fbpx
Wikipedia

Qadınlara seçki hüququnun verilməsi

Qadınlara seçki hüququnun verilməsi

1918-ci il qurultayında Məhəmməd Əmin Rəsulzadə müsəlman qadınının azad edilməsini müsəlman xalqlarının milli-azadlıq mübarizəsinin ən mühüm məsələlərindən biri kimi qiymətləndirdi. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə deyirdi: “Bütün digər xalqların qadınları kişilərlə bərabər ictimai-siyasi hərəkatda iştirak etdiyi və bununla da öz millətinin uğurlarına kömək etdiyi bir vaxtda müsəlman qadın dustaqlıqda qala bilməz və qalmamalıdır”. Bu fikirlər 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qəbul etdiyi İstiqlal Bəyannaməsinin IV bəndində bərabərhüquqluluq prinsipinin, seçmək və seçilmək hüququnun təsbit edilməsi ilə öz qanuni təsdiqini tapdı. Nəticədə, Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçmək və seçilmək hüququ verən ilk ölkə oldu.

Müsəlman dünyasında ilk dəfə olaraq  kişilərlə bərabər, qadınlara seçkilərdə iştirak etmək – seçmək və seçilmək hüququnun verilməsi tarixi nailiyyət hesab olunurdu. Bununla da, nəinki Şərqdə, hətta demokratiyanın beşiyi sayılan bir sıra Avropa ölkələrindən və ABŞ-dan əvvəl qadına cəmiyyət həyatında siyasi proseslərə qoşulmaq hüququ Azərbaycanda verilmiş oldu. Bu Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət yaratmaq əzmində olduğunu bütün dünyaya nümayiş etdirdi.

Beləliklə, 1918-ci il dekabrın 8-də işə başlayan Azərbaycan parlamentinə seçkilərdə də azərbaycanlı qadınlar iştirak etmişdir. Lakin, təəssüflər olsun ki, parlamentdə qadınlar təmsil olunmamışdı, çünki onlar rəhbər vəzifələrə öz  namizədlərini irəli sürməkdən imtina etmişdilər.

Azərbaycanlı qadınların seçki hüquqlarının möhkəmləndirilməsi istiqamətində atılan növbəti addım bu hüquqların Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Müəssislər Məclisinə seçkilər haqqında  Əsasnamədə  təsbiti  oldu. AXC-nin Müəssislər Məclisinə seçkilər çox vaxt və ciddi hazırlıq tələb edirdi, mürəkkəb siyasi vəziyyət isə hər gün yeni məsələlərin həllini irəli sürürdü. Buna baxmayaraq, parlament bir sıra hüquqi aktlar, o cümlədən “Müəssislər Məclisinə seçkilər haqqında” Qanun qəbul etdi. 1919-cu il iyulun 21-də qəbul edilən qanunda dövlətin hakimiyyət orqanlarına qadınların seçmək və seçilmək hüquqları bir daha öz təsdiqini tapdı. Əsasnamənin 1-ci  fəslində deyilirdi: “Müəssislər Məclisi əhali tərəfindən cinsindən asılı olmayaraq və bərabər seçki hüququ əsasında, birbaşa və gizli səsvermə vasitəsilə, mütənasib nümayəndəlik əsasları təmin edilərək seçilən üzvlərdən ibarətdir”. 2-ci fəsildə qeyd olunurdu ki, Müəssislər Məclisinə seçkilərdə “səsvermə gününədək 20 yaşı tamam olmuş hər iki cinsdən olan respublika vətəndaşları iştirak hüququna malikdirlər”. Beləliklə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti qadınlara aktiv seçki hüququ vermək niyyətini bir daha təsdiqlədi.[1]

Dünyada

1893-cü ildə Yeni Zelandiya qadınlara seçki hüququ verən ilk dövlət oldu. Avropada qadınlara ilk seçki hüququnu verən ölkələr sırasında ilk yerləri Norveç, Finlandiyaİslandiya tutur. Qadın hüquqları məsələsinin ilk dəfə hələ Fransa İnqilabi dövründə Olimpiya de Quj tərəfindən səsləndirilməsinə və məhz Fransanın qadınların cəmiyyətdə ikinci dərəcəli rol oynamasının radikal tənqidçisi olmasına baxmayaraq bu ölkə Avropada qadınlara seçki hüququ verən son ölkələrdən biri oldu.

Seçki hüququnun verilməsi yalnız o zaman tam şəkildə öz təzahürünü tapır ki, bütün təbəqələrdən olan qadınlar milli səsvermə prosesinə cəlb olunur və istənilən siyasi vəzifəyə dair namizədliklərini irəli sürə bilirlər. Əksər hallarda qadınlar keşməkeşli dövrlərdə səsvermə hüququna nail olmuşlar. 1893-cü ildə Yeni Zelandiya bu siyahıda birinci oldu. İlklərin beşiyi olmuş bu ölkədə "Köhnə Dünya" dan qalma mühafizəkar düşüncələri qəti surətdə rədd edən liberalizm böyük qüvvə hesab olunurdu. Sosial islahatların dəstəklənməsi və əzmkarlıq Yeni Zelandiyanın seçki hüququ təşəbbüskarlarına istəklərini reallaşdırmağa əlverişli zəmin yaratdı. Hazırda da məşhurluğunu qoruyan "Qadınlara seçki hüququnun verilməsinə dair ərizə" bu prosesdə həlledici rol oynadı. Əhalinin yetkinlik yaşına çatmış qadınlarının təxminən dördə birinin imzaladığı bu ərizə Yeni Zelandiya və digər qərb ölkələrində bu yönümdə ən böyük həcmli sənəd sayılırdı. Mənbəyini Yeni Zelandiyadan götürən bu hərəkat bütün dünyaya səs saldı. Məhz bu ölkənin seçki hüququ müdafiəçiləri bir çox ölkələrə səyahət etmək, mühazirə demək, hətta müəyyən nümayişlərə qoşulmaq üçün dəvət alırdılar.

Avropada qadınlara ilk seçki hüququnu verən ölkələr sırasında ilk yerləri Norveç, Finlandiya və İslandiya tutur. Digər qərb dövlətlərinin gündəmini qadın hüquqları məsələləri onilliklərdir ki, məşğul etsə də, onlar bu məsələnin icrasını Birinci Dünya Müharibəsi ərəfəsi və ondan sonrakı zamana saxladılar.

20-ci əsrin əvvəlində Amerika Birləşmiş Ştatlarında seçki hüququ tələb edən hərəkatlar geniş vüsət alsa da, 1848-ci ildən bəri səsvermə hüququ tələb edən qadınlar yalnız yetmiş iki il sonra, 1920- ci ildə məqsədlərinə nail ola bildilər. Britaniyada da bu, uzun sürən bir proses olmuşdur və yalnız Birinci Dünya Müharibəsi ərəfəsində qadınların əhəmiyyətli rolu dövlətə imkan verdi ki, bu məsələnin gündəmə gətirilməsi güclü seçki hüququ hərəkatına təslim olmaq kimi təqdim edilməsin. Qadın hüquqları məsələsinin ilk dəfə hələ Fransa İnqilabi dövründə Olimpiya de Quj tərəfindən səsləndirilməsinə və məhz Fransanın qadınların cəmiyyətdə ikinci dərəcəli rol oynamasının radikal tənqidçisi olmasına baxmayaraq bu ölkə Avropada qadınlara seçki hüququ verən son ölkələrdən biri oldu. Bununla belə, 20-ci əsrin əvvəlində əksəriyyəti qadınların katolisizm və sağçı siyasi konservatizmi dəstəkləyəcəklərindən qorxan sosialistlər olmaqla, bir çox siyasətçilər fransız hərəkat nümayəndələrinə qarşı çıxırdılar. Fransız qadınlar yalnız 1944-cü ildə səsvermə hüququna nail oldular.

Lakin isçevrəli qadınlarla müqayisədə onların bəxti gətirmişdi. Qadınlara seçki hüququnun verilməsinə dair federasiya 1909-cu ildən 1971-ci ilədək mübarizə aparmalı oldu və nəhayət, isveçrəli qadınlar milli seçkilərdə iştirak hüququna nail oldular. Buna baxmayaraq, onların yerli seçkilərdə iştirakı yalnız 1989-cu ildə mümkün oldu.

Müstəmləkə ölkələrində hüquqlarını tələb edən qadınlar yalnız formalaşmış respublikalardan yox, eyni zamanda, müstəmləkə qüvvələrinin arasından çıxırdı. Bəzi hallarda müstəmləkə əleyhinə milliyyətçi hərəkatların məqsədləri sırasına qadınlara seçki hüququnun verilməsi də daxil olurdu. Məsələn, Hindistanda 1919-cu ildə şairə və siyasi fəal Sarodjini Naydu qadınlara seçki hüququnun verilməsi işinə baxılması üçün İngiltərəyə yollanan heyətə rəhbərlik etdi və bu hadisədən sonra seçki komitəsi bəzi hindli qadınların hökumətdə təmsil olunmasına dair islahatların yer alacağı konstitusiya təklifini irəli sürdü. Britaniya komitəsi bu təklifi cəfəngiyyat adlandırsa da, yerli hind qanunvericiliyinə qadınlara seçki hüququnun verilib-verilməməsinə qərar vermə izni verildi. Britaniya bu işə heyrətlənsə də, qısa müddət ərzində bir çox qanunvericiliklərdə bu məsələ öz təsdiqini tapdı və məhdud şəkildə olsa da, qadınlar hətta kişilərlə bərabər şəkildə hökumətdə təmsil olunmağa başladılar.

Afrikanın müstəqilliklərini yenicə qazanmış ölkələrində qadınlar süçki hüququnu 1960-cı illərdə əldə etdilər. Milli müstəqilliyə nail olmaqla əksər keçmiş müstəmləkə ölkələri həm qadınların, həm də kişilərin səsvermə hüququna təminat verən konstitusiyalar hazırladı. Hazırda yalnız bəzi ölkələrdə qadınlar ya qismən, ya da tamamilə seçki hüququndan məhrumdurlar.

Azərbaycanda

1918-ci il qurultayında Məhəmməd Əmin Rəsulzadə müsəlman qadınının azad edilməsini müsəlman xalqlarının milli-azadlıq mübarizəsinin ən mühüm məsələlərindən biri kimi qiymətləndirdi. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə deyirdi: “Bütün digər xalqların qadınları kişilərlə bərabər ictimai-siyasi hərəkatda iştirak etdiyi və bununla da öz millətinin uğurlarına kömək etdiyi bir vaxtda müsəlman qadın dustaqlıqda qala bilməz və qalmamalıdır”. Bu fikirlər 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qəbul etdiyi İstiqlal Bəyannaməsinin IV bəndində bərabərhüquqluluq prinsipinin, seçmək və seçilmək hüququnun təsbit edilməsi ilə öz qanuni təsdiqini tapdı. Nəticədə, Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçmək və seçilmək hüququ verən ilk ölkə oldu.

Müsəlman dünyasında ilk dəfə olaraq  kişilərlə bərabər, qadınlara seçkilərdə iştirak etmək – seçmək və seçilmək hüququnun verilməsi tarixi nailiyyət hesab olunurdu. Bununla da, nəinki Şərqdə, hətta demokratiyanın beşiyi sayılan bir sıra Avropa ölkələrindən və ABŞ-dan əvvəl qadına cəmiyyət həyatında siyasi proseslərə qoşulmaq hüququ Azərbaycanda verilmiş oldu. Bu Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət yaratmaq əzmində olduğunu bütün dünyaya nümayiş etdirdi.

Beləliklə, 1918-ci il dekabrın 8-də işə başlayan Azərbaycan parlamentinə seçkilərdə də azərbaycanlı qadınlar iştirak etmişdir. Lakin, təəssüflər olsun ki, parlamentdə qadınlar təmsil olunmamışdı, çünki onlar rəhbər vəzifələrə öz  namizədlərini irəli sürməkdən imtina etmişdilər.

Azərbaycanlı qadınların seçki hüquqlarının möhkəmləndirilməsi istiqamətində atılan növbəti addım bu hüquqların Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Müəssislər Məclisinə seçkilər haqqında  Əsasnamədə  təsbiti  oldu. AXC-nin Müəssislər Məclisinə seçkilər çox vaxt və ciddi hazırlıq tələb edirdi, mürəkkəb siyasi vəziyyət isə hər gün yeni məsələlərin həllini irəli sürürdü. Buna baxmayaraq, parlament bir sıra hüquqi aktlar, o cümlədən “Müəssislər Məclisinə seçkilər haqqında” Qanun qəbul etdi. 1919-cu il iyulun 21-də qəbul edilən qanunda dövlətin hakimiyyət orqanlarına qadınların seçmək və seçilmək hüquqları bir daha öz təsdiqini tapdı. Əsasnamənin 1-ci  fəslində deyilirdi: “Müəssislər Məclisi əhali tərəfindən cinsindən asılı olmayaraq və bərabər seçki hüququ əsasında, birbaşa və gizli səsvermə vasitəsilə, mütənasib nümayəndəlik əsasları təmin edilərək seçilən üzvlərdən ibarətdir”. 2-ci fəsildə qeyd olunurdu ki, Müəssislər Məclisinə seçkilərdə “səsvermə gününədək 20 yaşı tamam olmuş hər iki cinsdən olan respublika vətəndaşları iştirak hüququna malikdirlər”. Beləliklə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti qadınlara aktiv seçki hüququ vermək niyyətini bir daha təsdiqlədi.

İstinadlar

Xarici keçidlər

  • http://www.womeninworldhistory.com/TWR-13.html
  • "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası: I cild" ( (azərb.)). ebooks.az. 2015-02-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-25.

Həmçinin bax

qadınlara, seçki, hüququnun, verilməsi, 1918, qurultayında, məhəmməd, əmin, rəsulzadə, müsəlman, qadınının, azad, edilməsini, müsəlman, xalqlarının, milli, azadlıq, mübarizəsinin, mühüm, məsələlərindən, biri, kimi, qiymətləndirdi, məhəmməd, əmin, rəsulzadə, de. Qadinlara secki huququnun verilmesi 1918 ci il qurultayinda Mehemmed Emin Resulzade muselman qadininin azad edilmesini muselman xalqlarinin milli azadliq mubarizesinin en muhum meselelerinden biri kimi qiymetlendirdi Mehemmed Emin Resulzade deyirdi Butun diger xalqlarin qadinlari kisilerle beraber ictimai siyasi herekatda istirak etdiyi ve bununla da oz milletinin ugurlarina komek etdiyi bir vaxtda muselman qadin dustaqliqda qala bilmez ve qalmamalidir Bu fikirler 1918 ci il mayin 28 de Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin qebul etdiyi Istiqlal Beyannamesinin IV bendinde beraberhuquqluluq prinsipinin secmek ve secilmek huququnun tesbit edilmesi ile oz qanuni tesdiqini tapdi Neticede Azerbaycan Serqde qadinlara secmek ve secilmek huququ veren ilk olke oldu Muselman dunyasinda ilk defe olaraq kisilerle beraber qadinlara seckilerde istirak etmek secmek ve secilmek huququnun verilmesi tarixi nailiyyet hesab olunurdu Bununla da neinki Serqde hetta demokratiyanin besiyi sayilan bir sira Avropa olkelerinden ve ABS dan evvel qadina cemiyyet heyatinda siyasi proseslere qosulmaq huququ Azerbaycanda verilmis oldu Bu Xalq Cumhuriyyeti hokumetinin demokratik huquqi dunyevi dovlet yaratmaq ezminde oldugunu butun dunyaya numayis etdirdi Belelikle 1918 ci il dekabrin 8 de ise baslayan Azerbaycan parlamentine seckilerde de azerbaycanli qadinlar istirak etmisdir Lakin teessufler olsun ki parlamentde qadinlar temsil olunmamisdi cunki onlar rehber vezifelere oz namizedlerini ireli surmekden imtina etmisdiler Azerbaycanli qadinlarin secki huquqlarinin mohkemlendirilmesi istiqametinde atilan novbeti addim bu huquqlarin Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Muessisler Meclisine seckiler haqqinda Esasnamede tesbiti oldu AXC nin Muessisler Meclisine seckiler cox vaxt ve ciddi hazirliq teleb edirdi murekkeb siyasi veziyyet ise her gun yeni meselelerin hellini ireli sururdu Buna baxmayaraq parlament bir sira huquqi aktlar o cumleden Muessisler Meclisine seckiler haqqinda Qanun qebul etdi 1919 cu il iyulun 21 de qebul edilen qanunda dovletin hakimiyyet orqanlarina qadinlarin secmek ve secilmek huquqlari bir daha oz tesdiqini tapdi Esasnamenin 1 ci feslinde deyilirdi Muessisler Meclisi ehali terefinden cinsinden asili olmayaraq ve beraber secki huququ esasinda birbasa ve gizli sesverme vasitesile mutenasib numayendelik esaslari temin edilerek secilen uzvlerden ibaretdir 2 ci fesilde qeyd olunurdu ki Muessisler Meclisine seckilerde sesverme gununedek 20 yasi tamam olmus her iki cinsden olan respublika vetendaslari istirak huququna malikdirler Belelikle Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti hokumeti qadinlara aktiv secki huququ vermek niyyetini bir daha tesdiqledi 1 Mundericat 1 Dunyada 2 Azerbaycanda 3 Istinadlar 4 Xarici kecidler 5 Hemcinin baxDunyada Redakte1893 cu ilde Yeni Zelandiya qadinlara secki huququ veren ilk dovlet oldu Avropada qadinlara ilk secki huququnu veren olkeler sirasinda ilk yerleri Norvec Finlandiya ve Islandiya tutur Qadin huquqlari meselesinin ilk defe hele Fransa Inqilabi dovrunde Olimpiya de Quj terefinden seslendirilmesine ve mehz Fransanin qadinlarin cemiyyetde ikinci dereceli rol oynamasinin radikal tenqidcisi olmasina baxmayaraq bu olke Avropada qadinlara secki huququ veren son olkelerden biri oldu Secki huququnun verilmesi yalniz o zaman tam sekilde oz tezahurunu tapir ki butun tebeqelerden olan qadinlar milli sesverme prosesine celb olunur ve istenilen siyasi vezifeye dair namizedliklerini ireli sure bilirler Ekser hallarda qadinlar kesmekesli dovrlerde sesverme huququna nail olmuslar 1893 cu ilde Yeni Zelandiya bu siyahida birinci oldu Ilklerin besiyi olmus bu olkede Kohne Dunya dan qalma muhafizekar dusunceleri qeti suretde redd eden liberalizm boyuk quvve hesab olunurdu Sosial islahatlarin desteklenmesi ve ezmkarliq Yeni Zelandiyanin secki huququ tesebbuskarlarina isteklerini reallasdirmaga elverisli zemin yaratdi Hazirda da meshurlugunu qoruyan Qadinlara secki huququnun verilmesine dair erize bu prosesde helledici rol oynadi Ehalinin yetkinlik yasina catmis qadinlarinin texminen dorde birinin imzaladigi bu erize Yeni Zelandiya ve diger qerb olkelerinde bu yonumde en boyuk hecmli sened sayilirdi Menbeyini Yeni Zelandiyadan goturen bu herekat butun dunyaya ses saldi Mehz bu olkenin secki huququ mudafiecileri bir cox olkelere seyahet etmek muhazire demek hetta mueyyen numayislere qosulmaq ucun devet alirdilar Avropada qadinlara ilk secki huququnu veren olkeler sirasinda ilk yerleri Norvec Finlandiya ve Islandiya tutur Diger qerb dovletlerinin gundemini qadin huquqlari meseleleri onilliklerdir ki mesgul etse de onlar bu meselenin icrasini Birinci Dunya Muharibesi erefesi ve ondan sonraki zamana saxladilar 20 ci esrin evvelinde Amerika Birlesmis Statlarinda secki huququ teleb eden herekatlar genis vuset alsa da 1848 ci ilden beri sesverme huququ teleb eden qadinlar yalniz yetmis iki il sonra 1920 ci ilde meqsedlerine nail ola bildiler Britaniyada da bu uzun suren bir proses olmusdur ve yalniz Birinci Dunya Muharibesi erefesinde qadinlarin ehemiyyetli rolu dovlete imkan verdi ki bu meselenin gundeme getirilmesi guclu secki huququ herekatina teslim olmaq kimi teqdim edilmesin Qadin huquqlari meselesinin ilk defe hele Fransa Inqilabi dovrunde Olimpiya de Quj terefinden seslendirilmesine ve mehz Fransanin qadinlarin cemiyyetde ikinci dereceli rol oynamasinin radikal tenqidcisi olmasina baxmayaraq bu olke Avropada qadinlara secki huququ veren son olkelerden biri oldu Bununla bele 20 ci esrin evvelinde ekseriyyeti qadinlarin katolisizm ve sagci siyasi konservatizmi destekleyeceklerinden qorxan sosialistler olmaqla bir cox siyasetciler fransiz herekat numayendelerine qarsi cixirdilar Fransiz qadinlar yalniz 1944 cu ilde sesverme huququna nail oldular Lakin iscevreli qadinlarla muqayisede onlarin bexti getirmisdi Qadinlara secki huququnun verilmesine dair federasiya 1909 cu ilden 1971 ci iledek mubarize aparmali oldu ve nehayet isvecreli qadinlar milli seckilerde istirak huququna nail oldular Buna baxmayaraq onlarin yerli seckilerde istiraki yalniz 1989 cu ilde mumkun oldu Mustemleke olkelerinde huquqlarini teleb eden qadinlar yalniz formalasmis respublikalardan yox eyni zamanda mustemleke quvvelerinin arasindan cixirdi Bezi hallarda mustemleke eleyhine milliyyetci herekatlarin meqsedleri sirasina qadinlara secki huququnun verilmesi de daxil olurdu Meselen Hindistanda 1919 cu ilde saire ve siyasi feal Sarodjini Naydu qadinlara secki huququnun verilmesi isine baxilmasi ucun Ingiltereye yollanan heyete rehberlik etdi ve bu hadiseden sonra secki komitesi bezi hindli qadinlarin hokumetde temsil olunmasina dair islahatlarin yer alacagi konstitusiya teklifini ireli surdu Britaniya komitesi bu teklifi cefengiyyat adlandirsa da yerli hind qanunvericiliyine qadinlara secki huququnun verilib verilmemesine qerar verme izni verildi Britaniya bu ise heyretlense de qisa muddet erzinde bir cox qanunvericiliklerde bu mesele oz tesdiqini tapdi ve mehdud sekilde olsa da qadinlar hetta kisilerle beraber sekilde hokumetde temsil olunmaga basladilar Afrikanin musteqilliklerini yenice qazanmis olkelerinde qadinlar sucki huququnu 1960 ci illerde elde etdiler Milli musteqilliye nail olmaqla ekser kecmis mustemleke olkeleri hem qadinlarin hem de kisilerin sesverme huququna teminat veren konstitusiyalar hazirladi Hazirda yalniz bezi olkelerde qadinlar ya qismen ya da tamamile secki huququndan mehrumdurlar Azerbaycanda Redakte1918 ci il qurultayinda Mehemmed Emin Resulzade muselman qadininin azad edilmesini muselman xalqlarinin milli azadliq mubarizesinin en muhum meselelerinden biri kimi qiymetlendirdi Mehemmed Emin Resulzade deyirdi Butun diger xalqlarin qadinlari kisilerle beraber ictimai siyasi herekatda istirak etdiyi ve bununla da oz milletinin ugurlarina komek etdiyi bir vaxtda muselman qadin dustaqliqda qala bilmez ve qalmamalidir Bu fikirler 1918 ci il mayin 28 de Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin qebul etdiyi Istiqlal Beyannamesinin IV bendinde beraberhuquqluluq prinsipinin secmek ve secilmek huququnun tesbit edilmesi ile oz qanuni tesdiqini tapdi Neticede Azerbaycan Serqde qadinlara secmek ve secilmek huququ veren ilk olke oldu Muselman dunyasinda ilk defe olaraq kisilerle beraber qadinlara seckilerde istirak etmek secmek ve secilmek huququnun verilmesi tarixi nailiyyet hesab olunurdu Bununla da neinki Serqde hetta demokratiyanin besiyi sayilan bir sira Avropa olkelerinden ve ABS dan evvel qadina cemiyyet heyatinda siyasi proseslere qosulmaq huququ Azerbaycanda verilmis oldu Bu Xalq Cumhuriyyeti hokumetinin demokratik huquqi dunyevi dovlet yaratmaq ezminde oldugunu butun dunyaya numayis etdirdi Belelikle 1918 ci il dekabrin 8 de ise baslayan Azerbaycan parlamentine seckilerde de azerbaycanli qadinlar istirak etmisdir Lakin teessufler olsun ki parlamentde qadinlar temsil olunmamisdi cunki onlar rehber vezifelere oz namizedlerini ireli surmekden imtina etmisdiler Azerbaycanli qadinlarin secki huquqlarinin mohkemlendirilmesi istiqametinde atilan novbeti addim bu huquqlarin Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Muessisler Meclisine seckiler haqqinda Esasnamede tesbiti oldu AXC nin Muessisler Meclisine seckiler cox vaxt ve ciddi hazirliq teleb edirdi murekkeb siyasi veziyyet ise her gun yeni meselelerin hellini ireli sururdu Buna baxmayaraq parlament bir sira huquqi aktlar o cumleden Muessisler Meclisine seckiler haqqinda Qanun qebul etdi 1919 cu il iyulun 21 de qebul edilen qanunda dovletin hakimiyyet orqanlarina qadinlarin secmek ve secilmek huquqlari bir daha oz tesdiqini tapdi Esasnamenin 1 ci feslinde deyilirdi Muessisler Meclisi ehali terefinden cinsinden asili olmayaraq ve beraber secki huququ esasinda birbasa ve gizli sesverme vasitesile mutenasib numayendelik esaslari temin edilerek secilen uzvlerden ibaretdir 2 ci fesilde qeyd olunurdu ki Muessisler Meclisine seckilerde sesverme gununedek 20 yasi tamam olmus her iki cinsden olan respublika vetendaslari istirak huququna malikdirler Belelikle Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti hokumeti qadinlara aktiv secki huququ vermek niyyetini bir daha tesdiqledi Istinadlar RedakteXarici kecidler Redaktehttp www womeninworldhistory com TWR 13 html Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild azerb ebooks az 2015 02 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 02 25 Hemcinin bax RedakteSecki huququ Qabriela Mistral Mariya MitcellMenbe https az wikipedia org w index php title Qadinlara secki huququnun verilmesi amp oldid 5984537, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.