Pazırıq xalısı ikinci sıra naxış düşümündən fraqment
Pazırıq kurqanlarından tapılmış toxuculuq nəsnələri içində "Pazırıq xalısı" adı ilə məşhur olan 1,83x2,0m ölçülü qırmızı rəngli keçə üzərində incə yun ipindən toxunan bu xalı Peterburq Ermitajında saxlanır.
E.ə. V-IV əsrlər arasında hazırlandığını irəli sürən alimlər bu xalının Altaya gedib çıxmasını belə izah edirlər ki, guya bir saqa çarının sifarişi ilə yas törənində cəsədin üstünə örtük kimi hazırlanan bu xalı "Armeniyada" toxunmuşdur. Ulrix Şürman bunu "erməni sənətinin şah əsəri" adlandırmış, Volkmar Gantzhorn isə öz kitabında onun fikrini doğru saymışdır.
Uzun illər boyu Anadoludan Türküstan bölgələrinə qədər yayılmış xalı-xalça sənəti tiplərinin tipologiyası, təsnifi və çeşidləri üzərində elmi araşdırmalar aparan prof. Nəriman xanım qeyd edir ki, Pazırıq xalısının toxunma üslubu (türk-gördes düyümü) digər saqa, hun, türkmən, azər, türk toxuma sənəti kimi gördüyümüz sənət əsərləri ilə eyni mənşəlidir .
Başqa bir Pazırıq xalısı da divardan asmaq üçün 4,5x6,5 m ölçüsündə rəngli keçədən aplike üsulu ilə hazırlanmış sənət əsəridir. Burada taxtda oturub əlində həyat ağacı tutan qutsal qadın və qarşısında gözəl geyimli bir atlı təsvir edilmişdir. Prof. F. Cəlilov güman edir ki, buradakı qadın obrazı qarşısındakı bəyə uğur diləyən ulu qam katun obrazıdır.
Bu qədim xalının kurqanın altında salamat qalmasının səbəbi vaxtilə yuxarıda açılmış bir oyuqdan məzarın dibinə sızan suyun buz bağlaması və xalının buzun içində qalması idi.
Xüsusiyyətləri
Pazırıq xalısı iç-içə bir neçə çərçivəyə bölünmüş, birincidə qrifonlar, ikincidə atlılar, üçüncüdə sığırlar (maral), dördüncüdə hun çiçəyi şəklində simvollar verilmişdir. Beşinci çərçivə isə çiçəkli 24 xanaya ayrılmışdır. Buradakı sığırların və orta xana sayının 24 olması məsələsini 24 oğuz boyunun simvolu olduğunu türkmən alimi Axmət Bekmıradov qeyd etmişdir. Sonralar E.F. Tekçe və N.G. Qırzıoğlu da eyni fikrə gəlmişlər.
Xalıdakı atların quyruğu əski hun şəkillərindəki kimi düyünlüdür, başlarında yüyən var, yəhərin üzəngisi yoxdur. Çünki həmin xalını toxuyan saqaların törəmələri hunlar dünyada ilk dəfə üzəngini bu xalıdan min il sonra icad etmişdilər.
İstinadlar
↑ Volkmar Gantzhorn. Der christlich orientalisch Teppich. Köln, 1990 (alm.)
"Руденко С.И. Искусство Алтая и Передней Азии (середина I тысячелетия до н.э.).// М.: 1961. 68 с." 2012-12-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-12-25.
E.F.Tekçe. Pazırık. Altaylardan bir halının öyküsü. Ankara, 1993, səh 48
N.G.Kırzıoğlu. Altaylardan Tunaboyuna. Türk dünyasında ortak motifler. Ankara, 1995, səh 28-33
E.F.Tekçe. Pazırık. Altaylardan bir halının öyküsü. Ankara, 1993, səh 36.
Xarici keçidlər
Firudin Ağasıoğlu (Cəlilov).2500 il öncə Qarabağda toxunmuş Bərdə (saqa-oğuz) xalısı. mct.gov.az(azərb.)
Avqust 12, 2021
pazırıq, xalısı, pazırıq, kurqanında, arxeoloji, qazıntı, zamanı, aşkar, edilmiş, qədim, xalı, xalçapazırıqxalça, haqqında, məlumatlartam, adı, pazırıq, xalçasınövü, xovluölkə, azərbaycanşəhər, bərdətoxunması, haqqında, məlumatlartarixi, əsrdigər, məlumatlarsa. Paziriq xalisi Paziriq kurqaninda arxeoloji qazinti zamani askar edilmis qedim xali XalcaPaziriqXalca haqqinda melumatlarTam adi Paziriq xalcasiNovu XovluOlke AzerbaycanSeher BerdeToxunmasi haqqinda melumatlarTarixi e e V esrDiger melumatlarSahesi 4 5 m 1 Uzunlugu 6 5 m 1 Eni 5 34 m 1 Material YunSaxlanildigi yer Ermitaj Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Xususiyyetleri 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerTarixi Redakte Paziriq xalisi ikinci sira naxis dusumunden fraqment Paziriq kurqanlarindan tapilmis toxuculuq nesneleri icinde Paziriq xalisi adi ile meshur olan 1 83x2 0m 2 olculu qirmizi rengli kece uzerinde ince yun ipinden toxunan bu xali Peterburq Ermitajinda saxlanir E e V IV esrler arasinda hazirlandigini ireli suren alimler bu xalinin Altaya gedib cixmasini bele izah edirler ki guya bir saqa carinin sifarisi ile yas toreninde cesedin ustune ortuk kimi hazirlanan bu xali Armeniyada toxunmusdur Ulrix Surman bunu ermeni senetinin sah eseri adlandirmis Volkmar Gantzhorn ise oz kitabinda onun fikrini dogru saymisdir 1 3 Uzun iller boyu Anadoludan Turkustan bolgelerine qeder yayilmis xali xalca seneti tiplerinin tipologiyasi tesnifi ve cesidleri uzerinde elmi arasdirmalar aparan prof Neriman xanim qeyd edir ki Paziriq xalisinin toxunma uslubu turk gordes duyumu diger saqa hun turkmen azer turk toxuma seneti kimi gorduyumuz senet eserleri ile eyni menselidir 4 Basqa bir Paziriq xalisi da divardan asmaq ucun 4 5x6 5 m olcusunde rengli keceden aplike usulu ile hazirlanmis senet eseridir Burada taxtda oturub elinde heyat agaci tutan qutsal qadin ve qarsisinda gozel geyimli bir atli tesvir edilmisdir Prof F Celilov guman edir ki buradaki qadin obrazi qarsisindaki beye ugur dileyen ulu qam katun obrazidir 5 Bu qedim xalinin kurqanin altinda salamat qalmasinin sebebi vaxtile yuxarida acilmis bir oyuqdan mezarin dibine sizan suyun buz baglamasi ve xalinin buzun icinde qalmasi idi Xususiyyetleri RedaktePaziriq xalisi ic ice bir nece cerciveye bolunmus birincide qrifonlar ikincide atlilar ucuncude sigirlar maral dorduncude hun ciceyi seklinde simvollar verilmisdir Besinci cercive ise cicekli 24 xanaya ayrilmisdir Buradaki sigirlarin ve orta xana sayinin 24 olmasi meselesini 24 oguz boyunun simvolu oldugunu turkmen alimi Axmet Bekmiradov qeyd etmisdir 6 Sonralar E F Tekce ve N G Qirzioglu da eyni fikre gelmisler 7 Xalidaki atlarin quyrugu eski hun sekillerindeki kimi duyunludur baslarinda yuyen var yeherin uzengisi yoxdur Cunki hemin xalini toxuyan saqalarin toremeleri hunlar dunyada ilk defe uzengini bu xalidan min il sonra icad etmisdiler Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Volkmar Gantzhorn Der christlich orientalisch Teppich Koln 1990 alm Rudenko S I Iskusstvo Altaya i Perednej Azii seredina I tysyacheletiya do n e M 1961 68 s 2012 12 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 12 25 E F Tekce Pazirik Altaylardan bir halinin oykusu Ankara 1993 seh 48 N G Kirzioglu Altaylardan Tunaboyuna Turk dunyasinda ortak motifler Ankara 1995 seh 28 33 F Celilov Azer xalqi II nesri Baki 2006 A Bekmiradov Andalip xem Oquznamacilik debi Asqabat 1987 E F Tekce Pazirik Altaylardan bir halinin oykusu Ankara 1993 seh 36 Xarici kecidler RedakteFirudin Agasioglu Celilov 2500 il once Qarabagda toxunmus Berde saqa oguz xalisi mct gov az azerb Menbe https az wikipedia org w index php title Paziriq xalisi amp oldid 5502584, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
