Pastuxov daşsarmaşığı (lat.Hedera pastuchovii) — araliyakimilər fəsiləsinin daşsarmaşığı cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısna görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir. Azərbaycanın nadir növüdür.
Rusiya (Dağıstan) və Şimali İranda təbii arealı vardır. Azərbaycanda ilk dəfə Qusarda təsvir edilib.
Botaniki təsviri
Boyu 30-35 m-ə çatan, sarmaşan kol bitkisidir. Yarpaqları adətən qalın dəricikli, bəzən isə nazik dəricikli olur, üst tərəfdən tündyaşıl, alt tərəfdən açıq rəngli, hər iki tərəfdən çılpaq və yaxud alt tərəfdə seyrək ulduzabənzər pulcuqları vardır, uzunluğu 13 sm-ə, eni 7 sm-ə qədərdir, iysizdir. Yarpaqların forması dəyişkəndir: yerə sərilən budaqların yarpaqları dairəvi-ürəkşəkilli və tamkənarlıdır. Dırmaşan budaqların yarpaqları isə uzunsov-yumurtaşəkilli və neştərşəkilli formaya qədər, qaidə hissəsi dərin ürəkşəkillidən kəsilmiş və pazşəkilli formaya qədər dəyişir, tamkənarlı və ya bölümlüdür. Çiçək qrupu şarvari çətirdir, 5-20 çiçəklidir, çətirlər uzun, nazik ayaqcıqda, 2-6 sm uzunluqda, tək və ya 3-8 salxımlıdır. Bütün çiçək qrupu və yarpaqcıqların kənar hissəsi sıx, parlaq, sarı-qonur pulcuqlarla örtülüdür. Pulcuqlar çətinliklə seçilir. Meyvələri qara, 6-10 mm diametrindədir.
Ekologiyası
Rütubətli, gilli torpaqlarda yaxşı bitir, kölgəsevəndir. Əsasən kölgəli meşələrdə yayılmışdır. Antropogen amillərin təsiri və iqlim amillərinə həssaslığı təhlükə yarada bilər. Rütubətli, gilli torpaqlarda yaxşı bitir, kölgəsevəndir. Məhdudlaşdırıcı amillər sırasında meşələrin qırılması nəticəsində yaşayış mühitinin pisləşməsi ilk yerdə durur. Xüsusi qorunan ərazilərdə mühafizəsinin təşkili təklif olunur. Qorunması üçün yeni yasaqlıqların yaradılması zəruridir.
Azərbaycanda yayılması
Azərbaycanın nadir, relikt bitkisidir. Təbii ehtiyatı Azərbaycanda çox geniş deyildir. Zaqatala, Şəki, Qax, Quba, Xaçmaz, Qusar, Astara rayоnları ərazilərində, Lənkəran ovalığında, Lənkəranın dağlıq hissəsində — ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər yayılmışdır. Abşeronda mədəni şəraitdə becərilir. Azərbaycan Qırmızı Kitabına daxil edilmişdir.
İstifadəsi
Yüksək dekorativli dırmaşan koldur, yaşıllaşdırmada istifadə olunur.
İstinadlar
Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı kitab"ı[ölü keçid]
↑ Флора Азербайджана, 1955
↑ Kərimov V.N., Fərzəliyev V.S., 2013
Azərbaycanın SSR-in Qırmızı kitabı, 1989
Əsgərov A.M., 2006
Safarov H.M., 2010
Məmmədov Q., Yusifov E., Xəlilov M., Kərimov V., 2012
↑ Eldar Şükürov. İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı, Bakı 2016
Məlumat mənbəsi
Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
pastuxov, daşsarmaşığı, hedera, pastuchovii, araliyakimilər, fəsiləsinin, daşsarmaşığı, cinsinə, bitki, növü, iucn, qırmızı, siyahısna, görə, növün, kateqoriyası, statusu, təhlükəli, həddə, yaxın, olanlar, kateqoriyasına, aiddir, azərbaycanın, nadir, növüdür, . Pastuxov dassarmasigi lat Hedera pastuchovii araliyakimiler fesilesinin dassarmasigi cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisna gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir Azerbaycanin nadir novudur 1 Pastuxov dassarmasigiHedera pastuchoviiElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira CetirciceklilerFesile AraliyakimilerYarimfesile AralioideaeCins DassarmasigiNov Pastuxov dassarmasigiElmi adiHedera pastuchovii WoronowVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiNCBI 85359GRIN 463596IPNI 90763 1TPL kew 96778 Mundericat 1 Tebii yayilmasi 2 Botaniki tesviri 3 Ekologiyasi 4 Azerbaycanda yayilmasi 5 Istifadesi 6 Istinadlar 7 Melumat menbesiTebii yayilmasi RedakteRusiya Dagistan ve Simali Iranda tebii areali vardir Azerbaycanda ilk defe Qusarda tesvir edilib Botaniki tesviri RedakteBoyu 30 35 m e catan sarmasan kol bitkisidir Yarpaqlari adeten qalin dericikli bezen ise nazik dericikli olur ust terefden tundyasil alt terefden aciq rengli her iki terefden cilpaq ve yaxud alt terefde seyrek ulduzabenzer pulcuqlari vardir uzunlugu 13 sm e eni 7 sm e qederdir iysizdir Yarpaqlarin formasi deyiskendir yere serilen budaqlarin yarpaqlari dairevi ureksekilli ve tamkenarlidir Dirmasan budaqlarin yarpaqlari ise uzunsov yumurtasekilli ve nestersekilli formaya qeder qaide hissesi derin ureksekilliden kesilmis ve pazsekilli formaya qeder deyisir tamkenarli ve ya bolumludur Cicek qrupu sarvari cetirdir 5 20 ciceklidir cetirler uzun nazik ayaqciqda 2 6 sm uzunluqda tek ve ya 3 8 salximlidir Butun cicek qrupu ve yarpaqciqlarin kenar hissesi six parlaq sari qonur pulcuqlarla ortuludur Pulcuqlar cetinlikle secilir Meyveleri qara 6 10 mm diametrindedir 2 Ekologiyasi RedakteRutubetli gilli torpaqlarda yaxsi bitir kolgesevendir Esasen kolgeli meselerde yayilmisdir Antropogen amillerin tesiri ve iqlim amillerine hessasligi tehluke yarada biler 3 Rutubetli gilli torpaqlarda yaxsi bitir kolgesevendir Mehdudlasdirici amiller sirasinda meselerin qirilmasi neticesinde yasayis muhitinin pislesmesi ilk yerde durur 4 3 Xususi qorunan erazilerde muhafizesinin teskili teklif olunur Qorunmasi ucun yeni yasaqliqlarin yaradilmasi zeruridir Azerbaycanda yayilmasi RedakteAzerbaycanin nadir relikt bitkisidir Tebii ehtiyati Azerbaycanda cox genis deyildir Zaqatala Seki Qax Quba Xacmaz Qusar Astara rayonlari erazilerinde Lenkeran ovaliginda Lenkeranin dagliq hissesinde ovaliqdan orta dag qursagina qeder yayilmisdir Abseronda medeni seraitde becerilir 2 5 6 7 8 Azerbaycan Qirmizi Kitabina daxil edilmisdir Istifadesi RedakteYuksek dekorativli dirmasan koldur yasillasdirmada istifade olunur 8 Istinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi kitab i olu kecid 1 2 Flora Azerbajdzhana 1955 1 2 Kerimov V N Ferzeliyev V S 2013 Azerbaycanin SSR in Qirmizi kitabi 1989 Esgerov A M 2006 Safarov H M 2010 Memmedov Q Yusifov E Xelilov M Kerimov V 2012 1 2 Eldar Sukurov Ismayilli rayonu mese bitkilerinin beledci kitabi Baki 2016Melumat menbesi RedakteTofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh http dendrologiya az page id 112 Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine Menbe https az wikipedia org w index php title Pastuxov dassarmasigi amp oldid 6022224, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
