Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Nofəl Şərif oğlu Tahirzadə — Sovet dövründə Azərbaycanda milli hərəkatçı, memar, rəssam və dissident.
| Nofəl Tahirzadə | |
|---|---|
| Nofəl Şərif oğlu Tahirzadə | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Xırxatala, Qəbələ rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (22 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Atası | Şərif |
| Anası | Ruqiyyə |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| İxtisası | memarlıq |
| Təhsili | Ali |
| Fəaliyyəti | memar |
Həyatı
Nofəl Şərif oğlu Tahirzadə 5 sentyabr 1955-də Qəbələ rayonunun Xırxatala kəndində anadan olub. Beşinci babası Məhəmmədtahir ağa Nəzirməhəmməd oğlundan (XIX yüzilin başlanğıcı) üzübəri bütün babaları xalqı savadlandırmaqla, yurddaşlarını Allah yoluna çağırmaqla məşğul olub – mollalıq və müəllimlik edib.
Ata babası Molla Yusif Baba oğlu (1899-1962) müdrik el ağsaqqalıydı, ana babası Molla Çərkəz əfəndiyəsə (1882-1970) təkcə Qəbələ mahalında yox, ətraf bölgələrdə də sonsuz ehtiram vardı. Atası – “Xalq maarifi əlaçısı” Şərif Tahirli (1929) 42 il millət balalarına savad verib. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, 11 kitabın müəllifi olan Şərif müəllimi respublikada daha çox satirik şair kimi tanıyırlar. Anası Ruqiyyə xanım (1929-1992) yüksək təhsil almasa da övladlarının oxumasıyçün əlindən gələni etmiş geniş dünyagörüşlü və hədsiz qayğıkeş qadındı.
Nofəl Şərif müəllimin 4 övladından ikincisiydi. Ona 7 yaşınacan hamı «Afər» deyib, ancaq birinci sinifdə jurnal yazılanda üzə çıxıb ki, gerçək adı Nofəlmiş. Babası Yusif doğum şəhadətnaməsini alanda «Afər» yerinə «Nofəl» yazdırıbmış.
1972-ci ildə Xırxatala kənd orta məktəbini əla qiymətlərlə bitirən Nofəl ozamankı Əcəmi adına Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun memarlıq fakültəsinə qəbul olunub. 1977-ci ildə diplomunu alan kimi təyinatla Rusiyaya – Mordoviyanın mərkəzi Saransk şəhərinə göndərilib və "Mordovskqrajdanproyekt" (“Mordoviyamülkilayihə”) layihə institutunda işləməyə başlayıb. Məzuniyyət götürüb evə gəlməyinə bir neçə gün qalmış – 6 avqust 1978-də Saranskda bir göldə çimərkən müəmmalı şəkildə boğularaq həlak olub. (Bu işi sovet DTK-sının törətdiyinə ciddi gümanlar var). Cənazəsi avqustun 11-də ata yurduna gətirilərək dədə-baba məzarlığında torpağa tapşırılıb.
1975-ci il Nofəl Tahirzadənin həyatında və dünyagörüşündə ciddi dönüş ilidir. Elə həmin ildən onda Azərbaycanı gerçəkdən müstəqil etmək, onun öz ordusunu yaratmaq ideyası baş qaldırıb. Bu məqsədlə o, təkcə SSRİ-nin deyil, dünyanın aparıcı dövlətlərinin ordularını, onların silah növlərini, döyüş taktikalarını, ümumən hərbi işi peşəkar səviyyədə öyrənirdi. O, xəritələr üzərində də ciddi çalışır, hərbi və tarixi xəritələr çəkirdi.
Yaşıyla heç uyuşmayan heyrətamiz geniş dünyagörüşlü Nofəl Tahirzadə memar, rəssam, heykəltaraş, yazıçı, şair, tarixçi, dilçi, hərbçi kimi çox zəngin irs qoyub. Bu sahələrin bəzilərində o, həvəskar olsa da xüsusən memarlıq və rəssamlıqda yetərincə peşəkardı. Saransk şəhərində onun layihəsi üzrə bir neçə memarlıq işi istifadəyə verilib.
O, hələ orta məktəbdə oxuyarkən məzhəkəli səhnəciklər yazıb. Ən dəyərli bədii əsəri isə Babəkin həyat və çarpışmalarından danışan “Babək” tarixi povestidir (1975-1976). Şeirlərində Bəxtiyar Vahabzadənin güclü təsiri duyulur.
Nofəl qonşularımız gürcülər və ermənilər kimi bizim də əlifbamızın olmasını istəyirdi, buna görə də Azərbaycan milli əlifbasını yaratmışdı və demək olar ki, əksər qeydlərini bu əlifbada aparırdı. O, eksperimental dil üzərində də çalışırdı.
N.Tahirzadə 1975-ci ilin sentyabrında gələcək MÜSTƏQİL AZƏRBAYCAN DÖVLƏTİNİN gerbinin və bayrağının eskizlərini hazırlayıb!
Müstəqil Azərbaycanın Milli Ordusunun təşkili üzərində ciddi düşünən Nofəl hələ 1975-də (20 yaşında!) AZƏRBAYCAN ORDUSU QƏRARGAHININ SXEMİni yaradıb! Azərbaycan milli əsgər və zabitinin geyim forması və poqonu üzərində də o, çox düşünüb, xeyli eskizlər işləyib.
Hərbi ədəbiyyatın ana dilimizə çevrilməsinə, türkcəmizdə hərbi terminologiyanın yaradılmasına da böyük önəm verən N.Tahirzadə rusca çoxlu hərbi terminlərin dilimizdə qarşılığını tapıb, yaxud yaradıb.
Azərbaycanın müstəqil olacağına şübhə etməyən Nofəl 15-16 il öncədən buna hazırlıq görür, bu ideal uğrunda hay-küysüz, qışqırıqsız, heç kəsin diqqətini cəlb etmədən, ancaq bir an da dincəlmədən və həyatını təhlükəyə ataraq inadla çarpışırdı.
“Nofəl Tahirzadə – Müstəqil Azərbaycan Dövləti uğrunda mücahid” adlı kitabda (Bakı: "Nurlar", 2015) onun haqqında xatirələrlə yanaşı, özünün yazdığı və yaratdığı bədii-siyasi əsərlər, memarlıq, rəssamlıq, heykəltaraşlıq, dilçilik örnəkləri də toplanıb.
Xarici keçidlər
- Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda mücahid - Nofəl Tahirzadə[ölü keçid]
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nofel Serif oglu Tahirzade Sovet dovrunde Azerbaycanda milli herekatci memar ressam ve dissident Nofel TahirzadeNofel Serif oglu TahirzadeDogum tarixi 5 sentyabr 1955Dogum yeri Xirxatala Qebele rayonu Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 6 avqust 1978 22 yasinda Vefat yeri RusiyaVetendasligi SSRI AzerbaycanAtasi SerifAnasi RuqiyyeMilliyyeti azerbaycanliIxtisasi memarliqTehsili AliFealiyyeti memarHeyatiNofel Serif oglu Tahirzade 5 sentyabr 1955 de Qebele rayonunun Xirxatala kendinde anadan olub Besinci babasi Mehemmedtahir aga Nezirmehemmed oglundan XIX yuzilin baslangici uzuberi butun babalari xalqi savadlandirmaqla yurddaslarini Allah yoluna cagirmaqla mesgul olub mollaliq ve muellimlik edib Ata babasi Molla Yusif Baba oglu 1899 1962 mudrik el agsaqqaliydi ana babasi Molla Cerkez efendiyese 1882 1970 tekce Qebele mahalinda yox etraf bolgelerde de sonsuz ehtiram vardi Atasi Xalq maarifi elacisi Serif Tahirli 1929 42 il millet balalarina savad verib Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu 11 kitabin muellifi olan Serif muellimi respublikada daha cox satirik sair kimi taniyirlar Anasi Ruqiyye xanim 1929 1992 yuksek tehsil almasa da ovladlarinin oxumasiycun elinden geleni etmis genis dunyagoruslu ve hedsiz qaygikes qadindi Nofel Serif muellimin 4 ovladindan ikincisiydi Ona 7 yasinacan hami Afer deyib ancaq birinci sinifde jurnal yazilanda uze cixib ki gercek adi Nofelmis Babasi Yusif dogum sehadetnamesini alanda Afer yerine Nofel yazdiribmis 1972 ci ilde Xirxatala kend orta mektebini ela qiymetlerle bitiren Nofel ozamanki Ecemi adina Azerbaycan Insaat Muhendisleri Institutunun memarliq fakultesine qebul olunub 1977 ci ilde diplomunu alan kimi teyinatla Rusiyaya Mordoviyanin merkezi Saransk seherine gonderilib ve Mordovskqrajdanpro yekt Mordoviyamulkilayihe layihe institutunda islemeye baslayib Mezuniyyet goturub eve gelmeyine bir nece gun qalmis 6 avqust 1978 de Saranskda bir golde cimerken muemmali sekilde bogularaq helak olub Bu isi sovet DTK sinin toretdiyine ciddi gumanlar var Cenazesi avqustun 11 de ata yurduna getirilerek dede baba mezarliginda torpaga tapsirilib 1975 ci il Nofel Tahirzadenin heyatinda ve dunyagorusunde ciddi donus ilidir Ele hemin ilden onda Azerbaycani gercekden musteqil etmek onun oz ordusunu yaratmaq ideyasi bas qaldirib Bu meqsedle o tekce SSRI nin deyil dunyanin aparici dovletlerinin ordularini onlarin silah novlerini doyus taktikalarini umumen herbi isi pesekar seviyyede oyrenirdi O xeriteler uzerinde de ciddi calisir herbi ve tarixi xeriteler cekirdi Yasiyla hec uyusmayan heyretamiz genis dunyagoruslu Nofel Tahirzade memar ressam heykeltaras yazici sair tarixci dilci herbci kimi cox zengin irs qoyub Bu sahelerin bezilerinde o heveskar olsa da xususen memarliq ve ressamliqda yeterince pesekardi Saransk seherinde onun layihesi uzre bir nece memarliq isi istifadeye verilib O hele orta mektebde oxuyarken mezhekeli sehnecikler yazib En deyerli bedii eseri ise Babekin heyat ve carpismalarindan danisan Babek tarixi povestidir 1975 1976 Seirlerinde Bextiyar Vahabzadenin guclu tesiri duyulur Nofel qonsularimiz gurculer ve ermeniler kimi bizim de elifbamizin olmasini isteyirdi buna gore de Azerbaycan milli elifbasini yaratmisdi ve demek olar ki ekser qeydlerini bu elifbada aparirdi O eksperimental dil uzerinde de calisirdi N Tahirzade 1975 ci ilin sentyabrinda gelecek MUSTEQIL AZERBAYCAN DOVLETININ gerbinin ve bayraginin eskizlerini hazirlayib Musteqil Azerbaycanin Milli Ordusunun teskili uzerinde ciddi dusunen Nofel hele 1975 de 20 yasinda AZERBAYCAN ORDUSU QERARGAHININ SXEMIni yaradib Azerbaycan milli esger ve zabitinin geyim formasi ve poqonu uzerinde de o cox dusunub xeyli eskizler isleyib Herbi edebiyyatin ana dilimize cevrilmesine turkcemizde herbi terminologiyanin yaradilmasina da boyuk onem veren N Tahirzade rusca coxlu herbi terminlerin dilimizde qarsiligini tapib yaxud yaradib Azerbaycanin musteqil olacagina subhe etmeyen Nofel 15 16 il onceden buna hazirliq gorur bu ideal ugrunda hay kuysuz qisqiriqsiz hec kesin diqqetini celb etmeden ancaq bir an da dincelmeden ve heyatini tehlukeye ataraq inadla carpisirdi Nofel Tahirzade Musteqil Azerbaycan Dovleti ugrunda mucahid adli kitabda Baki Nurlar 2015 onun haqqinda xatirelerle yanasi ozunun yazdigi ve yaratdigi bedii siyasi eserler memarliq ressamliq heykeltarasliq dilcilik ornekleri de toplanib Xarici kecidlerAzerbaycanin musteqilliyi ugrunda mucahid Nofel Tahirzade olu kecid Istinadlar