fbpx
Wikipedia

Novruz Rzayev

Rzayev Novruz Kərim oğluAzərbaycan SSR-nin Daxili İşlər Naziri (22.05.1927 – 10.07.1929), təhlükəsizlik əməkdaşı

Novruz Rzayev
azərb. Rzayev Novruz Kərim oğlu
Sələfi Mircəfər Bağırov
Xələfi Stepan Yemelyanov
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Ordubad
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Bakı
Atası Kərim

Həyatı

Novruz Rzayev 1886-cı ildə Azərbaycanın Naxçıvan vilayətinin Ordubad şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olub. N.Rizayev fəhlə kimi əmək fəaliyyətinə başlayaraq xalq komissarı vəzifəsinədək yüksəlmişdi. 1905-ci ildən inqilabi fəaliyyətə başlayan Novruz Rzayev həmin ilin iyulundan 1917-ci ilin yanvar ayına qədər fasiləsiz olaraq Culfa-Təbriz şosse yolunda müxtəlif vəzifələrdə çalışıb, məhz bu dövrdə İran Azərbaycanında baş verən milli özünüdərk proseslərində iştirak edib və həm də çar rejiminin təqibləri ilə üzləşib. Qeyd etmək lazımdır ki, həyatının bu dövrü sonradan ona qarşı sovet cəza aparatı tərəfindən irəli sürülmüş qondarma ittihamların ayrılmaz tərkib hissəsini təşkil edirdi. Oktyabr çevrilişi və Azərbaycanın sovet Rusiyası tərəfindən işğalından sonra uzun müddət sovet partiya orqanlarında rəhbər vəzifələrdə çalışan Novruz Rizayev 1927-ci il mayın 22-dən Fövqəladə Komissiyadan sonra adını dəyişərək Dövlət Siyasi İdarəsi kimi fəaliyyət göstərmiş təhlükəsizlik orqanına başçılıq etmişdi. Lakin dəyişən yalnız forma idi, məzmun isə dəyişməmişdi və bu orqanlar dövlətin yürütdüyü ideoloji xəttə qulluq edən repressiya aləti idi. Novruz Rizayev həqiqi əqidə sahibi kimi sovet ideologiyasının onun xalqının ümdə problemlərini həll edəcəyinə ümid bəsləyirdi. Lakin hər keçən gün onu öz inamında yanıldığı qənaətinə gətirirdi O, bu vəzifədə çalışdığı müddətdə müvafiq orqanda özünü büruzə verən nöqsanları kəskin şəkildə pisləmiş və onların aradan qaldırılması üçün səylər göstərmişdir. Novruz Rzayev mərkəzə yazdığı məktublarda dəfələrlə repressiyalara, xalqımıza qarşı həyata keçirilən əsassız siyasi təqiblərə qəti etirazlarını bildirmişdir. Müttəfiq respublikalarda milli mənlik şüurunun oyanmasının qarşısını almaq üçün total repressiyalara rəvac verən mərkəzi hökumət nəinki bu müraciətlərə biganə qalır, söz sahibi olan insanları sıradan çıxarmaqla milləti intellektual elitadan məhrum etməyə yönəlmiş siyasət yürüdürdü. Novruz Rizayevə qarşı qondarma ittihamlara o qədər geniş meydan verilir ki, hətta mərkəzi mətbuat orqanı olan "İzvestiya" qəzeti "Sovet aparatında jandarmlar" adlı məqalə dərc etdirir. Məqalədə Novruz Rzayev əksinqilabçı təşkilatlarla əlaqədə, dövlət əmlakına laqeyd münasibətdə ittiham olunur. N.Rizayev Moskvaya - Orconekidzeyə, Molotova, Yaroslavskiyə ünvanladığı məktubda özünə qarşı irəli sürülmüş ittihamları tutarlı dəlillərlə təkzib edir, təmiz adının qarayaxmalardan müdafiə olunmasını tələb edir.

Təhlükəsizlik orqanlarında çalışan və dövlətin cəza aparatının həyata keçirdiyi repressiyaların forma və metodlarına dərindən bələd olan Novruz Rizayev Moskvanın bu məkrli niyyətlərinin həyata keçirilməsi yolunda ciddi əngələ çevrilirdi. Məhz bu səbəbdən o, 1929-cu ilin oktyabrında Dövlət Siyasi İdarəsinin rəhbərliyindən kənarlaşdırılır. Lakin bu addımı atan şəxslər onu siyasi səhnədən tam uzaqlaşdıra bilmədilər. Bunu N. Rzayevin sonradan partiya-təsərrüfat orqanlarında yenidən yüksək vəzifələrə irəli çəkilməsi təsdiqləyir. 30-cu ilin fevralında Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının razılığı ilə Rizayev Perm şəhərinə getmiş və orada Meşə Sənaye Təsərrüfatının direktoru vəzifəsində işləmişdi. 1931-ci ildə Sverdlovsk şəhərində trest müdiri təyin edilir. 1933-cü ilin fevralında Ümumittifaq Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Mərkəzi Komitəsi tərəfindən Cənubi Qazaxıstan Vilayət İcraiyyə Komitəsinin sədr müavini vəzifəsinə göndərilir. Qazaxıstana partiya işinə onu həmin vilayətin icraiyyə komitəsinin sədri vəzifəsində çalışan Mirzoyan dəvət edir və burada da erməni məkrinin izləri görünməkdədir. Azərbaycan ziyalılarına, məmurlarına qarşı başlanılmış istintaq işlərinin əksəriyyətini erməni müstəntiqləri aparıb və ermənilər bolşevik, menşevik, daşnak kimi örtüklər altında pərdələnsə də, erməni siyasətinin mahiyyəti dəyişməyərək millətimizə qarşı kökləri tarixə gedən düşmənçilikdən qaynaqlanıb. İstintaq materiallarından məlum olur ki, Novruz Rzayev ilə üzləşdirmədə Mirzoyan ona qarşı çıxır, Rzayevin Qazaxıstan millətçiləri ilə əlaqədə olduğu barədə ittihamlar irəli sürür və buradan belə qənaətə gəlmək olar ki, azərbaycanlılara qarşı repressiyalar əslində bir zəncirin həlqələridir və bu, milltəmizin say-seçmə oğullarının məhv edilərək sonradan onun taleyi ilə bağlı qəbul olunacaq ədalətsiz qərarlara qarşı müqavimət gücünü zəiflətməyə hesablanıb. N.Rzayev 1937-ci il oktyabr ayının 31-də Alma-Ata şəhərində Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının qərarı ilə həbs edilərək Bakıya gətirilir. Maraqlıdır ki, onun barədə həbs-qətiimkan tədbirinin şeçilməsi haqqında qərara da Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının Dövlət Təhlükəsizliyi İdarəsinin 2-ci şöbəsinin rəisi Qriqoryan razılıq verir. Bu işi aparan müstəntiqlərin səriştəsizliyinin, savadsızlığının və onların bu işləri tələm-tələsik bitirməkdə maraqlı olmasının bariz nümunəsi kimi müttəhimin həbsi haqqında qərarda məhkumun doğulduğu Ordubad şəhərinin İrana mənsubiyyəti barədə məlumatın özünə yer tapmasını faktını göstərmək olar.

1939-cu il avqustun 2-də Qazaxıstan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığı qoşunlarının Hərbi tribunalının məhkəməsinin qərarına əsasən bəraət almasına baxmayaraq, 1940-cı il yanvarın 5-də saxtalaşdırılmış sənədlər əsasında təkrar həbs olunmuş və SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə 1941-ci il iyunun 30-da ölüm cəzasına məhkum edilmişdir. 1955-ci il mart ayının 19-da N.Rzayev SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyasının Sərəncamı ilə bəraət almışdır.

Novruz Rzayev şəxsiyyətinin layiqli qiymətini zəngin və mənalı ömür yolunun 25 ilini təhlükəsizlik orqanlarında yorulmaz fəaliyyətdə keçirmiş ulu öndər Heydər Əliyev verir. Heydər Əliyev Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin şəxsi heyəti ilə görüşlərinin birində Novruz Rzayev barədə bu fikirləri söyləmişdir:

"Qısa müddət - 1926, 1927, 1928-ci illərdə Novruz Rzayev bu orqana rəhbərlik edibdir. Amma onun başına da sonra çox böyük bəlalar gətiriblər. Tarixdən məlumdur və mənim xatirimdədir, 1956-cı ildə Mircəfər Bağırovun qrupunun məhkəməsi zamanı Novruz Rzayevin istintaq işinin içindən onun Stalinə göndərdiyi bir məktubu çıxmışdı. Bu, çox məşhur məktubdur o, çox cəsarətli, çox əqidəli bir insan kimi o məktubda 1937-38-ci illərdəki kütləvi repressiyalara qarşı etirazını, hiddətini açıq-aydın bildiribdir. Çox məşhur məktub idi, o vaxtlar bizim mətbuatda da ondan istifadə etdilər. Ona görə də, xatirimdədir, mən Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsində işləyərkən biz Novruz Rzayevin adını əbədiləşdirdik. Mən onun fəaliyyəti, tərcümeyi-halı ilə tanış oldum. Çox dəyərli bir insan olmuşdur və xalqına çox sədaqətlə xidmət etmişdir".

İstinadlar

  1. Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi - DİN-in tarixi

novruz, rzayev, rzayev, novruz, kərim, oğlu, azərbaycan, daxili, işlər, naziri, 1927, 1929, təhlükəsizlik, əməkdaşıazərb, rzayev, novruz, kərim, oğlu, azərbaycan, daxili, işlər, naziri22, 1927, iyul, 1929sələfi, mircəfər, bağırovxələfi, stepan, yemelyanovşəxsi. Rzayev Novruz Kerim oglu Azerbaycan SSR nin Daxili Isler Naziri 22 05 1927 10 07 1929 1 tehlukesizlik emekdasiNovruz Rzayevazerb Rzayev Novruz Kerim oglu Azerbaycan SSR nin 3 cu Daxili Isler Naziri22 may 1927 10 iyul 1929Selefi Mircefer BagirovXelefi Stepan YemelyanovSexsi melumatlarDogum tarixi 1886Dogum yeri OrdubadVefat tarixi 1941Vefat yeri BakiAtasi KerimHeyati RedakteNovruz Rzayev 1886 ci ilde Azerbaycanin Naxcivan vilayetinin Ordubad seherinde qulluqcu ailesinde anadan olub N Rizayev fehle kimi emek fealiyyetine baslayaraq xalq komissari vezifesinedek yukselmisdi 1905 ci ilden inqilabi fealiyyete baslayan Novruz Rzayev hemin ilin iyulundan 1917 ci ilin yanvar ayina qeder fasilesiz olaraq Culfa Tebriz sosse yolunda muxtelif vezifelerde calisib mehz bu dovrde Iran Azerbaycaninda bas veren milli ozunuderk proseslerinde istirak edib ve hem de car rejiminin teqibleri ile uzlesib Qeyd etmek lazimdir ki heyatinin bu dovru sonradan ona qarsi sovet ceza aparati terefinden ireli surulmus qondarma ittihamlarin ayrilmaz terkib hissesini teskil edirdi Oktyabr cevrilisi ve Azerbaycanin sovet Rusiyasi terefinden isgalindan sonra uzun muddet sovet partiya orqanlarinda rehber vezifelerde calisan Novruz Rizayev 1927 ci il mayin 22 den Fovqelade Komissiyadan sonra adini deyiserek Dovlet Siyasi Idaresi kimi fealiyyet gostermis tehlukesizlik orqanina basciliq etmisdi Lakin deyisen yalniz forma idi mezmun ise deyismemisdi ve bu orqanlar dovletin yurutduyu ideoloji xette qulluq eden repressiya aleti idi Novruz Rizayev heqiqi eqide sahibi kimi sovet ideologiyasinin onun xalqinin umde problemlerini hell edeceyine umid besleyirdi Lakin her kecen gun onu oz inaminda yanildigi qenaetine getirirdi O bu vezifede calisdigi muddetde muvafiq orqanda ozunu buruze veren noqsanlari keskin sekilde pislemis ve onlarin aradan qaldirilmasi ucun seyler gostermisdir Novruz Rzayev merkeze yazdigi mektublarda defelerle repressiyalara xalqimiza qarsi heyata kecirilen esassiz siyasi teqiblere qeti etirazlarini bildirmisdir Muttefiq respublikalarda milli menlik suurunun oyanmasinin qarsisini almaq ucun total repressiyalara revac veren merkezi hokumet neinki bu muracietlere bigane qalir soz sahibi olan insanlari siradan cixarmaqla milleti intellektual elitadan mehrum etmeye yonelmis siyaset yurudurdu Novruz Rizayeve qarsi qondarma ittihamlara o qeder genis meydan verilir ki hetta merkezi metbuat orqani olan Izvestiya qezeti Sovet aparatinda jandarmlar adli meqale derc etdirir Meqalede Novruz Rzayev eksinqilabci teskilatlarla elaqede dovlet emlakina laqeyd munasibetde ittiham olunur N Rizayev Moskvaya Orconekidzeye Molotova Yaroslavskiye unvanladigi mektubda ozune qarsi ireli surulmus ittihamlari tutarli delillerle tekzib edir temiz adinin qarayaxmalardan mudafie olunmasini teleb edir Tehlukesizlik orqanlarinda calisan ve dovletin ceza aparatinin heyata kecirdiyi repressiyalarin forma ve metodlarina derinden beled olan Novruz Rizayev Moskvanin bu mekrli niyyetlerinin heyata kecirilmesi yolunda ciddi engele cevrilirdi Mehz bu sebebden o 1929 cu ilin oktyabrinda Dovlet Siyasi Idaresinin rehberliyinden kenarlasdirilir Lakin bu addimi atan sexsler onu siyasi sehneden tam uzaqlasdira bilmediler Bunu N Rzayevin sonradan partiya teserrufat orqanlarinda yeniden yuksek vezifelere ireli cekilmesi tesdiqleyir 30 cu ilin fevralinda Azerbaycan Kommunist bolsevikler Partiyasinin raziligi ile Rizayev Perm seherine getmis ve orada Mese Senaye Teserrufatinin direktoru vezifesinde islemisdi 1931 ci ilde Sverdlovsk seherinde trest mudiri teyin edilir 1933 cu ilin fevralinda Umumittifaq Kommunist bolsevikler Partiyasi Merkezi Komitesi terefinden Cenubi Qazaxistan Vilayet Icraiyye Komitesinin sedr muavini vezifesine gonderilir Qazaxistana partiya isine onu hemin vilayetin icraiyye komitesinin sedri vezifesinde calisan Mirzoyan devet edir ve burada da ermeni mekrinin izleri gorunmekdedir Azerbaycan ziyalilarina memurlarina qarsi baslanilmis istintaq islerinin ekseriyyetini ermeni mustentiqleri aparib ve ermeniler bolsevik mensevik dasnak kimi ortukler altinda perdelense de ermeni siyasetinin mahiyyeti deyismeyerek milletimize qarsi kokleri tarixe geden dusmencilikden qaynaqlanib Istintaq materiallarindan melum olur ki Novruz Rzayev ile uzlesdirmede Mirzoyan ona qarsi cixir Rzayevin Qazaxistan milletcileri ile elaqede oldugu barede ittihamlar ireli surur ve buradan bele qenaete gelmek olar ki azerbaycanlilara qarsi repressiyalar eslinde bir zencirin helqeleridir ve bu milltemizin say secme ogullarinin mehv edilerek sonradan onun taleyi ile bagli qebul olunacaq edaletsiz qerarlara qarsi muqavimet gucunu zeifletmeye hesablanib N Rzayev 1937 ci il oktyabr ayinin 31 de Alma Ata seherinde Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin qerari ile hebs edilerek Bakiya getirilir Maraqlidir ki onun barede hebs qetiimkan tedbirinin secilmesi haqqinda qerara da Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin Dovlet Tehlukesizliyi Idaresinin 2 ci sobesinin reisi Qriqoryan raziliq verir Bu isi aparan mustentiqlerin seristesizliyinin savadsizliginin ve onlarin bu isleri telem telesik bitirmekde maraqli olmasinin bariz numunesi kimi muttehimin hebsi haqqinda qerarda mehkumun doguldugu Ordubad seherinin Irana mensubiyyeti barede melumatin ozune yer tapmasini faktini gostermek olar 1939 cu il avqustun 2 de Qazaxistan SSR Xalq Daxili Isler Komissarligi qosunlarinin Herbi tribunalinin mehkemesinin qerarina esasen beraet almasina baxmayaraq 1940 ci il yanvarin 5 de saxtalasdirilmis senedler esasinda tekrar hebs olunmus ve SSRI Ali Mehkemesinin Herbi Kollegiyasinin hokmu ile 1941 ci il iyunun 30 da olum cezasina mehkum edilmisdir 1955 ci il mart ayinin 19 da N Rzayev SSRI Ali Mehkemesinin Herbi Kollegiyasinin Serencami ile beraet almisdir Novruz Rzayev sexsiyyetinin layiqli qiymetini zengin ve menali omur yolunun 25 ilini tehlukesizlik orqanlarinda yorulmaz fealiyyetde kecirmis ulu onder Heyder Eliyev verir Heyder Eliyev Milli Tehlukesizlik Nazirliyinin sexsi heyeti ile goruslerinin birinde Novruz Rzayev barede bu fikirleri soylemisdir Qisa muddet 1926 1927 1928 ci illerde Novruz Rzayev bu orqana rehberlik edibdir Amma onun basina da sonra cox boyuk belalar getiribler Tarixden melumdur ve menim xatirimdedir 1956 ci ilde Mircefer Bagirovun qrupunun mehkemesi zamani Novruz Rzayevin istintaq isinin icinden onun Staline gonderdiyi bir mektubu cixmisdi Bu cox meshur mektubdur o cox cesaretli cox eqideli bir insan kimi o mektubda 1937 38 ci illerdeki kutlevi repressiyalara qarsi etirazini hiddetini aciq aydin bildiribdir Cox meshur mektub idi o vaxtlar bizim metbuatda da ondan istifade etdiler Ona gore de xatirimdedir men Dovlet Tehlukesizliyi Komitesinde isleyerken biz Novruz Rzayevin adini ebedilesdirdik Men onun fealiyyeti tercumeyi hali ile tanis oldum Cox deyerli bir insan olmusdur ve xalqina cox sedaqetle xidmet etmisdir Istinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasi Daxili Isler Nazirliyi DIN in tarixi Sexs haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Novruz Rzayev amp oldid 6007057, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.