fbpx
Wikipedia

Nyu-York metropoliteni

Nyu-York metropoliteni - Nyu-York şəhərinə məxsus metrodur və ştat idarəsində olan Metropolitan Transportation Authority (MTA) şirkətinin törəmə idarəsi olan New York City Transit Authority-ə icarəyə verilmişdir. 1904-cü ildə açılan Nyu-York metropoliteni dünyanın ən qədim ictimai nəqliyyat sistemlərindən və ən çox istifadə olunan metro sistemlərindən biridir və ən çox stansiyaya malik olan metro sistemidir. İlin hər günü 24 saat xidmət göstərir.

Nyu-York metropoliteni
Yuxarıda: R142A vaqonlarından ibarət 6 qatarı Parkçester stansiyasına daxil olur.
Aşağıda: R160A vaqonlarından ibarət E qatarı Çeymbers-Strit–Dünya Ticarət Mərkəzi stansiyasına stansiyasına daxil olur.
Ümumi məlumat
Sahibi Nyu-York
LokalNyu-York
Nəqliyyat növüMetro
Xətlərin sayı36 xətt
25 marşrut
(1 planlaşdırılan)
Stansiyaların sayı472 (MTA ümumi say)
425 unikal stansiya (beynəlxalq standartlarla müqayisədə)
1 tikintisi davam edən
14 planlaşdırılan
Gündəlik sərnişin axını5,655,755 (həftəiçi, 2016)
5,758,201 (həftəsonu, 2016)
İllik sərnişin axını1,756,814,800 (həftəiçi, 2016)
Vebsaytmta.info/nyct
Fəaliyyət
Fəaliyyətə başlayıb27 oktyabr, 1904
(ilk yeraltı hissə)
3 iyul, 1868
(ilk yerüstü metro fəaliyyəti)
9 oktyabr, 1863
(ilk dəmiryolu fəaliyyəti)
Operator(lar)New York City Transit Authority (NYCTA)
Nəqliyyat vasitələri6,407
Hərəkət intervalıPik saatlarda: 2–5 dəqiqə
Qeyri-pik saatlarda: 10–20 dəqiqə
Texniki göstəricilər
Sistem uzunluğu245 mil (394 km)
     (marşrut uzunluğu)
691 mil (1,112 km)
     (rels uzunluğu, gəlirli)
850 mil (1,370 km)
     (rels uzunluğu, ümumi)
Dəmir yolun genişliyi4 ft 8 12 in (1.435 mm) standart genişlik
Elektrifikasiya600–650 V (SC) kontakt rels; əsasən 625V
Orta sürət17 mil/saat (27 km/saat)
Maksimal sürət55 mil/saat (89 km/saat)
Sistem xəritəsi

Nyu-York metropoliteni fəaliyyətdə olan 472 stansiyası ilə dünyanın ən geniş metrosudur (keçid stansiyaları bir stansiya kimi hesablanarsa 425 stansiya). Stansiyalar Manhetten, Kuins, BruklinBronks borolarının ərazisində yerləşir. Staten-Aylend dəmiryolları rəsmən metronun bir hissəsi sayılmır, belə ki, bu, metro sistemi ilə dəmir yolu əlaqəsi yoxdur, ona görə də digər borolara gedən sərnişinlər Staten-Aylend Ferri və ya MTA Regional Bus Operations istifadə edirlər, bununla belə Nyu-York metrosundan və MTA avtobuslarından ödənişsiz istifadə edə bilirlər. Müvafiq olaraq Manhetten və Kuinsdə yerləşən PATH və AirTrain JFK metronun MetroCard-ını qəbul edir, lakin MTA tərəfindən idarə edilmir və ödənişsiz transferə icazə vermir. MTA tərəfindən idarə edilməyən digər kütləvi nəqliyyat xidməti olan Rusvelt adası kanat yolu MTA və avtobus xidmətinə ödənişsiz transferə icazə verir.

Sistem həmçinin dünyanın ən uzun sistemlərindən biridir. Ümumiyyətlə, sistem 236 mil (380 km) marşruta, 665 mil (1,070 km) gəlirli relsə və qeyri-gəlirli rels ilə birlikdə ümumi 850 mil (1,370 km) relsə sahibdir.

İllik sərnişin dövriyyəsinə görə Nyu-York metropoliteni qərb yarımkürəsinin ən işlək metrosudur və Pekin, Şanxay, Seul, Tokio, Quançjou və Moskva metropolitenindən sonra dünyanın ən işlək 7-ci metrosudur. 2015-ci ildə metro həftəiçi ortalama təxminən gündəlik 5.7 milyon, həftəsonu ümumilikdə 5.9 milyon (şənbə günləri 3.3 milyon, bazar günləri 2.7 milyon) olmaqla illik 1.76 milyarddan çox minik həyata keçirmişdir. Sərnişin daşınması artmaqda davam edir və 1985-ci ildən müntəzəm şəkildə izlənilən birgünlük sərnişin daşıması 23 sentyabr 2014-cü ildə 6.1 milyon sərnişin ilə rekord qırmışdır.

Sistemin 25 marşrutdan G qatarı, Franklin-Avenyu məkiyi və Rokavey-Park məkiyi istisna olmaqla 22 marşrut Manhetten ərazisindən keçir. Metronun Menhettendən kənardakı yerlərinin böyük hissəsi dambalarda və ya açıq kəsiklərdə olmaqla yerüstü və relsin bir neçə hissəsi qrunt səviyyəsindədir. "Metro" adlansa da ümumi relslərin 40 faizi yerüstüdür. Xətlərin və stansiyaların çoxunda ekspress və yerli marşrutlar var. Bu xətlərdə üç və ya dörd rels var. Əsasən xarici iki rels lokal qatarlar, daxili bir və ya iki rels isə ekspress qatarlar üçün istifadə edilir. Ekspress qatarların xidmət etdiyi stansiyalar, əsasən, böyük keçid nöqtələri və ya istiqamətləridir.

Tarixi

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteninin tarixi
 
Leksinqton-Avenyu xəttinin Siti-Holl stansiyası 27 oktyabr 1904-cü ildə açılmışdı.

1869-cu ildə Alfred Eli Biç Nyu-York şəhərində ilk dəfə yeraltı nəqliyyat sisteminin nümayişini təşkil etdi və 1870-ci ilin fevralında açılış oldu. Onun sadəcə 312 fut (95 m) uzunluğundakı Beach Pneumatic Transit sistemi Aşağı Manhettendə Brodveyin altından keçərək Uorren küçəsindən Mürrey küçəsinə qədər xidmət göstərirdi və onun pnevmatik boru texnologiyası ilə hərəkət edən metro ideyasını nümayiş etdirirdi. Tünel siyasi və maliyyə səbəbləri ilə genişləndirilmədi, baxmayaraq ki, tunelin cənubda Betteri-Park və şimalda isə Harlem çayına qədər genişləndirilməsi planlaşdırılırdı. (1912-ci ildə indiki Brodvey xəttini qazan işçilər xətti keçmiş Beach tunelinin içərisinə qazmışdılar; bugün Brodveyin altındakı Siti-Holl stansiyasının hüdudları içərisində olduğu üçün bu xəttin heç bir hissəsi tunel olaraq mövcud deyil.)

1888-ci ildəki Böyük çovğun yeraltı nəqliyyat sisteminin faydalarını nümayiş etdirməyə kömək etdi. Metronun tikintisinin planı 1894-cü ildə təsdiq olundu və tikinti 1900-cü ildə başlandı. Metronun ilk yeraltı xətti 27 oktyabr 1904-cü ildə, demək olar ki, Nyu-York şəhərində ilk yerüstü xətt olan Doqquzuncu avenyu xətti, IRT-dən 36 il sonra açıldı. Gediş haqqı $0.05 idi və ilk gün qatarlar 15 mindən çox sərnişin daşımışdı. Hələ də istifadədə olan ən qədim struktur Bruklində Leksinqton-Avenyu xətti, BMT-nin bir hissəsi kimi 1885-ci ildə açılıb və indi də Jameyka xətti, BMT-nin bir hissəsidir. Ən qədim servitut Koni-Aylend körfəzi yaxınlığında Vest-End xətti, BMT-nin bir hissəsi olmuş və 1864-cü ildə fəaliyyət göstərmiş Brooklyn, Bath and Coney Island Rail Road adlı buxar dəmir yolu xətti olmuşdu.

1904-cü ildə ilk dəfə metro açıldıqda xətlər Brooklyn Rapid Transit Company (BRT, daha sonra Brooklyn–Manhattan Transit Corporation, BMT) və Interborough Rapid Transit Company (IRT) adlı iki özəl sisyemə birləşdirilmişdi. Şəhər xətlərin əksəriyyətini tikib və bu şirkətlərə icarəyə vermişdi. Şəhər mülkiyyətində və idarəsində olan ilk xətt Independent Subway System (IND) 1932-ci ildə açılmışdı; bu sistem özəl sistemlər ilə rəqabət aparmaq və bəzi yerüstü dəmiryolu xətlərinin yıxılmasına imkan yaratmaq üçün yaradılmışdı, lakin kiçik başlanğıc kapitalına malik olduğuna görə sadəcə şəhərin əsas hissəsini əhatə edə bildi. Xərclərin ödənilməsi üçün o vaxtkı populyar beş sent gediş haqqını iki dəfə artırmağa məcbur oldular.

1940-cı ildə şəhər iki özəl sistemi satın aldı. Dərhal bəzi yerüstü xətlərin xidmədi dayandırıldı, digərləri isə bundan az sonra bağlandı. İnteqrasiya yavaş idi, lakin IND və BMT arasında bir neçə keçid yaradıldı; bunlar indi B Diviziyası adı ilə fəaliyyət göstərirlər. IRT tunellərinin, kəskin döngələrinin və stansiyaların kiçik olması və burada B Diviziyasının vaqonlarının sığışmaması səbəbi ilə tək qalaraq A Diviziyasını əmələ gətirdi. Bununla belə, bütün üç köhnə şirkətin stansiyaları arasında bir çox sərnişin keçidləri yaradıldı və bütün şəbəkənin bir vahid kimi qəbul edilməsinə imkan verdi.

1953-cü ildə metro, avtobus və tramvay fəaliyyətlərini öz üstünə götürən Nyu-York şəhərinin sədrliyində New York City Transit Authority (NYCTA) adlı orqan yaradıldı və 1968-ci ildə ştat səviyyəsində Metropolitan Transportation Authority-nin nəzarətinə verildi.

 
Qraffiti 1970-ci illərdə azalmış xidmətin görkəmli simvolu oldu.

BRT, IRT və IND nəqliyyat işçiləri tərəfindən 1934-ci ildə təşkil olunmuş Transport Workers Union of America Local 100 ən böyük və ən nüfuzlu yerli həmkarlar ittifaqı olaraq qalır. Birliyin qurulduğu gündən etibarən MTA ilə müqavilə mübahisələrinə görə üç ittifaq tətili baş vermişdir: 1966-cı ildə 12 gün, 1980-cı ildə 11 gün və 2005-ci ildə üç gün.

1970-ci və 1980-ci illərdə Nyu-York metropoliteni ən pis günlərini yaşayırdı. Sərnişindaşıma 1910-cu illərdəki səviyyə düşmüşdü, metroda qraffiti və cinayət tüğyan edirdi; Ümumiyyətlə, metro həmin müddət ərzində çox istismar edilmişdi və gecikmələr və yol problemləri adət halını almışdı. Bununla yanaşı, NYCTA 1980-ci illərdə altı yeni metro stansiyası açmağı bacarmış, metro vaqonlarının hamısını qraffitilərdən təmizləmiş və 1,775 yeni metro vaqonu sifariş vermişdi. 1990-cı illərin əvvəllərində vəziyyət xeyli yaxşılaşmışdı, baxmayaraq ki, bu 20 il ərzində yığılmış istismar problemləri günümüzə qədər həll edilir.

 
Kortlandt-Strit stansiyası Dünya Ticarət Mərkəzinin dağılması nəticəsində qismən dağıldı.

XXI əsrə daxil olarkən bir neçə fəlakətə baxmayaraq irəliləyiş davam etdi. 11 sentyabr terror aktları Aşağı Manhettendə fəaliyyət göstərən xətlərdə, xüsusilə Dünya Ticarət Mərkəzinin tam altından keçən Brodvey-Yeddinci avenyu xəttində xidmət məhdudiyyətlər ilə nəticələndi. Əkiz qüllələrin birbaşa altında olan tunelin bir hissəsinə, həmçinin Kortlandt-Strit stansiyasına ciddi ziyan dəydi. Yenidənqurma işləri Çambers küçəsindən cənubundakı xətdə xidmətin dayanarılımasına səbəb oldu. Yaxınlıqdakı digər on stansiya təmizlənməsi üçün bağlanıldı. 2002-ci ilin martında bu stansiyalardan artıq yeddisi yenidən açılmışdı. Qalanları (Brodvey-Yeddinci avenyu xəttindəki Kortlandt-Strit istisna olmaqla) 15 sentyabr 2002-ci ildə Çambers küçəsinin cəbunundakı xidmətlə birgə yenidən açıldı. 2012-ci ildə Sendi qasırğası nəticəsində bir neçə sualtı tunel və Nyu-York limanı yaxınlığında digər obyektləri, habelə Jameyka buxtası üzərindəki dəmiryol xətlərini su basaraq ziyan vurdu. Təxirəsalınmaz ziyanlar altı ay ərzində düzəldildi amma uzunmüddətli davamlılıq və bərpa layihələri davam edir.

Tikinti üsulları

 
7-ci xəttin genişləndirilməsi layihəsi çərçivəsində döşənmiş relslər.

1904-cü ildə IRT metrosu açılanda tipik tunel tikinti üsulu kəsmə-örtmə olmuşdur. Küçə dağıdılaraq tunel salınır, daha sonra üstü örtülürdü. Küçənin üstü qazıldığı üçün nəqliyyatın hərəkəti kəsilirdi. Müvəqqəti polad və taxta körpülər tikinti üzərindən yerüstü nəqliyyatı təmin edirdi.

Bu tip tikinti işlərinin podratçıları həm təbii, həm də insan səbəbli bir çox maneə ilə üzləşdilər. Onlar qaya parçaları və nasoslanmağı lazım olan qrunt suları ilə əlaqədar problemləri həll etməyə məcbur oldular. On iki millik kanalizasiya, su və qaz şəbəkəsi, elektrik kanalları və buxar boruları yenidən istiqamətləndirilməli idi. İşin yerinə yetirilməsi üçün küçədəki dəmir yolları da qazılmalı idi. Hündürmərtəbəli binaların özülləri metro inşaatının yaxınlığında idi və bəzi hallarda təhlükəsizliyi təmin etmək məqsədi ilə onların özülünün bərkidiləməsi lazım olurdu.

Bu üsul küçə səthinə yaxın yumşaq torpaq və çınqılı qazmaq üçün əla işləyirdi. Bununla belə, daha dərin hissələr üçün tunel qalxanları tələb olunurdu, məsələn, dəmir borulardan istifadə edən Harlem və İst-River tünelləri. Park-Avenyu altında 33-cü stritdən 42-ci stritə, Brodveyin altında 116-ci stritdən 120-ci stritə, Brodvey və Müqəddəs Nikolas küçəsinin altında 145-ci stritdən Daykman-Stritə, 96-cı strit və Brodveydən Şimal Sentral-Park və Lenoks-Avenyuya qədər olan hissəsində qaya və ya beton örtülü tunellər istifadə edilmişdir.

Metro sisteminin təxminən 40% -i səthdə və ya yüksək səthlərdə, o cümlədən polad və çuqun estakadalar, beton viaduklar, dambalar, açıq kəsiklər və yerüstü marşrutlardan ibarətdir. Bütün bu tikinti üsulları yol və piyada keçidlərindən tamamilə və bir çox iki metronun kəsişməsi uçuşan qovşaqlar vasitəsilə üfiqi fərqlidir. Müntəzəm xidmətdə olan iki xəttin eyni yüksəklikdə kəsişməsində yeganə istisna 142-ci strit kəsişməsi və Mertl-Avenyu kəsişməsidir, hər ikisində relslər eyni yüksəklikdədir.

Orijinal metro xətlərini inşa edən 7,700 işçi əsasən Manhettendə yaşayan immiqrantlar idi.

Ən son layihələrdə tunel qazma maşınlarından istifadə edilir, bu da xərcləri artırır. Onlar küçə səviyyəsində pozuntuları minimuma endirirlər və artıq mövcud kommunal xidmətlərə toxunmurlar. Belə layihələrə Flaşinq xəttinin genişləndirilməsi və İkinci avenyu metrosunu nümunə göstərmək olar.

Genişləndirmə

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteninin genişləndirmə təklifləri
 
İkinci avenyu metrosu İctimai İnformasiya Mərkəzi

1904-cü ildə orijinal Nyu-York metro xəttinin açılışından bəri müxtəlif rəsmi və planlaşdırma qurumları metro sisteminə bir çox genişləndirmə təklif etmişdilər. Ən geniş təkliflərdən biri olan "IND İkinci Sistem", mövcud metro xətlərinin və dəmir yollarının saxlanılması ilə yanaşı, yeni metro xətləri qurmaq planının bir hissəsi idi. 1929-cu ildə təklif edilmiş ən möhtəşəm IND İkinci Sistem planı şəhər tabeçiliyində olan IND-nin bir hissəsi olmuşdu və hal-hazırda mövcüd olan metro sisteminin 13 hissəsini təşkil etmişdi. 1939-cu ilə qədər hər üç sistemində daxil olduğu birləşdirmə planı heç bir vaxt həyata keçirilmədi. Metro mövcud olduğu illər ərzində bir çox müxtəlif planlar təklif olundu lakin İkinci dünya müharibəsi zamanı metro sisteminin genişləndirilməsi əsasən dayandı.

Onilliklər ərzində təklif olunan marşrutların bir çoxu inşa edilməsə də, mövcud metro gücünün məhdudiyyətləri və əhalinin sıxlığını yüngülləşdirilməsi üçün bu xətlərin bəzilərinin inkişaf etdirilməsi hələ də müzakirə olunur, xüsusilə də İkinci avenyu xətti ən çox diqqət çəkənidir. Yeni xətlər üçün planlar 1910-cu illərin əvvəllərinə aiddir və sistemin mövcud olduğu uzun illər ərzində genişləndirilməsi planları təklif olunmuşdu.

1940-cı ildə Altıncı avenyu xətti inşa edildikdən sonra şəhər böyük borc içində qaldı, bundan sonra sistemə sadəcə 33 yeni stansiya əlavə edildi, onlardan da on doqquzu ləğv edilmiş dəmiryollarının bir hissəsi olaraq artıq mövcud idi. New York, Westchester and Boston Railway tərəfindən tərk edilmiş beş stansiya 1941-ci ildə Dayr-Avenyu xətti kimi 1941-ci ildə sistemə daxil edilib. Digər on dörd stansiya LIRR tərəfindən tərk edilmiş Rockaway Beach Branch (indiki Rokavey) xəttində 1955-ci ildə açıldı. İki stansiya (57-ci strit və Qrand-Strit) Kristi-Strit keçidinin bir hissəsi idi və 1968-ci ildə açıldı; eyni il bu layihə ilə bağlı olmayan Harlem-14-ci strit terminalı da açıldı. 1968-ci il planının bir hissəsi olaraq altı stansiya açıldı: 1988-ci ildə Arçer-Avenyu xəttində üç, 1989-cu ildə 63-cü strit xəttində üç. Yeni Saut-Ferri stansiyası tikildi və 2009-cu ildə mövcüd Vaytholl-strirt-Saut-Ferri ilə birləşdirildi. 2015-ci ildə Manhettenin Vest-Sayd məhəlləsinə 34-cü strit-Hudson-Yards stansiyası daxil olmaqla bir stansiyalı 7-ci xəttin genişləndirilməsi açıldı və 2017-ci ilin əvvəllərində Yuxarı İst-Sayd məhəlləsində İkinci avenyu metrosunda 3 stansiya açıldı.

Xətlər və marşrutlar

 
4 marşurtun R142 tipli vaqonunun kənarındakı rəqamsal siqnal
 
Brodvey-Yeddinci avenyu xəttində 125-ci strit stansiyası
  Əsas məqalələr: A Diviziyası (Nyu-York metropoliteni) və B Diviziyası (Nyu-York metropoliteni)
Həmçinin bax: Nyu-York metropoliteni marşrutlarının siyahısı və Nyu-York metropoliteni xətlərinin siyahısı

Bir çox sürətli nəqliyyat sistemləri sabit marşurutlardan istifadə edir, bu qatar "marşurutları" demək olar ki, qatar "xətti" sözü ilə sinonimdir. Lakin Nyu-York şəhərində keçidlərin mövcudluğu və marşrut nümunələrinin quruluşu səbəbi ilə marşrut sistemi tez-tez dəyişir. Metro nomenkulturasına görə xətt, qatarın bir teminaldan digərinə getmək üçün istifadə etdiyi "marşrutun" üzərində hərəkət etdiyi fiziki relslər və ya relslər ardıcıllığıdır. "Marşrutlar" (həmçinin "xidmətlər" adlanır) hərf və rəqəmlərlə fərqləndirilir və "xətlərin" adları var. Onlar həmçinin qatarları da müəyyən edir, məsələn Billi Steyhornun Take the "A" Train mahnısında olduğu kimi.

Metro sistemində üç qısa məkik daxil olmaqla 25 qatar marşrutu mövcuddur. Hər marşrutun öz rəngi var və yeri və ekspress təyinat Manhetten qatar xətlərində xüsusi xidməti təmsil edir. Rənglərdən cökə yaşılı tamamilə Manhettendən kənarda xidmət göstərən Krosstaun xəttinə məxsusdur, məkiklərə isə tünd gümüşü-boz rəngi ayrılmışdır. Doğma Nyu-Yorklular və əksər Nyu-York sakini tərəfindən xətlər və marşrutlar rəngə görə (məsələn Göy xətt və ya Yaşıl xətt) adlandırılmır amma şəhərdən kənarda yaşayanlar və turistlər bəzən xətləri müəyyənləşdirmək üçün rənglərdən istifadə edirlər.

1, 6, 7, C, G, L, M, RW qatarları tamamilə lokaldır və bütün stansiyalarda dayanırlar. 2, 3, 4, 5, <6>, <7>, A, B, D, E, F, NQ qatarlarının ekspress və lokal xidmətləri var. J qatarı adətən lokal xidmət göstərir, lakin pik saatlarda pik istiqamətlərdə Z qatarı ilə biləşir; JZ qatarlarının hər ikisi onların bölüşdüyü marşurutun müxtəlif hissələrində lokal, ekspress və ya skip-stop xidmət göstərirlər. S hərfi üç məkik xidməti üçün istifadə edilir: 42-ci strit məkiyi, Franklin-Avenyu məkiyi və Rokavey-Park məkiyi.

Metro sistemi 24 saatlıq iş rejimində fəaliyyət göstərir, baxmayaraq ki, gecənin gec saatlarında müəyyən edilmiş bəzi marşurutlar fəaliyyət göstərmir, qısa marşrutda (bəzən tam uzunluqlu nüsxənin "məkik qatarı" olaraq da istinad edilir) fəaliyyət göstərir və ya digər dayanma şablonundan istifadə edir. Bunlar adətən stansiya platformalarında kiçik, ikinci marşrutlu lövhə ilə göstərilir. Gecə sistemin tamamilə dayandırılması olmadığı üçün relslərin və stansiyaların təmiri sistem işlək vəziyyətdə ikən həyata keçirilməlidir. Bu iş bəzən gündüz, gecə saatlarında və həftə sonlarında xidmət dəyişikliklərini tələb edir.

Xətlərin bir hissəsi tikinti məqsədləri üçün müvəqqəti olaraq bağlanıldıqda nəqliyyat idarəsi bu xətlərdə adi halda hərəkət edən marşrutları dəyişmək üçün pulsuz məkik avtobuslarını (MTA Regional Bus Operations avtobus parkından istifadə etməklə) əvəz edə bilir. Nəqliyyat idarəsi planlaşdırılan xidmət dəyişikliklərini öz veb-səhifəsi, stansiyalarda və vaqonların içərisindəki divarlarda yapışdırılmış plakatlarda və Twitter səhifəsində elan edir.

Nomenkultura

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteni nomenklaturası
Əsas magistral xətt Rəngi Panton Hexadecimal Marşrut nişanı
Səkkizinci avenyu xətti, IND Parlaq göy PMS 286 #2850ad      
Altıncı avenyu xətti, IND Parlaq narıncı PMS 165 #ff6319        
Krosstaun xətti, IND Çökə yaşılı PMS 376 #6cbe45  
Kanarsi xətti, BMT Açıq gümüşü-boz 50% black #a7a9ac  
Nasso-Strit xətti, BMT Terrakota-boz PMS 154 #996633      
Brodvey xətti, BMT Günəbaxan sarısı PMS 116 #fccc0a        
Brodvey-Səkkizinci avenyu xətti, IRT Pomidor qırmızısı PMS 185 #ee352e      
Leksinqton-Avenyu xətti, IRT Alma yaşılı PMS 355 #00933c        
Flaşinq xətti, IRT Moruğu PMS Purple #b933ad    
Məkiklər Tünd gümüşü-boz 70% black #808183  
 
Zəminə bağlı olaraq xətt yüksəklik fərqi xəritəsi. Yeraltı hissələr narıncı və damba və ya açıq kəsik kimi yerüstü hissələr mavidir.

Metro xəritəsi

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteni xəritəsi

Cari Nyu-York metropoliteninin rəsmi xəritələri Michael Hertz Associates tərəfindən verilmiş 1979-cu il dizaynına əsaslanır. Sistemin mürəkkəbliyi səbəbindən xəritələr coğrafi cəhətdən düzgün deyil (yəni Manhetten kiçik borodur, lakin bir çox marşruta malikdir), lakin onlar naviqasiyaya kömək məqsədi ilə magistral şəhər küçələrini göstərir. Ən yeni nəşr 27 iyun 2010-cu ildə qüvvəyə minib və burada Manhetten daha böyük, Staten-Aylend isə daha kiçik göstərilmişdir. Metronun əvvəlki diaqramları (ilk dəfə 1958-ci ildə istehsal olunnmuşdu) estetik baxımdan xoşagələn olsa da, bugünkü diaqramlardan coğrafi olaraq daha qeyri-dəqiq idi. Massimo Vignellinin tərtib etdiyi metro xəritəsinin dizaynı 1972-1979-cu illərdə MTA tərəfindən nəşr olunmuş, modern klassikaya çevrilmişdi, lakin MTA coğrafi elementlərin yerləşdirilməsi səbəbindən xəritəni qüsurlu hesab etdi.

30 yanvar 2012-ci ildə xəritənin yalnız gecənin gec saatları üçün olan bir versiyası təqdim edildi. 2011-ci il sentyabrın 16-da MTA öz veb saytında Vignelli tərzi interaktiv metro xəritəsi olan "The Weekender"-i təqdim etdi, adından da göründüyü kimi onlayn xəritə cümə gecəsinin sonundan bazar ertəsi səhərinin erkən saatlarına qədər planlaşdırılan işlər haqqında məlumat verir.

Onlayn və çap formasında bir neçə özəl hazırlanmış sxem mövcuddur, məsələn Hagstrom Map. Bundan əlavə, Nyu-York şəhərinin metro xəritəsi bədii təşəbbüslər mövzusu olaraq xidmət etmişdir.

Stansiyalar

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteni stansiyaları
7 qatarı Vernon-Bulvar-Jekson Aveyu stansiyasına daxil olur (43s)

472 stansiyadan 470 stansiya gündə 24 saat xidmət göstərir. Nyu-York metropoliteninin yeraltı stansiyalarına əsasən küçədən pilləkənlərlə daxil olmaq mümkündür. Pilləkənlər az və ya ciddi dizayn fərqləri ilə ümumi yaşıl fona boyanmışdır. Digər stansiyalar yerlərini və ya inşaat tarixini əks etdirən unikal girişlərə malikdirlər. Bir neçə stansiyanın giriş pilləkənləri bitişik binalara yerləşdirilir. Demək olar ki, bütün stansiyaların girişinə qoyulan kürə və ya dördbucaq formalı rəng kodlu küçə işıqları onların giriş statusunu təsdiq edir.

 
Qrinviç-Villicdə yerləşən Vest Dördüncü strit stansiyasında üzun və geniş mezonin.

Nyu-York metropoliteninin bütün stansiyalarından

  • 275 tamamilə yeraltı stansiya (59%)
  • 153 yerüstü stansiya (32%)
  • 29 dambada (6%)
  • 15 açıq kəsik stansiyasıdır (9%).

Bu isə o deməkdir ki, stansiyaların 61%-i səthin altındadır (59% tamamilə yeraltıdır və 2% stansiyanın isə çox hissəsi səthin altındadır). Stansiyaların 39%-i səthin üstündə və səthdən hündürdədir.

Gözləmə zalları

 
Tayms-skver-42-ci strit/Liman İdarəsi Avtovağzalı stansiyasının girişi

Metro sistemindəki bir çox stansiya mezoninə malikdir. Mezoninlər sərnişinlərə kəsişmələrdə müxtəlif yerlərdən girişə və girişdən əvvəl küçəni keçmədən düzgün platformaya getməyə imkan verir. Mezoninlərin içərisində sərnişinlər metro sisteminə girmək üçün gediş haqqını fiziki olaraq ödəyə biləcəkləri gediş haqqı nəzarət sahələri var. Bir çox köhnə stansiyalarda gediş haqqı nəzarət sahəsi mezonin ilə kəsişmə olmadan platforma səviyyəsindədir. Estakadalarda yerləşən stansiyaların bir çoxu marşrut istiqamətləri arasında ümumi stansiya binası olmadan platforma səviyyəsində gediş haqqı nəzarət sahəsinə malikdir.

Stansiyaya daxil olan sərnişinlər hazırda MetroCard-da saxlanılan gediş haqqı tariflərini almaq üçün stansiya kiosklarından (əvvəllər jeton kiskları kimi də tanınırdı) və ya satış aparatlarından istifadə edə bilərlər. Hər stansiyanın adətən ən işlək girişində yerləşdirilmiş ən az bir ədəd kiosk var. Kartı turniketdən keçirdikdən sonra sərnişinlər gediş haqqı nəzarət sahəsinə daxil olur və platformalar doğru hərəkət edirlər. Gediş haqqı nəzarət sahəsinin içərsində oturacaqlara maiik və sarı işarə ilə təyin olunmuş "Qeyri-İş Saatları Gözləmə Sahələri" (ing. Off-Hours Waiting Areas) var.

Platformalar

 
Səkkizinci avenyu xəttində 59-cu strirt-Kolumbus-Serkl stansiyası

Tipik metro stansiyası uzunluğu 480 fut (150 m) ilə 600 fut (180 m) arasında olan gözləmə platformlarına malikdir, baxmayaraq ki, bəzi IND plaformlarının uzunluğu 660 fut (200 m) ilə 745 fut (227 m) arasında dəyişir. Rokavey xətti kimi keçmiş şəhərətrafı dəmir yolu stansiyalarında platformalar hətta daha uzundur. Çox sayda tranzit xətləri sayəsində bir platforma və ya platformalar dəsti birdən çox marşruta xidmət edir. Sərnişinlər platforma giriş pilləkənlərinin və hər relsin üzərindəki hansı qatarın və nə vaxt gəldiyini göstərən yerüstü nişanlara və gələn qatarın hansı qatar olduğuna baxmalıdırlar.

Bir çox ümumi platforma forması var:

  • Cüt rels xəttinə malik stansiyalar hər iki istiqamətdə qatarlar üçün bir mərkəzi ada tipli platformaya və ya hər istiqamətdə qatar üçün bir ədəd olmaqla 2 yan platformaya malik ola bilər.
  • Ekspress marşruta malik üç və ya dörd relsi xətlərdə lokal dayanacaq yan platformalara malik olmalıdır və stansiyada ortadakı bir və ya iki relsdə qatarlar dayanmır. Bu xətlərdə ekspress stansiyalar adətən iki ada tipli platformaya malik olurlar, biri bir istiqamətdə hərəkət edən lokal və ekspress üçün, biri isə digər istiqamətdə hərəkət edən lokal və ekspress üçün. Hər ada tipli platfoma lokal və eskpress marşrutlar arasında kross-platforma mübadiləsinə imkan yaradır. Dörd relsli ekspress marşruta malik bəzi xətlər hər biri iki səviyyədə olan iki relsə malik olur və hər iki ada tipli və yan plaformadan istifadə edir.

Əlçatanlıq

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteni əlçatan stansiyalarının siyahısı
 
Küçə lifti 66-cı strit-Linkoln-Sentr stansiyasına giriş kimi xidmət edir

Sistemin böyük hissəsi Fiziki Məhdudiyyətli Amerikalılar Aktının (FAA) (ing. Americans with Disabilities Act (ADA)) qüvvəyə mindiyi 1990-cı ilə qədər inşa edildiyi üçün əksər Nyu-York metropoliteni stansiyası fiziki məhdudiyyətli şəxslər üçün əlçatan olaraq tərtib edilməmişdi. O vaxtdan bəri FAA tələblərinə uyğun olaraq yeni tikilən stansiyalarda liftlər quraşdırılır. (Bir çox qrunt səviyyəli stansiya FAA standarlarına cavab vermək üçün kiçik dəyişikliklər tələb edirdi.) Bundan əlavə MTA geniş təmir nəticəsində FAA-ya uyğun olacaq hərəkətin intesnsiv olduğu və (ya) coğrafi əhəmiyyətli "açar stansiyalar" təyin etdi. 2017-ci ilin yanvarına kimi artıq 117 cari əlçatan stansiya mövcuddur; onların bir çoxu AutoGate sisteminə sahibdir. Mövcud MTA planlarına əsasən, 2020-ci ilə qədər FAA əlçatan stansiyalarının sayı 144-ə çatacaq.

2016-cı il iyul ayında MTA fiziki məhdud şəxslərin hüquqlarını müdafiə qrupu tərəfindən Bronksda 21,000,000 ABŞ dolları büdcə ilə təmir edilən Midltaun-roud stansiyasında lift quraşdırılmadığı üçün məhkəməyə verildi. 2016-cı ildə metro sisteminin stansiyalarının sadəcə 19%-i fiziki məhdud şəxslər üçün tamamilə əlçatandır, 2017-ci ildə bu rəqəm 24%-ə yüksələcək. 2017-ci ilin aprel ayında sistemin Fiziki Məhdudiyyətli Amerikalılar Aktını tələbini pozaraq şəhər insan hüquqları qanunlarından birini pozduğu üçün MTA-ya qarşı biri ştat məhkəməsində, biri isə federal məhkəmədə olmaqla eynivaxtlı iki məhkəmə iddiası qaldırıldı. Nəticə etibarilə, məhkəmə MTA-nın "məşğulluq, ictimai şərait, mənzil və digər daşınmaz əmlak ilə bağlı əməliyyatlarda ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması və qarşısının alınmasında" müvəffəqiyyətsizliyə uğramadığına qərar verdi.

Vaqon parkı

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteni vaqon parkı
 
R32 vaqonlarından ibarət A qatarı
 
R142A vaqonlarından ibarət 4 qatarının daxili
 
R62 vaqonlarından ibarət 3 qatarının daxili
 
R160 vaqonlarından ibarət N qatarının sürücü kabinəsi

2016-cı noyabr ayına olan məlumata görə, Nyu-York metropoliteni reyestrında 6418 vaqon vardır. Tipik Nyu-York metropoliteni qatarında 8-11 vaqon olur, baxmayaraq ki, məkiklərdə iki ədədə qədər az ola bilir və qatarların uzunluğu 150 fut (46 m) ilə 600 fut (180 m) arasında ola bilir.

Sistem biri A Diviziyasının marşrutları, biri isə B Diviziyasının marşrutları üçün olmaqla iki ayrı vaqon parkını istismar edir. Bütün B Diviziyası avadanlıqları təxminən 10 fut (3.0 m) enində və 60 fut 6 düym (18.44 m) və ya 75 fut (22.86 m) uzunluğunda, A Diviziyası avadanlıqları isə təxminən 8 fut 9 düym (2.67 m) enində və 51 fut 4 düym (15.65 m) uzunluğundadır. B Diviziyasının 60 futluq hissəsi BMT Şərq Diviziyasında istifadə olunurdu, hansı ki, orada 75 fut (22.86 m)-dən uzun vaqonların istifadəsi qadağan edilmişdi.

Nyu-York şəhəri tərəfindən IND və digər diviziyaların yarandığı 1948-ci ildən başlayaraq R hərfindən sonra gələn rəqəm ilə (məsələn R32) müəyyən edilən vaqonlar almışdı. Bu rəqəm vaqonun satın alındığı müqavilənin nömrəsini göstərir. Yaxın müqavilə nömrələri olan vaqonlar (məs. R1-dən R9-a, R26-dan R29-a və ya R143-dən R160B-yə qədər) fərqli müqavilələr əsasında satın alınsalar da və fərqli istehsalçılar tərəfindən tikilmiş olsalar da, nisbətən eyni ola bilərlər.

1999-cu ildən bəri R142, R142A, R143, R160 və R188 tipli vaqonlar xidmətə verilib. Bu vaqonlar LEDLCD marşrut işarələri və məlumat lövhələri, eləcə də qeydə alınmış qatar elanları və Əlaqə Əsaslı Qatar Nəzarəti (ƏƏQN) sistemini asanlaşdırmaq bacarığı kimi müasir yeniliklər sayəsində kollektiv olaraq Yeni Texnologiya Qatarlar (YTQlər) olaraq tanınır. Köhnə vaqon parkı avadanlıqlarında canlı konduktor elanları hələ də istifadə edilir.

22 mart 2012-ci ildə MTA Bombardier firmasından R179 tipli 300 ədəd vaqon sifariş etdiyini açıqladı. Müqavilənin ümumi dəyəri 599 milyon ABŞ dollarıdır və davam edən təhvilvermə və istehsalatda ilkin problemlərlə əlaqədar olaraq beş vaqondan ibarət qatarın ilk sınağı 2016-cı ilin sentyabr ayında həyata keçirilib.

2017-2020-ci illər MTA Büdcə Planına uyğun olaraq 600 metro vaqonu müştəri məmnuniyyətini artırmaq məqsədi ilə rəqəmsal ekrana malik işarələrlə təchiz olunacaq.

Tariflər

  Əsas məqalə: Nyu-York şəhər nəqliyyat tarifləri

Sərnişinlər metro sisteminə daxil olmaq üçün bir dəfə gediş haqqı ödəyirlər və stansiya turniketlərindən çıxmadıqları müddətcə qatarlar arasında heç bir xərç ödəmədən keçid edə bilərlər; sərnişinlərin getdiyi məsafədən və müddətdən asılı olmayaraq gediş haqqı sabitdir. Beləliklə, sərnişinlər metro sisteminə daxil olarkən öz MetroCard-larından istifadə edirlər, lakin çıxarkən isə istifadə etmirlər.

2016-cı ilin aprel ayına olan məlumata əsasən gediş haqlarının demək olar ki, hamısı MetroCard vasitəsi ilə ödənilmişdi; 22 mart 2015-ci ildə həyata keçirilən son gediş haqqı artmından sonra təkrar istifadə oluna bilən "məhdud istifadəli" MetroCard satın alındıqda baza tarifi $2.75 təşkil edir. Birdəfəlik kartları $3.00-a əldə etmək olar və 7-günlük və 30-günlük limitsiz gediş kartları gediş haqqını əhəmiyyətli dərəcədə aşağı sala bilər. Yaşlılar və fiziki məhdudiyyətli şəxslər üçün güzəştli tariflər mövcuddur.

Sistem tərəfindən toplanılan bütün gediş haqları Pul otağında idarə olunur.

MetroCard

 
Mövcud MetroCard dizaynı
  Əsas məqalə: MetroCard (Nyu-York)

1993-cü ilin noyabr ayında metro sistemi sərnişinlərə satıcı və satış aparatına ödənilən məbləğə bərabər olan miqdarı saxlayan kartlardan istifadə etməyə imkan verən MetroCard adlı gediş haqqı sistemini təqdim etdi. 1997-ci ildə MetroCard genişlənərək sərnişinlərin metro və avtobuslar arasında iki saat ərzində pulsuz transferlərinə imkan yaratdı; 2001-ci ildə yalnız MetroCard ilə keçidlərin mümkün olduğu bir neçə stansiya əlavə edildi. 1998-ci ildə limitsiz gediş MetroCard-ların (7-günlük və 30-günlük periodlarla, daha sonra 1-günlük "Əyləncə girişi" və 14-günlük peridolarla, sonuncu ikisinin istifadəsi dayandırılmışdır) əlavə edilməsi ilə Nyu-York şəhər nəqliyyat sistemi San-Fransiskodakı BART istisna olmaqla ABŞ-da limitsiz avtobus və metro gedişlərini təqdim edən sonuncu böyük nəqliyyat sistemi oldu. 2016-cı ilin aprelində MTA 2022-ci ildə MetroCard-ın əvəz edilməsi üçün təmasız "Yeni Gediş Haqqı Ödəniş Sistemi" ilə bağlı təkliflər istəmişdi.

Modernizasiya

 
Gücləndirilmiş Stansiya Təşəbbüsü çərçivəsində metro stansiyasının yenidənqurulması

XX əsrin sonlarından etibarən MTA metronun istismarı və təkmilləşdirilməsi üçün bir sıra layihələrə başlamışdır. 1990-cı illərdə Kanarsi xətti relslərdən daha çox qatarın istifadəsinə imkan verən və bununla sərnişin tutumunu artıran hərəkətli blok siqnal sistemindən istifadə edərək, kommunikasiya əsaslı qatar nəzarətindən istifadə etməyə başlamışdır. Kanarsi xətti sınaqları uğurlu olduqdan sonra, MTA 2000-ci və 2010-cu illərdə digər xəttləri daxil etmək üçün avtomatlaşdırma proqramını genişləndirdi. FASTRACK adlı başqa bir proqram çərçivəsində MTA 2012-ci ildə həftəiçi gecələri vaxtı müəyyən xətləri bağlamağa başladı, bununla növbə ilə xətlərin hər birini bir həftə gecələr bağlamaqla qatar hərəkətlərinə maneə törətmədən işçilərə xətləri təmizləməyə imkan yaratdı.

Təhlükəsizlik və mühafizə

Cinayət, qatar qəzaları, intihar və terror təhdidləri bütün metro sisteminə təsir edir.

Siqnalizasiya

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteninin siqnalizasiyası

Yol kənarı blok siqnazlisasiyası

CBTC

Qatar qəzaları

  Əsas məqalə: Nyu-York metropoliteni qəzaları

Sərnişin təhlükəsizliyi

Relslərin təhlükəsizliyi və intiharlar

Cinayətkarlıq

Fotoqrafiya

Terrorizmin qarşısının alınması

Həmçinin bax: Nyu-York Şəhər Nəqliyyat Polisi

Problemlər

2009-2010-cu il büdcə kəsirləri

Qabiliyyət məhdudiyyətləri

Yüngülləşmə

Metroda daşqınlar

Tam və qismən metro bağlanması

Zibil və gəmiricilər

Ətraflı bax: Nyu-Yorkda siçovullar

Səs-küy

İctimaiyyətlə əlaqələr

Miss Subways

  Əsas məqalə: Miss Subways

Subway Series

  Əsas məqalə: Subway Series

Bayram Qatarı

Qeydlər

  1. Bunlar üzərində qatar marşurutlarının hərəkət etdiyi fiziki xətlərdir. Ətarflı məlumat üçün Nyu-York metropoliteni nomenklaturasına baxın.
  2. Bunlar fiziki xətlərin üzərində hərəkət edən marşurutlardır. Ətarflı məlumat üçün Nyu-York metropoliteni nomenklaturasına baxın.
  3. İkinci avenyu xəttində 13 və Flaşinq xəttində 1 stansiya planlaşdırılıb.
    • İkinci avenyu xəttində 3 aktiv stansiya var. 13 ədəd də planlaşdırılıb.
    • Onuncu avenyu stansiyası maliyyələşməsi təmin edildikdən sonra inşa ediləcək.
    • Adətən bağlı stansiyalar hesablanmır (MTA tərəfindən sayıldığı üçün Kortlandt-Strit (Brodvey-Yeddinci avenyu xətti, IRT) istinisnadır). Kortlandt-Striti hesablamasaq bu göstərici 471 (və ya beynəlxalq standartlara görə 424) olacaq.
    • Çeymbers-Strit–Dünya Ticarət Mərkəzi (Səkkizinci avenyu xətti, IND) və Kanal-Strit (Brodvey xətti, BMT) stansiyaları MTA tərəfindən ayrı stansiya kimi qəbul edilir, lakin digər şəxslər bunları bir stansiya olaraq qəbul edirlər. Əgər bu ikisi bir stansiya kimi hesablansa onda Nyu-York metropolitenindəki stansiya sayı 470 (və ya beynəlxalq standartlara görə 425) olacaq.
  4. Brodvey-Yeddinci avenyu xəttində mövcüd olan Kortlandt-Strit stansiyası tamamilə yenidən qurulub.
  5. Nyu-York şəhər "metropoliteninin" ilk xətti kimi qəbul edilən IRT-nin əsas xətti 1904-cü ildə açılmışdır; baxmayaraq ki, New York City Transit Authority tərəfindən nəşr edilən Facts and Figures 1979–80-ə əsasən Doqquzuncu avenyu xətti 3 iyul 1868-ci ildə ilk yerüstü sınaq fəaliyyətini həyata keçirmişdir. Həmçinin bax nycsubway.org; və Vest-End xətti 1863-cü ildə açılmışdır. 1864-cü ildə açılan genişləndirmənin bir hissəsi olan sonuncu xəttin sağ hissəsini kiçik bir qismi hal-hazırda Koni-Aylend yaxınlığında istifadə olunur. thethirdrail.net may 23, 2006, at the Wayback Machine
  6. İctimailəşdikdən sonra ən yüksək gündəlik sərnişin daşıma. XX əsrin ilk yarısında sərnişin daşıması əhəmiyyətli dərəcədə artıq idi.
  7. Gələcək doldurma stansiyası kimi nəzərdə tutulan bir stansiya (10-cu avenyu) var. Bax
  8. Həmçinin bax FASTRACK
  9. 42-ci strit məkiyinin Tayms-skver and Qrand-Sentral stansiyaları gecənin gec saatları bağlı olur.
  10. Bax:
    • Korman, Joe (November 6, 2016). "IRT Car Assignments". JoeKorNer.
    • Korman, Joe (January 1, 2017). "BMT-IND Car Assignments". JoeKorNer.

İstinadlar

  1. "Introduction to Subway Ridership". Metropolitan Transportation Authority (MTA). İstifadə tarixi: 26 aprel, 2015.
  2. "Manhattan East Side Transit Alternatives (MESA)/Second Avenue Subway Summary Report" (PDF). MTA.
  3. "MTA releases Second Avenue subway images".
  4. .
  5. "Station Developers' Information". Metropolitan Transportation Authority. İstifadə tarixi: 13 iyun, 2017.
  6. "1 Subway Line Profile" (PDF). NYPRIG Straphangers Campaign. İstifadə tarixi: 28 fevral, 2016.
  7. "Comprehensive Annual Financial Report for the Years Ended December 31, 2016 and 2015" (pdf). Metropolitan Transportation Authority (MTA). 26 iyul, 2017. səh. 168 (PDF p. 169). İstifadə tarixi: 8 avqust, 2017.
  8. "Facts & Figures – Subways". www.nycsubway.org. İstifadə tarixi: 9 mart, 2014.
  9. "The Railway Power Stations of New York City". Engineering and Technology History. İstifadə tarixi: 13 sentyabr, 2016.
  10. "Average schedule speed: How does Metro compare?".
  11. "Metropolitan Transportation Authority Description and Board Structure Covering Fiscal Year 2009" (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. 2009. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  12. Hood, Clifton. 722 Miles. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press, 2004.
  13. . CityMetric. 2015-09-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  14. "How to Ride the Subway". İstifadə tarixi: 17 noyabr, 2013.
  15. "Should New York's Subway Map Embrace NJ's PATH Trains?". Curbed NY. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  16. "AirTrain – Ground Transportation – John F. Kennedy International Airport – Port Authority of New York & New Jersey". www.panynj.gov. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  17. "MTA/New York City Transit – Where MetroCard Is Accepted". web.mta.info. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  18. "Comprehensive Annual Financial Report for the Years Ended December 31, 2011 and 2010" (PDF). Metropolitan Transportation Authority (MTA). May 2, 2012. səh. 148. July 22, 2013 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: July 14, 2014.
  19. "Subways". Metropolitan Transportation Authority (MTA). April 2, 2013. İstifadə tarixi: 26 aprel, 2015.
  20. Emma G. Fitzsimmons (November 16, 2014). "M.T.A. Expected to Raise Fares and Tolls". The New York Times. İstifadə tarixi: 18 noyabr, 2014.
  21. Goldstein, Jack (8 oktyabr, 2013). 101 Amazing Facts About New York (ingilis). Andrews UK Limited. ISBN 9781783333059.
  22. Brennan, Joseph (2005). . Beach Pneumatic. 6 oktyabr, 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2008.
  23. . 6 mart, 2014. 6 mart, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart, 2016.
  24. "The Pneumatic Tunnel Under Broadway (1870)". nycsubway.org. 5 may, 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 7 iyul, 2008. (extract from Scientific American March 5, 1870)
  25. nycsubway.org—Beach Pneumatic Transit
  26. Blankinger, Kari (1 mart, 2016). "NYC's first subway was luxurious, pneumatic and built illegally". New York Daily News. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  27. Martin, Douglas (17 noyabr, 1996). "Subway Planners' Lofty Ambitions Are Buried as Dead-End Curiosities". nytimes.com. The New York Times. İstifadə tarixi: 27 iyun, 2015.
  28. Santora, Marc (14 avqust, 2013). "When the New York City Subway Ran Without Rails". The New York Times.
  29. Christiano, G. J. "The Blizzard of 1888; the Impact of this Devastating Storm on New York Transit". nycsubway.org. İstifadə tarixi: 9 fevral, 2016.
  30. "American Experience. Technology . New York Underground. About the Program | PBS". www.pbs.org. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  31. "New York City subway opens – Oct 27, 1904". history.com. 27 oktyabr, 1904. İstifadə tarixi: 25 oktyabr, 2015.
  32. James Blaine Walker, Fifty Years of Rapid Transit, 1864–1917, published 1918, pp. 162–191
  33. "The 9th Avenue Elevated-Polo Grounds Shuttle". nycsubway.org. 2012. İstifadə tarixi: 3 iyul, 2014.
  34. "Specter of the 5¢ fare haunts the current fare hike debate". Second Ave. Sagas. İstifadə tarixi: 25 fevral, 2016.
  35. "Our Subway Open, 150,000 Try It – Mayor McClellan Runs the First Official Train". the New York Times. 28 oktyabr, 1904. İstifadə tarixi: 24 fevral, 2016.
  36. "Done at Last". Brooklyn Daily Eagle. Brooklyn, NY. 13 may, 1885. səh. 1.
  37. "Halsey Street Station Opened". Brooklyn Daily Eagle. Brooklyn, NY. 19 avqust, 1885. səh. 4.
  38. "A New Station Opened". Brooklyn Daily Eagle. Brooklyn, NY. 18 iyul, 1885. səh. 4.
  39. "East New York". Brooklyn Daily Eagle. Brooklyn, NY. 13 iyun, 1885. səh. 6.
  40. "Still Extending Its Lines". Brooklyn Daily Eagle. Brooklyn, NY. 5 sentyabr, 1885. səh. 6.
  41. "www.nycsubway.org: BMT Nassau Street-Jamaica Line". www.nycsubway.org. İstifadə tarixi: 25 fevral, 2016.
  42. "Opening of a New Railroad". Brooklyn Daily Eagle. Brooklyn, NY. 5 oktyabr, 1863. səh. 2.
  43. "Railroads". Brooklyn Daily Eagle. Brooklyn, NY. 9 oktyabr, 1863. səh. 1.
  44. . www.thethirdrail.net. 29 fevral, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 fevral, 2016.
  45. "www.nycsubway.org: New Subways for New York: The Dual System of Rapid Transit (1913)". www.nycsubway.org. İstifadə tarixi: 26 fevral, 2016.
  46. "Gay Midnight Crowd Rides First Trains in New Subway". New York Times. 10 sentyabr, 1932. səh. 1.
  47. Feinman, Mark S. (2000). "History of the Independent Subway". nycsubway.org. İstifadə tarixi: 10 fevral, 2016.
  48. Cudahy, Brian J. (1995). Under the Sidewalks of New York: The Story of the Greatest Subway System in the World. Fordham University Press. səh. 118. ISBN 9780823216185.
  49. "Straphangers Sit As Tunnel Opens". New York Times. December 2, 1955. səh. 29. İstifadə tarixi: 13 fevral, 2010.
  50. Perlmutter, Emanuel (16 noyabr, 1967). "Subway Changes to Speed Service: Major Alterations in Maps, Routes and Signs Will Take Effect Nov. 26". nytimes.com. The New York Times. İstifadə tarixi: 7 iyul, 2015.
  51. Joseph B. Raskin (1 noyabr, 2013). The Routes Not Taken: A Trip Through New York City's Unbuilt Subway System. Fordham University Press. ISBN 978-0-8232-5369-2. İstifadə tarixi: 12 avqust, 2015.
  52. "A Division". 6 avqust, 2011. 6 avqust, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 14 fevral, 2016.
  53. Sparberg, Andrew J. (1 oktyabr, 2014). From a Nickel to a Token: The Journey from Board of Transportation to MTA. Fordham University Press. ISBN 978-0-8232-6190-1.
  54. "mta.info | Facts and Figures". web.mta.info. İstifadə tarixi: 11 mart, 2016.
  55. . www.twu.org. 9 fevral, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 fevral, 2016.
  56. B. Freeman, Joshua. In Transit:The Transport Workers Union In New York City, 1933–1966 (ingilis). Temple University Press. ISBN 9781592138159.
  57. "A Short History of Recent American Transit Strikes". The Transport Politic (ingilis). İstifadə tarixi: 16 fevral, 2016.
  58. "A look back at the historic 1966 transit strike: Photos and more". am New York. İstifadə tarixi: 16 fevral, 2016.
  59. "N. Y. Transit Strike on (January 1, 1966)". İstifadə tarixi: 16 fevral, 2016.
  60. "35 Years Ago This Week, the MTA Strikes for 11 Days in NYC Bringing Transit to a Halt". Untapped Cities. İstifadə tarixi: 16 fevral, 2016.
  61. Steinhauer, Jennifer (21 dekabr, 2005). "Citywide Strike Halts New York Subways and Buses". The New York Times. ISSN 0362-4331. İstifadə tarixi: 16 fevral, 2016.
  62. "NYC Transit Workers On Strike". www.cbsnews.com. İstifadə tarixi: 16 fevral, 2016.
  63. nycsubway.org — The New York Transit Authority in the 1970s
  64. nycsubway.org — The New York Transit Authority in the 1980s
  65. Lorch, Donatella (29 oktyabr, 1989). "The 'Subway to Nowhere' Now Goes Somewhere". The New York Times. İstifadə tarixi: 20 oktyabr, 2011.
  66. Johnson, Kirk (9 dekabr, 1988). "Big Changes For Subways Are to Begin". The New York Times. İstifadə tarixi: 5 iyul, 2009.
  67. Lentz, Phillip (18 may, 1989). "Graffiti Cleanup A Shiny Symbol Of Subway System`s Turnaround". Chicago Tribune. İstifadə tarixi: 11 mart, 2016.
  68. U.S. Department of Transportation, Research and Special Programs Administration, Volpe National Transportation Systems Center (Aprel 2002). . 2013-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 noyabr, 2013.
  69. Kennedy, Randy. "Tunnel Vision; With Station's Reopening, Even Commuters Smile", The New York Times, 17 sentyabr, 2002. İstifadə tarixi: 6 oktyabr, 2007.
  70. . Brian Abbott. 11 sentyabr, 2004. 2016-03-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart, 2016.
  71. "mta.info: Superstorm Sandy Timeline".
  72. "www.nycsubway.org: The New York Subway: Chapter 02, Types and Methods of Construction". www.nycsubway.org. İstifadə tarixi: 1 noyabr, 2015.
  73. Interborough Rapid Transit Company (İyun 2007). IRT Interborough Rapid Transit / the New York City Subway: Its Design and Construction. Lulu.com. ISBN 978-1-4303-2550-5. İstifadə tarixi: 27 fevral, 2016.
  74. "Why It Was Faster To Build Subways in 1900". Atlas Obscura. 22 oktyabr, 2015. İstifadə tarixi: 15 aprel, 2016.
  75. "www.nycsubway.org: Design and Construction of the IRT: Civil Engineering (Scott)". www.nycsubway.org. İstifadə tarixi: 15 aprel, 2016.
  76. "Subway Construction: Then and Now". The New York Public Library. İstifadə tarixi: 16 aprel, 2016.
  77. "www.nycsubway.org: Subway FAQ: Facts and Figures". www.nycsubway.org. İstifadə tarixi: 26 fevral, 2016.
  78. "www.nycsubway.org: IRT White Plains Road Line". www.nycsubway.org. İstifadə tarixi: 26 fevral, 2016.
  79. Cox, Jeremiah. . www.subwaynut.com. 2018-03-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 fevral, 2016.
  80. Dougherty, Peter (2006) [2002]. Tracks of the New York City Subway 2006 (ingilis) (3rd). Dougherty. OCLC 49777633 – Google Books vasitəsilə.
  81. DuTemple, Lesley A. (1 oktyabr, 2002). The New York Subways. Twenty-First Century Books. ISBN 9780822503781. İstifadə tarixi: 28 yanvar, 2016.
  82. MacKechnie, Christopher. "The Two Methods of Subway Construction". about.com. İstifadə tarixi: 7 may, 2014. In exchange for these advantages are two major disadvantages. One is financial: "deep bore" construction costs significantly more than 'cut and cover'
  83. "No. 7 Subway Line Extension". Richard Dattner & Partners Architects. 15 mart, 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 28 fevral, 2010.
  84. "West Side Development Project Gets The Green Light". NY1. 21 dekabr, 2009. 7 aprel, 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 28 fevral, 2010.
  85. Cuza, Bobby (19 fevral, 2009). "Crews Lower Giant Drill Into 7 Line Tunnel". NY1. 5 may, 2009 tarixində . İstifadə tarixi: 28 fevral, 2010.
  86. "New York State Society of Professional Engineers Recognizes No. 7 Line Project". Tunnel Business Magazine. 3 iyul, 2013. İstifadə tarixi: 20 avqust, 2013.
  87. " "Blasting on Second Avenue". thelaunchbox.blogspot.com. 22 mart, 2010.
  88. Siff, Andrew (14 may, 2010). "2nd Ave. Subway Tunnel Dig Begins". WNBC. İstifadə tarixi: 14 may, 2010.
  89. "MTA | news | Tunneling Begins Under Second Avenue". www.mta.info. İstifadə tarixi: 10 fevral, 2016.
  90. Various (23 sentyabr, 2011). "Second Avenue Subway has a breakthrough moment; several billion more are all the M.T.A. wants". Capital New York. İstifadə tarixi: 31 mart, 2014.
  91. Duffus, R.L. (22 sentyabr, 1929). "Our Great Subway Network Spreads Wider – New Plans of Board of Transportation Involve the Building of More Than One Hundred Miles of Additional Rapid Transit Routes for New York". The New York Times. İstifadə tarixi: 19 avqust, 2015.
  92. "100 Miles of Subway in New City Project; 52 of them in Queens" (PDF). New York Times. 16 sentyabr, 1929. İstifadə tarixi: 25 mart, 2016.
  93. "The futureNYCSubway: The IND Second System". vanshnookenraggen (ingilis). İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  94. nycsubway.org—History of the Independent Subway
  95. O'Grade, Jim (3 yanvar, 2012). "Lost Subways: Abandoned Stations and Unbuilt Lines". wnyc.org. August 9, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 10 fevral, 2016.
  96. Joseph B. Raskin (1 noyabr, 2013). The Routes Not Taken: A Trip Through New York City's Unbuilt Subway System. Fordham University Press. ISBN 978-0-8232-5369-2. İstifadə tarixi: 12 avqust, 2015.
  97. "New Subway Line on 6th Ave. Opens at Midnight Fete". The New York Times. 15 dekabr, 1940. səh. 1. İstifadə tarixi: 7 oktyabr, 2011.
  98. "Rail Line is Added to Subway System". The New York Times. 16 may, 1941. səh. 25. İstifadə tarixi: 4 oktyabr, 2011.
  99. Freeman, Ira Henry (28 iyun, 1956). "Rockaway Trains to Operate Today". nytimes.com. The New York Times. İstifadə tarixi: 19 iyun, 2015.
  100. "Rapid Transit Service Coming Brochure". www.thejoekorner.com. New York City Transit Authority. 1 iyul, 1968. İstifadə tarixi: 24 yanvar, 2016.
  101. "KK a new service". www.thejoekorner.com. New York City Transit Authority. 1 iyul, 1968. İstifadə tarixi: 24 yanvar, 2016.
  102. "IRT Passengers Get New 148th St. Station". The New York Times. 14 may, 1968. səh. 95. İstifadə tarixi: 4 oktyabr, 2011.
  103. Johnson, Kirk (9 dekabr, 1988). "Big Changes For Subways Are to Begin". The New York Times. İstifadə tarixi: 5 iyul, 2009.
  104. Lorch, Donatella (29 oktyabr, 1989). "The 'Subway to Nowhere' Now Goes Somewhere". The New York Times. İstifadə tarixi: 20 oktyabr, 2011.
  105. Donohue, Pete (17 mart, 2009). "MTA opens new $530M South Ferry station". New York Daily News. İstifadə tarixi: 21 iyul, 2016.
  106. Fitzsimmons, Emma G. (10 sentyabr, 2015). "Subway Station for 7 Line Opens on Far West Side". The New York Times. İstifadə tarixi: 13 sentyabr, 2015.
  107. "Capital Programs 7 Line Extension". mta.info. 13 sentyabr, 2015. İstifadə tarixi: 25 mart, 2016.
  108. Ingram, David (31 dekabr, 2016). "New York tale: a century-old subway dream becomes reality". Yahoo. İstifadə tarixi: 1 yanvar, 2017.
  109. "Annual Information Statement 2001 Appendix A The Related Entities" (PDF). Metropolitan Transportation Authority (MTA). 2001. İstifadə tarixi: 26 aprel, 2015.
  110. Tunneling to the Future: The Story of the Great Subway Expansion That Saved New York (2001).
  111. "Introduction to Subway Ridership". Metropolitan Transportation Authority (MTA). İstifadə tarixi: 18 aprel, 2016.
  112. "Facts and Figures: Annual Subway Ridership 2011–2016". Metropolitan Transportation Authority. 31 may, 2017. İstifadə tarixi: 1 iyun, 2017.
  113. Goldman, Ari (23 oktyabr, 1982). "RIDERSHIP OF SUBWAYS SINCE 1917". The New York Times. İstifadə tarixi: 5 iyun, 2017.
  114. Subway Colors and NamesYouTube MTA YouTube Web Page. 15 iyul, 2010. İstifadə tarixi: 17 iyul, 2010.
  115. "Subway Service Guide September 2015" (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. Sentyabr 2015. İstifadə tarixi: 29 fevral, 2016.
  116. Cox, Bobby. "New York City Subway". Deaf Echo. 2 noyabr, 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 10 fevral, 2016.
  117. "Rules of The Subway". Fodors. İstifadə tarixi: 21 sentyabr, 2013.
  118. "Subway Map" (PDF). Metropolitan Transportation Authority. 25 iyun, 2017. İstifadə tarixi: 1 iyul, 2017.
  119. "Late Night Subway Service September 2015" (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. Sentyabr 2015. İstifadə tarixi: 29 fevral, 2016.
  120. Haberman, Clyde (4 aprel, 2008). "Train Skip Your Stop? It's No Mistake, It's Just the Weekend". The New York Times. İstifadə tarixi: 25 mart, 2016.
  121. Tangel, Andrew. "New York's Subway System Can't Keep Pace With Growing Number of Riders". Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. İstifadə tarixi: 25 mart, 2016.
  122. Finnegan, Jack, Belden Merims and Jennifer Cecil. Newcomer's Handbook for Moving to and Living in New York City: Including Manhattan, Brooklyn, the Bronx, Queens, Staten Island, and Northern New Jersey. First Books Inc., Portland, Oregon. 2007. ISBN 978-0-912301-72-3. Page 336.
  123. "NYCT – Service Advisory". travel.mtanyct.info. İstifadə tarixi: 10 fevral, 2016.
  124. "MTA/New York City Transit – Subway Service Information". 20 dekabr, 2010. 20 dekabr, 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 10 fevral, 2016.
  125. "NYCT Subway (@NYCTSubway) – Twitter".
  126. Official paint monikers since the colors were fixed in 1979: Grynbaum, Michael (May 10, 2010). "Take the Tomato 2 Stops to the Sunflower". New York Times, City Room Blog. İstifadə tarixi: May 11, 2010.
  127. Official MTA video mentions "lime green" for the G line. "Subway Colors and Names". MTA Info. July 15, 2010. İstifadə tarixi: August 5, 2010.
  128. MTA Developer Resources Download, CSV file
  129. New Subway Map is Here MTA.info website. İstifadə tarixi: 18 iyun, 2010.
  130. "The (Mostly) True Story of Helvetica and the New York City Subway". AIGA. aiga.org. 18 noyabr, 2008. İstifadə tarixi: 4 fevral, 2009.
  131. Hogarty, Dave (3 avqust, 2007). . Gothamist. 2009-08-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 iyul, 2009.
  132. "Late Night Subway Service" (PDF). Metropolitan Transportation Authority. 25 iyun, 2017. İstifadə tarixi: 1 iyul, 2017.
  133. "The Weekender". MTA.info. İstifadə tarixi: 12 oktyabr, 2013.
  134. "Introducing The Weekender". MTA.info (YouTube). 30 sentyabr, 2011. İstifadə tarixi: 1 oktyabr, 2011.
  135. Grynbaum, Michael M. (15 sentyabr, 2011). "Aid for Baffled Weekend Subway Riders". The New York Times. İstifadə tarixi: 30 sentyabr, 2011.
  136. "Introducing 'The Weekender'". MTA.info. 16 sentyabr, 2011. İstifadə tarixi: 18 sentyabr, 2011.
  137. "MTA Launches Interactive Online Map Ahead Of Difficult Weekend For Subways". NY1. 16 sentyabr, 2011. İstifadə tarixi: 18 sentyabr, 2011.
  138. NY1 local news channel. İstifadə tarixi : 28 may, 2010.
  139. "Subway Entrance Stylings". Forgotten New York. 14 fevral, 2005. İstifadə tarixi: 5 dekabr, 2015.
  140. Kennedy, Randy (13 avqust, 2002). "Tunnel Vision; The Light at the Top of the Subway Stairs". The New York Times. İstifadə tarixi: 7 iyul, 2008.
  141. "www.nycsubway.org: Subway FAQ: Facts and Figures".
  142. "Reopening Closed Subway Entrances" (PDF). pcac.org. New York City Transit Riders Council. Noyabr 2001. İstifadə tarixi: 6 dekabr, 2015.
  143. "MTA New York City Transit Jay Street / Lawrence Street Stations Contract A-35913 / A-35914 / A-35927 / A-35978" (PDF). Metropolitan Transportation Authority. İstifadə tarixi: 6 dekabr, 2015.
  144. "www.nycsubway.org: IRT West Side Line". www.nycsubway.org. İstifadə tarixi: 24 fevral, 2016.
  145. "MTA/New York City Transit – Subway Station Booth". web.mta.info. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  146. Grynbaum, Michael M. (8 oktyabr, 2009). "M.T.A. Station Agent Cuts Leave Riders Lost". New York Times. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  147. "Riding Safely". Metropolitan Transportation Authority. İstifadə tarixi: 6 dekabr, 2015.
  148. "For Off-Hours, Subway Zones for Safer Waitlast=Goldman". The New York Times. 8 mart, 1982. ISSN 0362-4331. İstifadə tarixi: 15 aprel, 2016. (#first_missing_last)
  149. "IND STation Lengths". 6 avqust, 2011. 6 avqust, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 14 fevral, 2016.
  150. . DNAinfo New York. 2016-03-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 fevral, 2016.
  151. "mta.info | Accessibility". web.mta.info. İstifadə tarixi: 10 fevral, 2016.
  152. "NYC Subway Needs $1.7 Billion In New Elevators, Feds Say". Curbed NY. İstifadə tarixi: 29 fevral, 2016.
  153. Ross, Barbara; Gregorian, Dareh (29 iyun, 2016). "Disability rights groups sue MTA over inaccessible subway station". NY Daily News. İstifadə tarixi: 7 iyul, 2016.
  154. Rosenberg, Eli (25 aprel, 2017). "New York City's Subway System Violates Local and Federal Laws, Disability Groups Say". The New York Times. ISSN 0362-4331. İstifadə tarixi: 26 aprel, 2017.
  155. "New York City Subway Car Fleet Jan 2012 through January 2016". TheJoeKorner. İstifadə tarixi: 6 fevral, 2016.
  156. "BMT-IND Car Assignments – December 6, 2015". www.thejoekorner.com. İstifadə tarixi: 14 fevral, 2016.
  157. "R-Type Cars 1932 to 1987". www.thejoekorner.com. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  158. İkinci avenyu metrosu layihəsinin ətraf mühitə təsiri bəyanatı, "Glossary" (PDF). (45.6 KB)
  159. (PDF). nyc.gov. New York City Department of City Planning. 2007. 6 iyun, 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral, 2016.
  160. "Car History". www.erictb.info. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  161. "R-Type Cars 1932 to 1987". thejoekorner.com.
  162. Chan, Sewell (30 noyabr, 2005). "New Subway Cars Promise All Kinds of Information". The New York Times. İstifadə tarixi: 27 oktyabr, 2007.
  163. "R160A in service on the N on January 19, 2007".
  164. "R160B in service on the N on February 23, 2007".
  165. "New Technology Train Rolled Out This Morning Along the E Line". Metropolitan Transportation Authority. 22 dekabr, 2008. İstifadə tarixi: 7 dekabr, 2015.
  166. "The voice behind the closing doors would like to clear something up". nypress.com. Straus News. 18 mart, 2003. İstifadə tarixi: 7 dekabr, 2015.
  167. "Governor Cuomo Announces $600 Million MTA Investment in Upstate Manufacturing (MTA Chooses Bombardier for $600 Million Order for 300 Subway Cars, More Than 500 Manufacturing and Supply Chain Jobs Maintained or Created)". Government of New York. 28 mart, 2012. İstifadə tarixi: 29 mart, 2012.[ölü keçid]
  168. . Us.bombardier.com. 2017-03-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 may, 2014.
  169. (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. Yanvar 2016. 29 yanvar, 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 yanvar, 2016.
  170. "MTA/New York City Transit – Fares and MetroCard". web.mta.info. İstifadə tarixi: 10 fevral, 2016.
  171. (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. Fevral 2016. 2 mart, 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 mart, 2016.
  172. "MetroCard Calculator to ease fare increase pain – am New York". am New York.
  173. "MTA/New York City Transit – Fares and MetroCard". mta.info.
  174. "mta.info – Reduced-Fare". mta.info.
  175. Salkin, Allen. "Old Metrocard Can Be a Fare-Ly Profitable Item". New York Post. İstifadə tarixi: 13 mart, 2016.
  176. Faison, Seth (2 iyun, 1993). "3,000 Subway Riders, Cards in Hand, Test New Fare System". The New York Times. İstifadə tarixi: 25 aprel, 2010.
  177. Donohue, Pete (26 avqust, 2014). "With work on Greenpoint Tube set to end, advocates want free G-to-J/M transfer to be permanent". New York Daily News. İstifadə tarixi: 28 fevral, 2016.
  178. "NYC Transit G Line Review" (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. 10 iyul, 2013. İstifadə tarixi: 28 fevral, 2016.
  179. Newman, Andy. "Guide to NYC Subway". FreshNYC.
  180. "MTA: Say Goodbye to Fun Cards". WNYC. İstifadə tarixi: 9 fevral, 2016.
  181. Newman, Andy (3 iyul, 1998). "Hop On, Hop Off: The Unlimited Metrocard Arrives". The New York Times. İstifadə tarixi: 8 yanvar, 2010.
  182. Rivoli, Dan; Gregorian, Dareh (12 aprel, 2016). "MTA to solicit proposals for 'New Fare Payment System,' taking first step in finding MetroCard replacement". New York Daily News. İstifadə tarixi: 30 noyabr, 2016.
  183. Chan, Sewell (14 yanvar, 2005). "Subways Run by Computers Start on L Line This Summer". The New York Times. İstifadə tarixi: 24 may, 2007.
  184. "Twenty-Year Capital Needs Assessment" (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. Avqust 2009. İstifadə tarixi: 12 sentyabr, 2016.
  185. "Chapter 2: Project Alternatives" (PDF). mta.info. Metropolitan Transportation Authority. səh. 4. İstifadə tarixi: 12 sentyabr, 2015.
  186. "'FASTRACK' Repairs Mean Service Disruptions On 4, 5 And 6 Subway". CBS New York. 9 yanvar 2012. İstifadə tarixi: 8 sentyabr 2017.

Xarici keçidlər

  • Nyu-York metropoliteninin rəsmi saytı

york, metropoliteni, york, şəhərinə, məxsus, metrodur, ştat, idarəsində, olan, metropolitan, transportation, authority, şirkətinin, törəmə, idarəsi, olan, york, city, transit, authority, icarəyə, verilmişdir, 1904, ildə, açılan, dünyanın, qədim, ictimai, nəqli. Nyu York metropoliteni Nyu York seherine mexsus metrodur ve stat idaresinde olan Metropolitan Transportation Authority MTA 11 sirketinin toreme idaresi olan New York City Transit Authority e icareye verilmisdir 12 1904 cu ilde acilan Nyu York metropoliteni dunyanin en qedim ictimai neqliyyat sistemlerinden ve en cox istifade olunan metro sistemlerinden biridir ve en cox stansiyaya malik olan metro sistemidir 13 Ilin her gunu 24 saat xidmet gosterir 14 Nyu York metropoliteniYuxarida R142A vaqonlarindan ibaret 6 qatari Parkcester stansiyasina daxil olur Asagida R160A vaqonlarindan ibaret E qatari Ceymbers Strit Dunya Ticaret Merkezi stansiyasina stansiyasina daxil olur Umumi melumatSahibiNyu YorkLokalNyu YorkNeqliyyat novuMetroXetlerin sayi36 xett qeyd 1 25 marsrut 1 planlasdirilan qeyd 2 Stansiyalarin sayi472 1 MTA umumi say qeyd 3 qeyd 4 425 unikal stansiya qeyd 4 1 beynelxalq standartlarla muqayisede 1 tikintisi davam eden qeyd 5 14 planlasdirilan qeyd 3 Gundelik sernisin axini5 655 755 hefteici 2016 1 5 758 201 heftesonu 2016 1 Illik sernisin axini1 756 814 800 hefteici 2016 1 Vebsaytmta info nyctFealiyyetFealiyyete baslayib27 oktyabr 1904 ilk yeralti hisse 3 iyul 1868 ilk yerustu metro fealiyyeti 9 oktyabr 1863 ilk demiryolu fealiyyeti qeyd 6 Operator lar New York City Transit Authority NYCTA Neqliyyat vasiteleri6 407 1 Hereket intervaliPik saatlarda 2 5 deqiqe 6 Qeyri pik saatlarda 10 20 deqiqe 6 Texniki gostericilerSistem uzunlugu245 mil 394 km 7 marsrut uzunlugu 691 mil 1 112 km 7 rels uzunlugu gelirli 850 mil 1 370 km 8 rels uzunlugu umumi Demir yolun genisliyi4 ft 8 1 2 in 1 435 mm standart genislik 8 Elektrifikasiya600 650 V SC kontakt rels esasen 625V 8 9 Orta suret17 mil saat 27 km saat 10 Maksimal suret55 mil saat 89 km saat 10 Sistem xeritesiNyu York metropoliteni fealiyyetde olan 472 stansiyasi ile dunyanin en genis metrosudur 14 kecid stansiyalari bir stansiya kimi hesablanarsa 425 stansiya 1 Stansiyalar Manhetten Kuins Bruklin ve Bronks borolarinin erazisinde yerlesir Staten Aylend demiryollari resmen metronun bir hissesi sayilmir bele ki bu metro sistemi ile demir yolu elaqesi yoxdur ona gore de diger borolara geden sernisinler Staten Aylend Ferri ve ya MTA Regional Bus Operations istifade edirler bununla bele Nyu York metrosundan ve MTA avtobuslarindan odenissiz istifade ede bilirler 14 Muvafiq olaraq Manhetten ve Kuinsde yerlesen PATH 15 ve AirTrain JFK 16 metronun MetroCard ini qebul edir lakin MTA terefinden idare edilmir ve odenissiz transfere icaze vermir 17 MTA terefinden idare edilmeyen diger kutlevi neqliyyat xidmeti olan Rusvelt adasi kanat yolu MTA ve avtobus xidmetine odenissiz transfere icaze verir Sistem hemcinin dunyanin en uzun sistemlerinden biridir Umumiyyetle sistem 236 mil 380 km marsruta 8 18 665 mil 1 070 km gelirli relse 8 ve qeyri gelirli rels ile birlikde umumi 850 mil 1 370 km relse sahibdir 8 Illik sernisin dovriyyesine gore Nyu York metropoliteni qerb yarimkuresinin en islek metrosudur ve Pekin Sanxay Seul Tokio Quancjou ve Moskva metropoliteninden sonra dunyanin en islek 7 ci metrosudur 19 2015 ci ilde metro hefteici ortalama texminen gundelik 5 7 milyon heftesonu umumilikde 5 9 milyon senbe gunleri 3 3 milyon bazar gunleri 2 7 milyon olmaqla illik 1 76 milyarddan cox minik heyata kecirmisdir 1 Sernisin dasinmasi artmaqda davam edir ve 1985 ci ilden muntezem sekilde izlenilen birgunluk sernisin dasimasi 23 sentyabr 2014 cu ilde 6 1 milyon sernisin ile rekord qirmisdir 20 qeyd 7 Sistemin 25 marsrutdan G qatari Franklin Avenyu mekiyi ve Rokavey Park mekiyi istisna olmaqla 22 marsrut Manhetten erazisinden kecir Metronun Menhettenden kenardaki yerlerinin boyuk hissesi dambalarda ve ya aciq kesiklerde olmaqla yerustu ve relsin bir nece hissesi qrunt seviyyesindedir Metro adlansa da umumi relslerin 40 faizi yerustudur 21 Xetlerin ve stansiyalarin coxunda ekspress ve yerli marsrutlar var Bu xetlerde uc ve ya dord rels var Esasen xarici iki rels lokal qatarlar daxili bir ve ya iki rels ise ekspress qatarlar ucun istifade edilir Ekspress qatarlarin xidmet etdiyi stansiyalar esasen boyuk kecid noqteleri ve ya istiqametleridir 14 Mundericat 1 Tarixi 1 1 Tikinti usullari 1 2 Genislendirme 2 Xetler ve marsrutlar 2 1 Nomenkultura 2 2 Metro xeritesi 3 Stansiyalar 3 1 Gozleme zallari 3 2 Platformalar 3 3 Elcatanliq 4 Vaqon parki 5 Tarifler 5 1 MetroCard 6 Modernizasiya 7 Tehlukesizlik ve muhafize 7 1 Siqnalizasiya 7 1 1 Yol kenari blok siqnazlisasiyasi 7 1 2 CBTC 7 2 Qatar qezalari 7 3 Sernisin tehlukesizliyi 7 3 1 Relslerin tehlukesizliyi ve intiharlar 7 3 2 Cinayetkarliq 7 3 3 Fotoqrafiya 7 3 4 Terrorizmin qarsisinin alinmasi 8 Problemler 8 1 2009 2010 cu il budce kesirleri 8 2 Qabiliyyet mehdudiyyetleri 8 2 1 Yungullesme 8 3 Metroda dasqinlar 8 4 Tam ve qismen metro baglanmasi 8 5 Zibil ve gemiriciler 8 6 Ses kuy 9 Ictimaiyyetle elaqeler 9 1 Miss Subways 9 2 Subway Series 9 3 Bayram Qatari 10 Qeydler 11 Istinadlar 12 Xarici kecidlerTarixi Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteninin tarixi Leksinqton Avenyu xettinin Siti Holl stansiyasi 27 oktyabr 1904 cu ilde acilmisdi 1869 cu ilde Alfred Eli Bic Nyu York seherinde ilk defe yeralti neqliyyat sisteminin numayisini teskil etdi ve 1870 ci ilin fevralinda acilis oldu 22 23 Onun sadece 312 fut 95 m uzunlugundaki Beach Pneumatic Transit sistemi Asagi Manhettende Brodveyin altindan kecerek Uorren kucesinden Murrey kucesine qeder xidmet gosterirdi 22 ve onun pnevmatik boru texnologiyasi ile hereket eden metro ideyasini numayis etdirirdi Tunel siyasi ve maliyye sebebleri ile genislendirilmedi baxmayaraq ki tunelin cenubda Betteri Park ve simalda ise Harlem cayina qeder genislendirilmesi planlasdirilirdi 24 1912 ci ilde indiki Brodvey xettini qazan isciler xetti kecmis Beach tunelinin icerisine qazmisdilar bugun Brodveyin altindaki Siti Holl stansiyasinin hududlari icerisinde oldugu ucun bu xettin hec bir hissesi tunel olaraq movcud deyil 25 26 27 28 1888 ci ildeki Boyuk covgun yeralti neqliyyat sisteminin faydalarini numayis etdirmeye komek etdi 29 Metronun tikintisinin plani 1894 cu ilde tesdiq olundu ve tikinti 1900 cu ilde baslandi 30 Metronun ilk yeralti xetti 27 oktyabr 1904 cu ilde demek olar ki Nyu York seherinde ilk yerustu xett olan Doqquzuncu avenyu xetti IRT den 36 il sonra acildi 31 32 33 Gedis haqqi 0 05 idi 34 ve ilk gun qatarlar 15 minden cox sernisin dasimisdi 35 Hele de istifadede olan en qedim struktur Bruklinde Leksinqton Avenyu xetti BMT nin bir hissesi kimi 1885 ci ilde acilib 36 37 38 39 40 ve indi de Jameyka xetti BMT nin bir hissesidir 41 En qedim servitut Koni Aylend korfezi yaxinliginda Vest End xetti BMT nin bir hissesi olmus ve 1864 cu ilde fealiyyet gostermis Brooklyn Bath and Coney Island Rail Road adli buxar demir yolu xetti olmusdu 42 43 44 1904 cu ilde ilk defe metro acildiqda xetler Brooklyn Rapid Transit Company BRT daha sonra Brooklyn Manhattan Transit Corporation BMT ve Interborough Rapid Transit Company IRT adli iki ozel sisyeme birlesdirilmisdi Seher xetlerin ekseriyyetini tikib ve bu sirketlere icareye vermisdi 45 Seher mulkiyyetinde ve idaresinde olan ilk xett Independent Subway System IND 1932 ci ilde acilmisdi 46 bu sistem ozel sistemler ile reqabet aparmaq ve bezi yerustu demiryolu xetlerinin yixilmasina imkan yaratmaq ucun yaradilmisdi lakin kicik baslangic kapitalina malik olduguna gore sadece seherin esas hissesini ehate ede bildi 12 Xerclerin odenilmesi ucun o vaxtki populyar bes sent gedis haqqini iki defe artirmaga mecbur oldular 47 1940 ci ilde seher iki ozel sistemi satin aldi Derhal bezi yerustu xetlerin xidmedi dayandirildi digerleri ise bundan az sonra baglandi 48 Inteqrasiya yavas idi lakin IND ve BMT arasinda bir nece kecid yaradildi 49 50 51 bunlar indi B Diviziyasi adi ile fealiyyet gosterirler IRT tunellerinin keskin dongelerinin ve stansiyalarin kicik olmasi ve burada B Diviziyasinin vaqonlarinin sigismamasi sebebi ile tek qalaraq A Diviziyasini emele getirdi 52 Bununla bele butun uc kohne sirketin stansiyalari arasinda bir cox sernisin kecidleri yaradildi ve butun sebekenin bir vahid kimi qebul edilmesine imkan verdi 53 1953 cu ilde metro avtobus ve tramvay fealiyyetlerini oz ustune goturen Nyu York seherinin sedrliyinde New York City Transit Authority NYCTA adli orqan yaradildi ve 1968 ci ilde stat seviyyesinde Metropolitan Transportation Authority nin nezaretine verildi 53 54 Qraffiti 1970 ci illerde azalmis xidmetin gorkemli simvolu oldu BRT IRT ve IND neqliyyat iscileri terefinden 1934 ci ilde teskil olunmus 55 Transport Workers Union of America Local 100 en boyuk ve en nufuzlu yerli hemkarlar ittifaqi olaraq qalir 56 Birliyin quruldugu gunden etibaren MTA ile muqavile mubahiselerine gore uc ittifaq tetili bas vermisdir 57 1966 ci ilde 12 gun 58 59 1980 ci ilde 11 gun 60 ve 2005 ci ilde uc gun 61 62 1970 ci ve 1980 ci illerde Nyu York metropoliteni en pis gunlerini yasayirdi 63 64 Sernisindasima 1910 cu illerdeki seviyye dusmusdu metroda qraffiti ve cinayet tugyan edirdi Umumiyyetle metro hemin muddet erzinde cox istismar edilmisdi ve gecikmeler ve yol problemleri adet halini almisdi Bununla yanasi NYCTA 1980 ci illerde alti yeni metro stansiyasi acmagi bacarmis 65 66 metro vaqonlarinin hamisini qraffitilerden temizlemis ve 1 775 yeni metro vaqonu sifaris vermisdi 67 1990 ci illerin evvellerinde veziyyet xeyli yaxsilasmisdi baxmayaraq ki bu 20 il erzinde yigilmis istismar problemleri gunumuze qeder hell edilir 64 Kortlandt Strit stansiyasi Dunya Ticaret Merkezinin dagilmasi neticesinde qismen dagildi XXI esre daxil olarken bir nece felakete baxmayaraq irelileyis davam etdi 11 sentyabr terror aktlari Asagi Manhettende fealiyyet gosteren xetlerde xususile Dunya Ticaret Merkezinin tam altindan kecen Brodvey Yeddinci avenyu xettinde xidmet mehdudiyyetler ile neticelendi 68 Ekiz qullelerin birbasa altinda olan tunelin bir hissesine hemcinin Kortlandt Strit stansiyasina ciddi ziyan deydi Yenidenqurma isleri Cambers kucesinden cenubundaki xetde xidmetin dayanarilimasina sebeb oldu Yaxinliqdaki diger on stansiya temizlenmesi ucun baglanildi 2002 ci ilin martinda bu stansiyalardan artiq yeddisi yeniden acilmisdi Qalanlari Brodvey Yeddinci avenyu xettindeki Kortlandt Strit istisna olmaqla 69 15 sentyabr 2002 ci ilde Cambers kucesinin cebunundaki xidmetle birge yeniden acildi 69 70 2012 ci ilde Sendi qasirgasi neticesinde bir nece sualti tunel ve Nyu York limani yaxinliginda diger obyektleri habele Jameyka buxtasi uzerindeki demiryol xetlerini su basaraq ziyan vurdu Texiresalinmaz ziyanlar alti ay erzinde duzeldildi amma uzunmuddetli davamliliq ve berpa layiheleri davam edir 71 Tikinti usullari Redakte 7 ci xettin genislendirilmesi layihesi cercivesinde dosenmis relsler 1904 cu ilde IRT metrosu acilanda 31 32 tipik tunel tikinti usulu kesme ortme olmusdur 72 73 Kuce dagidilaraq tunel salinir daha sonra ustu ortulurdu 72 73 Kucenin ustu qazildigi ucun neqliyyatin hereketi kesilirdi 74 Muveqqeti polad ve taxta korpuler tikinti uzerinden yerustu neqliyyati temin edirdi 75 Bu tip tikinti islerinin podratcilari hem tebii hem de insan sebebli bir cox manee ile uzlesdiler Onlar qaya parcalari ve nasoslanmagi lazim olan qrunt sulari ile elaqedar problemleri hell etmeye mecbur oldular On iki millik kanalizasiya su ve qaz sebekesi elektrik kanallari ve buxar borulari yeniden istiqametlendirilmeli idi Isin yerine yetirilmesi ucun kucedeki demir yollari da qazilmali idi Hundurmertebeli binalarin ozulleri metro insaatinin yaxinliginda idi ve bezi hallarda tehlukesizliyi temin etmek meqsedi ile onlarin ozulunun berkidilemesi lazim olurdu 76 Bu usul kuce sethine yaxin yumsaq torpaq ve cinqili qazmaq ucun ela isleyirdi 72 Bununla bele daha derin hisseler ucun tunel qalxanlari teleb olunurdu meselen demir borulardan istifade eden Harlem ve Ist River tunelleri Park Avenyu altinda 33 cu stritden 42 ci strite Brodveyin altinda 116 ci stritden 120 ci strite Brodvey ve Muqeddes Nikolas kucesinin altinda 145 ci stritden Daykman Strite 96 ci strit ve Brodveyden Simal Sentral Park ve Lenoks Avenyuya qeder olan hissesinde qaya ve ya beton ortulu tuneller istifade edilmisdir 72 73 Metro sisteminin texminen 40 i sethde ve ya yuksek sethlerde o cumleden polad ve cuqun estakadalar beton viaduklar dambalar aciq kesikler ve yerustu marsrutlardan ibaretdir 77 Butun bu tikinti usullari yol ve piyada kecidlerinden tamamile ve bir cox iki metronun kesismesi ucusan qovsaqlar vasitesile ufiqi ferqlidir Muntezem xidmetde olan iki xettin eyni yukseklikde kesismesinde yegane istisna 142 ci strit kesismesi 78 ve Mertl Avenyu kesismesidir her ikisinde relsler eyni yukseklikdedir 79 80 Orijinal metro xetlerini insa eden 7 700 isci esasen Manhettende yasayan immiqrantlar idi 30 81 En son layihelerde tunel qazma masinlarindan istifade edilir bu da xercleri artirir Onlar kuce seviyyesinde pozuntulari minimuma endirirler ve artiq movcud kommunal xidmetlere toxunmurlar 82 Bele layihelere Flasinq xettinin genislendirilmesi 83 84 85 86 ve Ikinci avenyu metrosunu numune gostermek olar 87 88 89 90 Genislendirme Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteninin genislendirme teklifleri Ikinci avenyu metrosu Ictimai Informasiya Merkezi 1904 cu ilde orijinal Nyu York metro xettinin acilisindan 31 32 beri muxtelif resmi ve planlasdirma qurumlari metro sistemine bir cox genislendirme teklif etmisdiler En genis tekliflerden biri olan IND Ikinci Sistem movcud metro xetlerinin ve demir yollarinin saxlanilmasi ile yanasi yeni metro xetleri qurmaq planinin bir hissesi idi 1929 cu ilde teklif edilmis en mohtesem IND Ikinci Sistem plani seher tabeciliyinde olan IND nin bir hissesi olmusdu ve hal hazirda movcud olan metro sisteminin 1 3 hissesini teskil etmisdi 91 92 1939 cu ile qeder her uc sisteminde daxil oldugu birlesdirme plani hec bir vaxt heyata kecirilmedi 93 94 Metro movcud oldugu iller erzinde bir cox muxtelif planlar teklif olundu lakin Ikinci dunya muharibesi zamani metro sisteminin genislendirilmesi esasen dayandi 95 Onillikler erzinde teklif olunan marsrutlarin bir coxu insa edilmese de movcud metro gucunun mehdudiyyetleri ve ehalinin sixligini yungullesdirilmesi ucun bu xetlerin bezilerinin inkisaf etdirilmesi hele de muzakire olunur xususile de Ikinci avenyu xetti en cox diqqet cekenidir Yeni xetler ucun planlar 1910 cu illerin evvellerine aiddir ve sistemin movcud oldugu uzun iller erzinde genislendirilmesi planlari teklif olunmusdu 91 96 1940 ci ilde Altinci avenyu xetti insa edildikden sonra 97 seher boyuk borc icinde qaldi bundan sonra sisteme sadece 33 yeni stansiya elave edildi onlardan da on doqquzu legv edilmis demiryollarinin bir hissesi olaraq artiq movcud idi New York Westchester and Boston Railway terefinden terk edilmis bes stansiya 1941 ci ilde Dayr Avenyu xetti kimi 1941 ci ilde sisteme daxil edilib 98 Diger on dord stansiya LIRR terefinden terk edilmis Rockaway Beach Branch indiki Rokavey xettinde 1955 ci ilde acildi 99 Iki stansiya 57 ci strit ve Qrand Strit Kristi Strit kecidinin bir hissesi idi ve 1968 ci ilde acildi 100 101 eyni il bu layihe ile bagli olmayan Harlem 14 ci strit terminali da acildi 102 1968 ci il planinin bir hissesi olaraq alti stansiya acildi 1988 ci ilde Arcer Avenyu xettinde uc 103 1989 cu ilde 63 cu strit xettinde uc 104 Yeni Saut Ferri stansiyasi tikildi ve 2009 cu ilde movcud Vaytholl strirt Saut Ferri ile birlesdirildi 105 2015 ci ilde Manhettenin Vest Sayd mehellesine 34 cu strit Hudson Yards stansiyasi daxil olmaqla bir stansiyali 7 ci xettin genislendirilmesi acildi 106 107 qeyd 8 ve 2017 ci ilin evvellerinde Yuxari Ist Sayd mehellesinde Ikinci avenyu metrosunda 3 stansiya acildi 108 Xetler ve marsrutlar RedakteIllik Sernisin DasinmasiIl Sernisin 1901 253 000 000 1905 448 000 000 77 1 1910 725 000 000 61 8 1915 830 000 000 14 5 1920 1 332 000 000 60 5 1925 1 681 000 000 26 2 1930 2 049 000 000 21 9 1935 1 817 000 000 11 3 1940 1 857 000 000 2 2 1945 1 941 000 000 4 5 1946 2 067 000 000 6 5 1950 1 681 000 000 13 4 1955 1 378 000 000 18 0 1960 1 345 000 000 2 4 1965 1 363 000 000 1 3 1970 1 258 000 000 7 7 1975 1 054 000 000 16 2 1980 1 009 000 000 4 3 1982 989 000 000 2 0 1985 1 010 000 000 2 1 1990 1 028 000 000 1 8 1995 1 093 000 000 6 3 2000 1 400 000 000 28 1 2005 1 450 000 000 3 6 2010 1 605 000 000 10 7 2011 1 640 000 000 2 2 2012 1 654 000 000 0 1 2013 1 708 000 000 3 3 2014 1 751 287 621 2 6 2015 1 762 565 419 0 6 2016 1 756 814 800 0 3 109 110 111 112 113 4 marsurtun R142 tipli vaqonunun kenarindaki reqamsal siqnal Brodvey Yeddinci avenyu xettinde 125 ci strit stansiyasi Esas meqaleler A Diviziyasi Nyu York metropoliteni ve B Diviziyasi Nyu York metropoliteni Hemcinin bax Nyu York metropoliteni marsrutlarinin siyahisi ve Nyu York metropoliteni xetlerinin siyahisi Bir cox suretli neqliyyat sistemleri sabit marsurutlardan istifade edir bu qatar marsurutlari demek olar ki qatar xetti sozu ile sinonimdir Lakin Nyu York seherinde kecidlerin movcudlugu ve marsrut numunelerinin qurulusu sebebi ile marsrut sistemi tez tez deyisir Metro nomenkulturasina gore xett qatarin bir teminaldan digerine getmek ucun istifade etdiyi marsrutun uzerinde hereket etdiyi fiziki relsler ve ya relsler ardicilligidir Marsrutlar hemcinin xidmetler adlanir herf ve reqemlerle ferqlendirilir ve xetlerin adlari var Onlar hemcinin qatarlari da mueyyen edir meselen Billi Steyhornun Take the A Train mahnisinda oldugu kimi 14 Metro sisteminde uc qisa mekik daxil olmaqla 25 qatar marsrutu movcuddur Her marsrutun oz rengi var ve yeri ve ekspress teyinat Manhetten qatar xetlerinde xususi xidmeti temsil edir Renglerden coke yasili tamamile Manhettenden kenarda xidmet gosteren Krosstaun xettine mexsusdur mekiklere ise tund gumusu boz rengi ayrilmisdir 114 115 Dogma Nyu Yorklular ve ekser Nyu York sakini terefinden xetler ve marsrutlar renge gore meselen Goy xett ve ya Yasil xett adlandirilmir amma seherden kenarda yasayanlar ve turistler bezen xetleri mueyyenlesdirmek ucun renglerden istifade edirler 14 116 117 1 6 7 C G L M R ve W qatarlari tamamile lokaldir ve butun stansiyalarda dayanirlar 2 3 4 5 lt 6 gt lt 7 gt A B D E F N ve Q qatarlarinin ekspress ve lokal xidmetleri var J qatari adeten lokal xidmet gosterir lakin pik saatlarda pik istiqametlerde Z qatari ile bilesir J ve Z qatarlarinin her ikisi onlarin bolusduyu marsurutun muxtelif hisselerinde lokal ekspress ve ya skip stop xidmet gosterirler S herfi uc mekik xidmeti ucun istifade edilir 42 ci strit mekiyi Franklin Avenyu mekiyi ve Rokavey Park mekiyi 115 118 Metro sistemi 24 saatliq is rejiminde fealiyyet gosterir 14 baxmayaraq ki gecenin gec saatlarinda mueyyen edilmis bezi marsurutlar fealiyyet gostermir qisa marsrutda bezen tam uzunluqlu nusxenin mekik qatari olaraq da istinad edilir fealiyyet gosterir ve ya diger dayanma sablonundan istifade edir Bunlar adeten stansiya platformalarinda kicik ikinci marsrutlu lovhe ile gosterilir 115 119 Gece sistemin tamamile dayandirilmasi olmadigi ucun relslerin ve stansiyalarin temiri sistem islek veziyyetde iken heyata kecirilmelidir Bu is bezen gunduz gece saatlarinda ve hefte sonlarinda xidmet deyisikliklerini teleb edir 120 121 qeyd 9 Xetlerin bir hissesi tikinti meqsedleri ucun muveqqeti olaraq baglanildiqda neqliyyat idaresi bu xetlerde adi halda hereket eden marsrutlari deyismek ucun pulsuz mekik avtobuslarini MTA Regional Bus Operations avtobus parkindan istifade etmekle evez ede bilir 122 Neqliyyat idaresi planlasdirilan xidmet deyisikliklerini oz veb sehifesi 123 stansiyalarda ve vaqonlarin icerisindeki divarlarda yapisdirilmis plakatlarda 124 ve Twitter sehifesinde elan edir 125 Nomenkultura Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteni nomenklaturasiEsas magistral xett Rengi 126 127 Panton 128 Hexadecimal Marsrut nisaniSekkizinci avenyu xetti IND Parlaq goy PMS 286 2850ad Altinci avenyu xetti IND Parlaq narinci PMS 165 ff6319 Krosstaun xetti IND Coke yasili PMS 376 6cbe45 Kanarsi xetti BMT Aciq gumusu boz 50 black a7a9ac Nasso Strit xetti BMT Terrakota boz PMS 154 996633 Brodvey xetti BMT Gunebaxan sarisi PMS 116 fccc0a Brodvey Sekkizinci avenyu xetti IRT Pomidor qirmizisi PMS 185 ee352e Leksinqton Avenyu xetti IRT Alma yasili PMS 355 00933c Flasinq xetti IRT Morugu PMS Purple b933ad Mekikler Tund gumusu boz 70 black 808183 Zemine bagli olaraq xett yukseklik ferqi xeritesi Yeralti hisseler narinci ve damba ve ya aciq kesik kimi yerustu hisseler mavidir Metro xeritesi Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteni xeritesiCari Nyu York metropoliteninin resmi xeriteleri Michael Hertz Associates terefinden verilmis 1979 cu il dizaynina esaslanir Sistemin murekkebliyi sebebinden xeriteler cografi cehetden duzgun deyil yeni Manhetten kicik borodur lakin bir cox marsruta malikdir lakin onlar naviqasiyaya komek meqsedi ile magistral seher kucelerini gosterir En yeni nesr 27 iyun 2010 cu ilde quvveye minib ve burada Manhetten daha boyuk Staten Aylend ise daha kicik gosterilmisdir 118 129 Metronun evvelki diaqramlari ilk defe 1958 ci ilde istehsal olunnmusdu estetik baximdan xosagelen olsa da bugunku diaqramlardan cografi olaraq daha qeyri deqiq idi Massimo Vignellinin tertib etdiyi metro xeritesinin dizayni 1972 1979 cu illerde MTA terefinden nesr olunmus modern klassikaya cevrilmisdi lakin MTA cografi elementlerin yerlesdirilmesi sebebinden xeriteni qusurlu hesab etdi 130 131 30 yanvar 2012 ci ilde xeritenin yalniz gecenin gec saatlari ucun olan bir versiyasi teqdim edildi 132 2011 ci il sentyabrin 16 da MTA oz veb saytinda 133 Vignelli terzi interaktiv metro xeritesi olan The Weekender i teqdim etdi 134 adindan da gorunduyu kimi 135 onlayn xerite cume gecesinin sonundan bazar ertesi seherinin erken saatlarina qeder planlasdirilan isler haqqinda melumat verir 136 137 Onlayn ve cap formasinda bir nece ozel hazirlanmis sxem movcuddur meselen Hagstrom Map 138 Bundan elave Nyu York seherinin metro xeritesi bedii tesebbusler movzusu olaraq xidmet etmisdir Gecenin gec satlari metronun xidmet xeritesi Resmi xerite Corc Saloman terefinden tertib edilmis kohne resmi xerite Incesenet movzusu olaraq NYS metro xeritesiStansiyalar Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteni stansiyalari Mediani oxut 7 qatari Vernon Bulvar Jekson Aveyu stansiyasina daxil olur 43s 472 stansiyadan 470 stansiya gunde 24 saat xidmet gosterir qeyd 10 Nyu York metropoliteninin yeralti stansiyalarina esasen kuceden pillekenlerle daxil olmaq mumkundur Pillekenler az ve ya ciddi dizayn ferqleri ile umumi yasil fona boyanmisdir 139 Diger stansiyalar yerlerini ve ya insaat tarixini eks etdiren unikal girislere malikdirler Bir nece stansiyanin giris pillekenleri bitisik binalara yerlesdirilir 139 Demek olar ki butun stansiyalarin girisine qoyulan kure ve ya dordbucaq formali reng kodlu kuce isiqlari onlarin giris statusunu tesdiq edir 140 Qrinvic Villicde yerlesen Vest Dorduncu strit stansiyasinda uzun ve genis mezonin Nyu York metropoliteninin butun stansiyalarindan 275 tamamile yeralti stansiya 59 153 yerustu stansiya 32 29 dambada 6 15 aciq kesik stansiyasidir 9 Bu ise o demekdir ki stansiyalarin 61 i sethin altindadir 59 tamamile yeraltidir ve 2 stansiyanin ise cox hissesi sethin altindadir Stansiyalarin 39 i sethin ustunde ve sethden hundurdedir 141 Gozleme zallari Redakte Tayms skver 42 ci strit Liman Idaresi Avtovagzali stansiyasinin girisi Metro sistemindeki bir cox stansiya mezonine malikdir 142 Mezoninler sernisinlere kesismelerde muxtelif yerlerden girise ve girisden evvel kuceni kecmeden duzgun platformaya getmeye imkan verir Mezoninlerin icerisinde sernisinler metro sistemine girmek ucun gedis haqqini fiziki olaraq odeye bilecekleri gedis haqqi nezaret saheleri var 73 142 143 Bir cox kohne stansiyalarda gedis haqqi nezaret sahesi mezonin ile kesisme olmadan platforma seviyyesindedir 73 144 Estakadalarda yerlesen stansiyalarin bir coxu marsrut istiqametleri arasinda umumi stansiya binasi olmadan platforma seviyyesinde gedis haqqi nezaret sahesine malikdir 41 Stansiyaya daxil olan sernisinler hazirda MetroCard da saxlanilan gedis haqqi tariflerini almaq ucun stansiya kiosklarindan evveller jeton kisklari kimi de taninirdi 145 ve ya satis aparatlarindan istifade ede bilerler Her stansiyanin adeten en islek girisinde yerlesdirilmis en az bir eded kiosk var 146 Karti turniketden kecirdikden sonra sernisinler gedis haqqi nezaret sahesine daxil olur ve platformalar dogru hereket edirler 14 Gedis haqqi nezaret sahesinin icersinde oturacaqlara maiik ve sari isare ile teyin olunmus Qeyri Is Saatlari Gozleme Saheleri ing Off Hours Waiting Areas var 14 147 148 Platformalar Redakte Sekkizinci avenyu xettinde 59 cu strirt Kolumbus Serkl stansiyasi Tipik metro stansiyasi uzunlugu 480 fut 150 m ile 600 fut 180 m arasinda olan gozleme platformlarina malikdir baxmayaraq ki bezi IND plaformlarinin uzunlugu 660 fut 200 m ile 745 fut 227 m arasinda deyisir 47 149 Rokavey xetti kimi kecmis seheretrafi demir yolu stansiyalarinda platformalar hetta daha uzundur Cox sayda tranzit xetleri sayesinde bir platforma ve ya platformalar desti birden cox marsruta xidmet edir Sernisinler platforma giris pillekenlerinin ve her relsin uzerindeki hansi qatarin ve ne vaxt geldiyini gosteren yerustu nisanlara ve gelen qatarin hansi qatar olduguna baxmalidirlar 14 Bir cox umumi platforma formasi var Cut rels xettine malik stansiyalar her iki istiqametde qatarlar ucun bir merkezi ada tipli platformaya ve ya her istiqametde qatar ucun bir eded olmaqla 2 yan platformaya malik ola biler 73 Ekspress marsruta malik uc ve ya dord relsi xetlerde lokal dayanacaq yan platformalara malik olmalidir ve stansiyada ortadaki bir ve ya iki relsde qatarlar dayanmir Bu xetlerde ekspress stansiyalar adeten iki ada tipli platformaya malik olurlar biri bir istiqametde hereket eden lokal ve ekspress ucun biri ise diger istiqametde hereket eden lokal ve ekspress ucun Her ada tipli platfoma lokal ve eskpress marsrutlar arasinda kross platforma mubadilesine imkan yaradir Dord relsli ekspress marsruta malik bezi xetler her biri iki seviyyede olan iki relse malik olur ve her iki ada tipli ve yan plaformadan istifade edir 14 73 Elcatanliq Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteni elcatan stansiyalarinin siyahisi Kuce lifti 66 ci strit Linkoln Sentr stansiyasina giris kimi xidmet edir Sistemin boyuk hissesi Fiziki Mehdudiyyetli Amerikalilar Aktinin FAA ing Americans with Disabilities Act ADA quvveye mindiyi 1990 ci ile qeder insa edildiyi ucun ekser Nyu York metropoliteni stansiyasi fiziki mehdudiyyetli sexsler ucun elcatan olaraq tertib edilmemisdi 150 O vaxtdan beri FAA teleblerine uygun olaraq yeni tikilen stansiyalarda liftler qurasdirilir Bir cox qrunt seviyyeli stansiya FAA standarlarina cavab vermek ucun kicik deyisiklikler teleb edirdi Bundan elave MTA genis temir neticesinde FAA ya uygun olacaq hereketin intesnsiv oldugu ve ya cografi ehemiyyetli acar stansiyalar teyin etdi 2017 ci ilin yanvarina kimi artiq 117 cari elcatan stansiya movcuddur onlarin bir coxu AutoGate sistemine sahibdir 14 151 Movcud MTA planlarina esasen 2020 ci ile qeder FAA elcatan stansiyalarinin sayi 144 e catacaq 152 2016 ci il iyul ayinda MTA fiziki mehdud sexslerin huquqlarini mudafie qrupu terefinden Bronksda 21 000 000 ABS dollari budce ile temir edilen Midltaun roud stansiyasinda lift qurasdirilmadigi ucun mehkemeye verildi 2016 ci ilde metro sisteminin stansiyalarinin sadece 19 i fiziki mehdud sexsler ucun tamamile elcatandir 153 2017 ci ilde bu reqem 24 e yukselecek 154 2017 ci ilin aprel ayinda sistemin Fiziki Mehdudiyyetli Amerikalilar Aktini telebini pozaraq seher insan huquqlari qanunlarindan birini pozdugu ucun MTA ya qarsi biri stat mehkemesinde biri ise federal mehkemede olmaqla eynivaxtli iki mehkeme iddiasi qaldirildi Netice etibarile mehkeme MTA nin mesgulluq ictimai serait menzil ve diger dasinmaz emlak ile bagli emeliyyatlarda ayri seckiliyin aradan qaldirilmasi ve qarsisinin alinmasinda muveffeqiyyetsizliye ugramadigina qerar verdi 154 Vaqon parki Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteni vaqon parki R32 vaqonlarindan ibaret A qatari R142A vaqonlarindan ibaret 4 qatarinin daxili R62 vaqonlarindan ibaret 3 qatarinin daxili R160 vaqonlarindan ibaret N qatarinin surucu kabinesi 2016 ci noyabr ayina olan melumata gore Nyu York metropoliteni reyestrinda 6418 vaqon vardir 155 qeyd 11 Tipik Nyu York metropoliteni qatarinda 8 11 vaqon olur baxmayaraq ki mekiklerde iki edede qeder az ola bilir ve qatarlarin uzunlugu 150 fut 46 m ile 600 fut 180 m arasinda ola bilir 156 Sistem biri A Diviziyasinin marsrutlari biri ise B Diviziyasinin marsrutlari ucun olmaqla iki ayri vaqon parkini istismar edir 157 Butun B Diviziyasi avadanliqlari texminen 10 fut 3 0 m eninde ve 60 fut 6 duym 18 44 m ve ya 75 fut 22 86 m uzunlugunda A Diviziyasi avadanliqlari ise texminen 8 fut 9 duym 2 67 m eninde ve 51 fut 4 duym 15 65 m uzunlugundadir 158 B Diviziyasinin 60 futluq hissesi BMT Serq Diviziyasinda istifade olunurdu hansi ki orada 75 fut 22 86 m den uzun vaqonlarin istifadesi qadagan edilmisdi 159 160 Nyu York seheri terefinden IND ve diger diviziyalarin yarandigi 1948 ci ilden baslayaraq R herfinden sonra gelen reqem ile meselen R32 mueyyen edilen vaqonlar almisdi 157 Bu reqem vaqonun satin alindigi muqavilenin nomresini gosterir 161 Yaxin muqavile nomreleri olan vaqonlar mes R1 den R9 a R26 dan R29 a ve ya R143 den R160B ye qeder ferqli muqavileler esasinda satin alinsalar da ve ferqli istehsalcilar terefinden tikilmis olsalar da nisbeten eyni ola bilerler 162 1999 cu ilden beri R142 R142A R143 R160 ve R188 tipli vaqonlar xidmete verilib 163 164 Bu vaqonlar LED ve LCD marsrut isareleri ve melumat lovheleri elece de qeyde alinmis qatar elanlari ve Elaqe Esasli Qatar Nezareti EEQN sistemini asanlasdirmaq bacarigi kimi muasir yenilikler sayesinde kollektiv olaraq Yeni Texnologiya Qatarlar YTQler olaraq taninir 165 166 Kohne vaqon parki avadanliqlarinda canli konduktor elanlari hele de istifade edilir 22 mart 2012 ci ilde MTA Bombardier firmasindan R179 tipli 300 eded vaqon sifaris etdiyini aciqladi 167 Muqavilenin umumi deyeri 599 milyon ABS dollaridir ve davam eden tehvilverme ve istehsalatda ilkin problemlerle elaqedar olaraq bes vaqondan ibaret qatarin ilk sinagi 2016 ci ilin sentyabr ayinda heyata kecirilib 168 169 2017 2020 ci iller MTA Budce Planina uygun olaraq 600 metro vaqonu musteri memnuniyyetini artirmaq meqsedi ile reqemsal ekrana malik isarelerle techiz olunacaq Tarifler Redakte Esas meqale Nyu York seher neqliyyat tarifleriSernisinler metro sistemine daxil olmaq ucun bir defe gedis haqqi odeyirler ve stansiya turniketlerinden cixmadiqlari muddetce qatarlar arasinda hec bir xerc odemeden kecid ede bilerler sernisinlerin getdiyi mesafeden ve muddetden asili olmayaraq gedis haqqi sabitdir Belelikle sernisinler metro sistemine daxil olarken oz MetroCard larindan istifade edirler lakin cixarken ise istifade etmirler 170 2016 ci ilin aprel ayina olan melumata esasen gedis haqlarinin demek olar ki hamisi MetroCard vasitesi ile odenilmisdi 171 22 mart 2015 ci ilde heyata kecirilen son gedis haqqi artmindan sonra 172 tekrar istifade oluna bilen mehdud istifadeli MetroCard satin alindiqda baza tarifi 2 75 teskil edir 170 Birdefelik kartlari 3 00 a elde etmek olar ve 7 gunluk ve 30 gunluk limitsiz gedis kartlari gedis haqqini ehemiyyetli derecede asagi sala biler 173 Yaslilar ve fiziki mehdudiyyetli sexsler ucun guzestli tarifler movcuddur 14 174 Sistem terefinden toplanilan butun gedis haqlari Pul otaginda idare olunur MetroCard Redakte Movcud MetroCard dizayni Esas meqale MetroCard Nyu York 1993 cu ilin noyabr ayinda 175 metro sistemi sernisinlere satici ve satis aparatina odenilen meblege beraber olan miqdari saxlayan kartlardan istifade etmeye imkan veren MetroCard adli gedis haqqi sistemini teqdim etdi 176 1997 ci ilde MetroCard genislenerek sernisinlerin metro ve avtobuslar arasinda iki saat erzinde pulsuz transferlerine imkan yaratdi 2001 ci ilde yalniz MetroCard ile kecidlerin mumkun oldugu bir nece stansiya elave edildi 177 178 1998 ci ilde limitsiz gedis MetroCard larin 7 gunluk ve 30 gunluk periodlarla 179 daha sonra 1 gunluk Eylence girisi ve 14 gunluk peridolarla sonuncu ikisinin istifadesi dayandirilmisdir 180 elave edilmesi ile Nyu York seher neqliyyat sistemi San Fransiskodaki BART istisna olmaqla ABS da limitsiz avtobus ve metro gedislerini teqdim eden sonuncu boyuk neqliyyat sistemi oldu 181 2016 ci ilin aprelinde MTA 2022 ci ilde MetroCard in evez edilmesi ucun temasiz Yeni Gedis Haqqi Odenis Sistemi ile bagli teklifler istemisdi 182 Modernizasiya Redakte Guclendirilmis Stansiya Tesebbusu cercivesinde metro stansiyasinin yenidenqurulmasi Esas meqale Nyu York metropoliteninin texnologiyasiXX esrin sonlarindan etibaren MTA metronun istismari ve tekmillesdirilmesi ucun bir sira layihelere baslamisdir 1990 ci illerde Kanarsi xetti relslerden daha cox qatarin istifadesine imkan veren ve bununla sernisin tutumunu artiran hereketli blok siqnal sisteminden istifade ederek kommunikasiya esasli qatar nezaretinden istifade etmeye baslamisdir 183 Kanarsi xetti sinaqlari ugurlu olduqdan sonra MTA 2000 ci ve 2010 cu illerde diger xettleri daxil etmek ucun avtomatlasdirma proqramini genislendirdi 184 185 FASTRACK adli basqa bir proqram cercivesinde MTA 2012 ci ilde hefteici geceleri vaxti mueyyen xetleri baglamaga basladi bununla novbe ile xetlerin her birini bir hefte geceler baglamaqla qatar hereketlerine manee toretmeden iscilere xetleri temizlemeye imkan yaratdi 186 Tehlukesizlik ve muhafize RedakteCinayet qatar qezalari intihar ve terror tehdidleri butun metro sistemine tesir edir Siqnalizasiya Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteninin siqnalizasiyasiYol kenari blok siqnazlisasiyasi Redakte CBTC Redakte Qatar qezalari Redakte Esas meqale Nyu York metropoliteni qezalariSernisin tehlukesizliyi Redakte Relslerin tehlukesizliyi ve intiharlar Redakte Cinayetkarliq Redakte Fotoqrafiya Redakte Terrorizmin qarsisinin alinmasi Redakte Hemcinin bax Nyu York Seher Neqliyyat PolisiProblemler Redakte2009 2010 cu il budce kesirleri Redakte Qabiliyyet mehdudiyyetleri Redakte Yungullesme Redakte Metroda dasqinlar Redakte Tam ve qismen metro baglanmasi Redakte Zibil ve gemiriciler Redakte Etrafli bax Nyu Yorkda sicovullarSes kuy RedakteIctimaiyyetle elaqeler RedakteMiss Subways Redakte Esas meqale Miss SubwaysSubway Series Redakte Esas meqale Subway SeriesBayram Qatari RedakteQeydler Redakte Bunlar uzerinde qatar marsurutlarinin hereket etdiyi fiziki xetlerdir Etarfli melumat ucun Nyu York metropoliteni nomenklaturasina baxin Bunlar fiziki xetlerin uzerinde hereket eden marsurutlardir Etarfli melumat ucun Nyu York metropoliteni nomenklaturasina baxin 1 2 Ikinci avenyu xettinde 13 ve Flasinq xettinde 1 stansiya planlasdirilib Ikinci avenyu xettinde 3 aktiv stansiya var 2 13 eded de planlasdirilib 3 Onuncu avenyu stansiyasi maliyyelesmesi temin edildikden sonra insa edilecek 4 1 2 Adeten bagli stansiyalar hesablanmir MTA terefinden sayildigi ucun Kortlandt Strit Brodvey Yeddinci avenyu xetti IRT istinisnadir 5 Kortlandt Striti hesablamasaq bu gosterici 471 ve ya beynelxalq standartlara gore 424 olacaq Ceymbers Strit Dunya Ticaret Merkezi Sekkizinci avenyu xetti IND ve Kanal Strit Brodvey xetti BMT stansiyalari MTA terefinden ayri stansiya kimi qebul edilir lakin diger sexsler bunlari bir stansiya olaraq qebul edirler 5 Eger bu ikisi bir stansiya kimi hesablansa onda Nyu York metropolitenindeki stansiya sayi 470 ve ya beynelxalq standartlara gore 425 olacaq Brodvey Yeddinci avenyu xettinde movcud olan Kortlandt Strit stansiyasi tamamile yeniden qurulub Nyu York seher metropoliteninin ilk xetti kimi qebul edilen IRT nin esas xetti 1904 cu ilde acilmisdir baxmayaraq ki New York City Transit Authority terefinden nesr edilen Facts and Figures 1979 80 e esasen Doqquzuncu avenyu xetti 3 iyul 1868 ci ilde ilk yerustu sinaq fealiyyetini heyata kecirmisdir Hemcinin bax nycsubway org ve Vest End xetti 1863 cu ilde acilmisdir 1864 cu ilde acilan genislendirmenin bir hissesi olan sonuncu xettin sag hissesini kicik bir qismi hal hazirda Koni Aylend yaxinliginda istifade olunur thethirdrail net Arxivlesdirilib may 23 2006 at the Wayback Machine Ictimailesdikden sonra en yuksek gundelik sernisin dasima XX esrin ilk yarisinda sernisin dasimasi ehemiyyetli derecede artiq idi Gelecek doldurma stansiyasi kimi nezerde tutulan bir stansiya 10 cu avenyu var Bax Outcry emerges for 41st St stop on new 7 line Hemcinin bax FASTRACK 42 ci strit mekiyinin Tayms skver and Qrand Sentral stansiyalari gecenin gec saatlari bagli olur Bax Korman Joe November 6 2016 IRT Car Assignments JoeKorNer Korman Joe January 1 2017 BMT IND Car Assignments JoeKorNer Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 Introduction to Subway Ridership Metropolitan Transportation Authority MTA Istifade tarixi 26 aprel 2015 Manhattan East Side Transit Alternatives MESA Second Avenue Subway Summary Report PDF MTA MTA releases Second Avenue subway images Outcry emerges for 41st St stop on new 7 line 1 2 Station Developers Information Metropolitan Transportation Authority Istifade tarixi 13 iyun 2017 1 2 1 Subway Line Profile PDF NYPRIG Straphangers Campaign Istifade tarixi 28 fevral 2016 1 2 Comprehensive Annual Financial Report for the Years Ended December 31 2016 and 2015 pdf Metropolitan Transportation Authority MTA 26 iyul 2017 seh 168 PDF p 169 Istifade tarixi 8 avqust 2017 1 2 3 4 5 6 Facts amp Figures Subways www nycsubway org Istifade tarixi 9 mart 2014 The Railway Power Stations of New York City Engineering and Technology History Istifade tarixi 13 sentyabr 2016 1 2 Average schedule speed How does Metro compare Metropolitan Transportation Authority Description and Board Structure Covering Fiscal Year 2009 PDF mta info Metropolitan Transportation Authority 2009 Istifade tarixi 13 mart 2016 1 2 Hood Clifton 722 Miles Baltimore Maryland Johns Hopkins University Press 2004 What is the largest metro system in the world CityMetric 2015 09 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 mart 2016 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 How to Ride the Subway Istifade tarixi 17 noyabr 2013 Should New York s Subway Map Embrace NJ s PATH Trains Curbed NY Istifade tarixi 13 mart 2016 AirTrain Ground Transportation John F Kennedy International Airport Port Authority of New York amp New Jersey www panynj gov Istifade tarixi 13 mart 2016 MTA New York City Transit Where MetroCard Is Accepted web mta info Istifade tarixi 13 mart 2016 Comprehensive Annual Financial Report for the Years Ended December 31 2011 and 2010 PDF Metropolitan Transportation Authority MTA May 2 2012 seh 148 July 22 2013 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi July 14 2014 Subways Metropolitan Transportation Authority MTA April 2 2013 Istifade tarixi 26 aprel 2015 Emma G Fitzsimmons November 16 2014 M T A Expected to Raise Fares and Tolls The New York Times Istifade tarixi 18 noyabr 2014 Goldstein Jack 8 oktyabr 2013 101 Amazing Facts About New York ingilis Andrews UK Limited ISBN 9781783333059 1 2 Brennan Joseph 2005 They found the tube in excellent condition Beach Pneumatic 6 oktyabr 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 yanvar 2008 Inventor of the Week Archive 6 mart 2014 6 mart 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 mart 2016 The Pneumatic Tunnel Under Broadway 1870 nycsubway org 5 may 2008 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 iyul 2008 extract from Scientific American March 5 1870 nycsubway org Beach Pneumatic Transit Blankinger Kari 1 mart 2016 NYC s first subway was luxurious pneumatic and built illegally New York Daily News Istifade tarixi 13 mart 2016 Martin Douglas 17 noyabr 1996 Subway Planners Lofty Ambitions Are Buried as Dead End Curiosities nytimes com The New York Times Istifade tarixi 27 iyun 2015 Santora Marc 14 avqust 2013 When the New York City Subway Ran Without Rails The New York Times Christiano G J The Blizzard of 1888 the Impact of this Devastating Storm on New York Transit nycsubway org Istifade tarixi 9 fevral 2016 1 2 American Experience Technology New York Underground About the Program PBS www pbs org Istifade tarixi 13 mart 2016 1 2 3 New York City subway opens Oct 27 1904 history com 27 oktyabr 1904 Istifade tarixi 25 oktyabr 2015 1 2 3 James Blaine Walker Fifty Years of Rapid Transit 1864 1917 published 1918 pp 162 191 The 9th Avenue Elevated Polo Grounds Shuttle nycsubway org 2012 Istifade tarixi 3 iyul 2014 Specter of the 5 fare haunts the current fare hike debate Second Ave Sagas Istifade tarixi 25 fevral 2016 Our Subway Open 150 000 Try It Mayor McClellan Runs the First Official Train the New York Times 28 oktyabr 1904 Istifade tarixi 24 fevral 2016 Done at Last Brooklyn Daily Eagle Brooklyn NY 13 may 1885 seh 1 Halsey Street Station Opened Brooklyn Daily Eagle Brooklyn NY 19 avqust 1885 seh 4 A New Station Opened Brooklyn Daily Eagle Brooklyn NY 18 iyul 1885 seh 4 East New York Brooklyn Daily Eagle Brooklyn NY 13 iyun 1885 seh 6 Still Extending Its Lines Brooklyn Daily Eagle Brooklyn NY 5 sentyabr 1885 seh 6 1 2 www nycsubway org BMT Nassau Street Jamaica Line www nycsubway org Istifade tarixi 25 fevral 2016 Opening of a New Railroad Brooklyn Daily Eagle Brooklyn NY 5 oktyabr 1863 seh 2 Railroads Brooklyn Daily Eagle Brooklyn NY 9 oktyabr 1863 seh 1 The Third Rail Gunther and his Railroad page 1 www thethirdrail net 29 fevral 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 fevral 2016 www nycsubway org New Subways for New York The Dual System of Rapid Transit 1913 www nycsubway org Istifade tarixi 26 fevral 2016 Gay Midnight Crowd Rides First Trains in New Subway New York Times 10 sentyabr 1932 seh 1 1 2 Feinman Mark S 2000 History of the Independent Subway nycsubway org Istifade tarixi 10 fevral 2016 Cudahy Brian J 1995 Under the Sidewalks of New York The Story of the Greatest Subway System in the World Fordham University Press seh 118 ISBN 9780823216185 Straphangers Sit As Tunnel Opens New York Times December 2 1955 seh 29 Istifade tarixi 13 fevral 2010 Perlmutter Emanuel 16 noyabr 1967 Subway Changes to Speed Service Major Alterations in Maps Routes and Signs Will Take Effect Nov 26 nytimes com The New York Times Istifade tarixi 7 iyul 2015 Joseph B Raskin 1 noyabr 2013 The Routes Not Taken A Trip Through New York City s Unbuilt Subway System Fordham University Press ISBN 978 0 8232 5369 2 Istifade tarixi 12 avqust 2015 A Division 6 avqust 2011 6 avqust 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 fevral 2016 1 2 Sparberg Andrew J 1 oktyabr 2014 From a Nickel to a Token The Journey from Board of Transportation to MTA Fordham University Press ISBN 978 0 8232 6190 1 mta info Facts and Figures web mta info Istifade tarixi 11 mart 2016 Transport Workers Union Our History www twu org 9 fevral 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 fevral 2016 B Freeman Joshua In Transit The Transport Workers Union In New York City 1933 1966 ingilis Temple University Press ISBN 9781592138159 A Short History of Recent American Transit Strikes The Transport Politic ingilis Istifade tarixi 16 fevral 2016 A look back at the historic 1966 transit strike Photos and more am New York Istifade tarixi 16 fevral 2016 N Y Transit Strike on January 1 1966 Istifade tarixi 16 fevral 2016 35 Years Ago This Week the MTA Strikes for 11 Days in NYC Bringing Transit to a Halt Untapped Cities Istifade tarixi 16 fevral 2016 Steinhauer Jennifer 21 dekabr 2005 Citywide Strike Halts New York Subways and Buses The New York Times ISSN 0362 4331 Istifade tarixi 16 fevral 2016 NYC Transit Workers On Strike www cbsnews com Istifade tarixi 16 fevral 2016 nycsubway org The New York Transit Authority in the 1970s 1 2 nycsubway org The New York Transit Authority in the 1980s Lorch Donatella 29 oktyabr 1989 The Subway to Nowhere Now Goes Somewhere The New York Times Istifade tarixi 20 oktyabr 2011 Johnson Kirk 9 dekabr 1988 Big Changes For Subways Are to Begin The New York Times Istifade tarixi 5 iyul 2009 Lentz Phillip 18 may 1989 Graffiti Cleanup A Shiny Symbol Of Subway System s Turnaround Chicago Tribune Istifade tarixi 11 mart 2016 U S Department of Transportation Research and Special Programs Administration Volpe National Transportation Systems Center Aprel 2002 Effects of Catastrophic Events on Transportation System Management and Operations New York City SEPTEMBER 11 2013 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 noyabr 2013 1 2 Kennedy Randy Tunnel Vision With Station s Reopening Even Commuters Smile The New York Times 17 sentyabr 2002 Istifade tarixi 6 oktyabr 2007 September 11 Three Years Later Brian Abbott 11 sentyabr 2004 2016 03 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 25 mart 2016 mta info Superstorm Sandy Timeline 1 2 3 4 www nycsubway org The New York Subway Chapter 02 Types and Methods of Construction www nycsubway org Istifade tarixi 1 noyabr 2015 1 2 3 4 5 6 7 Interborough Rapid Transit Company Iyun 2007 IRT Interborough Rapid Transit the New York City Subway Its Design and Construction Lulu com ISBN 978 1 4303 2550 5 Istifade tarixi 27 fevral 2016 Why It Was Faster To Build Subways in 1900 Atlas Obscura 22 oktyabr 2015 Istifade tarixi 15 aprel 2016 www nycsubway org Design and Construction of the IRT Civil Engineering Scott www nycsubway org Istifade tarixi 15 aprel 2016 Subway Construction Then and Now The New York Public Library Istifade tarixi 16 aprel 2016 www nycsubway org Subway FAQ Facts and Figures www nycsubway org Istifade tarixi 26 fevral 2016 www nycsubway org IRT White Plains Road Line www nycsubway org Istifade tarixi 26 fevral 2016 Cox Jeremiah Myrtle Av Broadway J M Z The SubwayNut www subwaynut com 2018 03 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 fevral 2016 Dougherty Peter 2006 2002 Tracks of the New York City Subway 2006 ingilis 3rd Dougherty OCLC 49777633 Google Books vasitesile DuTemple Lesley A 1 oktyabr 2002 The New York Subways Twenty First Century Books ISBN 9780822503781 Istifade tarixi 28 yanvar 2016 MacKechnie Christopher The Two Methods of Subway Construction about com Istifade tarixi 7 may 2014 In exchange for these advantages are two major disadvantages One is financial deep bore construction costs significantly more than cut and cover No 7 Subway Line Extension Richard Dattner amp Partners Architects 15 mart 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 fevral 2010 West Side Development Project Gets The Green Light NY1 21 dekabr 2009 7 aprel 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 fevral 2010 Cuza Bobby 19 fevral 2009 Crews Lower Giant Drill Into 7 Line Tunnel NY1 5 may 2009 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 fevral 2010 New York State Society of Professional Engineers Recognizes No 7 Line Project Tunnel Business Magazine 3 iyul 2013 Istifade tarixi 20 avqust 2013 Blasting on Second Avenue thelaunchbox blogspot com 22 mart 2010 Siff Andrew 14 may 2010 2nd Ave Subway Tunnel Dig Begins WNBC Istifade tarixi 14 may 2010 MTA news Tunneling Begins Under Second Avenue www mta info Istifade tarixi 10 fevral 2016 Various 23 sentyabr 2011 Second Avenue Subway has a breakthrough moment several billion more are all the M T A wants Capital New York Istifade tarixi 31 mart 2014 1 2 Duffus R L 22 sentyabr 1929 Our Great Subway Network Spreads Wider New Plans of Board of Transportation Involve the Building of More Than One Hundred Miles of Additional Rapid Transit Routes for New York The New York Times Istifade tarixi 19 avqust 2015 100 Miles of Subway in New City Project 52 of them in Queens PDF New York Times 16 sentyabr 1929 Istifade tarixi 25 mart 2016 The futureNYCSubway The IND Second System vanshnookenraggen ingilis Istifade tarixi 13 mart 2016 nycsubway org History of the Independent Subway O Grade Jim 3 yanvar 2012 Lost Subways Abandoned Stations and Unbuilt Lines wnyc org August 9 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 fevral 2016 Joseph B Raskin 1 noyabr 2013 The Routes Not Taken A Trip Through New York City s Unbuilt Subway System Fordham University Press ISBN 978 0 8232 5369 2 Istifade tarixi 12 avqust 2015 New Subway Line on 6th Ave Opens at Midnight Fete The New York Times 15 dekabr 1940 seh 1 Istifade tarixi 7 oktyabr 2011 Rail Line is Added to Subway System The New York Times 16 may 1941 seh 25 Istifade tarixi 4 oktyabr 2011 Freeman Ira Henry 28 iyun 1956 Rockaway Trains to Operate Today nytimes com The New York Times Istifade tarixi 19 iyun 2015 Rapid Transit Service Coming Brochure www thejoekorner com New York City Transit Authority 1 iyul 1968 Istifade tarixi 24 yanvar 2016 KK a new service www thejoekorner com New York City Transit Authority 1 iyul 1968 Istifade tarixi 24 yanvar 2016 IRT Passengers Get New 148th St Station The New York Times 14 may 1968 seh 95 Istifade tarixi 4 oktyabr 2011 Johnson Kirk 9 dekabr 1988 Big Changes For Subways Are to Begin The New York Times Istifade tarixi 5 iyul 2009 Lorch Donatella 29 oktyabr 1989 The Subway to Nowhere Now Goes Somewhere The New York Times Istifade tarixi 20 oktyabr 2011 Donohue Pete 17 mart 2009 MTA opens new 530M South Ferry station New York Daily News Istifade tarixi 21 iyul 2016 Fitzsimmons Emma G 10 sentyabr 2015 Subway Station for 7 Line Opens on Far West Side The New York Times Istifade tarixi 13 sentyabr 2015 Capital Programs 7 Line Extension mta info 13 sentyabr 2015 Istifade tarixi 25 mart 2016 Ingram David 31 dekabr 2016 New York tale a century old subway dream becomes reality Yahoo Istifade tarixi 1 yanvar 2017 Annual Information Statement 2001 Appendix A The Related Entities PDF Metropolitan Transportation Authority MTA 2001 Istifade tarixi 26 aprel 2015 Tunneling to the Future The Story of the Great Subway Expansion That Saved New York 2001 Introduction to Subway Ridership Metropolitan Transportation Authority MTA Istifade tarixi 18 aprel 2016 Facts and Figures Annual Subway Ridership 2011 2016 Metropolitan Transportation Authority 31 may 2017 Istifade tarixi 1 iyun 2017 Goldman Ari 23 oktyabr 1982 RIDERSHIP OF SUBWAYS SINCE 1917 The New York Times Istifade tarixi 5 iyun 2017 Subway Colors and Names YouTube MTA YouTube Web Page 15 iyul 2010 Istifade tarixi 17 iyul 2010 1 2 3 Subway Service Guide September 2015 PDF mta info Metropolitan Transportation Authority Sentyabr 2015 Istifade tarixi 29 fevral 2016 Cox Bobby New York City Subway Deaf Echo 2 noyabr 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 fevral 2016 Rules of The Subway Fodors Istifade tarixi 21 sentyabr 2013 1 2 Subway Map PDF Metropolitan Transportation Authority 25 iyun 2017 Istifade tarixi 1 iyul 2017 Late Night Subway Service September 2015 PDF mta info Metropolitan Transportation Authority Sentyabr 2015 Istifade tarixi 29 fevral 2016 Haberman Clyde 4 aprel 2008 Train Skip Your Stop It s No Mistake It s Just the Weekend The New York Times Istifade tarixi 25 mart 2016 Tangel Andrew New York s Subway System Can t Keep Pace With Growing Number of Riders Wall Street Journal ISSN 0099 9660 Istifade tarixi 25 mart 2016 Finnegan Jack Belden Merims and Jennifer Cecil Newcomer s Handbook for Moving to and Living in New York City Including Manhattan Brooklyn the Bronx Queens Staten Island and Northern New Jersey First Books Inc Portland Oregon 2007 ISBN 978 0 912301 72 3 Page 336 NYCT Service Advisory travel mtanyct info Istifade tarixi 10 fevral 2016 MTA New York City Transit Subway Service Information 20 dekabr 2010 20 dekabr 2010 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 fevral 2016 NYCT Subway NYCTSubway Twitter Official paint monikers since the colors were fixed in 1979 Grynbaum Michael May 10 2010 Take the Tomato 2 Stops to the Sunflower New York Times City Room Blog Istifade tarixi May 11 2010 Official MTA video mentions lime green for the G line Subway Colors and Names MTA Info July 15 2010 Istifade tarixi August 5 2010 MTA Developer Resources Download CSV file New Subway Map is Here MTA info website Istifade tarixi 18 iyun 2010 The Mostly True Story of Helvetica and the New York City Subway AIGA aiga org 18 noyabr 2008 Istifade tarixi 4 fevral 2009 Hogarty Dave 3 avqust 2007 Michael Hertz Designer of the NYC Subway Map Gothamist 2009 08 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 iyul 2009 Late Night Subway Service PDF Metropolitan Transportation Authority 25 iyun 2017 Istifade tarixi 1 iyul 2017 The Weekender MTA info Istifade tarixi 12 oktyabr 2013 Introducing The Weekender MTA info YouTube 30 sentyabr 2011 Istifade tarixi 1 oktyabr 2011 Grynbaum Michael M 15 sentyabr 2011 Aid for Baffled Weekend Subway Riders The New York Times Istifade tarixi 30 sentyabr 2011 Introducing The Weekender MTA info 16 sentyabr 2011 Istifade tarixi 18 sentyabr 2011 MTA Launches Interactive Online Map Ahead Of Difficult Weekend For Subways NY1 16 sentyabr 2011 Istifade tarixi 18 sentyabr 2011 Subway Map Gets A Makeover NY1 local news channel Istifade tarixi 28 may 2010 1 2 Subway Entrance Stylings Forgotten New York 14 fevral 2005 Istifade tarixi 5 dekabr 2015 Kennedy Randy 13 avqust 2002 Tunnel Vision The Light at the Top of the Subway Stairs The New York Times Istifade tarixi 7 iyul 2008 www nycsubway org Subway FAQ Facts and Figures 1 2 Reopening Closed Subway Entrances PDF pcac org New York City Transit Riders Council Noyabr 2001 Istifade tarixi 6 dekabr 2015 MTA New York City Transit Jay Street Lawrence Street Stations Contract A 35913 A 35914 A 35927 A 35978 PDF Metropolitan Transportation Authority Istifade tarixi 6 dekabr 2015 www nycsubway org IRT West Side Line www nycsubway org Istifade tarixi 24 fevral 2016 MTA New York City Transit Subway Station Booth web mta info Istifade tarixi 13 mart 2016 Grynbaum Michael M 8 oktyabr 2009 M T A Station Agent Cuts Leave Riders Lost New York Times Istifade tarixi 13 mart 2016 Riding Safely Metropolitan Transportation Authority Istifade tarixi 6 dekabr 2015 For Off Hours Subway Zones for Safer Waitlast Goldman The New York Times 8 mart 1982 ISSN 0362 4331 Istifade tarixi 15 aprel 2016 first missing last IND STation Lengths 6 avqust 2011 6 avqust 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 fevral 2016 Map Reveals Shortage of Wheelchair Accessible NYC Subway Stations DNAinfo New York 2016 03 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 fevral 2016 mta info Accessibility web mta info Istifade tarixi 10 fevral 2016 NYC Subway Needs 1 7 Billion In New Elevators Feds Say Curbed NY Istifade tarixi 29 fevral 2016 Ross Barbara Gregorian Dareh 29 iyun 2016 Disability rights groups sue MTA over inaccessible subway station NY Daily News Istifade tarixi 7 iyul 2016 1 2 Rosenberg Eli 25 aprel 2017 New York City s Subway System Violates Local and Federal Laws Disability Groups Say The New York Times ISSN 0362 4331 Istifade tarixi 26 aprel 2017 New York City Subway Car Fleet Jan 2012 through January 2016 TheJoeKorner Istifade tarixi 6 fevral 2016 BMT IND Car Assignments December 6 2015 www thejoekorner com Istifade tarixi 14 fevral 2016 1 2 R Type Cars 1932 to 1987 www thejoekorner com Istifade tarixi 13 mart 2016 Ikinci avenyu metrosu layihesinin etraf muhite tesiri beyanati Glossary PDF 45 6 KB 3 3 3 A C Fulton Street Line Services and Structural Issues PDF nyc gov New York City Department of City Planning 2007 6 iyun 2010 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 fevral 2016 Car History www erictb info Istifade tarixi 13 mart 2016 R Type Cars 1932 to 1987 thejoekorner com Chan Sewell 30 noyabr 2005 New Subway Cars Promise All Kinds of Information The New York Times Istifade tarixi 27 oktyabr 2007 R160A in service on the N on January 19 2007 R160B in service on the N on February 23 2007 New Technology Train Rolled Out This Morning Along the E Line Metropolitan Transportation Authority 22 dekabr 2008 Istifade tarixi 7 dekabr 2015 The voice behind the closing doors would like to clear something up nypress com Straus News 18 mart 2003 Istifade tarixi 7 dekabr 2015 Governor Cuomo Announces 600 Million MTA Investment in Upstate Manufacturing MTA Chooses Bombardier for 600 Million Order for 300 Subway Cars More Than 500 Manufacturing and Supply Chain Jobs Maintained or Created Government of New York 28 mart 2012 Istifade tarixi 29 mart 2012 olu kecid Bombardier in the USA Media Center Us bombardier com 2017 03 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 may 2014 MTA Capital Program Oversight Meeting PDF mta info Metropolitan Transportation Authority Yanvar 2016 29 yanvar 2016 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 yanvar 2016 1 2 MTA New York City Transit Fares and MetroCard web mta info Istifade tarixi 10 fevral 2016 Transit amp Bus Committee Meeting February 2016 PDF mta info Metropolitan Transportation Authority Fevral 2016 2 mart 2016 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 mart 2016 MetroCard Calculator to ease fare increase pain am New York am New York MTA New York City Transit Fares and MetroCard mta info mta info Reduced Fare mta info Salkin Allen Old Metrocard Can Be a Fare Ly Profitable Item New York Post Istifade tarixi 13 mart 2016 Faison Seth 2 iyun 1993 3 000 Subway Riders Cards in Hand Test New Fare System The New York Times Istifade tarixi 25 aprel 2010 Donohue Pete 26 avqust 2014 With work on Greenpoint Tube set to end advocates want free G to J M transfer to be permanent New York Daily News Istifade tarixi 28 fevral 2016 NYC Transit G Line Review PDF mta info Metropolitan Transportation Authority 10 iyul 2013 Istifade tarixi 28 fevral 2016 Newman Andy Guide to NYC Subway FreshNYC MTA Say Goodbye to Fun Cards WNYC Istifade tarixi 9 fevral 2016 Newman Andy 3 iyul 1998 Hop On Hop Off The Unlimited Metrocard Arrives The New York Times Istifade tarixi 8 yanvar 2010 Rivoli Dan Gregorian Dareh 12 aprel 2016 MTA to solicit proposals for New Fare Payment System taking first step in finding MetroCard replacement New York Daily News Istifade tarixi 30 noyabr 2016 Chan Sewell 14 yanvar 2005 Subways Run by Computers Start on L Line This Summer The New York Times Istifade tarixi 24 may 2007 Twenty Year Capital Needs Assessment PDF mta info Metropolitan Transportation Authority Avqust 2009 Istifade tarixi 12 sentyabr 2016 Chapter 2 Project Alternatives PDF mta info Metropolitan Transportation Authority seh 4 Istifade tarixi 12 sentyabr 2015 FASTRACK Repairs Mean Service Disruptions On 4 5 And 6 Subway CBS New York 9 yanvar 2012 Istifade tarixi 8 sentyabr 2017 Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Nyu York metropoliteni ile elaqeli mediafayllar var Nyu York metropoliteninin resmi saytiMenbe https az wikipedia org w index php title Nyu York metropoliteni amp oldid 5989541, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.