Qalapaqos tısbağaları - və ya Qalapaqos nəhəng tısbağaları (Chelonoidis nigra) yaşayan ən böyük tısbağa növü olub, ən ağır 10-cu sürünəndir, ağırlığı 400 kq-a, uzunluğu 1.8 metr-ə qədər çata bilir. 100 ilə yaxın ömür sürməklə, ən uzun ömürlü onurğalılardan biridir. Nəzarətə alınmış bir növü ən azı 170 il yaşamışdır.
Tısbağa Ekvator ərazisinin qərbindən təxminən 1000 km-də yerləşən bir vulkanik arxipelaq olan yeddi Qalapaqos adalarına məxsusdur. İspan tədqiqatçılar 16-cı əsrdə adanı kəşf etmiş və İspanca mənası tısbağa olan galápago adını vermişlər.
Qoruyucu qabığının ölçüsü və forması populyasiyalar arası dəyişir. Adanın rütubətli yüksəkliklərində, tısbağalar böyük olub, günbəz şəkilli qoruyucu qabığa və qısa boyuna malik olurlar – adanın quru alçaqlıqlarında isə, tısbağalar kiçik olub, yəhər şəkilli arxalı qoruyucu qabığa və uzun boğaza malik olurlar. Çarlz Darvin1835-ci ildə bu fərqlilikləri müşahidə etmiş və bu onun təkamül nəzəriyəsinin inkişafına töhfə vermişdir.
Tısbağaların sayı 16-cı əsrdə 250,000 olsa da, bu rəqəm 1970-ci ildə 3000-ə qədər azaldı. Bu azalmaya ət və yağ üçün növlərin istismarı, kənd təsərrüfatı üçün yaşayış sahələrinin dəyişdirilməsi və adaya aid olmayan məsələn, siçovullar, keçilər və donuzların adaya gətirilməsi səbəb olmuşdur. Vəhşi təbiətdə, əsl 14 alt növdən 10 ədədi qurtulmuş; 11-ci alt növünün isə yaşayan bir yeganə fərdi 2012-ci il iyunda ölümünə qədər nəzarətə alınmış və Lonsam Corc (Lonesome George) ləqəbi verilmişdir. 20-ci əsrin başlanğıcından etibarən mühafizə cəhdləri nəticəsində minlərlə nəzarətə alınmış cavan növlər öz əcdadlarının doğma adalarına buraxılmış, və növlərin ümumi sayının 21-ci əsrin başlanğıcında 19,000-ə yetişməsi təxmini hesablanmışdır. Çalışmalara rəğmən, növləri bütünlüklə Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi tərəfindən “təhlükəyə açıq (mühafizəsiz)” kimi sinifləndirilmişdir.
Sağ qalmış alt növlərə malik adalar kölgələnmişdir. Extinct race - nəsli kəsilmiş cinslər Univerified extinct race - təsdiqlənməmiş nəsli kəsilmiş növlər Volcano - Volkanlar
VikianbardaGeochelone nigra ilə əlaqəli mediafayllar var
ARKive – images and movies of the Galápagos giant tortoise (Geochelone spp.) 2011-01-13 at the Wayback Machine
American Museum of Natural History, Galápagos Giant Tortoise webpage
'Extinct' Galapagos tortoise may still exist
Mənbə
Chambers, Paul (2004). A sheltered life: the unexpected history of the giant tortoise. London: John Murray. ISBN0-7195-6528-6.
Darwin, Charles (2009) [1839]. Narrative of the surveying voyages of His Majesty's Ships Adventure and Beagle between the years 1826 and 1836, describing their examination of the southern shores of South America, and the Beagle's circumnavigation of the globe. Journal and remarks (facsimile). General Books LLC. ISBN978-1-151-09182-6.
Günther, Albert Carl Ludwig Gotthilf (2010) [1877]. The gigantic land-tortoises (living and extinct) in the collection of the British Museum (facsimile reprint). Nabu Press. ISBN978-1-141-78978-8.
Nicholls, Henry (2006). Lonesome George: The life and loves of a conservation icon. Hampshire, England: Palgrave Macmillan. ISBN1-4039-4576-4.
Pritchard, Peter Charles Howard (1996). The Galapagos tortoises: nomenclatural and survival status. Chelonian Research Foundation. ISBN0-9653540-0-8.
qalapaqos, tısbağası, qalapaqos, tısbağaları, qalapaqos, nəhəng, tısbağaları, chelonoidis, nigra, yaşayan, böyük, tısbağa, növü, olub, ağır, sürünəndir, ağırlığı, uzunluğu, metr, qədər, çata, bilir, ilə, yaxın, ömür, sürməklə, uzun, ömürlü, onurğalılardan, bir. Qalapaqos tisbagalari ve ya Qalapaqos neheng tisbagalari Chelonoidis nigra yasayan en boyuk tisbaga novu olub en agir 10 cu surunendir agirligi 400 kq a uzunlugu 1 8 metr e qeder cata bilir 100 ile yaxin omur surmekle en uzun omurlu onurgalilardan biridir Nezarete alinmis bir novu en azi 170 il yasamisdir Qalapaqos tisbagasiChelonoidis nigraElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif SurunenlerDeste Qalapaqos tisbagasiElmi adiChelonoidis nigra Quoy amp Gaimard 1824bVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 949447NCBI 66189EOL 794300Tisbaga Ekvator erazisinin qerbinden texminen 1000 km de yerlesen bir vulkanik arxipelaq olan yeddi Qalapaqos adalarina mexsusdur Ispan tedqiqatcilar 16 ci esrde adani kesf etmis ve Ispanca menasi tisbaga olan galapago adini vermisler Qoruyucu qabiginin olcusu ve formasi populyasiyalar arasi deyisir Adanin rutubetli yuksekliklerinde tisbagalar boyuk olub gunbez sekilli qoruyucu qabiga ve qisa boyuna malik olurlar adanin quru alcaqliqlarinda ise tisbagalar kicik olub yeher sekilli arxali qoruyucu qabiga ve uzun bogaza malik olurlar Carlz Darvin 1835 ci ilde bu ferqlilikleri musahide etmis ve bu onun tekamul nezeriyesinin inkisafina tohfe vermisdir Tisbagalarin sayi 16 ci esrde 250 000 olsa da bu reqem 1970 ci ilde 3000 e qeder azaldi Bu azalmaya et ve yag ucun novlerin istismari kend teserrufati ucun yasayis sahelerinin deyisdirilmesi ve adaya aid olmayan meselen sicovullar keciler ve donuzlarin adaya getirilmesi sebeb olmusdur Vehsi tebietde esl 14 alt novden 10 ededi qurtulmus 11 ci alt novunun ise yasayan bir yegane ferdi 2012 ci il iyunda olumune qeder nezarete alinmis ve Lonsam Corc Lonesome George leqebi verilmisdir 20 ci esrin baslangicindan etibaren muhafize cehdleri neticesinde minlerle nezarete alinmis cavan novler oz ecdadlarinin dogma adalarina buraxilmis ve novlerin umumi sayinin 21 ci esrin baslangicinda 19 000 e yetismesi texmini hesablanmisdir Calismalara regmen novleri butunlukle Beynelxalq Tebietin ve Tebii Servetlerin Muhafizesi Birliyi terefinden tehlukeye aciq muhafizesiz kimi siniflendirilmisdir Sag qalmis alt novlere malik adalar kolgelenmisdir Extinct race nesli kesilmis cinsler Univerified extinct race tesdiqlenmemis nesli kesilmis novler Volcano Volkanlar Qalapaqos tisbagalarinin qoruyucu qabiqlarinin variantlariYehervari arxali abingdoni Orta chathamensis Gunbezsekilli porteri Xarici elaqeler Redakte Vikianbarda Geochelone nigra ile elaqeli mediafayllar varARKive images and movies of the Galapagos giant tortoise Geochelone spp Arxivlesdirilib 2011 01 13 at the Wayback Machine American Museum of Natural History Galapagos Giant Tortoise webpage Extinct Galapagos tortoise may still existMenbe RedakteChambers Paul 2004 A sheltered life the unexpected history of the giant tortoise London John Murray ISBN 0 7195 6528 6 Darwin Charles 2009 1839 Narrative of the surveying voyages of His Majesty s Ships Adventure and Beagle between the years 1826 and 1836 describing their examination of the southern shores of South America and the Beagle s circumnavigation of the globe Journal and remarks facsimile General Books LLC ISBN 978 1 151 09182 6 Gunther Albert Carl Ludwig Gotthilf 2010 1877 The gigantic land tortoises living and extinct in the collection of the British Museum facsimile reprint Nabu Press ISBN 978 1 141 78978 8 Nicholls Henry 2006 Lonesome George The life and loves of a conservation icon Hampshire England Palgrave Macmillan ISBN 1 4039 4576 4 Pritchard Peter Charles Howard 1996 The Galapagos tortoises nomenclatural and survival status Chelonian Research Foundation ISBN 0 9653540 0 8 Hemcinin bax RedakteXezer tisbagasiMenbe https az wikipedia org w index php title Qalapaqos tisbagasi amp oldid 6092165, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
