Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Pol Banyan (ing. Paul Bunyan) — Amerika və Kanada folklorunda nəhəng ağackəsən və xalq qəhrəmanıdır. Onun haqqında nağıllar fövqəltəbii gücü ilə gördüyü işlərə əsaslanır və o, adətən Beyb adlı Mavi Öküzü – ev heyvanı və iş yoldaşı ilə birlikdə təsvir edilir. Bu xarakter Şimali Amerika ağackəsənlərinin şifahi ənənələrində yaranmış və sonradan freelance yazıçı Uilyam B. Loqhed (1882–1958) tərəfindən 1916-cı ildə üçün hazırlanan reklam kitabçasında populyarlaşdırılmışdır. O, müxtəlif ədəbi əsərlərin, musiqi parçalarının, kommersiya işlərinin və teatr tamaşalarının mövzusu olmuşdur. Pol Banyanın şəkli Şimali Amerikanın müxtəlif yerlərində böyük heykəllərdə əks olunmuşdur.
| Pol Banyan | |
|---|---|
 | |
| Məlumat | |
| Cinsi | kişi[d] |
Etimologiyası
Pol Banyan adının mənşəyi ilə bağlı müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur. Əksər izahlar bu adın Fransa-Kanada mənşəli olduğunu göstərir. Fonetik baxımdan "Banyan" sözü, Québécois (Kvebek şivesindəki) "bon yenne!" ifadəsinə bənzəyir, bu isə təəccüb və heyranlıq bildirən bir ifadədir. İngilis dilində Bunyan soyadı, qədim fransızca "bugne" sözündən gəlir, bu söz böyük şişkinlik və ya şişlik mənasını daşıyır. Bəzi tədqiqatçılar Pol Banyanı Fransa-Kanada folklorunda rast gəlinən "Bon Jean" adlı xarakterlə əlaqələndirməyə çalışmışlar.
İlk istinadlar
Maykl Edmondsun "Out of the Northwoods: The Many Lives of Paul Bunyan" (2009) kitabına görə, Pol Banyan haqqında hekayələr, yazılı ədəbiyyata daxil olmamışdan azı otuz il əvvəl şifahi şəkildə yayılmışdır. Nəşr olunan materiallarda bu hekayələr uzun nağıllar şəklində təqdim edilsə də, ağackəsənlərin yataqxanalarında Pol Banyan hekayələri qısa fraqmentlər halında nəql edilirdi. Bu hekayələr arasında absurd dərəcədə sərt hava şəraiti və fantastik varlıqlar kimi qədim nağıllardan götürülmüş elementlərə rast gəlinir.
Pol Banyan haqqında ilk hekayə 1904-cü ildə "Duluth News Tribune" qəzetində müəllifsiz redaksiya məqaləsi şəklində dərc olunmuşdur. Burada belə yazılır:
Onun ən sevimli zarafatı – düşərgəyə yeni gələnlərə Pol Banyanın Şimali Dakotada ağackəsən olduğu il haqqında nağıllar danışmaqdır. Böyük Pol həmin il saysız-hesabsız ağac kəsib və bu hadisələr "mavi qar" qışında baş verib. Onun düşərgəsindəki evlər yarım mil ərazini əhatə edirdi, yeməkxanası isə möhtəşəm idi. Aşpazlar ordu kimi yemək bişirirdi və sobanın uzunluğu o qədər idi ki, onu yağlamaq üçün bir nəfər ayaqlarına iki böyük donuz əti bağlayaraq qara parlayan sobanın üzərində yarım mil uzunluğunda irəli-geri sürüşməli olurdu.
Bu məqalədə qeyd olunan Şimali Dakotada ağackəsmə, nəhəng düşərgə, "mavi qar" qışı və soba üzərində sürüşmə kimi elementlər sonrakı hekayələrdə təkrarlanmışdır. Altı il sonra tərəfindən yazılmış "Some Lumberjack Myths" (Bəzi Ağackəsən Əfsanələri) adlı əsərdə də bu detallar yer almışdır. Bundan dörd il əvvəl isə Ceyms Makqillivrey "Round River" adlı əsərində soba üzərində sürüşmə səhnəsinə toxunmuşdur.
Makqillivreyin versiyası 1910-cu ildə "The American Lumberman" jurnalında yenidən dərc edilmişdir. Daha sonra jurnal "Pol Banyanın Öküzü", "Pol Banyanın Mətbəxində" və "Cənab Pol Banyanın Həyatı və İşləri haqqında Xronika" kimi məqalələr dərc etmişdir. Rokvellin yazısında Pol Banyanın iri boylu olduğu qeyd edilir – "səkkiz fut boyunda və 300 funt çəkidə idi" – və onun böyük mavi öküzü haqqında danışılır. Ancaq V. D. Herriqan 1914-cü il ətrafında yazdığı "Pol Banyanın Öküzü" adlı məqalədə isə nəhəng çəhrayı öküz haqqında yazmışdır. Bütün bu yazılarda Pol Banyan qeyri-adi gücə və ağackəsmə bacarığına malik olan bir qəhrəman kimi təriflənir.
İstinadlar
- Smith, Benjamin. "6 Towns That Claim Paul Bunyan as Their Own (and What They Should Be Bragging About Instead)". Mental Floss. January 19, 2012. January 12, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 16, 2014.
- Wisconsin Historical Society, Paul Bunyan, n.d., İstifadə tarixi: May 25, 2014
- Robins, John. Fowke, Edith (redaktor). Paul Bunyan, Superhero of the Lumberjacks. Toronto: NC Press Limited. 1982. ISBN .
- Stewart, K. B.; Watt, Homer A., Legends of Paul Bunyan, Lumberjack, Transactions of the Wisconsin Academy of Sciences, Arts and Letters, 18/II, Wisconsin Academy of Sciences, Arts, and Letters, 1916, 639–651, İstifadə tarixi: April 30, 2014
- Edmonds, Michael, Out of the Northwoods: The Many Lives of Paul Bunyan, Madison, WI: Wisconsin Historical Society, 2009
- Wisconsin Historical Society, The Peculiar Birth of Paul Bunyan, July 29, 2007, October 10, 2013 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: November 22, 2011
- Hartly, John P., Legendary Landscapes: A Cultural Geography of the Paul Bunyan and Blue Ox Phenomena of the Northwoods, Kansas State University, 2007, İstifadə tarixi: May 5, 2014
- Roadside America Team, A Catalog of Bunyans: Roadside statues and other tributes to the Great Tree-Biter, Paul Bunyan, RoadsideAmerica.com, 2005, November 28, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: June 28, 2011
- Gartenberg, Max, "Paul Bunyan and Little John", The Journal of American Folklore, American Folklore Society, 62/246 (246), 1949: 416–422, doi:10.2307/536582, JSTOR 536582
- Cox, William T. Fearsome Creatures of the Lumberwoods. With illustrations by Coert Du Bois and Latin classifications by George B. Sudworth. Washington, DC: Judd & Detweiler Inc. 1910. OCLC 551649247.
- "Beaverton". The Gladwin County Record. Gladwin, MI. March 17, 1893. İstifadə tarixi: April 25, 2020.
- Anonymous, "Caught on the Run", Duluth News Tribune, Duluth, Missouri, August 4, 1904, Archived from the original on March 31, 2012, İstifadə tarixi: May 6, 2014
- Rockwell, J. E., "Some Lumberjack Myths", The Outer’s Book, February 1910, 157–160, March 3, 2016 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: May 6, 2014
- MacGillivray, James, "Round River", The Press, Oscoda, Michigan, August 10, 1906, İstifadə tarixi: May 6, 2014
- Harrigan, W. D., "Paul Bunyan's Oxen", American Lumberman, June 13, 1914, səh. 30, İstifadə tarixi: May 6, 2014
Xarici keçidlər
- Bill McBride in interview with Alan Lomax, "Dialogue on lumber camps and lumberjack ballads; Paul Bunyan discussion, tale: The Round River Drive," Mount Pleasant, Michigan, August 22, 1938, (Field Recording) *Paul Bunyan discussion begins at 7:04
- Bill McBride in interview with Alan Lomax, "Paul Bunyan tale: The Round River Drive, cont.; Roving Lumberjack," Mount Pleasant, Michigan, August 22, 1938, (Field Recording)
- Martin Mustig (phonetic spelling) in interview with Alan Lomax, "Oh When; Paul Bunyan stories," Traverse City, Michigan, September 3, 1938, (Field Recording) *Paul Bunyan discussion begins at 2:47
- Perry Allen and Carl Lathrop in interview with Alan Lomax, "Wild Mustard River; Paul Bunyan tales," Saint Louis, Michigan, August 22, 1938, (Field Recording) *Paul Bunyan discussion begins at 3:03
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pol Banyan ing Paul Bunyan Amerika ve Kanada folklorunda neheng agackesen ve xalq qehremanidir Onun haqqinda nagillar fovqeltebii gucu ile gorduyu islere esaslanir ve o adeten Beyb adli Mavi Okuzu ev heyvani ve is yoldasi ile birlikde tesvir edilir Bu xarakter Simali Amerika agackesenlerinin sifahi enenelerinde yaranmis ve sonradan freelance yazici Uilyam B Loqhed 1882 1958 terefinden 1916 ci ilde ucun hazirlanan reklam kitabcasinda populyarlasdirilmisdir O muxtelif edebi eserlerin musiqi parcalarinin kommersiya islerinin ve teatr tamasalarinin movzusu olmusdur Pol Banyanin sekli Simali Amerikanin muxtelif yerlerinde boyuk heykellerde eks olunmusdur Pol BanyanMelumatCinsi kisi d EtimologiyasiPol Banyan adinin menseyi ile bagli muxtelif nezeriyyeler movcuddur Ekser izahlar bu adin Fransa Kanada menseli oldugunu gosterir Fonetik baximdan Banyan sozu Quebecois Kvebek sivesindeki bon yenne ifadesine benzeyir bu ise teeccub ve heyranliq bildiren bir ifadedir Ingilis dilinde Bunyan soyadi qedim fransizca bugne sozunden gelir bu soz boyuk siskinlik ve ya sislik menasini dasiyir Bezi tedqiqatcilar Pol Banyani Fransa Kanada folklorunda rast gelinen Bon Jean adli xarakterle elaqelendirmeye calismislar Ilk istinadlarIlk Pol Banyan heykeli Bemidji Minnesota Maykl Edmondsun Out of the Northwoods The Many Lives of Paul Bunyan 2009 kitabina gore Pol Banyan haqqinda hekayeler yazili edebiyyata daxil olmamisdan azi otuz il evvel sifahi sekilde yayilmisdir Nesr olunan materiallarda bu hekayeler uzun nagillar seklinde teqdim edilse de agackesenlerin yataqxanalarinda Pol Banyan hekayeleri qisa fraqmentler halinda neql edilirdi Bu hekayeler arasinda absurd derecede sert hava seraiti ve fantastik varliqlar kimi qedim nagillardan goturulmus elementlere rast gelinir Pol Banyan haqqinda ilk hekaye 1904 cu ilde Duluth News Tribune qezetinde muellifsiz redaksiya meqalesi seklinde derc olunmusdur Burada bele yazilir Onun en sevimli zarafati dusergeye yeni gelenlere Pol Banyanin Simali Dakotada agackesen oldugu il haqqinda nagillar danismaqdir Boyuk Pol hemin il saysiz hesabsiz agac kesib ve bu hadiseler mavi qar qisinda bas verib Onun dusergesindeki evler yarim mil erazini ehate edirdi yemekxanasi ise mohtesem idi Aspazlar ordu kimi yemek bisirirdi ve sobanin uzunlugu o qeder idi ki onu yaglamaq ucun bir nefer ayaqlarina iki boyuk donuz eti baglayaraq qara parlayan sobanin uzerinde yarim mil uzunlugunda ireli geri surusmeli olurdu Bu meqalede qeyd olunan Simali Dakotada agackesme neheng duserge mavi qar qisi ve soba uzerinde surusme kimi elementler sonraki hekayelerde tekrarlanmisdir Alti il sonra terefinden yazilmis Some Lumberjack Myths Bezi Agackesen Efsaneleri adli eserde de bu detallar yer almisdir Bundan dord il evvel ise Ceyms Makqillivrey Round River adli eserinde soba uzerinde surusme sehnesine toxunmusdur Makqillivreyin versiyasi 1910 cu ilde The American Lumberman jurnalinda yeniden derc edilmisdir Daha sonra jurnal Pol Banyanin Okuzu Pol Banyanin Metbexinde ve Cenab Pol Banyanin Heyati ve Isleri haqqinda Xronika kimi meqaleler derc etmisdir Rokvellin yazisinda Pol Banyanin iri boylu oldugu qeyd edilir sekkiz fut boyunda ve 300 funt cekide idi ve onun boyuk mavi okuzu haqqinda danisilir Ancaq V D Herriqan 1914 cu il etrafinda yazdigi Pol Banyanin Okuzu adli meqalede ise neheng cehrayi okuz haqqinda yazmisdir Butun bu yazilarda Pol Banyan qeyri adi guce ve agackesme bacarigina malik olan bir qehreman kimi teriflenir IstinadlarSmith Benjamin 6 Towns That Claim Paul Bunyan as Their Own and What They Should Be Bragging About Instead Mental Floss January 19 2012 January 12 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi September 16 2014 Wisconsin Historical Society Paul Bunyan n d Istifade tarixi May 25 2014 Robins John Fowke Edith redaktor Paul Bunyan Superhero of the Lumberjacks Toronto NC Press Limited 1982 ISBN 0 919601 63 4 Stewart K B Watt Homer A Legends of Paul Bunyan Lumberjack Transactions of the Wisconsin Academy of Sciences Arts and Letters 18 II Wisconsin Academy of Sciences Arts and Letters 1916 639 651 Istifade tarixi April 30 2014 Edmonds Michael Out of the Northwoods The Many Lives of Paul Bunyan Madison WI Wisconsin Historical Society 2009 Wisconsin Historical Society The Peculiar Birth of Paul Bunyan July 29 2007 October 10 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi November 22 2011 Hartly John P Legendary Landscapes A Cultural Geography of the Paul Bunyan and Blue Ox Phenomena of the Northwoods Kansas State University 2007 Istifade tarixi May 5 2014 Roadside America Team A Catalog of Bunyans Roadside statues and other tributes to the Great Tree Biter Paul Bunyan RoadsideAmerica com 2005 November 28 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi June 28 2011 Gartenberg Max Paul Bunyan and Little John The Journal of American Folklore American Folklore Society 62 246 246 1949 416 422 doi 10 2307 536582 JSTOR 536582 Cox William T Fearsome Creatures of the Lumberwoods With illustrations by Coert Du Bois and Latin classifications by George B Sudworth Washington DC Judd amp Detweiler Inc 1910 OCLC 551649247 Beaverton The Gladwin County Record Gladwin MI March 17 1893 Istifade tarixi April 25 2020 Anonymous Caught on the Run Duluth News Tribune Duluth Missouri August 4 1904 Archived from the original on March 31 2012 Istifade tarixi May 6 2014 Rockwell J E Some Lumberjack Myths The Outer s Book February 1910 157 160 March 3 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi May 6 2014 MacGillivray James Round River The Press Oscoda Michigan August 10 1906 Istifade tarixi May 6 2014 Harrigan W D Paul Bunyan s Oxen American Lumberman June 13 1914 seh 30 Istifade tarixi May 6 2014Xarici kecidlerVikianbarda Pol Banyan ile elaqeli mediafayllar var Bill McBride in interview with Alan Lomax Dialogue on lumber camps and lumberjack ballads Paul Bunyan discussion tale The Round River Drive Mount Pleasant Michigan August 22 1938 Field Recording Paul Bunyan discussion begins at 7 04 Bill McBride in interview with Alan Lomax Paul Bunyan tale The Round River Drive cont Roving Lumberjack Mount Pleasant Michigan August 22 1938 Field Recording Martin Mustig phonetic spelling in interview with Alan Lomax Oh When Paul Bunyan stories Traverse City Michigan September 3 1938 Field Recording Paul Bunyan discussion begins at 2 47 Perry Allen and Carl Lathrop in interview with Alan Lomax Wild Mustard River Paul Bunyan tales Saint Louis Michigan August 22 1938 Field Recording Paul Bunyan discussion begins at 3 03