| Nikara | |
|---|---|
| çeç. Никара | |
| |
| Ölkə | |
| Rayon | Qalançoj rayonu |
| Yerləşir | Çeçenistan, Qalançoj rayonu |
| Tikilmə tarixi | XII əsr |
| Üslubu | Çeçen memarlığı |
| Dövlət | Çeçenistan |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| HGYO | |
![]() | |
Никарa (çeç. Никара) — Çeçenistan Respublikasının orta əsr memarlığının ən yaxşı qorunan abidələrindən biri, qədim qala kompleksi. Qala kompleksinin tikilmə tarixi XII əsrə aid edilir.
Coğrafiyası
| ]Kompleks Çeçenistan Respublikasının cənub-qərbində,Qalançoj rayonunun dağlıq ərazisində keçmiş Nikaro kəndində yerləşir. Qala üç tərəfdən dağ silsilələri ilə əhatələnmiş Nikar-exk çayının iki qolunun qovşağında dar, əlçatmaz qayalı silsilədə ucaldılmışdır. Qala kompleksi dəniz səviyyəsindən 1800 metr yüksəklikdə yerləşir.
Tarixi
| ]Qala memarlığı Çeçenistanın dağlıq bölgələrində ən yüksək inkişafa çatdı. Bu, xüsusilə orta əsrlər memarlığının zirvəsi olan müdafiə qalalarının memarlığında özünü büruzə verirdi.
Nikara ayrıca XIV əsrə aid ayrı bir qala kompleksidir. Terloyev dərəsinin yüksək dağlıq bölgəsində yerləşir. 1958-ci ildən Terloyev dərəsi V.İ.Markovinin rəhbərliyi altında SSRİ Elmlər Akademiyasının Arxeologiya İnstitutunun, Şimali Qafqaz Ekspedisiyasının Dağ (Arqun) dəstəsinin tədqiqat sahəsinə çevrilmişdir.
"Nikara" tarixi-memarlıq kompleksi 2005-ci ildən etnoloq L.İlyasov tərəfindən dəfələrlə tədqiq edilmişdir.. 2019-cu ilin iyun ayında Terloyev dərəsindəki Nikara qala kompleksindən uzaq olmayan Eld-Pxa şəhərində bir qrup arxeoloq divarın hörgüsünün içərisində qədim gürcü əlifbalı yazısı olan daş aşkar etmişlər. Gürcü əlifbalı yazıda "Tamr" sözü yazılmışdı. Eyni zamanda, arxeoloqlar bu qədim gürcü əlifbasının Gürcüstanda X–XII əsrlərdə istifadə olunduğunu, bu da kraliça Böyük Tamaranın Gürcüstanda hakimiyyəti dövrünə təsadüf edir. Binalardan birinin xarabalıqları üzərindəki yazı, yəqin ki, Gürcüstanın çeçen cəmiyyətləri ilə mədəni əlaqələrinin olduğuna işarədir. Eyni tapıntılar 1975–76-cı illərdə elmi məqalələrdə verilmiş və təsvir edilmişdir.
Təsviri
| ]Nikara piramidal pilləli damı olan beş mərtəbəli müdafiə qalasındsn, məsciddən, ondan çox yaşayış binasından və köhnə müsəlman qəbiristanlığından ibarətdir. Nikaro yaşayış qalalarından biri digər tipik qalalardan fərqlənən özünəməxsus memarlıq üslubuna malikdir. Klassik yaşayış qalası yuxarıya doğru daralan kvadrat formalı,yuxarıya doğru daral 2 və 4 mərtəbəli idi (adətən 8–10 × 8–12 m) (lakin Nikara kəndində 6 mərtəbəli biri qorunub saxlanılmışdır), düz torpaq damı var idi. Daralma yuxarı hissədə divarların incəlməsi və içəriyə meyil etməsi hesabına əldə edilmişdir. Divarların qalınlığı aşağıdan 1,2–0,9 metrdən yuxarıda 0,7–0,5 metrə qədər dəyişirirdi. Qalada yemək ehtiyatlarının saxlanması üçün divarların boşluqlarında hazırlanmış soyuducu kameralar qorunub saxlanılmışdır. Tağların üzərində günəş işarələrindən ibarət spiral şəklində petroqliflər qorunub saxlanılmışdır..
-
Nikara aulunun müdafiə qalası (çeç. Никара)
İstinadlar
| ]- Абдуллах Берсаев. "Никарой. Чечня". National Geographic Россия (rus). Nat-geo.ru. 2015. 29 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2020.
- "«Неизвестная Чечня» исследует башенный комплекс Никарой | Информационное агентство "Грозный-Информ"" (rus). www.grozny-inform.ru. 29 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2020.
- "В Чечене обнаружены уникальные артефакты, связанные с жизнью легендарной царицы Тамары | ДВУГЛАВЫЙ ОРЕЛ" (rus). 1 iyul 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2020.
- Абдуллах Берсаев, Тимур Агиров. "Башенный комплекс Никарой (105 фото, 7 панорам) - Горная Чечня" (rus). Открытый Кавказ. 27 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2020.
Ədəbiyyat
| ]- Ильясов Л. М. Тени вечности. Чеченцы: архитектура, история, духовные традиции : науч.-попул. работа / Ред. С.-М. Хасиев, ассист. Р. Дошаев. — "Благотворительный фонд им. З. Бажаева". — М. : Пантори, 2004. — 384 с. : ил. — 5000 экз. — .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
42 49 22 sm e 45 21 56 s u H G Y O Vikipediya azad ensiklopediya Nikaracec NikaraOlke RusiyaRayon Qalancoj rayonuYerlesir Cecenistan Qalancoj rayonuTikilme tarixi XII esrUslubu Cecen memarligiDovletCecenistanEhemiyyetiOlke ehemiyyetli42 49 22 sm e 45 21 56 s u H G Y O Nikara cec Nikara Cecenistan Respublikasinin orta esr memarliginin en yaxsi qorunan abidelerinden biri qedim qala kompleksi Qala kompleksinin tikilme tarixi XII esre aid edilir Cografiyasi span Kompleks Cecenistan Respublikasinin cenub qerbinde Qalancoj rayonunun dagliq erazisinde kecmis Nikaro kendinde yerlesir Qala uc terefden dag silsileleri ile ehatelenmis Nikar exk cayinin iki qolunun qovsaginda dar elcatmaz qayali silsilede ucaldilmisdir Qala kompleksi deniz seviyyesinden 1800 metr yukseklikde yerlesir Tarixi span Qala memarligi Cecenistanin dagliq bolgelerinde en yuksek inkisafa catdi Bu xususile orta esrler memarliginin zirvesi olan mudafie qalalarinin memarliginda ozunu buruze verirdi Nikara ayrica XIV esre aid ayri bir qala kompleksidir Terloyev deresinin yuksek dagliq bolgesinde yerlesir 1958 ci ilden Terloyev deresi V I Markovinin rehberliyi altinda SSRI Elmler Akademiyasinin Arxeologiya Institutunun Simali Qafqaz Ekspedisiyasinin Dag Arqun destesinin tedqiqat sahesine cevrilmisdir Nikara tarixi memarliq kompleksi 2005 ci ilden etnoloq L Ilyasov terefinden defelerle tedqiq edilmisdir 2019 cu ilin iyun ayinda Terloyev deresindeki Nikara qala kompleksinden uzaq olmayan Eld Pxa seherinde bir qrup arxeoloq divarin horgusunun icerisinde qedim gurcu elifbali yazisi olan das askar etmisler Gurcu elifbali yazida Tamr sozu yazilmisdi Eyni zamanda arxeoloqlar bu qedim gurcu elifbasinin Gurcustanda X XII esrlerde istifade olundugunu bu da kralica Boyuk Tamaranin Gurcustanda hakimiyyeti dovrune tesaduf edir Binalardan birinin xarabaliqlari uzerindeki yazi yeqin ki Gurcustanin cecen cemiyyetleri ile medeni elaqelerinin olduguna isaredir Eyni tapintilar 1975 76 ci illerde elmi meqalelerde verilmis ve tesvir edilmisdir Tesviri span Nikara piramidal pilleli dami olan bes mertebeli mudafie qalasindsn mescidden ondan cox yasayis binasindan ve kohne muselman qebiristanligindan ibaretdir Nikaro yasayis qalalarindan biri diger tipik qalalardan ferqlenen ozunemexsus memarliq uslubuna malikdir Klassik yasayis qalasi yuxariya dogru daralan kvadrat formali yuxariya dogru daral 2 ve 4 mertebeli idi adeten 8 10 8 12 m lakin Nikara kendinde 6 mertebeli biri qorunub saxlanilmisdir duz torpaq dami var idi Daralma yuxari hissede divarlarin incelmesi ve iceriye meyil etmesi hesabina elde edilmisdir Divarlarin qalinligi asagidan 1 2 0 9 metrden yuxarida 0 7 0 5 metre qeder deyisirirdi Qalada yemek ehtiyatlarinin saxlanmasi ucun divarlarin bosluqlarinda hazirlanmis soyuducu kameralar qorunub saxlanilmisdir Taglarin uzerinde gunes isarelerinden ibaret spiral seklinde petroqlifler qorunub saxlanilmisdir Nikara aulunun mudafie qalasi cec Nikara Istinadlar span Abdullah Bersaev Nikaroj Chechnya National Geographic Rossiya rus Nat geo ru 2015 29 oktyabr 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2020 Neizvestnaya Chechnya issleduet bashennyj kompleks Nikaroj Informacionnoe agentstvo Groznyj Inform rus www grozny inform ru 29 oktyabr 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2020 V Chechene obnaruzheny unikalnye artefakty svyazannye s zhiznyu legendarnoj caricy Tamary DVUGLAVYJ OREL rus 1 iyul 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2020 Abdullah Bersaev Timur Agirov Bashennyj kompleks Nikaroj 105 foto 7 panoram Gornaya Chechnya rus Otkrytyj Kavkaz 27 mart 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2020 Edebiyyat span Ilyasov L M Teni vechnosti Chechency arhitektura istoriya duhovnye tradicii nauch popul rabota Red S M Hasiev assist R Doshaev Blagotvoritelnyj fond im Z Bazhaeva M Pantori 2004 384 s il 5000 ekz ISBN 5 91280 013 9 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore tarixi abidelerCecenistan tikilileriRusiya qalalariGizli kateqoriyalar Infobox mapframe without OSM relation ID on WikidataISBN sehrli kecidlerinin istifade olundugu sehifelerKartographer uzantisindan istifade eden sehifeler

