fbpx
Wikipedia

Pəmbək (Göyçə)

Avqust 12, 2021

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Pəmbək .

Pəmbək — Göyçə mahalının Basarkeçər rayonunda kənd.

Kənd
Pəmbək
40°23′10″ şm. e. 45°31′55″ ş. u.
Ölkə Ermənistan Ermənistan
Rayon Basarkeçər rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 1.975 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Rəsmi dili ermənicə
Pəmbək

Tarixi

Göyçə mahalının Basarkeçər rayonunun Pəmbək kəndinin gözəl ab-havası, barlı-bağatlı meyvə bağları, ətrafındakı göy, yaşıl ormanlı meşələri, sərin bulaqları və arxasında qürurla dayanan uca dağları həmişə göz oxşayıb, ilk baxışdan qəlblərə əbədi bir xatirə bəxş etmişdir. Kəndin 1953-cü ildə 156 yaşında rəhmətə gedən, yaşlı sakinlərindən biri olan Şahzadə nənə söyləyirdi ki, kəndə altı yaşında olarkən əmisi ilə gəlmişdir. Həmin vaxt kəndin təxminən 35–40 evi, 170–200 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. Kəndin ilk sakinləri XVII əsrin axırı (1680), XVIII Əsrin əvvəlində (1715) keçmiş Qarakilsə (indiki Kirovakan) şəhərinin yaxınləğında olan Lori pəmbək kəndinə verilmişdir.

Mədəniyyəti

Rayon mərkəzindən 24 km şimal-qərbdə, Göyçə gölünün sahilində yerləşir. "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə Quşçu (143, s.62), Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Quşi dərəsi (348, s.152) formasında qeyd edilmişdir. Erməni mənbələrində, eləcə də XX əsrin rəsmi sənədlərində kəndin adı Pəmbək göstərilir. Kəndin bir adı da Pəmbəkli olmuşdur. Kəndin tarixi qədimdir. Buradakı albanlara məxsus dini məbədin (kilsənin) və oğuzların qəbiristanlıqlarının xarabalığı müasir dövrümüzə kimi gəlib çatmışdır.

Kənddə 1873-cü ildə 166 nəfər, 1886-cı ildə 237 nəfər, 1897-ci ildə 283 nəfər, 1908-ci ildə 352 nəfər, 1914-cü ildə 392 nəfər, 1916-cı ildə 331 nəfər, 1919-cu ildə 398 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1919-cu ilin yazında kənd ermənilərin təcavüzünə məruz qalaraq sakinləri -azərbaycanlılar qırğınlarla deportasiya olunmuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kəndi tərk etməyə məcbur olmuş azərbaycanlılar tarix torpaqlarına qayıda bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 390 nəfər, 1926-cı ildə 349 nəfər, 1931-ci ildə 512 nəfər, 1987-ci ildə 2000 nəfər (85, s.292–293) azərbaycanlı yaşamışdır. 1988-ci ilin noyabr ayının axırlarında, dekabr ayının əvəllərində kəndin əhalisi Ermənistan dövləti tərəfindən tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya edilmiş və kəndə ermənilər yerləşdirilmişdir. İndi ermənilər yaşayır.

Toponim quşçu türk etnonimi ilə (245, s.38–39; 292, s.91–95; 182, s.313) "iki dağ və ya təpə arasında, eləcə də düzənlikdə uzun dərin çuxur" mənasında işlənən dərə sözünün (10, s.74) birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "Dərədə quşçu tayfasının yaşadığı kənd" mənasını ifadə edir. Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.

Təbiəti

Pəmbək kəndi bütün Göyçə mahalının aranı hesab edilirdi. Kənd başdan-başa meyvə ağaclarından ibarət idi. Burada bitən alma, armud, ərik, gavalı, gilas, qoz, üzüm və s. Öz tamı və ətri ilə digər yerlərin meyvələrindən tamamilə fərqlənirdi. Onu demək kifayətdir ki, bu güney zonasında bitib ərsəyə gələn ərik və qoz, üzüm rayonun qalan heç bir kəndrində bir mirdi. Meşələrdə çır alma, armuddan başqa burda qarağac, keçiməməsi, itburnu və ya zincirli, qoyun gözü, iydə və çay tikanı kimi min dərdin dərmanı hesab olan meyvə və giləmeyvə ağacları var idi. Arxası meşəli yüksək dağlara söykənmiş kəndin ətəyi isə saf, dumduru suyu olan Göyçə gölünə birləşirdi. Bu gölün təmiz və şirin suyu dillər əzbəri olan qızıl xallı, siqa, farel və b. balıqlarla zəngin idi. Gölün ən yaxşı təmiz qumlu çimərlik yerləri qonşu Babacan və Dərə kəndlərinin də bir hissəsi idi.

Əhalisi

1988-ci ilə qədər azərbaycanlılar

1988-ci ilin sоyqırımındа kənddən həlаk оlаnlаr.

  • İsаyevа Sevinc Şаhin qızı (1987)


Görkəmli şəxsiyyətləri

  • Hacı Asif — din xadimi
  • Kərbəıayı Kazım (Kərbəlayı Kazımlılar tayfasının başçısı)
  • Kərbəlayı Hüseyn (Kərbəlayı Kazımlılar tayfası)
  • Kərbəlayı Oruc (Nağılılar tayfası)

Kəndin tayfaları

  • Kərbəlayı Kazımlılar (Qarakilsə rayonu Lori pəmbək kəndi)
  • Əsgərlilər
  • Tək Bayramlılar
  • Nağılılar
  • Nəbililər
  • Zubanlılar
  • Töstülülər
  • Kərbəlayı Alılar
  • Zeynallılar
  • Mamalılar
  • Kərimlilər
  • Mehdililər (Qarabağlar kəndi Vedibasar mahalı)
  • Xələflilər (Qazax mahalı)

Qaçqınlıq

1905–1907-ci illərdəki I qaçqınlıq zamanı kən əhalisi zorla çəxarılaraq Gədəbəy rayonunun kəndlərində yerləşib və 1907-ci ilin yazında doğma kəndinə qayıtmışdır. Kəndin təxminən 60–70 evi, 350–400 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur.1918–1920-ci illərdəki II qaçqınlıq zamanı kəndin əhalisi zorla çıxarılaraq Azərbaycan respublikasının Eldar zonasında və Ceyrançöl yataqlarında məskunlaşmışlar. Kənd əhalisi 1921-ci ilin yazında doğma kəndlərinə qayıtmışlar. Kəndin 10–15 ailəsi bir daha geri qayıtmamışlar. Kəndin təxminən 100 evi, 500 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. Həmin qaçqınlıq Pəmbək camaatına çox fəlakətlər gətirib. Onlardan 100 nəfərə qədəri qızdırmadan dünyalarını dəyişib və qürbətdə müxtəlif yerlərdə torpağa tapşırılıblar.1948–1953-cü illərdəki IIIqaçqınlıq zamanı kənd əhalisi erməni daşnaqlarının qarşısını alaraq heç bir yana köçməmişdir. Kəndin 250–300 evi, 1500–1600 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. Kəndin 30 nəfəri Qarabağ torpaqlarının müdafiəsi uğrunda gedən döyüşlərin iştirakçısı olmuşdur. Onun 7 nəfəri itgin və şəhidlər, 23 nəfəri isə əlillər və sağ qalanlardır.1988–1991-ci illərdəki IV qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi Azərbaycanın 14 şəhər və rayonlarında məskunlaşmışdır. Kəndin 300–350 evi, 3000–3500 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur.

Ərazisi

Pəmbək kəndi rayon mərkəzindən cənuba doğru 34 km məsafədə yerləşib. Elə o qədər də, yəni 34 km cənubda qonşu keçmiş Çəmbərək rayonu və qonşu Dərə kəndi ilə 4 km Babacan kəndi ilə isə 10 km məsafədə yerləşmişdir. Kəndin uzunluğu 3 km-ə yaxın, eni isə 2 km-ə qədər idi. Ümumi ərazisi 7,8 min hektar idi. Bundan 800 hektarı əkin yeri, 300 hektara yaxın biçənək və sulu yerlər, qalanı isə ümumi otaraq sahələrinə aid idi. Kəndin içində olan bulaqların təmiz, şəffaf və buz kimi sərin suları var idi. Onlardan Salman bulağını, Kəvənliyin bulağını, Qara bulağı, Qaya bulağını, Gülüstan bulağını, Allahverdi bulağını və Bayram bulağını göstərmək olar. Kəndin mərkəzindən keçən Pəmbək çayı ilin bütün fəsillərində bol suyu ilə fərqlənirdi. Mənbəyin dağ bulaqlarından götürən bu çay Göyçə gölünə tökülürdü. Yaz və payız aylarında çay balıqla dolu olardı. Kəndə arxa olan bu uca dağlarda maral və ceyran sürülərinə, çöl keçilərinə və turac dəstələrinə rast gəlmək olardı. Pəmbəyin müqəddəs yerlərindən, ziyarətgahlarından Zamaxanın ocağı, Qaraların ocağı, Arpanın ocağı, İsgəndərin ocağı, Qaradaş ziyarətgahını göstərmək olar. Pəmbək çayının suyu bəzən məcrasından çıxır, əkin və məhsullara da ziyan verərdi. Pəmbəyin ərazisinin 60–70%-ni otaraq sahələrivə yaylaq yerləri təşkil edirdi. Əvvəllər dağ yaylaq ərazilərinin bir hissəsində Azərbaycanın bir sıra varlı adamları da öz sürülərini saxlayarlarmış. Bəzi yurd yerlərinin adları elə bu gün də onların adı ilə söylənilir: Məşədi Bayramın yurdu, Həkimin yurdu, Murtuzalının yurdu və ya dərəsi, Sənəmin yurdu, İsgəndərin yurdu, Əmirəhmədin yurdu və s. Sonralarbu yerlər bütünlüklə kəndə aid oldu. Həmin yerlərdən mahalın təsərrüfatları istifadə edirdi. Kəndin çayı bol sulu idi. Bu çay öz mənbəyini dağlardan gələn bulaq sularından alırdı. Belə bulaqlardan Ağ bulaq, Piyala bulağı, Qumlu bulaq, Çadərlanan bulağı, Qaya bulağı, Lələnin yurd bulağı, Ballı Murtuzalının yurdundan gələn bulaq, Süleyman yurdunun bulağı, Sənəmin yurdundan gələn bulaq, Həkimin yurdundan gələn bulaq, Sarıqaya bulağı, Molla bulağı, Keçiqayası bulağı, Dağ bulaq, Gülsənəm bulağı və s.

Elm və din

Kənddə ilk məktəb dövlət tərəfindən açılıb. Kəndin 3 yerində sinif otağı üçün münasib olan kürsülü evlər də olub. 1930–1932-ci illərdə təşkil olunan bu məktəb üçün kəndin yuxarı hissəsində Novruzov Paşanın, orta hissəsində Seyidin və aşağı hissəsində Orucov Nurunun evlərində hərəsində 1 sinif, 3 sinif təşkil olunub. 1930–1932-ci illərdə kənddə dövlət tərəfindən məktəb yaradılmışdır. 1930–1932-ci illərdən 1938-ci illərə qədər ibtidai məktəb (I–IV), 1938-ci ildən 1960-cı ilə qədər yeddi illik (VII), 1960-cı ildən 1988-ci ilə qədər orta məktəb (X) olmuşdur.

İstinadlar

  1. Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.28,
  2. 419, s.87
  3. Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.28
  4. Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.26–27, 112–113
  5. Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.27, 113

Xarici keçidlər

Avqust 12, 2021
pəmbək, göyçə, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, pəmbək, pəmbək, göyçə, mahalının, basarkeçər, rayonunda, kənd, kəndpəmbək40, ölkə, ermənistan, ermənistanrayon, basarkeçər, rayonutarixi, coğrafiyasımərkəzin, hündürlüyü, msaat, qurşağı, 00əhalisirəsmi, di. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Pembek Pembek Goyce mahalinin Basarkecer rayonunda kend KendPembek40 23 10 sm e 45 31 55 s u Olke Ermenistan ErmenistanRayon Basarkecer rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1 975 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiResmi dili ermenicePembek Mundericat 1 Tarixi 2 Medeniyyeti 3 Tebieti 4 Ehalisi 4 1 Gorkemli sexsiyyetleri 4 2 Kendin tayfalari 5 Qacqinliq 6 Erazisi 7 Elm ve din 8 Istinadlar 9 Xarici kecidlerTarixi RedakteGoyce mahalinin Basarkecer rayonunun Pembek kendinin gozel ab havasi barli bagatli meyve baglari etrafindaki goy yasil ormanli meseleri serin bulaqlari ve arxasinda qururla dayanan uca daglari hemise goz oxsayib ilk baxisdan qelblere ebedi bir xatire bexs etmisdir Kendin 1953 cu ilde 156 yasinda rehmete geden yasli sakinlerinden biri olan Sahzade nene soyleyirdi ki kende alti yasinda olarken emisi ile gelmisdir Hemin vaxt kendin texminen 35 40 evi 170 200 nefere yaxin ehalisi olmusdur Kendin ilk sakinleri XVII esrin axiri 1680 XVIII Esrin evvelinde 1715 kecmis Qarakilse indiki Kirovakan seherinin yaxinleginda olan Lori pembek kendine verilmisdir Medeniyyeti RedakteRayon merkezinden 24 km simal qerbde Goyce golunun sahilinde yerlesir Irevan eyaletinin icmal defteri nde Quscu 143 s 62 Qafqazin 5 verstlik xeritesinde Qusi deresi 348 s 152 formasinda qeyd edilmisdir Ermeni menbelerinde elece de XX esrin resmi senedlerinde kendin adi Pembek gosterilir 1 2 Kendin bir adi da Pembekli olmusdur 3 Kendin tarixi qedimdir Buradaki albanlara mexsus dini mebedin kilsenin ve oguzlarin qebiristanliqlarinin xarabaligi muasir dovrumuze kimi gelib catmisdir Kendde 1873 cu ilde 166 nefer 1886 ci ilde 237 nefer 1897 ci ilde 283 nefer 1908 ci ilde 352 nefer 1914 cu ilde 392 nefer 1916 ci ilde 331 nefer 1919 cu ilde 398 nefer yalniz azerbaycanli yasamisdir 4 1919 cu ilin yazinda kend ermenilerin tecavuzune meruz qalaraq sakinleri azerbaycanlilar qirginlarla deportasiya olunmusdur Indiki Ermenistanda sovet hokumeti qurulandan sonra kendi terk etmeye mecbur olmus azerbaycanlilar tarix torpaqlarina qayida bilmisdir Burada 1922 ci ilde 390 nefer 1926 ci ilde 349 nefer 1931 ci ilde 512 nefer 5 1987 ci ilde 2000 nefer 85 s 292 293 azerbaycanli yasamisdir 1988 ci ilin noyabr ayinin axirlarinda dekabr ayinin evellerinde kendin ehalisi Ermenistan dovleti terefinden tarixi etnik torpaqlarindan deportasiya edilmis ve kende ermeniler yerlesdirilmisdir Indi ermeniler yasayir Toponim quscu turk etnonimi ile 245 s 38 39 292 s 91 95 182 s 313 iki dag ve ya tepe arasinda elece de duzenlikde uzun derin cuxur menasinda islenen dere sozunun 10 s 74 birlesmesinden emele gelmisdir Derede quscu tayfasinin yasadigi kend menasini ifade edir Etnotoponimdir Qurulusca murekkeb toponimdir Tebieti RedaktePembek kendi butun Goyce mahalinin arani hesab edilirdi Kend basdan basa meyve agaclarindan ibaret idi Burada biten alma armud erik gavali gilas qoz uzum ve s Oz tami ve etri ile diger yerlerin meyvelerinden tamamile ferqlenirdi Onu demek kifayetdir ki bu guney zonasinda bitib erseye gelen erik ve qoz uzum rayonun qalan hec bir kendrinde bir mirdi Meselerde cir alma armuddan basqa burda qaragac kecimemesi itburnu ve ya zincirli qoyun gozu iyde ve cay tikani kimi min derdin dermani hesab olan meyve ve gilemeyve agaclari var idi Arxasi meseli yuksek daglara soykenmis kendin eteyi ise saf dumduru suyu olan Goyce golune birlesirdi Bu golun temiz ve sirin suyu diller ezberi olan qizil xalli siqa farel ve b baliqlarla zengin idi Golun en yaxsi temiz qumlu cimerlik yerleri qonsu Babacan ve Dere kendlerinin de bir hissesi idi Ehalisi Redakte1988 ci ile qeder azerbaycanlilar1988 ci ilin soyqiriminda kendden helak olanlar Isayeva Sevinc Sahin qizi 1987 Gorkemli sexsiyyetleri Redakte Haci Asif din xadimi Kerbeiayi Kazim Kerbelayi Kazimlilar tayfasinin bascisi Kerbelayi Huseyn Kerbelayi Kazimlilar tayfasi Kerbelayi Oruc Nagililar tayfasi Kendin tayfalari Redakte Kerbelayi Kazimlilar Qarakilse rayonu Lori pembek kendi Esgerliler Tek Bayramlilar Nagililar Nebililer Zubanlilar Tostululer Kerbelayi Alilar Zeynallilar Mamalilar Kerimliler Mehdililer Qarabaglar kendi Vedibasar mahali Xelefliler Qazax mahali Qacqinliq Redakte1905 1907 ci illerdeki I qacqinliq zamani ken ehalisi zorla cexarilaraq Gedebey rayonunun kendlerinde yerlesib ve 1907 ci ilin yazinda dogma kendine qayitmisdir Kendin texminen 60 70 evi 350 400 nefere yaxin ehalisi olmusdur 1918 1920 ci illerdeki II qacqinliq zamani kendin ehalisi zorla cixarilaraq Azerbaycan respublikasinin Eldar zonasinda ve Ceyrancol yataqlarinda meskunlasmislar Kend ehalisi 1921 ci ilin yazinda dogma kendlerine qayitmislar Kendin 10 15 ailesi bir daha geri qayitmamislar Kendin texminen 100 evi 500 nefere yaxin ehalisi olmusdur Hemin qacqinliq Pembek camaatina cox felaketler getirib Onlardan 100 nefere qederi qizdirmadan dunyalarini deyisib ve qurbetde muxtelif yerlerde torpaga tapsiriliblar 1948 1953 cu illerdeki IIIqacqinliq zamani kend ehalisi ermeni dasnaqlarinin qarsisini alaraq hec bir yana kocmemisdir Kendin 250 300 evi 1500 1600 nefere yaxin ehalisi olmusdur Kendin 30 neferi Qarabag torpaqlarinin mudafiesi ugrunda geden doyuslerin istirakcisi olmusdur Onun 7 neferi itgin ve sehidler 23 neferi ise eliller ve sag qalanlardir 1988 1991 ci illerdeki IV qacqinliq zamani kend ehalisi Azerbaycanin 14 seher ve rayonlarinda meskunlasmisdir Kendin 300 350 evi 3000 3500 nefere yaxin ehalisi olmusdur Erazisi RedaktePembek kendi rayon merkezinden cenuba dogru 34 km mesafede yerlesib Ele o qeder de yeni 34 km cenubda qonsu kecmis Cemberek rayonu ve qonsu Dere kendi ile 4 km Babacan kendi ile ise 10 km mesafede yerlesmisdir Kendin uzunlugu 3 km e yaxin eni ise 2 km e qeder idi Umumi erazisi 7 8 min hektar idi Bundan 800 hektari ekin yeri 300 hektara yaxin bicenek ve sulu yerler qalani ise umumi otaraq sahelerine aid idi Kendin icinde olan bulaqlarin temiz seffaf ve buz kimi serin sulari var idi Onlardan Salman bulagini Kevenliyin bulagini Qara bulagi Qaya bulagini Gulustan bulagini Allahverdi bulagini ve Bayram bulagini gostermek olar Kendin merkezinden kecen Pembek cayi ilin butun fesillerinde bol suyu ile ferqlenirdi Menbeyin dag bulaqlarindan goturen bu cay Goyce golune tokulurdu Yaz ve payiz aylarinda cay baliqla dolu olardi Kende arxa olan bu uca daglarda maral ve ceyran surulerine col kecilerine ve turac destelerine rast gelmek olardi Pembeyin muqeddes yerlerinden ziyaretgahlarindan Zamaxanin ocagi Qaralarin ocagi Arpanin ocagi Isgenderin ocagi Qaradas ziyaretgahini gostermek olar Pembek cayinin suyu bezen mecrasindan cixir ekin ve mehsullara da ziyan vererdi Pembeyin erazisinin 60 70 ni otaraq sahelerive yaylaq yerleri teskil edirdi Evveller dag yaylaq erazilerinin bir hissesinde Azerbaycanin bir sira varli adamlari da oz surulerini saxlayarlarmis Bezi yurd yerlerinin adlari ele bu gun de onlarin adi ile soylenilir Mesedi Bayramin yurdu Hekimin yurdu Murtuzalinin yurdu ve ya deresi Senemin yurdu Isgenderin yurdu Emirehmedin yurdu ve s Sonralarbu yerler butunlukle kende aid oldu Hemin yerlerden mahalin teserrufatlari istifade edirdi Kendin cayi bol sulu idi Bu cay oz menbeyini daglardan gelen bulaq sularindan alirdi Bele bulaqlardan Ag bulaq Piyala bulagi Qumlu bulaq Caderlanan bulagi Qaya bulagi Lelenin yurd bulagi Balli Murtuzalinin yurdundan gelen bulaq Suleyman yurdunun bulagi Senemin yurdundan gelen bulaq Hekimin yurdundan gelen bulaq Sariqaya bulagi Molla bulagi Keciqayasi bulagi Dag bulaq Gulsenem bulagi ve s Elm ve din RedakteKendde ilk mekteb dovlet terefinden acilib Kendin 3 yerinde sinif otagi ucun munasib olan kursulu evler de olub 1930 1932 ci illerde teskil olunan bu mekteb ucun kendin yuxari hissesinde Novruzov Pasanin orta hissesinde Seyidin ve asagi hissesinde Orucov Nurunun evlerinde heresinde 1 sinif 3 sinif teskil olunub 1930 1932 ci illerde kendde dovlet terefinden mekteb yaradilmisdir 1930 1932 ci illerden 1938 ci illere qeder ibtidai mekteb I IV 1938 ci ilden 1960 ci ile qeder yeddi illik VII 1960 ci ilden 1988 ci ile qeder orta mekteb X olmusdur Istinadlar Redakte Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 28 419 s 87 Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 28 Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 26 27 112 113 Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 27 113Xarici kecidler Redakte 1 Arxivlesdirilib 2010 12 16 at the Wayback Machine http www goyche info publ 45 Arxivlesdirilib 2011 06 03 at the Wayback MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Pembek Goyce amp oldid 6054926, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.