini deyisir CaC2O4 CaO CO2 CO Ayrilma metoduredakteMetod analiz olunan madde komponentinin ayrilaraq deqiq cekilmesine esaslanir Mes berk yanacagin terkibinde zolun teyini Qovma metoduredakteBu metodda teyin olunan komponent tursu ve ya yuksek temperaturun tesirile ucucu birlesme seklinde ayrilir Bu metodun muxtelif formalari var teyin olunan komponent ucucu birlesme seklinde ayrilir ve uducu ile udulur Uducunun kutlesinin deyismesine esasen hesablama aparilir Madde qovulduqdan sonra qovulmus madde distillat cekilir Madde cekilir qovulur ve yeniden cekilir Numune cekisinin kutlesinin azalmasina esasen hesablama aparilir EdebiyyatredakteLure Yu Yu Spravochnik po analiticheskoj himii M Himiya 1971 Sharlo G Metody analiticheskoj himii M L Himiya 1965 Kreshkov A P Osnovy analiticheskoj himii Izd Himiya 1970 Menbe https az wikipedia org w index php title Qravimetrik analiz amp oldid 7690654