| Pura Belpre | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 2 fevral 1899 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1 iyul 1982 (83 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | kitabxanaçı, tarixçi, ədəbi tənqidçi, kuklaçı, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı |
Pura Belpre (isp. Pura Teresa Belpré y Nogueras; 2 fevral 1899, Sidra[d], Puerto Riko – 1 iyul 1982, Nyu-York, Nyu-York ştatı) — afro-puerto-rikolu müəllim, Nyu-Yorkda ilk puerto-rikolu kitabxanaçı olmuşdur. O, həmçinin yazıçı, folklor nağıllarının toplayıcısı və kukla teatrı ustası idi.
Həyatı
| ]Pura Belpre Puerto-Rikonun şəhərində anadan olmuşdur. Onun doğum tarixi ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur. Belpre 1919-cu ildə şəhərində yerləşən Mərkəzi Orta Məktəbi bitirmiş və Rio Piedrasda yerləşən daxil olmuşdur. O, əvvəlcə müəllim olmağı planlaşdırsa da, 1920-ci ildə bacısı Elisanın toyunda iştirak etmək üçün Nyu-Yorka gedərkən ictimai kitabxanada müxtəlif etnik mənşəli gənc qadınların işə götürülməsi təşəbbüsü çərçivəsində kitabxanada çalışmağa dəvət olunmuşdur. Bu ilk iş, Belpreni şəhərin müxtəlif yerlərində – Bronksdan Aşağı Şərqə qədər nağıllar danışmağa yönləndirdi. O, həm ingilis, həm də ispan dillərində hekayələr danışan ilk kitabxanaçı olmuşdur. Belpre ispan dilli icmaların kitabxananın yalnız ingilis dilində xidmət göstərdiyini düşünərək uzaq durmasına mane oldu. Qısa fasilələr istisna olmaqla, o, həyatının qalan hissəsini Nyu-Yorkda keçirmişdir.
Vəfatı
| ]Belpre 1982-ci il iyulun 1-də vəfat etmişdir. O, həmin il Nyu-York Meri tərəfindən İncəsənət və Mədəniyyət mükafatı ilə təltif olunmuşdur. Onun arxivləri Nyu-Yorkdakı Hunter Kollecinin Puerto-Riko Araşdırmaları Mərkəzində saxlanılır.
Kitabxanaçılıq fəaliyyəti
| ]Belprenin Nyu-York İctimai Kitabxanasındakı karyerası 1921-ci ildə başlamışdır və o, kitabxananın puerto-rikolu icmasına yönələn fəaliyyətlərinə öncüllük etmişdir. Lakin o dövrdə Nyu-Yorka köç edən bir çox puerto-rikolu qadın kimi, Belpre də ilk olaraq geyim sənayesində çalışmışdır. Onun ispan dilində danışmaq bacarığı, icma əlaqələri və ədəbiyyat sahəsindəki bilikləri ona Harlem bölgəsində yerləşən ictimai kitabxananın filialında ispan dilli köməkçi kimi işə düzəlməyə kömək etmişdir. O, bu vəzifəyə Harlem kitabxanasının rəhbəri tərəfindən cəlb edilmiş və onun rəhbərliyi altında çalışmışdır. Belpre Nyu-York İctimai Kitabxanası tərəfindən işə götürülən ilk puerto-rikolu olmuşdur.
1925-ci ildə o, Nyu-York İctimai Kitabxanasının Kitabxana Məktəbində rəsmi təhsil almağa başlamışdır. 1929-cu ildə cənub-qərbi Harlemə daha çox puerto-rikolu köçdüyü üçün Belpre 115-ci küçədə yerləşən kitabxana filialına köçürülmüşdür. O, ispan dilli icmanın maraqlarını təmsil edərək ikidilli nağıl saatları təşkil etmiş, ispan dilində kitablar almış və Üç Kral Günü kimi ənənəvi bayramlara əsaslanan proqramlar tətbiq etmişdir. O, Puerto-Riko Amerika Qardaşlığı və La Liga Puertorriqueña e Hispana kimi ictimai təşkilatların iclaslarında iştirak edərək kitabxananın icma ilə əlaqələrini genişləndirmişdir. Belprenin fəaliyyəti nəticəsində 115-ci küçə filialı Nyu-Yorkun Latın Amerikası icması üçün mühüm mədəniyyət mərkəzinə çevrilmiş və məşhur latın amerikalı şəxsiyyətlər, o cümlədən meksikalı divar rəssamı Dieqo Rivera burada qonaq olmuşdur. O, eyni təşəbbüsləri 110-cu küçədəki (Aguilar) filialında da davam etdirmişdir.
Ədəbi karyerası
| ]Belprenin kitabxana fəaliyyəti onun ədəbi fəaliyyəti ilə sıx bağlıdır. Onun ilk yazdığı və nəşr etdirdiyi hekayə "Pérez and Martina" adlı xoruzla siçan arasındakı sevgi hekayəsi olmuşdur. O, Puerto-Rikodan bir çox folklor nağıllarını toplayaraq ingilis dilinə tərcümə etmiş və uşaq ədəbiyyatı kimi nəşr etdirmişdir.
1940-cı ildə Belpre gələcək həyat yoldaşı, afro-amerikalı bəstəkar və skripkaçı ilə tanış olmuşdur. Onlar 1943-cü il dekabrın 26-da evlənmiş və Belpre həyat yoldaşı ilə birlikdə qastrol səfərlərinə çıxmaq və tamamilə yazıçılıq fəaliyyətinə yönəlmək üçün kitabxanadakı vəzifəsindən ayrılmışdır. 1960-cı ildə həyat yoldaşı dünyasını dəyişdikdən sonra o, kitabxanada ispan dilli uşaqlar üçün mütəxəssis kimi qismən işləməyə geri dönmüşdür. Bu vəzifədə o, ispan dilli uşaqların çox olduğu şəhərin müxtəlif yerlərinə gedərək xidmət göstərmişdir. 1968-ci ildə bu vəzifədən təqaüdə çıxmış, lakin yenicə yaradılmış Cənubi Bronks Kitabxana Layihəsində işləməyə razılaşdırılmışdır. Bu layihə kitabxana xidmətlərini Latın Amerikası icmalarına tanıtmaq və onlara lazımi xidmətlər göstərmək məqsədi daşıyırdı.
Belpre ABŞ-da nəşr olunan ilk əsas "Juan Bobo" nağılını yazmışdır. "Juan Bobo and the Queen’s Necklace: A Puerto Rican Folk Tale" adlı bu əsər 1962-ci ildə nəşr olunmuşdur.
İrsi
| ]
Pura Belpre adına mükafat 1996-cı ildə onun şərəfinə təsis olunmuşdur. Bu, hər il Latın Amerikalı yazıçı və illüstratorlara verilən uşaq kitabı mükafatıdır. Mükafat Latın Amerikalılar və ispan dilli icmalar üçün kitabxana və informasiya xidmətlərinin inkişafını təşviq edən REFORMA təşkilatı və Amerika Kitabxanalar Assosiasiyasının (ALA) Uşaq Kitabxana Xidməti Assosiasiyası (ALSC) tərəfindən təqdim olunur. REFORMA-nın Şimal-Şərq Şöbəsi 1980-ci illərdə uşaq kitabları nailiyyət mükafatını da onun adına adlandırmışdır.
Bronksda yerləşən 64 saylı dövlət məktəbi onun adını daşıyır. 2022-ci ildə isə Şərqi Harlem bölgəsindəki 109-cu küçə və Leksinqton prospekti kəsişməsi "Pura Belpré Way" adlandırılmışdır. 2011-ci ildə onun həyat və fəaliyyətinə həsr olunmuş sənədli film çəkilmişdir. Bu film yerləşən Puerto-Riko Araşdırmaları Mərkəzində izlənilə bilər.
Pura Belpre Arxivləri Puerto-Riko Diasporası Arxivlərində saxlanılır və bu materiallar Puerto-Riko uşaq ədəbiyyatı, folklor nağılları və əfsanələrinin araşdırılması üçün vacib mənbə hesab edilir. Onlar eyni zamanda Nyu-York İctimai Kitabxanası ilə Puerto-Riko icması arasındakı münasibətləri və icmanın formalaşması və inkişafını sənədləşdirmək baxımından da əhəmiyyətlidir.
İstinadlar
| ]- Pura Belpré // SNAC (ing.). 2010.
- Hernández-Delgado, Julio L. Harter, Stephen P. (redaktor). "Pura Teresa Belpré, Storyteller and Pioneer Puerto Rican Librarian". The Library Quarterly: Information, Community, Policy. Chicago, Illinois: The University of Chicago Press. 62 (4). oktyabr 1992: 425–440. doi:10.1086/602497. JSTOR 4308742.
- "Black History Month: Afro-Latina Pura Belpré gave children the precious love of books and stories". Daily Kos. 28 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2022.
- "How NYC's First Puerto Rican Librarian Brought Spanish to the Shelves". NPR.org.
- Nuñez, Victoria. "Remembering Pura Belpré's Early Career at the 135th Street New York Public Library: Interracial Cooperation and Puerto Rican Settlement During the Harlem Renaisance (sic)". Centro Journal. Estados Unidos: The City University of New York. XXI (1). 2009: 53–77. ISSN 1538-6279. p.58.
- González, Lisa Sánchez. 9 Pura Belpré: The Children's Ambassor // Latina Legacies : Identity, Biography, and Community. Oxford University Press. 2005. ISBN .
- "Pura Belpre - Biographical Notes". Centro de Estudios Puertorriqueños, Hunter College CUNY.
- Susan Heller, Anderson. "6 Patrons of the Arts Receive Mayor's Awards of Honor". New York Times. New York, N.Y. 21 may 1982. səh. C7.
- Contemporary Authors Online, Gale, 2006. Reproduced in Biography Resource Center. Farmington Hills, Mich.: Thomson Gale. 2006. [1][ölü keçid]
- Núñez, Victoria. Memory, History, and Latino Migrant Literary Practices and New Historical Perspectives on Puerto Rican Migrations to New York
- Korrol, Virginia Sánchez; Ruiz, Vicki L. Latinas in the United States, set: A Historical Encyclopedia. Indiana University Press. 2006. 83–84. ISBN .
- "About the Pura Belpré Award". American Library Association. 24 mart 2021. 18 mart 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 mart 2025.
- "P.S. 064 Pura Belpre - X064". New York City Department of Education.
- "Pura Belpré Storyteller, Centro de Estudios Puertorriqueños, Hunter College, 2011". 4 mart 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 mart 2014.
- Center for Puerto Rican Studies, website
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Pura BelpreDogum tarixi 2 fevral 1899 1899 02 02 Dogum yeri Sidra d Puerto Riko ABSVefat tarixi 1 iyul 1982 1982 07 01 83 yasinda Vefat yeri Nyu York Nyu York stati ABSFealiyyeti kitabxanaci tarixci edebi tenqidci kuklaci usaq edebiyyati yazicisi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Pura Belpre isp Pura Teresa Belpre y Nogueras 2 fevral 1899 Sidra d Puerto Riko 1 iyul 1982 Nyu York Nyu York stati afro puerto rikolu muellim Nyu Yorkda ilk puerto rikolu kitabxanaci olmusdur O hemcinin yazici folklor nagillarinin toplayicisi ve kukla teatri ustasi idi Heyati span Pura Belpre Puerto Rikonun seherinde anadan olmusdur Onun dogum tarixi ile bagli muxtelif fikirler movcuddur Belpre 1919 cu ilde seherinde yerlesen Merkezi Orta Mektebi bitirmis ve Rio Piedrasda yerlesen daxil olmusdur O evvelce muellim olmagi planlasdirsa da 1920 ci ilde bacisi Elisanin toyunda istirak etmek ucun Nyu Yorka gederken ictimai kitabxanada muxtelif etnik menseli genc qadinlarin ise goturulmesi tesebbusu cercivesinde kitabxanada calismaga devet olunmusdur Bu ilk is Belpreni seherin muxtelif yerlerinde Bronksdan Asagi Serqe qeder nagillar danismaga yonlendirdi O hem ingilis hem de ispan dillerinde hekayeler danisan ilk kitabxanaci olmusdur Belpre ispan dilli icmalarin kitabxananin yalniz ingilis dilinde xidmet gosterdiyini dusunerek uzaq durmasina mane oldu Qisa fasileler istisna olmaqla o heyatinin qalan hissesini Nyu Yorkda kecirmisdir Vefati span Belpre 1982 ci il iyulun 1 de vefat etmisdir O hemin il Nyu York Meri terefinden Incesenet ve Medeniyyet mukafati ile teltif olunmusdur Onun arxivleri Nyu Yorkdaki Hunter Kollecinin Puerto Riko Arasdirmalari Merkezinde saxlanilir Kitabxanaciliq fealiyyeti span Belprenin Nyu York Ictimai Kitabxanasindaki karyerasi 1921 ci ilde baslamisdir ve o kitabxananin puerto rikolu icmasina yonelen fealiyyetlerine onculluk etmisdir Lakin o dovrde Nyu Yorka koc eden bir cox puerto rikolu qadin kimi Belpre de ilk olaraq geyim senayesinde calismisdir Onun ispan dilinde danismaq bacarigi icma elaqeleri ve edebiyyat sahesindeki bilikleri ona Harlem bolgesinde yerlesen ictimai kitabxananin filialinda ispan dilli komekci kimi ise duzelmeye komek etmisdir O bu vezifeye Harlem kitabxanasinin rehberi terefinden celb edilmis ve onun rehberliyi altinda calismisdir Belpre Nyu York Ictimai Kitabxanasi terefinden ise goturulen ilk puerto rikolu olmusdur 1925 ci ilde o Nyu York Ictimai Kitabxanasinin Kitabxana Mektebinde resmi tehsil almaga baslamisdir 1929 cu ilde cenub qerbi Harleme daha cox puerto rikolu kocduyu ucun Belpre 115 ci kucede yerlesen kitabxana filialina kocurulmusdur O ispan dilli icmanin maraqlarini temsil ederek ikidilli nagil saatlari teskil etmis ispan dilinde kitablar almis ve Uc Kral Gunu kimi enenevi bayramlara esaslanan proqramlar tetbiq etmisdir O Puerto Riko Amerika Qardasligi ve La Liga Puertorriquena e Hispana kimi ictimai teskilatlarin iclaslarinda istirak ederek kitabxananin icma ile elaqelerini genislendirmisdir Belprenin fealiyyeti neticesinde 115 ci kuce filiali Nyu Yorkun Latin Amerikasi icmasi ucun muhum medeniyyet merkezine cevrilmis ve meshur latin amerikali sexsiyyetler o cumleden meksikali divar ressami Dieqo Rivera burada qonaq olmusdur O eyni tesebbusleri 110 cu kucedeki Aguilar filialinda da davam etdirmisdir Edebi karyerasi span Belprenin kitabxana fealiyyeti onun edebi fealiyyeti ile six baglidir Onun ilk yazdigi ve nesr etdirdiyi hekaye Perez and Martina adli xoruzla sican arasindaki sevgi hekayesi olmusdur O Puerto Rikodan bir cox folklor nagillarini toplayaraq ingilis diline tercume etmis ve usaq edebiyyati kimi nesr etdirmisdir 1940 ci ilde Belpre gelecek heyat yoldasi afro amerikali bestekar ve skripkaci ile tanis olmusdur Onlar 1943 cu il dekabrin 26 da evlenmis ve Belpre heyat yoldasi ile birlikde qastrol seferlerine cixmaq ve tamamile yaziciliq fealiyyetine yonelmek ucun kitabxanadaki vezifesinden ayrilmisdir 1960 ci ilde heyat yoldasi dunyasini deyisdikden sonra o kitabxanada ispan dilli usaqlar ucun mutexessis kimi qismen islemeye geri donmusdur Bu vezifede o ispan dilli usaqlarin cox oldugu seherin muxtelif yerlerine gederek xidmet gostermisdir 1968 ci ilde bu vezifeden teqaude cixmis lakin yenice yaradilmis Cenubi Bronks Kitabxana Layihesinde islemeye razilasdirilmisdir Bu layihe kitabxana xidmetlerini Latin Amerikasi icmalarina tanitmaq ve onlara lazimi xidmetler gostermek meqsedi dasiyirdi Belpre ABS da nesr olunan ilk esas Juan Bobo nagilini yazmisdir Juan Bobo and the Queen s Necklace A Puerto Rican Folk Tale adli bu eser 1962 ci ilde nesr olunmusdur Irsi span Pura Belpre 2022 mukafatlari qeyd olunur Pura Belpre adina mukafat 1996 ci ilde onun serefine tesis olunmusdur Bu her il Latin Amerikali yazici ve illustratorlara verilen usaq kitabi mukafatidir Mukafat Latin Amerikalilar ve ispan dilli icmalar ucun kitabxana ve informasiya xidmetlerinin inkisafini tesviq eden REFORMA teskilati ve Amerika Kitabxanalar Assosiasiyasinin ALA Usaq Kitabxana Xidmeti Assosiasiyasi ALSC terefinden teqdim olunur REFORMA nin Simal Serq Sobesi 1980 ci illerde usaq kitablari nailiyyet mukafatini da onun adina adlandirmisdir Bronksda yerlesen 64 sayli dovlet mektebi onun adini dasiyir 2022 ci ilde ise Serqi Harlem bolgesindeki 109 cu kuce ve Leksinqton prospekti kesismesi Pura Belpre Way adlandirilmisdir 2011 ci ilde onun heyat ve fealiyyetine hesr olunmus senedli film cekilmisdir Bu film yerlesen Puerto Riko Arasdirmalari Merkezinde izlenile biler Pura Belpre Arxivleri Puerto Riko Diasporasi Arxivlerinde saxlanilir ve bu materiallar Puerto Riko usaq edebiyyati folklor nagillari ve efsanelerinin arasdirilmasi ucun vacib menbe hesab edilir Onlar eyni zamanda Nyu York Ictimai Kitabxanasi ile Puerto Riko icmasi arasindaki munasibetleri ve icmanin formalasmasi ve inkisafini senedlesdirmek baximindan da ehemiyyetlidir Istinadlar span Pura Belpre SNAC ing 2010 Hernandez Delgado Julio L Harter Stephen P redaktor Pura Teresa Belpre Storyteller and Pioneer Puerto Rican Librarian The Library Quarterly Information Community Policy Chicago Illinois The University of Chicago Press 62 4 oktyabr 1992 425 440 doi 10 1086 602497 JSTOR 4308742 Black History Month Afro Latina Pura Belpre gave children the precious love of books and stories Daily Kos 28 dekabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 dekabr 2022 How NYC s First Puerto Rican Librarian Brought Spanish to the Shelves NPR org Nunez Victoria Remembering Pura Belpre s Early Career at the 135th Street New York Public Library Interracial Cooperation and Puerto Rican Settlement During the Harlem Renaisance sic Centro Journal Estados Unidos The City University of New York XXI 1 2009 53 77 ISSN 1538 6279 p 58 Gonzalez Lisa Sanchez 9 Pura Belpre The Children s Ambassor Latina Legacies Identity Biography and Community Oxford University Press 2005 ISBN 9780198035022 Pura Belpre Biographical Notes Centro de Estudios Puertorriquenos Hunter College CUNY Susan Heller Anderson 6 Patrons of the Arts Receive Mayor s Awards of Honor New York Times New York N Y 21 may 1982 seh C7 Contemporary Authors Online Gale 2006 Reproduced in Biography Resource Center Farmington Hills Mich Thomson Gale 2006 1 olu kecid Nunez Victoria Memory History and Latino Migrant Literary Practices and New Historical Perspectives on Puerto Rican Migrations to New York Korrol Virginia Sanchez Ruiz Vicki L Latinas in the United States set A Historical Encyclopedia Indiana University Press 2006 83 84 ISBN 9780253111692 About the Pura Belpre Award American Library Association 24 mart 2021 18 mart 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 mart 2025 P S 064 Pura Belpre X064 New York City Department of Education Pura Belpre Storyteller Centro de Estudios Puertorriquenos Hunter College 2011 4 mart 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 mart 2014 Center for Puerto Rican Studies website Vikisitatda Pura Belpre ile elaqedar sitatlar var Secere ve nekropolistikaWikiTreeNormativ yoxlamaBNE XX977153 CiNii DA1676023X GND 135742803 ISNI 0000000059534075 LCCN n78089792 NTA 363882669 VIAF 28338945 WorldCat VIAF 28338945 Kateqoriyalar 2 fevralda dogulanlar1899 cu ilde dogulanlarPuerto Rikoda dogulanlar1 iyulda vefat edenler1982 ci ilde vefat edenler83 yasinda vefat edenlerNyu Yorkda vefat edenlerElifba sirasina gore yazici ve sairlerABS kitabxanacilariABS tarixcileriUsaq yazicilariFolklorsunaslarGizli kateqoriya Vikipediya Vikidatada menbeleri olan meqaleler
