Persia sərhəddində döyüş – maday və fars hərbi qüvvələri arasında ikinci qarşılaşma. Döyüş, Persia üçün ciddi qələbə sayılmasa da, cənub-qərbi Asiyada Mdiyanın hərbi təsirinin yox olmasına ciddi işarə olmuşdur. Bu döyüş I Kambizin şəxsən iştirak etdiyi ilk döyüş olmaqla yanaşı, həm də onun oğlu II Kirlə eyni cəbhədə – madaylara qarşı döyüşdüyü ilk döyüşdür. Farsların Persiaya müstəqillik qazandırmağı qarşılarına məqsəd qoyduqları bu döyüş madaylar və farslar arasında baş tutmuş ən ağır döyüş olmaqla iki gün davam etmişdir. Döyüş farsların cənuba doğru yürüşlərini genişləndirməyə imkan yaratmaqla yanaşı, madaylarla üçüncü toqquşma üçün də ruhlandırmışdır.
Döyüş əsasən Dəməşqli Nikolay tərəfindən işıqlandırılsa da, Hirbə döyüşündən bəhs edən tarixçilərin əksəriyyəti bu döyüş haqqında da informasiya vermişlər. Lakin Herodot Persia sərhəddində baş vermiş bu döyüşdən bəhs etməmişdir. Əksər tarixçilər bir cəhətə diqqəti çəkirlər ki, Herodot madaylar və farslar arasında baş vermiş yalnız iki döyüş – birinci və sonuncu döyüşlərdən bəhs etmişdir. Bu döyüş iki qonşunun sərhəddində baş verən ilk böyük döyüş idi. Kir maday ordusunu geri çəkilməyə və qaçmağa məcbur etdi. Beləcə döyüş başa çatdı və Kir Astiaq üzərində qəti qələbə qazanmadan mübarizəni davam etdirdi. Növbəti döyüş isə farsların axırıncı müqaviməti oldu və qələbə ilə yekunlaşan son döyüş müharibənin farsların qələbəsi ilə bitməsi və Midiya dövlətinin süqutu ilə nəticələndi.
Ərəfə
Kir Persianı Astiaqın yürüşündən qorumaq üçün bütün hərbi gücünü Persianın sərhəddində cəmləşdirmişdi. Hirbə döyüşündən sonra Astiaq 1.205.000 nəfərlik ordu ilə Persiaya yürüşə hazırlaşırdı. Döyüş hər iki tərəfin süvari qüvvələrinin toqquşması ilə başlasa da döyüşdə ən çox döyüş arabalarından istifadə edilmiş və bu döyüş tarixdə bu döyüşə qədər ən çox döyüş arabasının istifadə olunduğu döyüş olmuşdur. Midiyalılar döyüşə hərbi güclərinin çox az bir hissəsini sərf etsələr də, farslar var qüvvələri ilə bu döyüşə hazırlaşmışdılar. II Kir və onun atası I Kambizin qoruduğu şəhərin adı verilməmişdir. Hər halda şəhər vacib, güclü qorunan, sərhəd şəhəri idi. Astiaq şəhərə hücum edəcəyi halda, şəhər əhalisi öz doğmalarını şəhərdən çıxarçağa hazır idi. Bu arada Kir və Kambiz ordu toplamaqla məşğul idilər, lakin onlar bilmirdilər ki, onların qarşısına çıxarılacaq ordunun komandanı Harpaq, yoxsa vaxtilə Kirə Ekbatandan çıxmağa kömək etmiş və əslində II Kirin məsləhətçisi olan Oebares olacaq.
"Kir farsları cəsarətləndirir, Oebares isə dağları, çətin keçilən yolları keçərək irəliləyir, ətrafına çoxlu döyüşçülər toplayır, əhalini isə yaxşı müdafiə olunan şəhər qalalarda cəmləşdirirdi. Astiaq isə tərk edilmiş şəhərləri yandırır, Atradat və Kiri razlığa gəlməyə çağırır, onların keşmiş dilənçi həyatına və əsilzadə olmayan, daima madayların qulluqçusu olmuş nəsillərinə lağ edirdi. Kir isə cavab verirdi ki, Astiaq tanrıların yazdığı, farsların, keçi sürüsünü xatırladan madaylar üzərində qələbə qazanması taleyi ilə razılaşmaq istəmir. Kir bildirir ki, o madaylara şəfqət göstərərək geriyə Midiyaya (Azərbaycana) dönmələrinə icazə verə bilər, lakin madaylar da əvəzində onlardan daha üstün olan farsların və Persianın müstəqilliyini tanısınlar."
— Dəməşqli Nikolay
Döyüş
"Beləcə döyüş başladı. Astiaq 20.000 cangüdənin mühafizəsi altında döyüşü seyr edirdi: fars ordusunun sağ cinahına Atradat (Herodot adı Mitridat olaraq qeyd edir. Dəməşqli Nikolay öz qeydlərində II Kirin atası I Kambizi səhvən Atradat adlandırır), sol cinahına isə Oebares baçşılıq edirdi. Ən cəsur döyüşçülər tərəfindən əhatə olunmuş Kir isə ordunun mərkəzində qərarlaşmışdı. Farslar qəhrəmanlıqla müdafiə olunur, maday əsgərlərini məhv edirdilər. Bu zaman Astiaq öz taxtından qışqırdı: "Bu zibil yeyənlər necə də qəhrəmanlıqla döyüşürlər!" Lakin farslar maday döyüşçülərnin yaxınlaşmasına belə macal vermədən uzaqdan onları zərərsizləşdirərərk müdafiə olunduqları şəhərə çəkildilər. Oebares və Kir qərara aldılar ki, qadınları və uşaqları yüksək dağlarla əhatə olunmuş Pasarqad şəhərinə göndərsinlər və döyüşü növbəti gün davam etdirsinlər: " Əgər biz məğlub olsaq, o zaman hamımız öləcəyik, qalib gəlsək isə özümüzün və ölkəmizin müstəqilliyini təmin etmiş olacıyıq." Səhər açıldıqda madaylara qarşı kin və nifrətlə dolu olan fars qoşunu qalanın qapılarını açaraq madayların üstünə hücuma keçdilər; Atradat şəhərin qala divarlarını qorumaq üçün bir neçə qoca kişiylə birgə qalada qaldı. Kir və Oebares isə döyüş meydanına atıldılar. Astiaq farsları dövrəyə alaraq 100.000 döyüşçüsünü fars qoşununun arxasına keçirərək zərbə endirdi. Zərbə uğurlu alındı. Atradat yaralı halda madaylar tərəfindən ələ keçirildi. Astiaq ona dedi: "Mən səni vilayət hakimi təyin etmişdim; sən mənə belə təşəkkür etdin, sən və sənin oğlun nəyə görə belə etdiniz?" Atradat təngnəfəs halda cavab verdi: " Böyük hökmdar, mən bilmirəm tanrılar mənim ovladıma bu çılğınlığı niyə bəxş ediblər, mənə cəza vermə, oonsuzda mən tezliklə öləcəm." Astiaqın ona yazığı gəldi və dedi: "Mən sənə cəza verməyəcəm, bilirəm ki, əgər sənin oğlun, sənn məsləhətinə qulaq assa belə şeylər etməzdi." Atradat vəfat etdi və Astiaq onu təntənəli şəkildə dəfn etdi."
— Dəməşqli Nikolay
Nəticə
Döyüşün birinci günündə farsları narahat edən bir hadisə baş verir. Astiaq ordunun istirahət edən hissəsini, eləcə də onun mühafizəsi ilə məşğul olan hissəsini süvari kimi döyüşə cəlb edir. Yenə də farslar həmin gün qələbə qazanırlar. Döyüşün ikinci günündə Kir artıq döyüşü bitmiş hesab edirdi. Astiaqın ordusunun böyük bir hissəsi Kambiz və bir neçə qoca tərəfindən müdafiə olunan qalanı mühasirəyə aldığı vaxt, hərəkətə keçən Kir, arxadan maday ordusunun süvarilərinə hücuma keçərək, onların xeyli hissəsini məhv edir. Astiaq döyüşü davam etdirmək məqsədiylə şəhərə daxil olur və orda yalnız I Kambizi tapır və Kambiz də bir neçə gün sonra vəfat edir. Astiaq heç bir qarnizon tapmadığı həmin şəhəri tərk edərək farsların ardınca cənuba doğru üz tutur. Bu döyüş madaylara böyük psixi zərbə olur. Birinci döyüş olan Hirbə döyüşündə açıq üstünlüklə farsların qələb qazanmasından sonra, ikinci qarşılaşmada da farslar taktiki qələbə əldə etişdilər. Döyüşdən sonra hər iki ordu öz düşərgəsinə çəkilərək növbəti döyüşə hazırlaşmağa başlayır. Bir il keçdikdən sonra, hər iki tərəf Astiaqın çoxdan tutmağı arzuladığı farsların paytaxtında qarşılaşmalı idilər.
"Kir və Oebares Persia sərhəddindəki uğurlu döyüşdən sonra Pasarqadı müdafiə etməyə hazırlaşırdılar."
— Dəməşqli Nikolay
İstinadlar
Duncker, Max, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott, p. 350. London, Richard Bentley * Son (1881) p. 350.1.1
Anderson Edward, Robert, The Story of Extinct Civilizations of the East, Published by McClure, Phillips, (1904) p.152.1
Duncker, Max, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott, p. 350. London, Richard Bentley * Son (1881) p. 350.1.2
Anderson Edward, Robert, The Story of Extinct Civilizations of the East, Published by McClure, Phillips, (1904) p.152.2
Duncker, Max, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott, p. 350. London, Richard Bentley * Son (1881) p. 350.1.3
Duncker, Max, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott, p. 350. London, Richard Bentley * Son (1881) p. 350.1.4
Ktesi (Persika)
M. A. Dandamaev, A Political History of the Achaemenid Empire, tr. W. J. Vogelsang, (1989) p. 17
Dəməşqli Nikolayın əsərinin parçaları
Fischer, W.B., Ilya Gershevitch, and Ehsan Yarshster, The Cambridge History of Iran, Cambridge University Press (1993) p. 147. In 1 volume
Chisholm, Hugh, The Encyclopædia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information, Cambridge, England; New York: At the University Press, (1910) p.208
Laymon, Charles M., The Interpreter's One Volume Commentary on the Bible: Introduction and Commentary, Abingdon Press, (1971) p.440. In 1 volume
Laymon, Charles M., The Interpreter's One Volume Commentary on the Bible: Introduction and Commentary, Abingdon Press, (1971) p.441. In 1 volume
Laymon, Charles M., The Interpreter's One Volume Commentary on the Bible: Introduction and Commentary, Abingdon Press, (1971) p.442. In 1 volume
Clare, Smith, Israel, The unrivaled history of the world, containing a full and complete record of the human race from the earliest historical period to the present time, embracing a general survey of the progress of mankind in national and social life, civil government, religion, literature, science and art... Chicago, The Werner Co., (1893) p.244. In 4 editions
Duncker, Max, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott, p. 350. London, Richard Bentley * Son (1881) p. 350
Fischer, W.B., Ilya Gershevitch, and Ehsan Yarshster, The Cambridge History of Iran, Cambridge University Press (1993) p. 149. In 1 volume
Duncker, Max, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott, p. 350. London, Richard Bentley * Son (1881) p. 350.1-350.4
Duncker, Max, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott, p. 350. London, Richard Bentley * Son (1881) p. 350.5-351.7
M. A. Dandamaev, A Political History of the Achaemenid Empire, tr. W. J. Vogelsang, (1989) p. 17-18
Duncker, Max, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott, p. 351. London, Richard Bentley * Son (1881) p. 351.8
Ədəbiyyat
Max Duncker, The History of Antiquity, tr. Evelyn Abbott. London, Richard Bentley * Son (1881). ISBN 2792979279
Anderson Edward, Robert, The Story of Extinct Civilizations of the East, Published by McClure, Phillips, (1904). ISBN 9780849201
Fischer, W.B., Ilya Gershevitch, and Ehsan Yarshster, The Cambridge History of Iran, Cambridge University Press (1993). In 1 volume. ISBN 0521200911
Chisholm, Hugh, The Encyclopædia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information, Cambridge, England; New York: At the University Press, (1910). ISBN 5727739257
Laymon, Charles M., The Interpreter's One Volume Commentary on the Bible: Introduction and Commentary, Abingdon Press, (1971). ISBN 0687192994
Clare, Smith, Israel, The unrivaled history of the world, containing a full and complete record of the human race from the earliest historical period to the present time, embracing a general survey of the progress of mankind in national and social life, civil government, religion, literature, science and art... Chicago, The Werner Co., (1893). In 4 editions. ISBN 2791262279
Biblioqrafiya
Klassik mənbələr
Ktesi (Persika)
Dəməşqli Nikolayın əsərinin dövrümüzə çatmış hissələri
Müasir mənbələr
Rawlinson, George (1885).The Seven Great Monarchies of the Eastern World, New York, John B. Eldan Press, reprint (2007) p. 120-121. In 4 volumes. ISBN 9781428647
Fischer, W.B., Ilya Gershevitch, and Ehsan Yarshster, The Cambridge History of Iran, Cambridge University Press (1993) p. 145. In 1 volume. ISBN 0521200911
Stearns, Peter N., and Langer, William L. (2004).The Encyclopedia of World History: Ancient, Medieval, and Modern, Chronologically Arranged, Boston, Houghton Mifflin Press, (2001) p. 40. In 6 editions. ISBN 0395652375
İyun 02, 2022
persia, sərhəddində, döyüş, maday, fars, hərbi, qüvvələri, arasında, ikinci, qarşılaşma, döyüş, persia, üçün, ciddi, qələbə, sayılmasa, cənub, qərbi, asiyada, mdiyanın, hərbi, təsirinin, olmasına, ciddi, işarə, olmuşdur, döyüş, kambizin, şəxsən, iştirak, etdiy. Persia serheddinde doyus maday ve fars herbi quvveleri arasinda ikinci qarsilasma Doyus Persia ucun ciddi qelebe sayilmasa da cenub qerbi Asiyada Mdiyanin herbi tesirinin yox olmasina ciddi isare olmusdur Bu doyus I Kambizin sexsen istirak etdiyi ilk doyus olmaqla yanasi hem de onun oglu II Kirle eyni cebhede madaylara qarsi doyusduyu ilk doyusdur Farslarin Persiaya musteqillik qazandirmagi qarsilarina meqsed qoyduqlari bu doyus madaylar ve farslar arasinda bas tutmus en agir doyus olmaqla iki gun davam etmisdir Doyus farslarin cenuba dogru yuruslerini genislendirmeye imkan yaratmaqla yanasi madaylarla ucuncu toqqusma ucun de ruhlandirmisdir Persia Serheddinde DoyusII Kirin Herbi KampaniyasiMidiya Dovletinin terkibinde farslarin meskun oldugu eraziTarix e e 551Yeri Ekbatan ve Pasarqad serheddiNeticesi farslarin taktiki qelebesiMunaqise terefleriMidiya PersiaKomandan lar Astiaq Harpaq I Kambis yarali II Kir OebaresTereflerin quvvesi120 000 ve ya 200 000 piyada 1 3 000 doyus arabasi 2 50 000 piyada 3 100 doyus arabasi 4 Olenler ve yaralananlaragir 5 yungul 6 Doyus esasen Demesqli Nikolay terefinden isiqlandirilsa da Hirbe doyusunden behs eden tarixcilerin ekseriyyeti bu doyus haqqinda da informasiya vermisler 7 Lakin Herodot Persia serheddinde bas vermis bu doyusden behs etmemisdir Ekser tarixciler bir cehete diqqeti cekirler ki Herodot madaylar ve farslar arasinda bas vermis yalniz iki doyus birinci ve sonuncu doyuslerden behs etmisdir 8 Bu doyus iki qonsunun serheddinde bas veren ilk boyuk doyus idi 9 Kir maday ordusunu geri cekilmeye ve qacmaga mecbur etdi Belece doyus basa catdi ve Kir Astiaq uzerinde qeti qelebe qazanmadan mubarizeni davam etdirdi Novbeti doyus ise farslarin axirinci muqavimeti oldu ve qelebe ile yekunlasan son doyus muharibenin farslarin qelebesi ile bitmesi ve Midiya dovletinin suqutu ile neticelendi Mundericat 1 Erefe 2 Doyus 3 Netice 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Biblioqrafiya 6 1 Klassik menbeler 6 2 Muasir menbelerErefe RedakteKir Persiani Astiaqin yurusunden qorumaq ucun butun herbi gucunu Persianin serheddinde cemlesdirmisdi 10 Hirbe doyusunden sonra Astiaq 1 205 000 neferlik ordu ile Persiaya yuruse hazirlasirdi 11 Doyus her iki terefin suvari quvvelerinin toqqusmasi ile baslasa da doyusde en cox doyus arabalarindan istifade edilmis ve bu doyus tarixde bu doyuse qeder en cox doyus arabasinin istifade olundugu doyus olmusdur 12 Midiyalilar doyuse herbi guclerinin cox az bir hissesini serf etseler de farslar var quvveleri ile bu doyuse hazirlasmisdilar 13 II Kir ve onun atasi I Kambizin qorudugu seherin adi verilmemisdir 14 Her halda seher vacib guclu qorunan serhed seheri idi 15 Astiaq sehere hucum edeceyi halda seher ehalisi oz dogmalarini seherden cixarcaga hazir idi 16 Bu arada Kir ve Kambiz ordu toplamaqla mesgul idiler lakin onlar bilmirdiler ki onlarin qarsisina cixarilacaq ordunun komandani Harpaq yoxsa vaxtile Kire Ekbatandan cixmaga komek etmis ve eslinde II Kirin meslehetcisi olan Oebares olacaq 17 Kir farslari cesaretlendirir Oebares ise daglari cetin kecilen yollari kecerek irelileyir etrafina coxlu doyusculer toplayir ehalini ise yaxsi mudafie olunan seher qalalarda cemlesdirirdi Astiaq ise terk edilmis seherleri yandirir Atradat ve Kiri razliga gelmeye cagirir onlarin kesmis dilenci heyatina ve esilzade olmayan daima madaylarin qulluqcusu olmus nesillerine lag edirdi Kir ise cavab verirdi ki Astiaq tanrilarin yazdigi farslarin keci surusunu xatirladan madaylar uzerinde qelebe qazanmasi taleyi ile razilasmaq istemir Kir bildirir ki o madaylara sefqet gostererek geriye Midiyaya Azerbaycana donmelerine icaze vere biler lakin madaylar da evezinde onlardan daha ustun olan farslarin ve Persianin musteqilliyini tanisinlar Demesqli Nikolay 18 Doyus Redakte Belece doyus basladi Astiaq 20 000 cangudenin muhafizesi altinda doyusu seyr edirdi fars ordusunun sag cinahina Atradat Herodot adi Mitridat olaraq qeyd edir Demesqli Nikolay oz qeydlerinde II Kirin atasi I Kambizi sehven Atradat adlandirir sol cinahina ise Oebares bacsiliq edirdi En cesur doyusculer terefinden ehate olunmus Kir ise ordunun merkezinde qerarlasmisdi Farslar qehremanliqla mudafie olunur maday esgerlerini mehv edirdiler Bu zaman Astiaq oz taxtindan qisqirdi Bu zibil yeyenler nece de qehremanliqla doyusurler Lakin farslar maday doyusculernin yaxinlasmasina bele macal vermeden uzaqdan onlari zerersizlesdirererk mudafie olunduqlari sehere cekildiler Oebares ve Kir qerara aldilar ki qadinlari ve usaqlari yuksek daglarla ehate olunmus Pasarqad seherine gondersinler ve doyusu novbeti gun davam etdirsinler Eger biz meglub olsaq o zaman hamimiz oleceyik qalib gelsek ise ozumuzun ve olkemizin musteqilliyini temin etmis olaciyiq Seher acildiqda madaylara qarsi kin ve nifretle dolu olan fars qosunu qalanin qapilarini acaraq madaylarin ustune hucuma kecdiler Atradat seherin qala divarlarini qorumaq ucun bir nece qoca kisiyle birge qalada qaldi Kir ve Oebares ise doyus meydanina atildilar Astiaq farslari dovreye alaraq 100 000 doyuscusunu fars qosununun arxasina kecirerek zerbe endirdi Zerbe ugurlu alindi Atradat yarali halda madaylar terefinden ele kecirildi Astiaq ona dedi Men seni vilayet hakimi teyin etmisdim sen mene bele tesekkur etdin sen ve senin oglun neye gore bele etdiniz Atradat tengnefes halda cavab verdi Boyuk hokmdar men bilmirem tanrilar menim ovladima bu cilginligi niye bexs edibler mene ceza verme oonsuzda men tezlikle olecem Astiaqin ona yazigi geldi ve dedi Men sene ceza vermeyecem bilirem ki eger senin oglun senn meslehetine qulaq assa bele seyler etmezdi Atradat vefat etdi ve Astiaq onu tenteneli sekilde defn etdi Demesqli Nikolay 19 Netice RedakteDoyusun birinci gununde farslari narahat eden bir hadise bas verir Astiaq ordunun istirahet eden hissesini elece de onun muhafizesi ile mesgul olan hissesini suvari kimi doyuse celb edir Yene de farslar hemin gun qelebe qazanirlar Doyusun ikinci gununde Kir artiq doyusu bitmis hesab edirdi Astiaqin ordusunun boyuk bir hissesi Kambiz ve bir nece qoca terefinden mudafie olunan qalani muhasireye aldigi vaxt herekete kecen Kir arxadan maday ordusunun suvarilerine hucuma kecerek onlarin xeyli hissesini mehv edir Astiaq doyusu davam etdirmek meqsediyle sehere daxil olur ve orda yalniz I Kambizi tapir ve Kambiz de bir nece gun sonra vefat edir 20 Astiaq hec bir qarnizon tapmadigi hemin seheri terk ederek farslarin ardinca cenuba dogru uz tutur Bu doyus madaylara boyuk psixi zerbe olur Birinci doyus olan Hirbe doyusunde aciq ustunlukle farslarin qeleb qazanmasindan sonra ikinci qarsilasmada da farslar taktiki qelebe elde etisdiler Doyusden sonra her iki ordu oz dusergesine cekilerek novbeti doyuse hazirlasmaga baslayir Bir il kecdikden sonra her iki teref Astiaqin coxdan tutmagi arzuladigi farslarin paytaxtinda qarsilasmali idiler Kir ve Oebares Persia serheddindeki ugurlu doyusden sonra Pasarqadi mudafie etmeye hazirlasirdilar Demesqli Nikolay 21 Istinadlar Redakte Duncker Max The History of Antiquity tr Evelyn Abbott p 350 London Richard Bentley Son 1881 p 350 1 1 Anderson Edward Robert The Story of Extinct Civilizations of the East Published by McClure Phillips 1904 p 152 1 Duncker Max The History of Antiquity tr Evelyn Abbott p 350 London Richard Bentley Son 1881 p 350 1 2 Anderson Edward Robert The Story of Extinct Civilizations of the East Published by McClure Phillips 1904 p 152 2 Duncker Max The History of Antiquity tr Evelyn Abbott p 350 London Richard Bentley Son 1881 p 350 1 3 Duncker Max The History of Antiquity tr Evelyn Abbott p 350 London Richard Bentley Son 1881 p 350 1 4 Ktesi Persika M A Dandamaev A Political History of the Achaemenid Empire tr W J Vogelsang 1989 p 17 Demesqli Nikolayin eserinin parcalari Fischer W B Ilya Gershevitch and Ehsan Yarshster The Cambridge History of Iran Cambridge University Press 1993 p 147 In 1 volume Chisholm Hugh The Encyclopaedia Britannica A Dictionary of Arts Sciences Literature and General Information Cambridge England New York At the University Press 1910 p 208 Laymon Charles M The Interpreter s One Volume Commentary on the Bible Introduction and Commentary Abingdon Press 1971 p 440 In 1 volume Laymon Charles M The Interpreter s One Volume Commentary on the Bible Introduction and Commentary Abingdon Press 1971 p 441 In 1 volume Laymon Charles M The Interpreter s One Volume Commentary on the Bible Introduction and Commentary Abingdon Press 1971 p 442 In 1 volume Clare Smith Israel The unrivaled history of the world containing a full and complete record of the human race from the earliest historical period to the present time embracing a general survey of the progress of mankind in national and social life civil government religion literature science and art Chicago The Werner Co 1893 p 244 In 4 editions Duncker Max The History of Antiquity tr Evelyn Abbott p 350 London Richard Bentley Son 1881 p 350 Fischer W B Ilya Gershevitch and Ehsan Yarshster The Cambridge History of Iran Cambridge University Press 1993 p 149 In 1 volume Duncker Max The History of Antiquity tr Evelyn Abbott p 350 London Richard Bentley Son 1881 p 350 1 350 4 Duncker Max The History of Antiquity tr Evelyn Abbott p 350 London Richard Bentley Son 1881 p 350 5 351 7 M A Dandamaev A Political History of the Achaemenid Empire tr W J Vogelsang 1989 p 17 18 Duncker Max The History of Antiquity tr Evelyn Abbott p 351 London Richard Bentley Son 1881 p 351 8Edebiyyat RedakteMax Duncker The History of Antiquity tr Evelyn Abbott London Richard Bentley Son 1881 ISBN 2792979279 Anderson Edward Robert The Story of Extinct Civilizations of the East Published by McClure Phillips 1904 ISBN 9780849201 Fischer W B Ilya Gershevitch and Ehsan Yarshster The Cambridge History of Iran Cambridge University Press 1993 In 1 volume ISBN 0521200911 Chisholm Hugh The Encyclopaedia Britannica A Dictionary of Arts Sciences Literature and General Information Cambridge England New York At the University Press 1910 ISBN 5727739257 Laymon Charles M The Interpreter s One Volume Commentary on the Bible Introduction and Commentary Abingdon Press 1971 ISBN 0687192994 Clare Smith Israel The unrivaled history of the world containing a full and complete record of the human race from the earliest historical period to the present time embracing a general survey of the progress of mankind in national and social life civil government religion literature science and art Chicago The Werner Co 1893 In 4 editions ISBN 2791262279Biblioqrafiya RedakteKlassik menbeler Redakte Ktesi Persika Demesqli Nikolayin eserinin dovrumuze catmis hisseleriMuasir menbeler Redakte Rawlinson George 1885 The Seven Great Monarchies of the Eastern World New York John B Eldan Press reprint 2007 p 120 121 In 4 volumes ISBN 9781428647 Fischer W B Ilya Gershevitch and Ehsan Yarshster The Cambridge History of Iran Cambridge University Press 1993 p 145 In 1 volume ISBN 0521200911 Stearns Peter N and Langer William L 2004 The Encyclopedia of World History Ancient Medieval and Modern Chronologically Arranged Boston Houghton Mifflin Press 2001 p 40 In 6 editions ISBN 0395652375 Menbe https az wikipedia org w index php title Persia serheddinde doyus amp oldid 5944723, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
