| Alfons Bertillon | |
|---|---|
| fr. Alphonse Bertillon | |
| |
| Doğum tarixi | 22 aprel 1853 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 13 fevral 1914[…](60 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | polis əməkdaşı[d], antropoloq, kriminologist, fotoqraf |
| Mükafatları | |


Alfons Bertillon (22 aprel 1853, Keçmiş VII arondisman[d] – 13 fevral 1914[…], Parisin 16-cı dairəsi[d]) — fransız polis məmuru və biometrik tədqiqatçı. Hüquq-mühafizə qüvvələri antropometriyanın antropoloji texnikasını tətbiq etməklə fiziki ölçülərə əsaslanan identifikasiya sistemi yaratmışdır. Antropometriya cinayətkarları aşkar etmək üçün hüquq-mühafizə qüvvələri tərəfindən istifadə edilən ilk elmi sistem idi. Bundan əvvəl cinayətkarları yalnız ad və ya foto ilə müəyyən etmək mümkün idi. Bu üsul sonda barmaq izi ilə əvəz olundu.
Bundan əlavə, "mugshot" olaraq adlandırılan fotoqrafiya ixtirası da ona aiddir. Cinayətkarların fotoşəkil çəkmə təcrübəsini fotoqrafiya ixtirasından cəmi bir neçə il sonra, 1840-cı illərə dayanır. Bununla belə, Bertillon 1888-ci ilə qədər bu təcrübə üçün standart bir proses yarada bilmədi.
Həyatı
| ]Bertillon Parisdə anadan olub. O, statistik Lui-Adolf Bertillonun oğlu və statistik və demoqraf Jak Bertillonun kiçik qardaşı idi.
Versal İmperator Liseyindən qovulduqdan sonra Bertillon 1875-ci ildə Fransa ordusuna çağırılmadan əvvəl İngiltərə və Fransada bir sıra tapşırıqlar aldı. Sonradan o, heç bir ali təhsil almadan ordudan tərxis olundu və buna görə də atası onun Parisdəki Polis Prefekturasında aşağı səviyyəli dövlət qulluğunda işə götürülməsini təşkil etdi. Belə ki, Bertillon 1879-cu il martın 15-də polis bölməsində məmur vəzifəsinə başlamışdır.
Adyutant kimi o, artıq həbs edilmiş cinayətkarların sayını müəyyən etmək üçün istifadə edilən ad-hoc üsullardan narazı idi. Bu, 1870-ci ildən bəri Fransada artan cinayət nisbəti ilə birlikdə onun antropometriyanı ixtirasına təkan verdi. Ölçmələrini boş vaxtlarında aparırdı. O, araşdırmalarını Parisdəki La Sante həbsxanasında apardı və burada həm məhbusların, həm də polis məmurlarının müqaviməti ilə qarşılaşdı.

Antropometriyaya verdiyi töhfələrə əlavə olaraq, Bertillon çoxsaylı digər məhkəmə texnikalarını inkişaf etdirdi. Bunlara ayaq izlərini qorumaq üçün qalvanoplastik birləşmələrin istifadəsi, ballistika və icazəsiz giriş zamanı istifadə olunan gücün dərəcəsini təyin etmək üçün istifadə olunan dinamometrlər daxildir.
Cinayət yerlərində gizli izləri aşkar etmək üçün 16 gözə çarpan xüsusiyyəti barmaq izi qeydləri ilə müqayisə edən təxminən 100 illik standart 1912-ci ildə Bertillon tərəfindən Fransada nəşr olunan bir məqalədə irəli sürülən iddialara əsaslanır.
Bertillon 13 fevral 1914-cü ildə Parisdə vəfat etdi.
Bertillon və Dreyfus işi
| ]Bertillon 1894 və 1899-cu illərdə Dreyfus işi üzrə ittiham tərəfində şahid qismində çıxış edib. O, əl yazısı üzrə ekspert kimi ifadə verib və iddia edib ki, ittiham sənədinin müəllifi Alfred Dreyfusdur. Bununla belə, o, əl yazısı üzrə mütəxəssis deyildi və onun qarışıq və qüsurlu sübutları ədalətin ən bədnam səhvlərindən birinə – günahsız Dreyfusun İblis adasında ömürlük həbs cəzasına məhkum edilməsinə səbəb oldu.
Mürəkkəb bir ölçmə sistemindən istifadə edərək, Dreyfusun öz əl yazısını başqası yazırmış kimi təqlid edərək öz ə yazısı maskaladığını sübut etməyə çalışdı; Beləliklə, sözü gedən sənədin Dreyfusun əlində olduğunu düşünən hər kəs onun yazısını başqasının təqlid etdiyini deyə bilərdi. Hər iki hərbi məhkəmə bunu açıq şəkildə etiraf etdi və Dreyfus mühakimə olundu. İkinci hərbi məhkəmənin qərarı böyük qalmaqala səbəb oldu və sonda ləğv olundu.
Bertillon çoxları tərəfindən ekssentrik bir fiqur kimi görünürdü. İkinci hərbi məhkəmədə onu müşahidə edən Maurice Paleoloqa görə, Bertillon "əlbəttə ki, onun fakültələrinə tam sahib deyildi". Daha sonra Paleoloq Bertillonun arqumentini "cəfəngiyyatın uzun qobelen"i kimi təsvir edir və onun "ay vuran gözləri", "qəbir səsi" və "saturn maqnitizmi"ni qeyd edir ki, bu da insanı "sehrbazın yanında" hiss edir.
Bertillon iddia edirdi ki, onun qrafoloji sistemi riyazi ehtimal hesablamalarına əsaslanır. 1904-cü ildə üç görkəmli riyaziyyatçı Anri Puankare, Jean Gaston Darboux və Pol Appel tərəfindən aparılan təhlil nəticəsində Bertillon sisteminin heç bir elmi dəyəri olmadığı və metodu tətbiq edə və məlumatlarını düzgün təqdim edə bilmədiyi qənaətinə gəldik. Dreyfusa qarşı əsas sübutlar gözdən salındıqdan sonra, nəhayət, 1906-cı ildə bəraət aldı.
Bertillon sistemi
| ]Bertillon tərəfindən tətbiq edilən xüsusi antropoloji texnikaya Bertillon Sistemi deyilir. Sistem beş ilkin ölçüdən ibarət idi: baş uzunluğu, baş eni, orta barmaq uzunluğu, sol ayaq uzunluğu və kubit uzunluğu. Yuxarıda göstərilən ölçmələrə əlavə olaraq, Bertillon bu qeyd sistemini tamamlamaq üçün indi ümumi olaraq "mugshot" olaraq adlandırılan fotoqrafiyadan istifadə etdi. Bu identifikasiya üsulları hüquq-mühafizə orqanlarının məlumat və şəkillərə vaxtında çıxışını təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuş sistemə inteqrasiya olunub.
Sistem elmi meyarlara əsaslansa da, qüsurları da yox deyildi. Məsələn, sistem əsasən qısa saçlı yetkin kişilər üçün nəzərdə tutulduğuna görə o, uşaqlara və ya qadınlara uyğun gəlməyə bilirdi.
Minneapolisdə küçə işçiləri
| ]19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin Minnesota ştatının Minneapolis şəhərində fahişəliklə məşğul olan Afrika əsilli qadınlar "küçə işçiləri" kimi tanınırdılar. Minneapolis Polis Departamenti şəhər küçələrində qadın fahişələrin cinayət fəaliyyətini aşkar etmək və sənədləşdirmək üçün Bertillon sistemindən istifadə edib. Sistem daha sonra bu qadınların təsnifatı və polisi üçün də istifadə edilmişdir.
Sistemdən keçmək üçün xeyli sayda qaradərili qadın öz adlarının əvəzinə təxəllüslərdən istifadə etməyə başladılar. Ən çox istifadə edilən ləqəb Mamie Knight-ın ləqəbi olan "Mamie" idi, idarənin Bertillon sistemindən istifadə etdiyi dövrdə küçə işçisinin sağ qalan yeganə fotoşəkili. Şəkil hazırda Sent-Pol Polis İdarəsinin arxivində saxlanılır.
İstinadlar
| ]- Léonore verilənlər bazası (fr.). ministère de la Culture.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Alphonse Bertillon // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Archives de Paris. S. 46.
- https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Bertillon_faire_part_de_deces.jpg.
- Bauer P. Deux siècles d'histoire au Père Lachaise (fr.). Versailles: 2006. P. 110.
- Olsen, Robert D. Sr. "A Fingerprint Fable: The Will and William West Case". Identification News. 37 (11). noyabr 1987. 16 sentyabr 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 iyul 2014.
- Rhodes, Henry T.F. Rhodes. Alphonse Bertillon: Father of Scientific Detection. New York: Abelard-Schuman. 1956. səh. 27.
- Ginzburg, 1984. səh. 105
- "Les empreintes digitales", Archives d'anthropologie criminelle, pp. 36–52
- Paleologue, Maurice (1957) My Secret Diary of the Dreyfus Case, Secker and Warburg, p. 197
- "Mathematics expert report by Darboux, Appell, and Poincaré, 1904". 20 iyun 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may 2017.
- "The Bertillon System". 23 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
- "Passing of the Bertillon System of Identification". 23 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
- "Surveilling Social Difference: Black Women's "Alley Work" in Industrialising Minneapolis". Surveillance & Society. 13 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Alfons Bertillonfr Alphonse BertillonDogum tarixi 22 aprel 1853 1853 04 22 Dogum yeri Kecmis VII arondisman d ParisVefat tarixi 13 fevral 1914 1914 02 13 60 yasinda Vefat yeri Parisin 16 ci dairesi d ParisDefn yeri Per Lasez qebiristanligiFealiyyeti polis emekdasi d antropoloq kriminologist fotoqrafMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar1911 ci ilde Fransada Bertillon sistemi haqqinda muhazire1911 ci ilde Fransada Bertillon sistemi haqqinda muhazire Alfons Bertillon 22 aprel 1853 Kecmis VII arondisman d 13 fevral 1914 Parisin 16 ci dairesi d fransiz polis memuru ve biometrik tedqiqatci Huquq muhafize quvveleri antropometriyanin antropoloji texnikasini tetbiq etmekle fiziki olculere esaslanan identifikasiya sistemi yaratmisdir Antropometriya cinayetkarlari askar etmek ucun huquq muhafize quvveleri terefinden istifade edilen ilk elmi sistem idi Bundan evvel cinayetkarlari yalniz ad ve ya foto ile mueyyen etmek mumkun idi Bu usul sonda barmaq izi ile evez olundu Bundan elave mugshot olaraq adlandirilan fotoqrafiya ixtirasi da ona aiddir Cinayetkarlarin fotosekil cekme tecrubesini fotoqrafiya ixtirasindan cemi bir nece il sonra 1840 ci illere dayanir Bununla bele Bertillon 1888 ci ile qeder bu tecrube ucun standart bir proses yarada bilmedi Heyati span Bertillon Parisde anadan olub O statistik Lui Adolf Bertillonun oglu ve statistik ve demoqraf Jak Bertillonun kicik qardasi idi Versal Imperator Liseyinden qovulduqdan sonra Bertillon 1875 ci ilde Fransa ordusuna cagirilmadan evvel Ingiltere ve Fransada bir sira tapsiriqlar aldi Sonradan o hec bir ali tehsil almadan ordudan terxis olundu ve buna gore de atasi onun Parisdeki Polis Prefekturasinda asagi seviyyeli dovlet qullugunda ise goturulmesini teskil etdi Bele ki Bertillon 1879 cu il martin 15 de polis bolmesinde memur vezifesine baslamisdir Adyutant kimi o artiq hebs edilmis cinayetkarlarin sayini mueyyen etmek ucun istifade edilen ad hoc usullardan narazi idi Bu 1870 ci ilden beri Fransada artan cinayet nisbeti ile birlikde onun antropometriyani ixtirasina tekan verdi Olcmelerini bos vaxtlarinda aparirdi O arasdirmalarini Parisdeki La Sante hebsxanasinda apardi ve burada hem mehbuslarin hem de polis memurlarinin muqavimeti ile qarsilasdi Antropometrik identifikasiya sistemi ucun teleb olunan olcmeler Bertillonun Identifikasiya antropometrique 1893 eseri on soz Antropometriyaya verdiyi tohfelere elave olaraq Bertillon coxsayli diger mehkeme texnikalarini inkisaf etdirdi Bunlara ayaq izlerini qorumaq ucun qalvanoplastik birlesmelerin istifadesi ballistika ve icazesiz giris zamani istifade olunan gucun derecesini teyin etmek ucun istifade olunan dinamometrler daxildir Cinayet yerlerinde gizli izleri askar etmek ucun 16 goze carpan xususiyyeti barmaq izi qeydleri ile muqayise eden texminen 100 illik standart 1912 ci ilde Bertillon terefinden Fransada nesr olunan bir meqalede ireli surulen iddialara esaslanir Bertillon 13 fevral 1914 cu ilde Parisde vefat etdi Bertillon ve Dreyfus isi span Bertillon 1894 ve 1899 cu illerde Dreyfus isi uzre ittiham terefinde sahid qisminde cixis edib O el yazisi uzre ekspert kimi ifade verib ve iddia edib ki ittiham senedinin muellifi Alfred Dreyfusdur Bununla bele o el yazisi uzre mutexessis deyildi ve onun qarisiq ve qusurlu subutlari edaletin en bednam sehvlerinden birine gunahsiz Dreyfusun Iblis adasinda omurluk hebs cezasina mehkum edilmesine sebeb oldu Murekkeb bir olcme sisteminden istifade ederek Dreyfusun oz el yazisini basqasi yazirmis kimi teqlid ederek oz e yazisi maskaladigini subut etmeye calisdi Belelikle sozu geden senedin Dreyfusun elinde oldugunu dusunen her kes onun yazisini basqasinin teqlid etdiyini deye bilerdi Her iki herbi mehkeme bunu aciq sekilde etiraf etdi ve Dreyfus muhakime olundu Ikinci herbi mehkemenin qerari boyuk qalmaqala sebeb oldu ve sonda legv olundu Bertillon coxlari terefinden ekssentrik bir fiqur kimi gorunurdu Ikinci herbi mehkemede onu musahide eden Maurice Paleoloqa gore Bertillon elbette ki onun fakultelerine tam sahib deyildi Daha sonra Paleoloq Bertillonun arqumentini cefengiyyatin uzun qobelen i kimi tesvir edir ve onun ay vuran gozleri qebir sesi ve saturn maqnitizmi ni qeyd edir ki bu da insani sehrbazin yaninda hiss edir Bertillon iddia edirdi ki onun qrafoloji sistemi riyazi ehtimal hesablamalarina esaslanir 1904 cu ilde uc gorkemli riyaziyyatci Anri Puankare Jean Gaston Darboux ve Pol Appel terefinden aparilan tehlil neticesinde Bertillon sisteminin hec bir elmi deyeri olmadigi ve metodu tetbiq ede ve melumatlarini duzgun teqdim ede bilmediyi qenaetine geldik Dreyfusa qarsi esas subutlar gozden salindiqdan sonra nehayet 1906 ci ilde beraet aldi Bertillon sistemi span Bertillon terefinden tetbiq edilen xususi antropoloji texnikaya Bertillon Sistemi deyilir Sistem bes ilkin olcuden ibaret idi bas uzunlugu bas eni orta barmaq uzunlugu sol ayaq uzunlugu ve kubit uzunlugu Yuxarida gosterilen olcmelere elave olaraq Bertillon bu qeyd sistemini tamamlamaq ucun indi umumi olaraq mugshot olaraq adlandirilan fotoqrafiyadan istifade etdi Bu identifikasiya usullari huquq muhafize orqanlarinin melumat ve sekillere vaxtinda cixisini temin etmek ucun nezerde tutulmus sisteme inteqrasiya olunub Sistem elmi meyarlara esaslansa da qusurlari da yox deyildi Meselen sistem esasen qisa sacli yetkin kisiler ucun nezerde tutulduguna gore o usaqlara ve ya qadinlara uygun gelmeye bilirdi Minneapolisde kuce iscileri span 19 cu esrin sonu ve 20 ci esrin Minnesota statinin Minneapolis seherinde fahiselikle mesgul olan Afrika esilli qadinlar kuce iscileri kimi taninirdilar Minneapolis Polis Departamenti seher kucelerinde qadin fahiselerin cinayet fealiyyetini askar etmek ve senedlesdirmek ucun Bertillon sisteminden istifade edib Sistem daha sonra bu qadinlarin tesnifati ve polisi ucun de istifade edilmisdir Sistemden kecmek ucun xeyli sayda qaraderili qadin oz adlarinin evezine texelluslerden istifade etmeye basladilar En cox istifade edilen leqeb Mamie Knight in leqebi olan Mamie idi idarenin Bertillon sisteminden istifade etdiyi dovrde kuce iscisinin sag qalan yegane fotosekili Sekil hazirda Sent Pol Polis Idaresinin arxivinde saxlanilir Istinadlar span Leonore verilenler bazasi fr ministere de la Culture Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Alphonse Bertillon Encyclopaedia Britannica ing Archives de Paris S 46 https de wikipedia org wiki Datei Bertillon faire part de deces jpg Bauer P Deux siecles d histoire au Pere Lachaise fr Versailles 2006 P 110 ISBN 978 2 914611 48 0 Olsen Robert D Sr A Fingerprint Fable The Will and William West Case Identification News 37 11 noyabr 1987 16 sentyabr 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 iyul 2014 Rhodes Henry T F Rhodes Alphonse Bertillon Father of Scientific Detection New York Abelard Schuman 1956 seh 27 Ginzburg 1984 seh 105 Les empreintes digitales Archives d anthropologie criminelle pp 36 52 Paleologue Maurice 1957 My Secret Diary of the Dreyfus Case Secker and Warburg p 197 Mathematics expert report by Darboux Appell and Poincare 1904 20 iyun 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2017 The Bertillon System 23 aprel 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 aprel 2018 Passing of the Bertillon System of Identification 23 aprel 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 aprel 2018 Surveilling Social Difference Black Women s Alley Work in Industrialising Minneapolis Surveillance amp Society 13 aprel 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 aprel 2018 Tematik saytlarRKDartistsLugetler ve ensiklopediyalarBoyuk katalan Boyuk norvec Britannica onlayn Brockhaus TreccaniSecere ve nekropolistikaFind a Grave gravsted dkNormativ yoxlamaBIBSYS 4048081 BNC a12267636 BNE XX4678560 BNF 13012518q CiNii DA11003000 GND 117589543 ICCU RAVV103346 ISNI 0000000120985132 LCCN no95019784 NLA 36010195 NLG 225347 NTA 173894585 NUKAT n2013187767 LIBRIS 178139 SUDOC 050143875 VIAF 2605773 ULAN 500336447 WorldCat VIAF 2605773 Kateqoriyalar 22 aprelde dogulanlar1853 cu ilde dogulanlarParisde dogulanlar13 fevralda vefat edenler1914 cu ilde vefat edenler60 yasinda vefat edenlerParisin 16 ci dairesinde vefat edenlerPer Lasez qebiristanliginda defn olunanlar Fexri legion ordeninin kavalerleriKriminalci ekspertlerGizli kateqoriyalar ISBN sehrli kecidlerinin istifade olundugu sehifelerVikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerVikipediya Cografi zenciri olan sehifelerElifba sirasina gore sexslerVikipediya Ferqli cografi zencirleri olan sehifeler
