fbpx
Wikipedia

Norveç Krallığının hüquq sistemi

Norveç Krallığının hüquq sistemi

Norveçin hüquq sistemi müstəqil Skandinaviya hüquq sisteminə daxil olmaqla, alman-roman və həm də ingilis-amerikan sistemləri ilə ahənglik təşkil edir.

Norveç adət hüquqlarının ilk yazıları XII əsrə aiddir. Bu dövrdə ölkənin bütün ərazisi vahid krallıq hesab edilsə də, dörd tinqə ayrı-ayrı klan nümayəndələrinin yığıncaqları ilə birləşmiş və dayanıqlı hüquqi adətləri və ənənələri olan klanlara bölünmüşdü. Bu iki birliyin-"Qulatinq qanunları" və "Frostatinq qanunları" hüquqi adətlərinin məcmuələri bizim günlərə qədər demək olar ki, tam məzmunda saxlanılmışdır və orta əsrlərin hüquq tarixi üzrə qiymətli sənədlərdir.

 
Norveç bayrağı

Bu məcmuələr əsasında "qanunların yaxşılaşdırıcısı" adını almış kral Maqnusun hakimiyyəti dövründə ilk ümumilli "Torpaq qanunu" külliyyatı nəşr olunmuşdur ki, onun da əsasında kilsələrin hüquqi vəziyyətinə aid olan məsələlər tənzimlənir, cinayət, torpaq və ticarət hüququ normaları şərh olunurdu. Qanun külliyyatının təsiri o vaxtlar Norveçə məxsus olan ərazilərə - Qrenlandiya, Farer, Orkneysk və Şetland adalarına şamil edilirdi. "Torpaq qanunu" külliyyatına əlavə olaraq, "Şəhərlər qanunu" (1276-cı il) nəşr edildi ki, bu da yerli şəhər adətləri məcmuələrini ümumilli ticarət və dənizçilik qaydaları ilə əvəz etdi. Sistemləşdirilmiş qanun külliyyatlarının ayrı-ayrı müddəaları yeni qanunlarla əvəz edilsə də, bir neçə yüzilliklər ərzində öz qüvvəsini saxladı.

Ölkənin Danimarka tərəfindən istila edilməsindən sonra (1380-ci il), Norveç hüququnun inkişafı Danimarka hüquq adətlərinin güclü təsiri altına düşdü. Əsas hakim vəzifələrini danimarkalılar tutur, yerli məhkəmələr tərəfindən çıxarılan qərarlardan şikayətlər Danimarka Ali Məhkəməsinə verilirdi. XVI əsrin əvvəllərində Norveç Danimarkanın adicə bir əyalətinə çevrilsə də, onun hüquq sistemi həmişə kifayət qədər müstəqil olaraq qalırdı və Danimarka kralları, eyni vaxtda Norveç kralları hesab edilsələr belə, Norveç üçün ayrıca qanunlar verirdilər ki, bəzən, onlar Danimarka da nəşr olunan qanunlarla üst-üstə düşürdü. 1602-1604-cü illərdə Norveç üçün "Kral IV Kristianın qanunlar Külliyyatı" hazırlanaraq nəşr olundu. Bu, mahiyyətcə, "qanunların yaxşılaşdırıcısı" adını almış kral Maqnusun qədim Norveç dilindən tərcüməsi və bütün qanunverici aktların daxil edilməsi ilə qanun məcmuələrinin yeni redaksiyası idi.

Bütün qanunvericiliyin həqiqi radikal islahatları 1687-ci ildə altı cilddə "Kral V Kristianın Norveç qanunlar külliyyatı" nəşr edildikdən sonra həyata keçirildi. O, hüququn bütün sahələrini əhatə edirdi və ölkənin müasir hüquq sisteminin əsası hesab edilirdi. Bu külliyyatın hazırlanmasında o vaxtki Danimarka qanunvericiliyindən geniş istifadə edildi, lakin, Roma hüququnun konsepsiyaları, həmçinin, Norveç hüququnun bəzi ənənələri ona məlum təsirini göstərdi.

Norveçin Danimarka hökmranlığından azad olduqdan sonra, zor gücünə İsveçə birləşdiyi dövrdə qanunvericiliyinin inkişafı bütünlükdə kodifikasiya deyil, ayrı-ayrı qanunların nəşr edilməsi yolu ilə davam etdi (hər iki ildən bir, Osloda, 1682-ci ildən fəaliyyətdə olan Norveç qanunlarının xronoloji ardıcıllıqla toplanması və nəşri üniversitetin hüquq fakültəsi tərəfindən həyata keçirilir). Norveç hüququnun mühüm mənbəyi qismində çox zaman əsas rolun məxsus olduğu ticarət sahəsindəki adətlər çıxış edir. Çox zaman adətlər fəaliyyətdə olan qanunlar, o cümlədən konstitusiya hüququ sahəsində əhəmiyyətli əlavələr rolunu oynayır, müvafiq qanunların olmaması zamanı isə, hüquq münasibətlərini müstəqil olaraq tənzimləyirlər.

Norveç hüququnun mühüm mənbələrindən biri kimi məhkəmə presedentləri də çıxış edir. Ali məhkəmənin, bəzən digər məhkəmə instansiyalarının konkret işlər üzrə qərarları mahiyyətcə, "inandırıcı presedent" qüvvəsinə malik olur və analoji məzmunlu hüquqi məsələlərin meydana çıxdığı işlər üzrə qərarlar qəbul edən məhkəmələr tərəfindən ciddi olaraq öyrənilir. Bu zaman Norveç Ali Məhkəməsinin öz qərarlarında ümumiləşdirilimiş hüquq normaları deyil, baxılan işlərin konkret vəziyyətinə aid olan müddəaları ifadə etməyə səy göstərdiyi qeyd olunmalıdır. XIX əsrin əvvəllərindən başlayaraq, Norveç hüququnun mənbələri içərisində əvvəllər ancaq adətlər və ya məhkəmə presedentləri tərəfindən tənzimlənən məsələlər üzrə nəşr olunan qanunverici aktların rolu artır.

1880-ci ildən Norveçlə digər Skandinaviya dövlətlərinin ticarət, dənizçilik, həmçinin ailə, vərəsəlik hüququ və s. məsələlər üzrə qanunlarının yaxınlaşma meyli hiss olunur. Bu prosesdə sonradan müvafiq dövlətlərin parlamentləri tərəfindən baxılacaq qanun layihələrini işləyib hazırlayan bütün Skandinaviya dövlətlərinin nümayəndələrindən ibarət olan komitələr mühüm rol oynayırdılar. Norveçdə hüquqi tədqiqatlar, əsasən Oslodakı universitetin hüquq fakültəsi tərəfindən aparılır.

Ədəbiyyat

  • "Hüquqi Dövlət və Qanun", 2007, N 1.

Xarici keçidlər

norveç, krallığının, hüquq, sistemi, redaktənorveçin, hüquq, sistemi, müstəqil, skandinaviya, hüquq, sisteminə, daxil, olmaqla, alman, roman, həm, ingilis, amerikan, sistemləri, ilə, ahənglik, təşkil, edir, norveç, adət, hüquqlarının, yazıları, əsrə, aiddir, d. Norvec Kralliginin huquq sistemi RedakteNorvecin huquq sistemi musteqil Skandinaviya huquq sistemine daxil olmaqla alman roman ve hem de ingilis amerikan sistemleri ile ahenglik teskil edir Norvec adet huquqlarinin ilk yazilari XII esre aiddir Bu dovrde olkenin butun erazisi vahid kralliq hesab edilse de dord tinqe ayri ayri klan numayendelerinin yigincaqlari ile birlesmis ve dayaniqli huquqi adetleri ve eneneleri olan klanlara bolunmusdu Bu iki birliyin Qulatinq qanunlari ve Frostatinq qanunlari huquqi adetlerinin mecmueleri bizim gunlere qeder demek olar ki tam mezmunda saxlanilmisdir ve orta esrlerin huquq tarixi uzre qiymetli senedlerdir Norvec bayragi Bu mecmueler esasinda qanunlarin yaxsilasdiricisi adini almis kral Maqnusun hakimiyyeti dovrunde ilk umumilli Torpaq qanunu kulliyyati nesr olunmusdur ki onun da esasinda kilselerin huquqi veziyyetine aid olan meseleler tenzimlenir cinayet torpaq ve ticaret huququ normalari serh olunurdu Qanun kulliyyatinin tesiri o vaxtlar Norvece mexsus olan erazilere Qrenlandiya Farer Orkneysk ve Setland adalarina samil edilirdi Torpaq qanunu kulliyyatina elave olaraq Seherler qanunu 1276 ci il nesr edildi ki bu da yerli seher adetleri mecmuelerini umumilli ticaret ve denizcilik qaydalari ile evez etdi Sistemlesdirilmis qanun kulliyyatlarinin ayri ayri muddealari yeni qanunlarla evez edilse de bir nece yuzillikler erzinde oz quvvesini saxladi Olkenin Danimarka terefinden istila edilmesinden sonra 1380 ci il Norvec huququnun inkisafi Danimarka huquq adetlerinin guclu tesiri altina dusdu Esas hakim vezifelerini danimarkalilar tutur yerli mehkemeler terefinden cixarilan qerarlardan sikayetler Danimarka Ali Mehkemesine verilirdi XVI esrin evvellerinde Norvec Danimarkanin adice bir eyaletine cevrilse de onun huquq sistemi hemise kifayet qeder musteqil olaraq qalirdi ve Danimarka krallari eyni vaxtda Norvec krallari hesab edilseler bele Norvec ucun ayrica qanunlar verirdiler ki bezen onlar Danimarka da nesr olunan qanunlarla ust uste dusurdu 1602 1604 cu illerde Norvec ucun Kral IV Kristianin qanunlar Kulliyyati hazirlanaraq nesr olundu Bu mahiyyetce qanunlarin yaxsilasdiricisi adini almis kral Maqnusun qedim Norvec dilinden tercumesi ve butun qanunverici aktlarin daxil edilmesi ile qanun mecmuelerinin yeni redaksiyasi idi Butun qanunvericiliyin heqiqi radikal islahatlari 1687 ci ilde alti cildde Kral V Kristianin Norvec qanunlar kulliyyati nesr edildikden sonra heyata kecirildi O huququn butun sahelerini ehate edirdi ve olkenin muasir huquq sisteminin esasi hesab edilirdi Bu kulliyyatin hazirlanmasinda o vaxtki Danimarka qanunvericiliyinden genis istifade edildi lakin Roma huququnun konsepsiyalari hemcinin Norvec huququnun bezi eneneleri ona melum tesirini gosterdi Norvecin Danimarka hokmranligindan azad olduqdan sonra zor gucune Isvece birlesdiyi dovrde qanunvericiliyinin inkisafi butunlukde kodifikasiya deyil ayri ayri qanunlarin nesr edilmesi yolu ile davam etdi her iki ilden bir Osloda 1682 ci ilden fealiyyetde olan Norvec qanunlarinin xronoloji ardicilliqla toplanmasi ve nesri universitetin huquq fakultesi terefinden heyata kecirilir Norvec huququnun muhum menbeyi qisminde cox zaman esas rolun mexsus oldugu ticaret sahesindeki adetler cixis edir Cox zaman adetler fealiyyetde olan qanunlar o cumleden konstitusiya huququ sahesinde ehemiyyetli elaveler rolunu oynayir muvafiq qanunlarin olmamasi zamani ise huquq munasibetlerini musteqil olaraq tenzimleyirler Norvec huququnun muhum menbelerinden biri kimi mehkeme presedentleri de cixis edir Ali mehkemenin bezen diger mehkeme instansiyalarinin konkret isler uzre qerarlari mahiyyetce inandirici presedent quvvesine malik olur ve analoji mezmunlu huquqi meselelerin meydana cixdigi isler uzre qerarlar qebul eden mehkemeler terefinden ciddi olaraq oyrenilir Bu zaman Norvec Ali Mehkemesinin oz qerarlarinda umumilesdirilimis huquq normalari deyil baxilan islerin konkret veziyyetine aid olan muddealari ifade etmeye sey gosterdiyi qeyd olunmalidir XIX esrin evvellerinden baslayaraq Norvec huququnun menbeleri icerisinde evveller ancaq adetler ve ya mehkeme presedentleri terefinden tenzimlenen meseleler uzre nesr olunan qanunverici aktlarin rolu artir 1880 ci ilden Norvecle diger Skandinaviya dovletlerinin ticaret denizcilik hemcinin aile vereselik huququ ve s meseleler uzre qanunlarinin yaxinlasma meyli hiss olunur Bu prosesde sonradan muvafiq dovletlerin parlamentleri terefinden baxilacaq qanun layihelerini isleyib hazirlayan butun Skandinaviya dovletlerinin numayendelerinden ibaret olan komiteler muhum rol oynayirdilar Norvecde huquqi tedqiqatlar esasen Oslodaki universitetin huquq fakultesi terefinden aparilir Edebiyyat Redakte Huquqi Dovlet ve Qanun 2007 N 1 Xarici kecidler Redakte 1 2 Menbe https az wikipedia org w index php title Norvec Kralliginin huquq sistemi amp oldid 5076740, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.