Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qırmızı kilsə — Xocavənd rayonunun Binə (keçmiş Domu) və Tuğ kəndlərinin arasında, kiçik təpə üzərində yerləşən tarix-memarlıq abidəsi. Qırmızı kilsə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən Dövlət əhəmiyyətli abidə kimi qeydiyyata alınmışdır.
| Qırmızı kilsə | |
|---|---|
 Kilsənin qalıqları | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Xocavənd |
| Yerləşir | Binə və Tuğ kəndlərinin arası |
| Aidiyyatı | Alban Həvari Kilsəsi |
| Tikilmə tarixi | 1000-ci il |
| İstinad nöm. | 250-2 |
| Kateqoriya | Məbəd |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Kilsənin qərb qapısı üzərindəki kitabədə deyilir: "Erməni təqvimi ilə 449-cu ilin (miladi 1000) yayında, Musanın oğlu Qaqikin hakimiyyəti dövründə mən, Musanın qızı Voski özüm və valideynlərimin ruhunu xilas etmək üçün Tanrı evini tikdirdim."
Kilsə memarlıq və bədii dəyəri baxımından böyük əhəmiyyətə malik olsa da, həm də Qafqaz albanlarının tarixi şəxslərinin adlarını saxlayan və ən erkən tarixli alban epiqrafikalarından birinə malik olan abidə kimi dəyərlidir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Məbədin örtüyü və cənub drvarı dağılmışdır. Onun ətrafında digər tikililərin və habelə təpəni əhatə edən qala divarlarının qalıqları qeydə alınmışdır. Əhali bu ərazini "hökmdar imarəti" adlandırmışdır. Kobud yonulmuş daşlardan inşa edilmiş bu kilsənin uzunluğu 11 m, eni 6,45 m olmuşdur. Məbədin əsas girişi qərbdə, ikinci girişi isə cənubda yerləşmişdir. Qərb divarındakı qapı yerinin yuxarısında erməni dilində inşaat yazısı qeydə alınmışdır. Bu epiqrafika nümunəsi belə tərcümə olunmuşdur: "449 (1000)-cu ildə, Musenın oğlu hökmdar Hagik zamanında mən — Musenin qızı Voski Allah evini tikdim …". Beləliklə, məlum olur ki, bu məbəd şahzadə alban xanımı Voskinin sifarişi ilə X əsrin son ilində (erməni təqviminin 449-cu ilində) inşa edilmişdir. Hagik adlı alban hökmdarı tarixi əsərlərdən məlum deyildir. Yalnız bir fərziyyə kimi belə bir mülahizə söyləmək mümkündür ki, bəlkə də, Hagik və onun atası Muse alban hökmdarı Qriqori Hamamanın nəvəsi İşxanidən sonra Albaniya dövlətinə başçılıq etmişlər. Eyni zamanda istisna etmək olmaz ki, Muse və onun oğlu Hagik 1008-ci ilə kimi mövcud olmuş Albaniya dövlətində vilayət hakimləri olmuşlar. Kilsənin dam örtüyü və cənub divarı dağılmışdır. Ətrafda kilsəni əhatə etmiş digər tikililərin xarabalıqları və təpəni əhatə edən qala divarlarının qalıqları müşahidə olunur. Kobud işlənmiş daşlardan inşa edilmiş kilsə cənub və qərb divarlarında yerləşən iki qapıya malikdir. Kilsə binası ümumilikdə 11 metr uzunluq və 6.45 metr enə malikdir.
İstinadlar
- Мкртчян, 1989. səh. 85
- "Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 avqust 2001. 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 18 iyul 2020.
- Бархударянц, 1895. səh. 75
- Мамедова, 2004. səh. 86
- Xəlilov, Mübariz. Albaniyanın Xristian Abidələri (IV-X əsrlər) (az.). Bakı: AFPoliqrAF. 2011. 98.
- Мамедова, 2004. səh. 85
Ədəbiyyat
- Мамедова, Гюльчохра, Зодчество Кавказской Албании, Баку: Чашыоглу, 2004
- Мкртчян, Ш.М, Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха, Ереван, 1989
- Бархударянц, Макар, Арцах, Баку, 1895
- Xəlilov M. C., Albaniyanın Xristian Abidələri (IV–X əsrlər). Bakı — 2011, s.341
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qirmizi kilse Xocavend rayonunun Bine kecmis Domu ve Tug kendlerinin arasinda kicik tepe uzerinde yerlesen tarix memarliq abidesi Qirmizi kilse Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi terefinden Dovlet ehemiyyetli abide kimi qeydiyyata alinmisdir Qirmizi kilseKilsenin qaliqlariOlke AzerbaycanSeher XocavendYerlesir Bine ve Tug kendlerinin arasiAidiyyati Alban Hevari KilsesiTikilme tarixi 1000 ci ilAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 250 2KateqoriyaMebedEhemiyyetiOlke ehemiyyetli Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiKilsenin qerb qapisi uzerindeki kitabede deyilir Ermeni teqvimi ile 449 cu ilin miladi 1000 yayinda Musanin oglu Qaqikin hakimiyyeti dovrunde men Musanin qizi Voski ozum ve valideynlerimin ruhunu xilas etmek ucun Tanri evini tikdirdim Kilse memarliq ve bedii deyeri baximindan boyuk ehemiyyete malik olsa da hem de Qafqaz albanlarinin tarixi sexslerinin adlarini saxlayan ve en erken tarixli alban epiqrafikalarindan birine malik olan abide kimi deyerlidir Memarliq xususiyyetleriMebedin ortuyu ve cenub drvari dagilmisdir Onun etrafinda diger tikililerin ve habele tepeni ehate eden qala divarlarinin qaliqlari qeyde alinmisdir Ehali bu erazini hokmdar imareti adlandirmisdir Kobud yonulmus daslardan insa edilmis bu kilsenin uzunlugu 11 m eni 6 45 m olmusdur Mebedin esas girisi qerbde ikinci girisi ise cenubda yerlesmisdir Qerb divarindaki qapi yerinin yuxarisinda ermeni dilinde insaat yazisi qeyde alinmisdir Bu epiqrafika numunesi bele tercume olunmusdur 449 1000 cu ilde Musenin oglu hokmdar Hagik zamaninda men Musenin qizi Voski Allah evini tikdim Belelikle melum olur ki bu mebed sahzade alban xanimi Voskinin sifarisi ile X esrin son ilinde ermeni teqviminin 449 cu ilinde insa edilmisdir Hagik adli alban hokmdari tarixi eserlerden melum deyildir Yalniz bir ferziyye kimi bele bir mulahize soylemek mumkundur ki belke de Hagik ve onun atasi Muse alban hokmdari Qriqori Hamamanin nevesi Isxaniden sonra Albaniya dovletine basciliq etmisler Eyni zamanda istisna etmek olmaz ki Muse ve onun oglu Hagik 1008 ci ile kimi movcud olmus Albaniya dovletinde vilayet hakimleri olmuslar Kilsenin dam ortuyu ve cenub divari dagilmisdir Etrafda kilseni ehate etmis diger tikililerin xarabaliqlari ve tepeni ehate eden qala divarlarinin qaliqlari musahide olunur Kobud islenmis daslardan insa edilmis kilse cenub ve qerb divarlarinda yerlesen iki qapiya malikdir Kilse binasi umumilikde 11 metr uzunluq ve 6 45 metr ene malikdir IstinadlarMkrtchyan 1989 seh 85 Dunya ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin siyahisi PDF Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi 2 avqust 2001 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 18 iyul 2020 Barhudaryanc 1895 seh 75 Mamedova 2004 seh 86 Xelilov Mubariz Albaniyanin Xristian Abideleri IV X esrler az Baki AFPoliqrAF 2011 98 Mamedova 2004 seh 85EdebiyyatMamedova Gyulchohra Zodchestvo Kavkazskoj Albanii Baku Chashyoglu 2004 Mkrtchyan Sh M Istoriko Arhitekturnye Pamyatniki Nagornogo Karabaha Erevan 1989 Barhudaryanc Makar Arcah Baku 1895 Xelilov M C Albaniyanin Xristian Abideleri IV X esrler Baki 2011 s 341