Ob-Yenisey kanalı və ya Ket-Kap kanalı — su nəqliyyatının hərəkəti üçün nəzərdə tutulan kanal Ob və Yenisey çaylarının birləşdirir. Bununlada iki iri çayın hövzələrinin birləşdirilməsinə imkan verir. Bu kanal XIX əsrin axırlarından XX əsrin ortalarına qədər istifadə edilmişdir. Hazırki Tomsk vilayəti və Krasnoyarsk diyarı ərazisində yerləşir.
Hələ 1797-ci ildə Ob və Yenisey çaylarının hövzələrinin birləşdirilməsi haqqında söz-söhbət gedirdi. Hətta 1800, 1810 və 1814-cü illərdə bu bölgəyə xüsusi mühəndislər göndərilmişdir. Onlar əlverişli yerin aşkarlamasına çalışmışlar. Ancaq ərazisin əlverşsiz olması tikinti planlarının unudulmasına səbəb olmuşdur. 1873-cü ildə Yenisey taciri hazırki Ob-Yenisey kanalının yerləşdiyi ərazinin araşdırması məqsədi ilə 8000 publ pul ayırır. Kapitan-leytenant Sindser deyilən bölgəyə gəlmiş, ərazini araşdıraraq təsvirini vermişdir. 1878-ci ildə Aleksandr Sibiryakovun vəsaiti və baron Aminovun rəhbərliyi ilə bölgəyə ikinci ekspedisiya göndərilir. Onların da hədəfi dəqiq məlumatın əldə edilməsi olur.
1883-cü ildə kanalın tikintisinə rəhbər baron Borka Aleksandroviç Aminov təyin edilir. Artıq kanal 1891-ci ilə elə də böyük olmayan gəmilərin hərəkəti üçün hazır vəziyyətdə olmuşdur. Butün işlərin bitməsi və qurğuların alınaraq burada yerləşdirilməsi üçün hələ bir neçə milyon rubl tələb olunurdu. Ancaq Transsibir dəmiryolunun inşası ilə bütün işlər dayandırılmışdır. Kanalın tikintisi zamanı sahildə çoxlu sayda arxeoloji tapıntılar aşkarlanmışdır. Bu isə onu sübut edir ki, burada insanlar hələ 6 min il öncə yaşamışlar.
Kanalın tikintisi dövlət büdcəsinə 3 milyon gümüş rubla başa gəlmişdir.
Kanal olduqca dayaz olmuşdur. Belə ki, buradan ilin naviqasiyaya açıq olduğu dövrünün böyük hissəsi yalnız 500 pud (8 ton) ağırlığında yüklər daşına bilirdi. May ayları yüklərin ağırlığı suyun qalxması ilə 5000 puda (80 ton) çatdırılırdı. Jalyuzlarda uzunluğu 22 metr, eni isə 7,5 metr olan barjalar hərəkət edə bilirdi.
1911-ci ildə kanalın genişləndirilməsi qərara alınır. Ancaq 1914-cü ildə başlanan Birinci Dünya müharibəsi işlərin yarımçıq qalmasına səbəb olur. Ağ qvardiyaçılar çay gəmiləri ilə kanalla Yeniseyə keçmək istəsələr də buna kanalın jalyuzları maneə törətmişdir. Bundan sonra onlar jalyuz və kanalı dağıtmışdılar.
1942-ci ildə Yeniseydən Oba təkərli paraxodlar hərəkət etmişdir. Ancaq bu zaman da kanala atılan hissələr və gəmiləri oradan çıxartmaq lazım gəlmişdir.
1990-cı ildə Krasnoyarsk televiziyası istifadəsiz qalmış kanal haqqında film hazırlamışdır .
2012-ci ildə isə bir qrup Ob-Yenisey kanalına ekspedisiya təşkil edərək burada çəkilişlər həyata keçirmişdir. Nəticədə («Kop» filmi) "Krasnoyarsk diyarının 7 möcüzəsi" adlı sənədli filmlər toplusu meydana gəlmıişdir.
Sergey Alekseyevin "Kramola. Stolpotvorenie" romanında qırmızı ordu qüvvələri ilə Oliferovun dəstələri arasında kanal ətrafında döyüşü əks olunmuşdur.
Kanalın təsviri
Kanalın keçdiyi ərazilər sıx keçilməz tayqa zonasıdır. Bir-biri ilə bağlı olan çay şəbəkəsi nəhayət jalyuzlara gətirib çıxarır. Üstəlik, bölgəni tanımayanların burdan baş çıxarması və hərəkəti olduqca çətin ola bilər.
XXI əsrin əvvələri kanal artıq başdı-başına qalmışdır. 1930-cu illərdə əhali cəmləşdirilməsinə baxmayaraq bölgə hazırda boşalmağa doğru gedir. Bəzən kanalda turizm məqsədləri üçün istifadə edilir.
2010-cu illərdə kanalın bərpa edilməsi planlaşdırılmır.
İstinadlar
. 2012-01-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-12.
. 2015-02-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-12.
Ədəbiyyat
Евсеева Н. С. География Томской области. (Природные условия и ресурсы.). — Томск: Изд-во Томского ун-та, 2001. — 223 с. — С. 28-30. — ISBN|5-7511-1930-X
Mənbə
Дмитрий Лапин. Печальная история одного грандиозного проекта // Красноярский Рабочий, 05.09.2003
Peyk şəkilləru (Wikimapia)
Avqust 12, 2021
yenisey, kanalı, kanalı, nəqliyyatının, hərəkəti, üçün, nəzərdə, tutulan, kanal, yenisey, çaylarının, birləşdirir, bununlada, çayın, hövzələrinin, birləşdirilməsinə, imkan, verir, kanal, əsrin, axırlarından, əsrin, ortalarına, qədər, istifadə, edilmişdir, hazı. Ob Yenisey kanali ve ya Ket Kap kanali su neqliyyatinin hereketi ucun nezerde tutulan kanal Ob ve Yenisey caylarinin birlesdirir Bununlada iki iri cayin hovzelerinin birlesdirilmesine imkan verir Bu kanal XIX esrin axirlarindan XX esrin ortalarina qeder istifade edilmisdir Hazirki Tomsk vilayeti ve Krasnoyarsk diyari erazisinde yerlesir Ob Yenisey kanaliOb Enisejskij kanalAxdigi yerler RusiyaGiris ObMenseb YeniseyUzunlugu 8 km Vikianbarda elaqeli mediafayllarOb Yenisey su yolu Avqust 1994 Mundericat 1 Tarixi 2 Kanalin tesviri 3 Istinadlar 4 Edebiyyat 5 MenbeTarixi RedakteHele 1797 ci ilde Ob ve Yenisey caylarinin hovzelerinin birlesdirilmesi haqqinda soz sohbet gedirdi Hetta 1800 1810 ve 1814 cu illerde bu bolgeye xususi muhendisler gonderilmisdir Onlar elverisli yerin askarlamasina calismislar Ancaq erazisin elverssiz olmasi tikinti planlarinin unudulmasina sebeb olmusdur 1873 cu ilde Yenisey taciri hazirki Ob Yenisey kanalinin yerlesdiyi erazinin arasdirmasi meqsedi ile 8000 publ pul ayirir Kapitan leytenant Sindser deyilen bolgeye gelmis erazini arasdiraraq tesvirini vermisdir 1878 ci ilde Aleksandr Sibiryakovun vesaiti ve baron Aminovun rehberliyi ile bolgeye ikinci ekspedisiya gonderilir Onlarin da hedefi deqiq melumatin elde edilmesi olur 1883 cu ilde kanalin tikintisine rehber baron Borka Aleksandrovic Aminov teyin edilir Artiq kanal 1891 ci ile ele de boyuk olmayan gemilerin hereketi ucun hazir veziyyetde olmusdur Butun islerin bitmesi ve qurgularin alinaraq burada yerlesdirilmesi ucun hele bir nece milyon rubl teleb olunurdu Ancaq Transsibir demiryolunun insasi ile butun isler dayandirilmisdir Kanalin tikintisi zamani sahilde coxlu sayda arxeoloji tapintilar askarlanmisdir Bu ise onu subut edir ki burada insanlar hele 6 min il once yasamislar Kanalin tikintisi dovlet budcesine 3 milyon gumus rubla basa gelmisdir Kanal olduqca dayaz olmusdur Bele ki buradan ilin naviqasiyaya aciq oldugu dovrunun boyuk hissesi yalniz 500 pud 8 ton agirliginda yukler dasina bilirdi May aylari yuklerin agirligi suyun qalxmasi ile 5000 puda 80 ton catdirilirdi Jalyuzlarda uzunlugu 22 metr eni ise 7 5 metr olan barjalar hereket ede bilirdi 1911 ci ilde kanalin genislendirilmesi qerara alinir Ancaq 1914 cu ilde baslanan Birinci Dunya muharibesi islerin yarimciq qalmasina sebeb olur Ag qvardiyacilar cay gemileri ile kanalla Yeniseye kecmek isteseler de buna kanalin jalyuzlari manee toretmisdir Bundan sonra onlar jalyuz ve kanali dagitmisdilar 1942 ci ilde Yeniseyden Oba tekerli paraxodlar hereket etmisdir Ancaq bu zaman da kanala atilan hisseler ve gemileri oradan cixartmaq lazim gelmisdir 1 1990 ci ilde Krasnoyarsk televiziyasi istifadesiz qalmis kanal haqqinda film hazirlamisdir 2 2012 ci ilde ise bir qrup Ob Yenisey kanalina ekspedisiya teskil ederek burada cekilisler heyata kecirmisdir Neticede Kop filmi Krasnoyarsk diyarinin 7 mocuzesi adli senedli filmler toplusu meydana gelmiisdir Sergey Alekseyevin Kramola Stolpotvorenie romaninda qirmizi ordu quvveleri ile Oliferovun desteleri arasinda kanal etrafinda doyusu eks olunmusdur Kanalin tesviri RedakteKanalin kecdiyi eraziler six kecilmez tayqa zonasidir Bir biri ile bagli olan cay sebekesi nehayet jalyuzlara getirib cixarir Ustelik bolgeni tanimayanlarin burdan bas cixarmasi ve hereketi olduqca cetin ola biler XXI esrin evveleri kanal artiq basdi basina qalmisdir 1930 cu illerde ehali cemlesdirilmesine baxmayaraq bolge hazirda bosalmaga dogru gedir Bezen kanalda turizm meqsedleri ucun istifade edilir 2010 cu illerde kanalin berpa edilmesi planlasdirilmir Istinadlar Redakte Dmiti Lapin Neheng layihenin qemgin taleyi Krasoyarski raboci qezeti 05 09 2003 2012 01 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 12 Krasnoyarsk televiziyasi 2015 02 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 12 Edebiyyat RedakteEvseeva N S Geografiya Tomskoj oblasti Prirodnye usloviya i resursy Tomsk Izd vo Tomskogo un ta 2001 223 s S 28 30 ISBN 5 7511 1930 XMenbe RedakteDmitrij Lapin Pechalnaya istoriya odnogo grandioznogo proekta Krasnoyarskij Rabochij 05 09 2003 Peyk sekilleru Wikimapia Menbe https az wikipedia org w index php title Ob Yenisey kanali amp oldid 5680807, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
