Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Planarılər (lat. Planariidae) — yastı qurdların kirpikli qurdlar sinfinə aid fəsilə.
| Planarilər | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||
| ||||
Xarici quruluşu və həyat tərzi
Planarinin bədəni yastı və uzusov olub, kirpikİərlə örtülüdür. Onun uzunluğu 1, 5-3 sm-dir. Bədənin ön ucunda iki çıxıntı və onun da yanında bir cüt göz yerləşir. Gölməçələrdə və durğun sularda yaşayır. Ona su altında olan cisimlərin üzərində, sualtı ağacların yarpaqları altında və ya gövdələrində rast gəlmək olar.
Hərəkəti
Planari epiteli qatının üzərindəki kirpikİərin hərəkəti, əzələlərin yığılıb-açılması vasitəsilə müxtəlif cür hərəkət edir.
İkitərəfli simmetriya. Planarinin bədəni boyunca ortadan bir müstəvi keçirsək, onun hər iki yanı-bədənin sağ və sol tərəfi bir-birinin güzgüdə əksi kimi gorünər. Belə quruluşa ikitərəfli simmetriyalı quruluş deyilir. Yastı qurdların və bunlardan yüksəkdə dayanan heyvanların demək olar ki, əksəriyyətində ikitərəfli simmetriya vardır.
Əzələləri
Planarinin bədəni xaricdən kirpikİərlə örtülmüşdür. Dəri birqatlı epitelidən ibarətdir. Epitelinin altında halqavarı və uzununa əzələlər yerləşmişdir. Əzələlər dəri örtüyünə sıx bitişmiş və dəriəzələ kisəsi əmələ gətirmişdir. Bundan əlavə heyvanın bel tərəfindən qarın tərəfinə doğru uzanan topa halında əzələlər də vardır. Əzələ sistemi heyvanın müxtəlif istiqamətli hərəkətlər etməsini təmin edir.
Qidalanması
Planari yırtıcı heyvandır. O,kiçik su hey-vanları ilə qidalanır. Ağız bədənin orta hissəsində yerləşir. Ağız udlağa, o isə bağırsağa keçir. Bağırsaq kor qurtarır. Ağız həm qidanın udulmasına, həm də həzm olunmamış bərk qida qalıqlarının xaric olunmasına xidmət edir.
Tənəffüsü
Planarinin xüsusi tənəffüs orqanı yoxdur. O, suda həll olmuş oksigeni bütün bədən səthi ilə qəbul edir. Planarinin ifrazat sistemi bədənin yanlarında yerləşən iki ədəd ifrazat borusundan və bunlardan çıxan kapillyarlardan ibarətdir. Kapillyarların sərbəst ucu ulduzvari hüceyrə ilə qurtarır. Bu hüceyrələr bədəndə əmələ gələn lazımsız maddələri toplayıb borucuqlara axıdır, oradan isə onlar xaric edilir. Bu cür ifrazat sistemi protonefridi adlanır. Sinir sistemi. Bir cüt sinir düyünü və onlardan çıxan iki sinir sütunundan ibarətdir. Sinir sütunları arasında köndələn sinir atmaları vardır.
Çoxalması
Planari hermafroditdir. Bədənin ön hissəsində oval şəklində iki yumurtalıqda yumurta hüceyrələr, qovuqcuq şəkilli çoxlu saylı toxumluqda isə spermatozoidlər yetişir. Mayalanma baş verir. Yumurtalar xaricə tək-tək deyil, ümumi qabıqla əhatə olunmuş topa halında çıxarılır.
Regenerasiya
Hidrada olduğu kimi, planaridə də regenerasiya qabiliyyəti vardır, başqa sözlə, bədənin itirilmiş hissəsini bərpa etməyə malikdir.
Mənbə
[1] 2010-01-26 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Planariler lat Planariidae yasti qurdlarin kirpikli qurdlar sinfine aid fesile PlanarilerElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSekil axtarisiXarici qurulusu ve heyat terziPlanarinin bedeni yasti ve uzusov olub kirpikIerle ortuludur Onun uzunlugu 1 5 3 sm dir Bedenin on ucunda iki cixinti ve onun da yaninda bir cut goz yerlesir Golmecelerde ve durgun sularda yasayir Ona su altinda olan cisimlerin uzerinde sualti agaclarin yarpaqlari altinda ve ya govdelerinde rast gelmek olar HereketiPlanari epiteli qatinin uzerindeki kirpikIerin hereketi ezelelerin yigilib acilmasi vasitesile muxtelif cur hereket edir Ikiterefli simmetriya Planarinin bedeni boyunca ortadan bir mustevi kecirsek onun her iki yani bedenin sag ve sol terefi bir birinin guzgude eksi kimi goruner Bele qurulusa ikiterefli simmetriyali qurulus deyilir Yasti qurdlarin ve bunlardan yuksekde dayanan heyvanlarin demek olar ki ekseriyyetinde ikiterefli simmetriya vardir EzeleleriPlanarinin bedeni xaricden kirpikIerle ortulmusdur Deri birqatli epiteliden ibaretdir Epitelinin altinda halqavari ve uzununa ezeleler yerlesmisdir Ezeleler deri ortuyune six bitismis ve deriezele kisesi emele getirmisdir Bundan elave heyvanin bel terefinden qarin terefine dogru uzanan topa halinda ezeleler de vardir Ezele sistemi heyvanin muxtelif istiqametli hereketler etmesini temin edir QidalanmasiPlanari yirtici heyvandir O kicik su hey vanlari ile qidalanir Agiz bedenin orta hissesinde yerlesir Agiz udlaga o ise bagirsaga kecir Bagirsaq kor qurtarir Agiz hem qidanin udulmasina hem de hezm olunmamis berk qida qaliqlarinin xaric olunmasina xidmet edir TeneffusuPlanarinin xususi teneffus orqani yoxdur O suda hell olmus oksigeni butun beden sethi ile qebul edir Planarinin ifrazat sistemi bedenin yanlarinda yerlesen iki eded ifrazat borusundan ve bunlardan cixan kapillyarlardan ibaretdir Kapillyarlarin serbest ucu ulduzvari huceyre ile qurtarir Bu huceyreler bedende emele gelen lazimsiz maddeleri toplayib borucuqlara axidir oradan ise onlar xaric edilir Bu cur ifrazat sistemi protonefridi adlanir Sinir sistemi Bir cut sinir duyunu ve onlardan cixan iki sinir sutunundan ibaretdir Sinir sutunlari arasinda kondelen sinir atmalari vardir CoxalmasiPlanari hermafroditdir Bedenin on hissesinde oval seklinde iki yumurtaliqda yumurta huceyreler qovuqcuq sekilli coxlu sayli toxumluqda ise spermatozoidler yetisir Mayalanma bas verir Yumurtalar xarice tek tek deyil umumi qabiqla ehate olunmus topa halinda cixarilir RegenerasiyaHidrada oldugu kimi planaride de regenerasiya qabiliyyeti vardir basqa sozle bedenin itirilmis hissesini berpa etmeye malikdir Menbe 1 2010 01 26 at the Wayback Machine