Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Pelarqon turşusu (Nonan turşusu) CH3(CН2)7COOH—birəsaslı doymuş karbon turşusudur. Yağlıtəhər, soyutduqda vərəqvari-kristal kütlə şəklində donan, 12,5o C-də əriyən; tqay.= 253–254 oC olan mayedir. Pelarqon turşusunun duzları və anionları pelarqonatlar adlanır.
| Pelarqon turşusu | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | СH3(CН2)7COOH |
| Molyar kütlə | 158,23 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0,900 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 12,5 °S |
| Qaynama nöqtəsi | 254 °S |
| Buxarın təzyiqi | 4 Pa |
| Optik xüsusiyyətlər | |
| 1,4343 | |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 112-05-0 |
| PubChem | 8158 |
| SMILES | CCCCCCCCC(=O)O |
| ChEBI | 29019 |
| ChemSpider | 7866 |
Təbiətdə tapılması
Pelarqon turşusu təbiətdə uçucu Pelargonium roseum yağında, yem çuğundurunun və kartofun sivuş yağında efir şəklində, yapon voskunda (mumunda), az miqdarda qoxumuş piylərin (olein turşusunun oksidləşmə məhsulu kimi), neftin tərkibində mövcuddur.
Alınması
Pelargon turşusu olein turşusunun ozonolizi, sonra reaksiya məhsulunun hava və ya O2 ilə oksidləşməsi ilə əldə edilir; sintetik yağ turşularının C5-C9, C7-C9 və C9-C10 fraksiyalarından distillə yolu ilə ayrılır; doymamış undesil turşusunu az miqdarda su əlavə olunan kalium hidroksidi ilə əridərək alınır:
СН3—(СН2)7—СН=СH—СООН + 2КOH = СН3—(СН2)7—COKO + CH3—COKO + H2
Reaksiya sonunda əmələ gələn pelargon turşusu duzu xlor turşusu ilə parçalanır və sərbəst pelargon turşusu aşağı təzyiq altında distillə edilir. Pelargon turşusu həmçinin müvafiq normal oktil sianid nitrilinin C8H17CN sabunlaşdırılması ilə əldə edilir və olein və stearin turşularının azot turşusu ilə oksidləşməsi zamanı, eləcə də bəzi digər hallarda əmələ gəlir.
Tətbiqi
Pelarqon turşusu poliefir alkid qətranlarının, boyaların, stablizatorların istehsalında tətbiq olunur. Onun əvəzediciləri biostimulyatorlar kimi, efirləri isə — ətirli maddələr kimi, (məsələn etilpelargonat qızılgül qoxusuna malikdir) istifadə edilirlər.
Mənbə
- Lide, D. R. (Ed.) (1990). CRC Handbook of Chemistry and Physics (70th Edn.). Boca Raton (FL):CRC Press.
- David J. Anneken, Sabine Both, Ralf Christoph, Georg Fieg, Udo Steinberner, Alfred Westfechtel "Fatty Acids" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, 2006, Wiley-VCH, Weinheim. doi:10.1002/14356007.a10_245.pub2
- Chang, P.; Terbach, N.; Plant, N.; Chen, P. E.; Walker, M. C.; Williams, R. S. (2013). "Seizure control by ketogenic diet-associated medium chain fatty acids". Neuropharmacology. 69: 105–114. doi:10.1016/j.neuropharm.2012.11.004. PMC 3625124. PMID 23177536.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pelarqon tursusu Nonan tursusu CH3 CN2 7COOH biresasli doymus karbon tursusudur Yagliteher soyutduqda vereqvari kristal kutle seklinde donan 12 5o C de eriyen tqay 253 254 oC olan mayedir Pelarqon tursusunun duzlari ve anionlari pelarqonatlar adlanir Pelarqon tursusuUmumiKimyevi formulu SH3 CN2 7COOHMolyar kutle 158 23 q molFiziki xasseleriSixliq 0 900 q sm Termik xususiyyetlerErime noqtesi 12 5 SQaynama noqtesi 254 SBuxarin tezyiqi 4 PaOptik xususiyyetler1 4343TesnifatiCAS da qeyd nom 112 05 0PubChem 8158SMILES CCCCCCCCC O OChEBI 29019ChemSpider 7866Tebietde tapilmasiPelarqon tursusu tebietde ucucu Pelargonium roseum yaginda yem cugundurunun ve kartofun sivus yaginda efir seklinde yapon voskunda mumunda az miqdarda qoxumus piylerin olein tursusunun oksidlesme mehsulu kimi neftin terkibinde movcuddur AlinmasiPelargon tursusu olein tursusunun ozonolizi sonra reaksiya mehsulunun hava ve ya O2 ile oksidlesmesi ile elde edilir sintetik yag tursularinin C5 C9 C7 C9 ve C9 C10 fraksiyalarindan distille yolu ile ayrilir doymamis undesil tursusunu az miqdarda su elave olunan kalium hidroksidi ile eriderek alinir SN3 SN2 7 SN SH SOON 2KOH SN3 SN2 7 COKO CH3 COKO H2 Reaksiya sonunda emele gelen pelargon tursusu duzu xlor tursusu ile parcalanir ve serbest pelargon tursusu asagi tezyiq altinda distille edilir Pelargon tursusu hemcinin muvafiq normal oktil sianid nitrilinin C8H17CN sabunlasdirilmasi ile elde edilir ve olein ve stearin tursularinin azot tursusu ile oksidlesmesi zamani elece de bezi diger hallarda emele gelir TetbiqiPelarqon tursusu poliefir alkid qetranlarinin boyalarin stablizatorlarin istehsalinda tetbiq olunur Onun evezedicileri biostimulyatorlar kimi efirleri ise etirli maddeler kimi meselen etilpelargonat qizilgul qoxusuna malikdir istifade edilirler MenbeLide D R Ed 1990 CRC Handbook of Chemistry and Physics 70th Edn Boca Raton FL CRC Press David J Anneken Sabine Both Ralf Christoph Georg Fieg Udo Steinberner Alfred Westfechtel Fatty Acids in Ullmann s Encyclopedia of Industrial Chemistry 2006 Wiley VCH Weinheim doi 10 1002 14356007 a10 245 pub2 Chang P Terbach N Plant N Chen P E Walker M C Williams R S 2013 Seizure control by ketogenic diet associated medium chain fatty acids Neuropharmacology 69 105 114 doi 10 1016 j neuropharm 2012 11 004 PMC 3625124 PMID 23177536