Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Otto Dils (alm. Otto Paul Herrmann Diels; 23 yanvar 1876, Hamburq — 7 mart 1954, Kil) — alman kimyaçısı, Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1950).
| Otto Dils | |
|---|---|
| alm. Otto Diels | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 yanvar 1876[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 7 mart 1954[…](78 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Hermann Diels |
| Elm sahəsi | kimya |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Emil Fişer |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Otto Dils 1876-cı ilin yanvarın 23-də Almaniyanın Hamburq şəhərində anadan olmuşdur. 1899-cu ildə bitirmiş və 1916-cı ilə qədər həmin universitetdə işləmişdir. 1916-cı ildən Kil universitetinin professoru olmuşdir.
Əsas elmi istiqaməti struktur üzvi kimyası olmuşdur. 1906-cı ildə C3O2 sintez etmişdir. Xolesterin və xol turşusunun quruluşunu müəyyən etmək üçün tədqiqat işləri aparmışdır ki, bu da “Dils turşusu”, “Dils karbohidrogeni”, “selen ilə Dilsə görə dehidrogenləşmə” adlarında öz əksini tapmışdır. 1911-ci ildə Alder ilə birlikdə azodikarbon efirini öyrənmişdir. Bu işlər Birinci Dünya Müharibəsinin başlanması ilə dayandırılmış və yalnız 1920-ci ildə yenidən bərpa olunmuşdur. Bu işlər Dils və Alder tərəfindən müasir üzvi kimyanın ən əhəmiyyətli reaksiyalardan biri olan reaksiyanın 1928-ci ildə kəşfi üçün başlanğıc mənbə kimi rol oynadı. Dils və Alderin kəşf etdiyi bu reaksiya aktivləşmiş ikiqat əlaqəli molekulun (dienofil) gərilmiş dienlərə 1,4- birləşərək tsiklik struktur əmələ gətirməsi reaksiyasıdır (dien sintezi).
1930-cu ildə Dils selen ilə temperatur şəraitində təsir etməklə tsikloheksanın və ya polisiklik birləşmələrin molekulunda olan tsikloheksan həlqəsini katalitik dehidrogenləşmə reaksiyasını kəşf etdi. Bu reaksiya aromatik birləşmələrin alınmasına gətirib çıxarır.
Dils 1950-ci ildə “dien sintezini kəşf və tədqiq etdiyinə görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür (Kurt Alder ilə birlikdə).
Üzvi kimya üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb edən həmin reaksiya Dils-Alder reaksiyası adlanır.
Otto Dils 1954-cü ilin martın 7-də vəfat etmişdir.
İstinadlar
- Otto Paul Hermann Diels // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Otto Paul Hermann Diels // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #116101474 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Otto Dils alm Otto Paul Herrmann Diels 23 yanvar 1876 Hamburq 7 mart 1954 Kil alman kimyacisi Kimya uzre Nobel mukafati laureati 1950 Otto Dilsalm Otto Diels Dogum tarixi 23 yanvar 1876 1876 01 23 Dogum yeri Hamburq Almaniya Federativ RespublikasiVefat tarixi 7 mart 1954 1954 03 07 78 yasinda Vefat yeri Kil Slezviq Holsteyn Qerbi AlmaniyaAtasi Hermann DielsElm sahesi kimyaIs yerleri Kil Universiteti Humboldt adina Berlin UniversitetiTehsili Humboldt adina Berlin UniversitetiElmi rehberi Emil FiserUzvluyu Leopoldin Alman Milli Elmler Akademiyasi Bavariya Elmler Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiOtto Dils 1876 ci ilin yanvarin 23 de Almaniyanin Hamburq seherinde anadan olmusdur 1899 cu ilde bitirmis ve 1916 ci ile qeder hemin universitetde islemisdir 1916 ci ilden Kil universitetinin professoru olmusdir Esas elmi istiqameti struktur uzvi kimyasi olmusdur 1906 ci ilde C3O2 sintez etmisdir Xolesterin ve xol tursusunun qurulusunu mueyyen etmek ucun tedqiqat isleri aparmisdir ki bu da Dils tursusu Dils karbohidrogeni selen ile Dilse gore dehidrogenlesme adlarinda oz eksini tapmisdir 1911 ci ilde Alder ile birlikde azodikarbon efirini oyrenmisdir Bu isler Birinci Dunya Muharibesinin baslanmasi ile dayandirilmis ve yalniz 1920 ci ilde yeniden berpa olunmusdur Bu isler Dils ve Alder terefinden muasir uzvi kimyanin en ehemiyyetli reaksiyalardan biri olan reaksiyanin 1928 ci ilde kesfi ucun baslangic menbe kimi rol oynadi Dils ve Alderin kesf etdiyi bu reaksiya aktivlesmis ikiqat elaqeli molekulun dienofil gerilmis dienlere 1 4 birleserek tsiklik struktur emele getirmesi reaksiyasidir dien sintezi 1930 cu ilde Dils selen ile temperatur seraitinde tesir etmekle tsikloheksanin ve ya polisiklik birlesmelerin molekulunda olan tsikloheksan helqesini katalitik dehidrogenlesme reaksiyasini kesf etdi Bu reaksiya aromatik birlesmelerin alinmasina getirib cixarir Dils 1950 ci ilde dien sintezini kesf ve tedqiq etdiyine gore kimya uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Kurt Alder ile birlikde Uzvi kimya ucun cox boyuk ehemiyyet kesb eden hemin reaksiya Dils Alder reaksiyasi adlanir Otto Dils 1954 cu ilin martin 7 de vefat etmisdir IstinadlarOtto Paul Hermann Diels Encyclopaedia Britannica ing Otto Paul Hermann Diels Brockhauz Ensiklopediyasi alm Deutsche Nationalbibliothek Record 116101474 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Hemcinin baxNobel mukafatiXarici kecidler