fbpx
Wikipedia

Xırxatala

September 09, 2021

Xırxatala — Azərbaycan Respublikasının Qəbələ rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Xırxatala
40°57′56″ şm. e. 47°45′20″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Rayon Qəbələ rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 594 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 1482 (2009) nəfər

Tarixi

Azərbaycanda qədim kəndlərdən biridir. Aparılmış tədqiqatlara görə kəndin təxminən 500 ildən artıq yaşı var. Bunu həm də kənddə müəyyən cərgə ilə əkilmiş, yaşı 500 ildən artıq olan şabalıd ağacları da təsdiq edir. Böyük Qafqaz dağlarının ətəklərində yerləşən səfalı Xırxatala kəndinin adı qədim türk sözlərindən meydana gəlmişdir. Xırxatala sözünün mənası: ərəb "xirqə" (qolsuz paltar, əba) və qədim türk "tala" (meşənin içərisindəki açıqlıq) sözlərinin birləşməsindən yaranıb, "xirqəyə bənzəyən tala" anlamı verir. Kəndin tarixi kəndin yetirməsi Ədalət Tahirzadənin "Xırxatala kəndinin tarixi və uruqlarının soyağacı" kitabında (Bakı: Sabah, 1996) geniş verilib.Kitabda kəndin qurucularından olan 3 nəsilə də yer verilib:Alı nəsli,Məhəmmədyusifli nəsli,Molla Mətin nəsli.

Toponimikası

Xırxatala oyk, mür. Qəbələ r-nunun Həmzəli i.ə.v.-də kənd. Qul çayı sahilində, Alazan-Əyriçay çökəkliyindədir. Oykonim Yerli əhalinin dilindəki xırxa/xırxıra (çayın iki dağ arasından axıb düzənliyə çıxdığı yer) və tala komponentlərindən düzəlib, Qul çayının coğrafi mövqeyini bildirir.

Coğrafiyası və iqlimi

Böyük Qafqaz sıra dağlarının cənub ətəklərində, Qəbələ şəhərindən Qərb istiqamətində, Zarağan–Nic yolunun şimal tərəfində əlverişli mövqedə yerləşir. İqlimi əsasən mülayimdir.

Əhalisi

Azərbaycan türklərindən ibarətdir. Əsasən maldarlıqla, əkinçiliklə məşğuldurlar. Sovet dönəmində baramaçılıq və tütünçülük də geniş inkişaf etmişdi. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 1482 nəfər əhali yaşayır.

Təhsilin vəziyyəti

Xırxatala kəndində hələ 1840-cı illərdə Molla İsmayıl Molla Alışan oğlunun evində mədrəsə fəaliyyət göstərirdi. Ondan sonra bir sıra mollalar da öz evində dərs verib. Xırxatalada ilk məscid 1850-ci illərdən qabaq tikilib və onu Molla Abdulla əfəndi tikdirib, burada da şagirdlərə savad verilib. Azərbaycan Cümhuriyyəti dönəmində–1919-cu ildə kəndin bəyi Mehralı bəy Şıxəli bəy oğlu öz evinin yanında (vəfat etmiş qardaşı Ağası bəyin torpağında) öz xərcinə yeni məscid tikdirib. Həmin ilin sonlrında Xırxatalada ilk dünyəvi ibtidai məktəb açılıb. Onun ilk müəllimləri Molla Çərkəz əfəndi və Molla Umud (Mehrəliyev) olublar. Sovet dönəmində yeni məktəb 15 yanvar 1921-ci ildə açılıb. "Azərbaycan" İctima Şura Cümhuriyyəti Xalq Maarif Komissarlığı Nuxa Qəza Xalq Maarif Şöbəsinin 1-ci dərəcəli Xırxatala Şura Zəhmət Məktəbi" adlanan sovet məktəbinin ilk direktoru Umud müəllim idi. Bütün dərslər məscidin darısqal hücrəsində keçirilirdi. Umud müəllim 1 sentyabr 1932-ci ilədək həmin məktəbə müdirlik edib. 1940-ci ildə Bum Kənd Sovetinin sədri, xırxatalalı Misir Zöhrabovun köməyi ilə 4 illik məktəb 7 illiyə çevrilib və Mikayıl İbrahimov onun ilk direktoru təyin edilib. Əhmədiyyə Məmmədovun 21 illik (1962-1983) direktorluğu dövründə 7 illik məktəb orta məktəbə çevrildi, məktəb üçün 2 mərtəbəli bina tikildi. Bu gün Xırxatala kəndində təhsildə uğurlar vardır. Hər il kənd məktəbini bitirən bir çox şagirdlər ali və orta ixtisas məktəblərinə qəbul olunur. Kənddə 1 orta məktəb, uşaq bağçası vardır. Məktəb göstəricilərinə görə Qəbələ rayon məktəbləri arasında öncül yerlərdən birini tutur.

Mədəniyyəti

Kənddə bir mədəniyyət klubu, bir kitabxana vardır. Bundan başqa kənddə bir çox sakinlərdə tarixə aid bir nümunələr vardır. Xırxatala. Bərəkətli bağları, qapıları mal-qaralı, süfrəsi zəngin olan məkanlardan biri də bu kənddir. Rayonun digər ərazi vahidləri kimi burada da əhalinin tələbatına cavab verən infrastruktur yaradılıb. Fasiləsiz enerji verilir, elektron ATS-dən istifadə edilir. Kəndin səhiyyəsi, təhsili də yüksək səviyyədədir.

Abidələri

  • Arxeoloji abidələlərlə elə də zəngin olmasa da yazılı abidələri kifayət qədərdir(əsasən XIX əsrə aid).

Şəkilləri

Mənbə

  • Ədalət Tahirzadə. "Xırxatala kəndinin tarixi və uruqlarının soyağacı" (Bakı: "Sabah", 1996).

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • Qəbələ rayonu İnzibati Ərazi Vahidləri 2017-07-29 at the Wayback Machine

İstinadlar

  1. Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
  2. Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
  3. Şəlalə Məhyəddinqızı, "Qəbələ Qafqazın incisi", Bakı, "Oğuz Eli", 2009.
   Qəbələ rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
   Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

September 09, 2021
xırxatala, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, azərbaycan, respublikasının, qəbələ, rayonunun, inzibati, ərazi, vahidində, kənd, ölkə, azərbaycanrayon, qəbələ, rayonutarixi, c. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Xirxatala Azerbaycan Respublikasinin Qebele rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Xirxatala40 57 56 sm e 47 45 20 s u Olke AzerbaycanRayon Qebele rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 594 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1482 2009 nefer Mundericat 1 Tarixi 2 Toponimikasi 3 Cografiyasi ve iqlimi 4 Ehalisi 5 Tehsilin veziyyeti 6 Medeniyyeti 7 Abideleri 8 Sekilleri 9 Menbe 10 Hemcinin bax 11 Xarici kecidler 12 IstinadlarTarixi RedakteAzerbaycanda qedim kendlerden biridir Aparilmis tedqiqatlara gore kendin texminen 500 ilden artiq yasi var Bunu hem de kendde mueyyen cerge ile ekilmis yasi 500 ilden artiq olan sabalid agaclari da tesdiq edir Boyuk Qafqaz daglarinin eteklerinde yerlesen sefali Xirxatala kendinin adi qedim turk sozlerinden meydana gelmisdir Xirxatala sozunun menasi ereb xirqe qolsuz paltar eba ve qedim turk tala mesenin icerisindeki aciqliq sozlerinin birlesmesinden yaranib xirqeye benzeyen tala anlami verir Kendin tarixi kendin yetirmesi Edalet Tahirzadenin Xirxatala kendinin tarixi ve uruqlarinin soyagaci kitabinda Baki Sabah 1996 genis verilib Kitabda kendin qurucularindan olan 3 nesile de yer verilib Ali nesli Mehemmedyusifli nesli Molla Metin nesli Toponimikasi RedakteXirxatala oyk mur Qebele r nunun Hemzeli i e v de kend Qul cayi sahilinde Alazan Eyricay cokekliyindedir Oykonim Yerli ehalinin dilindeki xirxa xirxira cayin iki dag arasindan axib duzenliye cixdigi yer ve tala komponentlerinden duzelib Qul cayinin cografi movqeyini bildirir 1 Cografiyasi ve iqlimi RedakteBoyuk Qafqaz sira daglarinin cenub eteklerinde Qebele seherinden Qerb istiqametinde Zaragan Nic yolunun simal terefinde elverisli movqede yerlesir Iqlimi esasen mulayimdir Ehalisi RedakteAzerbaycan turklerinden ibaretdir Esasen maldarliqla ekincilikle mesguldurlar Sovet doneminde baramaciliq ve tutunculuk de genis inkisaf etmisdi 2009 cu ilin siyahiyaalinmasina esasen kendde 1482 nefer ehali yasayir 2 Tehsilin veziyyeti RedakteXirxatala kendinde hele 1840 ci illerde Molla Ismayil Molla Alisan oglunun evinde medrese fealiyyet gosterirdi Ondan sonra bir sira mollalar da oz evinde ders verib Xirxatalada ilk mescid 1850 ci illerden qabaq tikilib ve onu Molla Abdulla efendi tikdirib burada da sagirdlere savad verilib Azerbaycan Cumhuriyyeti doneminde 1919 cu ilde kendin beyi Mehrali bey Sixeli bey oglu oz evinin yaninda vefat etmis qardasi Agasi beyin torpaginda oz xercine yeni mescid tikdirib Hemin ilin sonlrinda Xirxatalada ilk dunyevi ibtidai mekteb acilib Onun ilk muellimleri Molla Cerkez efendi ve Molla Umud Mehreliyev olublar Sovet doneminde yeni mekteb 15 yanvar 1921 ci ilde acilib Azerbaycan Ictima Sura Cumhuriyyeti Xalq Maarif Komissarligi Nuxa Qeza Xalq Maarif Sobesinin 1 ci dereceli Xirxatala Sura Zehmet Mektebi adlanan sovet mektebinin ilk direktoru Umud muellim idi Butun dersler mescidin darisqal hucresinde kecirilirdi Umud muellim 1 sentyabr 1932 ci iledek hemin mektebe mudirlik edib 1940 ci ilde Bum Kend Sovetinin sedri xirxatalali Misir Zohrabovun komeyi ile 4 illik mekteb 7 illiye cevrilib ve Mikayil Ibrahimov onun ilk direktoru teyin edilib Ehmediyye Memmedovun 21 illik 1962 1983 direktorlugu dovrunde 7 illik mekteb orta mektebe cevrildi mekteb ucun 2 mertebeli bina tikildi Bu gun Xirxatala kendinde tehsilde ugurlar vardir Her il kend mektebini bitiren bir cox sagirdler ali ve orta ixtisas mekteblerine qebul olunur Kendde 1 orta mekteb usaq bagcasi vardir Mekteb gostericilerine gore Qebele rayon mektebleri arasinda oncul yerlerden birini tutur Medeniyyeti RedakteKendde bir medeniyyet klubu bir kitabxana vardir Bundan basqa kendde bir cox sakinlerde tarixe aid bir numuneler vardir Xirxatala Bereketli baglari qapilari mal qarali sufresi zengin olan mekanlardan biri de bu kenddir Rayonun diger erazi vahidleri kimi burada da ehalinin telebatina cavab veren infrastruktur yaradilib Fasilesiz enerji verilir elektron ATS den istifade edilir Kendin sehiyyesi tehsili de yuksek seviyyededir 3 Abideleri RedakteArxeoloji abidelelerle ele de zengin olmasa da yazili abideleri kifayet qederdir esasen XIX esre aid Sekilleri Redakte Menbe RedakteEdalet Tahirzade Xirxatala kendinin tarixi ve uruqlarinin soyagaci Baki Sabah 1996 Hemcinin bax RedakteQebele rayonu Mehemmedyusifli nesliXarici kecidler RedakteQebele rayonu Inzibati Erazi Vahidleri Arxivlesdirilib 2017 07 29 at the Wayback MachineIstinadlar Redakte Azerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik Lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Serq qerb Baki 2007 seh 427 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629 Selale Mehyeddinqizi Qebele Qafqazin incisi Baki Oguz Eli 2009 Qebele rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Xirxatala amp oldid 6033907, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.