Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Platformizm — bir-biri ilə sıx birləşmiş anarxist federasiya yaratmağı hədəfləyən anarxist-kommunist təşkilat nəzəriyyəsi. Onun əsas prinsiplərinə ümumi taktiki xətt, vahid siyasi siyasət və kollektiv məsuliyyətə sadiqlik daxildir.
Platformizm ilk dəfə rus anarxist hərəkatının qeyri-mütəşəkkilliyinə cavab olaraq Peter Arşinov tərəfindən hazırlanmışdır. Bu nəzəriyyəyə görə, fəhlə sinfini "yuxusundan oyatmaq", maarifləndirmək və təşkilatlandırmaq üçün "anarxistlərin ümumi birliyi" yaradılmalıdır. Platformizm həmkarlar ittifaqları kimi mövcud kütləvi təşkilatlarda işləməyi və onları sosial inqilab alətinə çevirməyi müdafiə edir.
Tarixi
Pionerlər
Platformizmin mənşəyi təşkilati prinsiplərə, xüsusən də Mixail Bakuninin "təşkilati ambivalentlik" nəzəriyyəsinə gedib çıxır. Bakunin anarxistlərə öz inqilabi təşkilatlarını yaratmağı təklif edirdi; Bu təşkilatlar zəhmətkeşləri dövlətə və kapitalizmə qarşı üsyana təhrik edəcək, ictimai inqilab dövləti könüllü birliklər federasiyası ilə əvəz etdikdən sonra siyasi partiyalar tərəfindən dövlətin yenidən qurulmasına qarşı səfərbər edəcəkdi.
Platformanın ilkin müjdəçisi 1919-cu ildə Maxnovşçina Hərbi İnqilab Şurası tərəfindən qəbul edilmiş Ukrayna İnqilabi Üsyançı Ordusunun Bəyannaməsinin layihəsi olmuşdur. Onun Bəyannamə layihəsi bolşevik hökumətinə qarşı "Üçüncü İnqilab"a çağırış kimi qəbul edilirdi və azad sovetlər rejimini qurmaq məqsədi daşıyırdı. İnqilab müddətində qərar vermə prosesini təşkilatın bütün üzvləri birgə həyata keçirəcəkdi. 1921-ci ildə maxnovçular daha bir bəyannamə qəbul etdilər. Hansı ki, bu bəyannamədə Nestor Maxno özü də bonapartizmdə ittiham olunudur və anarxizmin rəhbərliyi altında həmkarlar ittifaqı sistemi şəklində proletariat diktaturasını elan edirdi.
Bu arada, əvvəlcə fəaliyyətsiz bir təşkilat olaraq qurulan Nabat Anarxist Təşkilatlar Konfederasiyası daha sonra platformizmin qabaqcılı olaraq qəbul edilən bir quruluşa çevrildi. Konfederasiya vahid siyasət və icra komitəsi ilə sıx bir quruluşa sahib idi, bir üzv daha sonra bunu platformaizmə aparan kimi təsvir etdi.
Formalaşması
Sürgünə qaçdıqdan sonra rus və ukraynalı anarxistlər hərəkatın yenidən qurulmasını tələb etməyə başladılar. Onlar bu fikirlərini belə əsaslandırırdılar ki, daimi nizamsızlıq inqilab zamanı məğlubiyyətə səbəb olub. Anarxist kommunistlər arasında Pyotr Arşinov yenidən quruluşun ən önəmli tərəfdarı idi.
20 iyun 1926-cı ildə Delo Truda-da Ümumi Anarxistlər İttifaqının Təşkilat Platforması (layihə) nəşr olundu və girişi Peter Arşinov yazdı. Platforma anarxizmin məqsədinin inqilab yolu ilə dövlətsiz və sinfi olmayan bir cəmiyyət yaratmaq olduğunu nəzərə alaraq, fəhlə sinfinin maarifləndirilməsi və sinfi şüurun artırılması üçün Ümumi Anarxistlər İttifaqının yaradılmasını təklif etdi. Bu Ümumi Birlik nəzəri, taktiki və kollektiv məsuliyyət prinsipləri əsasında təşkil edilməli və kollektiv fəaliyyəti, həmçinin siyasi prosesləri əlaqələndirən icraiyyə komitəsi tərəfindən idarə edilməli idi.
Rəylər
Platforma ilk dəfə Delo Truda qrupunun iclasında təqdim edilib və iştirakçılar arasında bolqar, çin, fransız və italyan anarxistləri də olub. İclasda Arşinov bu sənədi beynəlxalq anarxist hərəkatın "qüvvələrini cəmləşdirmək" vasitəsi kimi təbliğ edib. Nestor Maxno tərəfindən dəstəklənsə də, Arşinovun Platforması o vaxtkı ən görkəmli anarxistlər qruplarının əleyhinə idi. Sebastien Faure başda olmaqla fransız anarxistləri sənədi Rusiya mərkəzli kimi tənqid edərək, onu Fransadakı məqalə şərtlərinə uyğun olmayan hesab ediblər. Sonrakı illərdə Platformizmi daha sərbəst təşkilatlanma lehinə rədd edən Forun Anarxist Sintezi anarxist hərəkatın "sintezistlər" və "platformistlər"ə bölünməsinə töhfə verdi.
Platformanın ən sərt tənqidçiləri arasında Volin, Senya Fleshin və Mollie Steimer var idi. Onlar Platformanı anarxist siyasi partiya yaratmaq cəhdi kimi pisləyib, bunun qaçılmaz olaraq polis dövlətinin formalaşmasına səbəb olacağından ehtiyat ediblər. Arşinov isə öz Platformasının əslində anarxist prinsiplərə uyğun olduğunu iddia edərək, şüurlu şəkildə məcburiyyətdən qaçdığını və mərkəzçiliyi qoruduğunu bəyan edib. Bir müddət sonra müzakirələr həm də daha şəxsi xarakter aldı, Maxno və Arşinovun Volini tənqid etməsi, Platformanın digər tənqidçilərinin, o cümlədən Maxnonun militarist, Arşinovu isə bolşevik kimi qınayan Aleksandr Berkmanın reaksiyasına səbəb oldu.
1930-cu illərin əvvəllərində Platformizm ideyalarını müdafiə etdikdən sonra Arşinov Kommunist Partiyasına qoşuldu və Sovet İttifaqına keçdi. Böyük Təmizləmə zamanı yoxa çıxdı. Nestor Maxno 1934-cü ildə vəfat etdi. Bununla da Platforma ən mühüm vəkillərindən birini itirdi. Bununla belə, həm əleyhdarları, həm də Platformanın qalan tərəfdarları Maxnonun dəfn mərasimində barışdılar. Volin Maxnonun xatirələrinin nəşrini öz üzərinə götürdü və xatirələr onun ölümündən sonrakı illərdə nəşr olundu.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Platformizm bir biri ile six birlesmis anarxist federasiya yaratmagi hedefleyen anarxist kommunist teskilat nezeriyyesi Onun esas prinsiplerine umumi taktiki xett vahid siyasi siyaset ve kollektiv mesuliyyete sadiqlik daxildir Platformizm ilk defe rus anarxist herekatinin qeyri mutesekkilliyine cavab olaraq Peter Arsinov terefinden hazirlanmisdir Bu nezeriyyeye gore fehle sinfini yuxusundan oyatmaq maariflendirmek ve teskilatlandirmaq ucun anarxistlerin umumi birliyi yaradilmalidir Platformizm hemkarlar ittifaqlari kimi movcud kutlevi teskilatlarda islemeyi ve onlari sosial inqilab aletine cevirmeyi mudafie edir TarixiPionerler Platformizmin menseyi teskilati prinsiplere xususen de Mixail Bakuninin teskilati ambivalentlik nezeriyyesine gedib cixir Bakunin anarxistlere oz inqilabi teskilatlarini yaratmagi teklif edirdi Bu teskilatlar zehmetkesleri dovlete ve kapitalizme qarsi usyana tehrik edecek ictimai inqilab dovleti konullu birlikler federasiyasi ile evez etdikden sonra siyasi partiyalar terefinden dovletin yeniden qurulmasina qarsi seferber edecekdi Platformanin ilkin mujdecisi 1919 cu ilde Maxnovscina Herbi Inqilab Surasi terefinden qebul edilmis Ukrayna Inqilabi Usyanci Ordusunun Beyannamesinin layihesi olmusdur Onun Beyanname layihesi bolsevik hokumetine qarsi Ucuncu Inqilab a cagiris kimi qebul edilirdi ve azad sovetler rejimini qurmaq meqsedi dasiyirdi Inqilab muddetinde qerar verme prosesini teskilatin butun uzvleri birge heyata kecirecekdi 1921 ci ilde maxnovcular daha bir beyanname qebul etdiler Hansi ki bu beyannamede Nestor Maxno ozu de bonapartizmde ittiham olunudur ve anarxizmin rehberliyi altinda hemkarlar ittifaqi sistemi seklinde proletariat diktaturasini elan edirdi Bu arada evvelce fealiyyetsiz bir teskilat olaraq qurulan Nabat Anarxist Teskilatlar Konfederasiyasi daha sonra platformizmin qabaqcili olaraq qebul edilen bir qurulusa cevrildi Konfederasiya vahid siyaset ve icra komitesi ile six bir qurulusa sahib idi bir uzv daha sonra bunu platformaizme aparan kimi tesvir etdi Formalasmasi Platformizmin esas nezeriyyecisi Pyotr Arsinovdur Surgune qacdiqdan sonra rus ve ukraynali anarxistler herekatin yeniden qurulmasini teleb etmeye basladilar Onlar bu fikirlerini bele esaslandirirdilar ki daimi nizamsizliq inqilab zamani meglubiyyete sebeb olub Anarxist kommunistler arasinda Pyotr Arsinov yeniden qurulusun en onemli terefdari idi 20 iyun 1926 ci ilde Delo Truda da Umumi Anarxistler Ittifaqinin Teskilat Platformasi layihe nesr olundu ve girisi Peter Arsinov yazdi Platforma anarxizmin meqsedinin inqilab yolu ile dovletsiz ve sinfi olmayan bir cemiyyet yaratmaq oldugunu nezere alaraq fehle sinfinin maariflendirilmesi ve sinfi suurun artirilmasi ucun Umumi Anarxistler Ittifaqinin yaradilmasini teklif etdi Bu Umumi Birlik nezeri taktiki ve kollektiv mesuliyyet prinsipleri esasinda teskil edilmeli ve kollektiv fealiyyeti hemcinin siyasi prosesleri elaqelendiren icraiyye komitesi terefinden idare edilmeli idi Reyler Platforma ilk defe Delo Truda qrupunun iclasinda teqdim edilib ve istirakcilar arasinda bolqar cin fransiz ve italyan anarxistleri de olub Iclasda Arsinov bu senedi beynelxalq anarxist herekatin quvvelerini cemlesdirmek vasitesi kimi teblig edib Nestor Maxno terefinden desteklense de Arsinovun Platformasi o vaxtki en gorkemli anarxistler qruplarinin eleyhine idi Sebastien Faure basda olmaqla fransiz anarxistleri senedi Rusiya merkezli kimi tenqid ederek onu Fransadaki meqale sertlerine uygun olmayan hesab edibler Sonraki illerde Platformizmi daha serbest teskilatlanma lehine redd eden Forun Anarxist Sintezi anarxist herekatin sintezistler ve platformistler e bolunmesine tohfe verdi Platformanin en sert tenqidcileri arasinda Volin Senya Fleshin ve Mollie Steimer var idi Onlar Platformani anarxist siyasi partiya yaratmaq cehdi kimi pisleyib bunun qacilmaz olaraq polis dovletinin formalasmasina sebeb olacagindan ehtiyat edibler Arsinov ise oz Platformasinin eslinde anarxist prinsiplere uygun oldugunu iddia ederek suurlu sekilde mecburiyyetden qacdigini ve merkezciliyi qorudugunu beyan edib Bir muddet sonra muzakireler hem de daha sexsi xarakter aldi Maxno ve Arsinovun Volini tenqid etmesi Platformanin diger tenqidcilerinin o cumleden Maxnonun militarist Arsinovu ise bolsevik kimi qinayan Aleksandr Berkmanin reaksiyasina sebeb oldu 1930 cu illerin evvellerinde Platformizm ideyalarini mudafie etdikden sonra Arsinov Kommunist Partiyasina qosuldu ve Sovet Ittifaqina kecdi Boyuk Temizleme zamani yoxa cixdi Nestor Maxno 1934 cu ilde vefat etdi Bununla da Platforma en muhum vekillerinden birini itirdi Bununla bele hem eleyhdarlari hem de Platformanin qalan terefdarlari Maxnonun defn merasiminde barisdilar Volin Maxnonun xatirelerinin nesrini oz uzerine goturdu ve xatireler onun olumunden sonraki illerde nesr olundu IstinadlarGraham 2018 Schmidt 2013 Darch 2020 Avrich 1971 Malet 1982