Qızıl standartı — əsas hesablama vahidinin müəyyən standartlaşdırılmış qızıl miqdarı olduğu pul sistemi.
Qızıl standartı əsasında qurulan iqtisadiyyatda buraxılan hər pul vahidinin tələbə uyğun olaraq müvafiq miqdarda qızılla dəyişdirilə bilməsi təmin edilir. Qızıl standartından istifadə edən dövlətlər arasındakı hesablaşmalarda, bu valyutaların qızılın vahid kütləsinə nisbətinə əsasən sabit məzənnə qurulur.
Qızıl standartının tərəfdarları qeyd edirlər ki, bu sistemin istifadə olunması iqtisadiyyatı sabit saxlayır və inflyasiyaya daha az meylli edir, çünki qızıl standartına görə hökumət öz ixtiyarı ilə qızılla təmin olunmayan pulları çap edə bilməz. Lakin ödəmə vasitələrinin defisiti likvidlik böhranı səbəbindən istehsalın azalmasına səbəb olur.
Tarixi
İlkin pul sistemləri tunc və daha sonra gümüşə əsaslanırdı. Təmiz gümüş standartı Orta Avropada VIII—XIV əsrlərdə mövcud olmuşdur. Ticarət əməliyyatlarının həcminin artması ilə birlikdə qızılı daha da tez-tez ödəniş vasitəsi kimi istifadə olunmağa başladı.
XV əsrdən başlayaraq gümüşün qızıla sabit mübadiləsi olan bimetalizm quruldu. Metalların dəyərindəki tədrici dəyişikliyə görə, mübadilə məzənnəsi yenidən nəzərdən keçirilməli olurdu. Bununla birlikdə, bimetalizmdən imtina etmək üçün kiçik xırda gümüş sikkəyə olan zərurilik maneə olurdu. Bu maneə yalnız 19-cu əsrdə kağız pullar və dəyərsiz metallardan hazırlanmış sikkələrə keçidlə aradan qaldırıldı.
Standart pul vahidi olaraq məhz qızılın seçilməsinin əsas səbəbləri:
kiçik həcm və çəkinin yüksək qiyməti,
möhkəmlik, saxlama zamanı dəyişməzlik,
bölünmə və birləşdirmə parameterləri,
bir çox xüsusiyyətləri ilə müəyyən etmək imkanı (rəng, çəki, döyülmə qabiliyyəti dərəcsi, akustik xüsusiyyətlər)
Bunun nəticəsi olaraq, artıq antik dövlətlərdə pul kimi məhz qızıl istifadə olunmağa başlandı.
Tədricən qızılın birbaşa istifadəsindən imtina edilmələr müşahidə olundu. Bunun əsas səbəbləri:
pul dövriyyəsinin ehtiyaclarına uyğun olaraq sürətli əlavə emissiyasının mümkünsüzlüyü (əmtəə dövriyyəsinin artması ilə onun xərclərini qarşılamaq üçün pul kütləsinə də ehtiyac artır)
qızılın daşınması texniki cəhətdən çətin və baha məsələdir (siqnalizasiya və lazımi təhlükəsizlik tələb olunur, böyük sayda olarkən yüksək yükqaldırma qabiliyyəti tələb olunur),
qızıl sikkələrin itirilməsi pul dövriyyəsi balansında tarazlığın pozulmasına səbəb olurdu və onun bərpa etmək üçün yeni bənzər miqdarda qızıl tələb edilirdi,
qiymətli metaldan hazırlanmış sikkələr dövriyyədə korlanır, azaldılmış metal tərkibinin real dəyəri sikkənin nominal dəyəri ilə ziddiyyət təşkil edirdi,
sikkələrin zədələnməsi pul dövriyyəsinin deformasiyasına gətirib çıxardırdı.
Kağız pulların meydana çıxması məhz bu problemləri həll etdi. Qızıl bir yerdə saxlanılır və ciddi şəkildə qorunurdu. Kağız pullar mahiyyət etibarilə sahibinə iddia etmək hüququ verən bir sertifikat idi. Kağız pulla bir-biri ilə hesablaşan insanlar sahiblik hüququnu müəyyən miqdarda qızıla ötürürdülər. Bu daha çox rahat və təhlükəsiz idi, çünki:
qızıl sertifikatları tamamilə fərqli nominallara malik ola bilər ki, bu da həm kiçik, həm də böyük əməliyyatlarda eyni dərəcədə uğurla istifadə olunmasına imkan verir,
sertifikatlar təbii korlanma zamanı dəyər itirmir,
müəyyən şərtlər altında sertifikatlar dəyişdirilə və ya yenilənə bilər.
Sonradan, hökumətlər kağız pulları həmçinin ərazilərindəki maliyyə fəaliyyətlərinə nəzarət etmək üçün istifadə etməyə başladılar.
Valyutanın qızıla bağlanmasının ləğvi nisbətən ixtiyari pul emissiyasının aparılmasına imkan verdi. İqtisadiyyatda kağız pulu artıqlığı ilə qiymətlər yüksəlir (inflyasiya). Məsələn, 1967-ci ildən 2011-ci ilə qədər troy unsiyasının qiyməti 35 dollardan 1900 dollara qədər qalxıb (yəni 44 ildə 50 dəfədən çox bahalaşdı).
İstinadlar
Oktyabr 07, 2021
qızıl, standartı, əsas, hesablama, vahidinin, müəyyən, standartlaşdırılmış, qızıl, miqdarı, olduğu, sistemi, əsasında, qurulan, iqtisadiyyatda, buraxılan, hər, vahidinin, tələbə, uyğun, olaraq, müvafiq, miqdarda, qızılla, dəyişdirilə, bilməsi, təmin, edilir, n. Qizil standarti esas hesablama vahidinin mueyyen standartlasdirilmis qizil miqdari oldugu pul sistemi Qizil standarti esasinda qurulan iqtisadiyyatda buraxilan her pul vahidinin telebe uygun olaraq muvafiq miqdarda qizilla deyisdirile bilmesi temin edilir Qizil standartindan istifade eden dovletler arasindaki hesablasmalarda bu valyutalarin qizilin vahid kutlesine nisbetine esasen sabit mezenne qurulur Qizil standartinin terefdarlari qeyd edirler ki bu sistemin istifade olunmasi iqtisadiyyati sabit saxlayir ve inflyasiyaya daha az meylli edir cunki qizil standartina gore hokumet oz ixtiyari ile qizilla temin olunmayan pullari cap ede bilmez Lakin odeme vasitelerinin defisiti likvidlik bohrani sebebinden istehsalin azalmasina sebeb olur Tarixi RedakteIlkin pul sistemleri tunc ve daha sonra gumuse esaslanirdi Temiz gumus standarti Orta Avropada VIII XIV esrlerde movcud olmusdur Ticaret emeliyyatlarinin hecminin artmasi ile birlikde qizili daha da tez tez odenis vasitesi kimi istifade olunmaga basladi XV esrden baslayaraq gumusun qizila sabit mubadilesi olan bimetalizm quruldu Metallarin deyerindeki tedrici deyisikliye gore mubadile mezennesi yeniden nezerden kecirilmeli olurdu Bununla birlikde bimetalizmden imtina etmek ucun kicik xirda gumus sikkeye olan zerurilik manee olurdu Bu manee yalniz 19 cu esrde kagiz pullar ve deyersiz metallardan hazirlanmis sikkelere kecidle aradan qaldirildi Standart pul vahidi olaraq mehz qizilin secilmesinin esas sebebleri kicik hecm ve cekinin yuksek qiymeti mohkemlik saxlama zamani deyismezlik bolunme ve birlesdirme parameterleri bir cox xususiyyetleri ile mueyyen etmek imkani reng ceki doyulme qabiliyyeti derecsi akustik xususiyyetler Bunun neticesi olaraq artiq antik dovletlerde pul kimi mehz qizil istifade olunmaga baslandi Tedricen qizilin birbasa istifadesinden imtina edilmeler musahide olundu Bunun esas sebebleri pul dovriyyesinin ehtiyaclarina uygun olaraq suretli elave emissiyasinin mumkunsuzluyu emtee dovriyyesinin artmasi ile onun xerclerini qarsilamaq ucun pul kutlesine de ehtiyac artir qizilin dasinmasi texniki cehetden cetin ve baha meseledir siqnalizasiya ve lazimi tehlukesizlik teleb olunur boyuk sayda olarken yuksek yukqaldirma qabiliyyeti teleb olunur qizil sikkelerin itirilmesi pul dovriyyesi balansinda tarazligin pozulmasina sebeb olurdu ve onun berpa etmek ucun yeni benzer miqdarda qizil teleb edilirdi qiymetli metaldan hazirlanmis sikkeler dovriyyede korlanir azaldilmis metal terkibinin real deyeri sikkenin nominal deyeri ile ziddiyyet teskil edirdi sikkelerin zedelenmesi pul dovriyyesinin deformasiyasina getirib cixardirdi Kagiz pullarin meydana cixmasi mehz bu problemleri hell etdi Qizil bir yerde saxlanilir ve ciddi sekilde qorunurdu Kagiz pullar mahiyyet etibarile sahibine iddia etmek huququ veren bir sertifikat idi Kagiz pulla bir biri ile hesablasan insanlar sahiblik huququnu mueyyen miqdarda qizila otururduler Bu daha cox rahat ve tehlukesiz idi cunki qizil sertifikatlari tamamile ferqli nominallara malik ola biler ki bu da hem kicik hem de boyuk emeliyyatlarda eyni derecede ugurla istifade olunmasina imkan verir sertifikatlar tebii korlanma zamani deyer itirmir mueyyen sertler altinda sertifikatlar deyisdirile ve ya yenilene biler Sonradan hokumetler kagiz pullari hemcinin erazilerindeki maliyye fealiyyetlerine nezaret etmek ucun istifade etmeye basladilar Valyutanin qizila baglanmasinin legvi nisbeten ixtiyari pul emissiyasinin aparilmasina imkan verdi Iqtisadiyyatda kagiz pulu artiqligi ile qiymetler yukselir inflyasiya Meselen 1967 ci ilden 2011 ci ile qeder troy unsiyasinin qiymeti 35 dollardan 1900 dollara qeder qalxib yeni 44 ilde 50 defeden cox bahalasdi Istinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Qizil standarti amp oldid 5465443, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
