Mədəni (milli-mədəni) muxtariyyət — təhsilin təşkili və mədəni həyatının digər formaları ilə əlaqəli təcrid olunmuş etnik qrupun muxtariyyəti. Müəyyən bir əraziyə deyil, müəyyən bir etnik qrupun bütün nümayəndələrinə aiddir. Hər hansı dövlətin azlıqda olan etnik birliyinə dil, təhsil və mədəniyyət sahəsinə aid məsələlərin həllində verilən müstəqillik, muxtariyyətin bir növü.
Milli və mədəni muxtariyyət bir ictimai birlik növüdür. Milli-mədəni muxtariyyətin təşkilati və hüquqi forması ictimai bir təşkilatdır.
Haqqında
Müasir qloballaşma, hüquqi dövlət quruculuğu dövründə milli-mədəni muxtariyyət problemi milli münasibətlərin tənzimlənməsində mühüm rol oynayan, nəzəri və praktiki əhəmiyyət kəsb edən aktual bir problemdir. Milli-mədəni muxtariyyət hüquqi dövlətdə millətlərin öz müqəddəratının təyin edilməsi hüququ ilə sıx bağlı olan ideyadır. Beynəlxalq sənədlərdə göstərilir ki, etnik, dil və din azadlıqlarının mövcud olduğu ölkələrdə onların öz mədəniyyətlərindən faydalanmaq, öz dininə etiqad etmək və onun ayinlərini icra etmək, eləcə də, öz doğma dilini işlətmək hüququ rədd edilə bilməz.
Millətlərin öz müqəddəratını təyin etmək hüququ Böyük Fransa inqilabının əsas liberal-demokratik ideyası kimi Avropaya sonralar isə bütün dünyaya yayıldı.
Müasir dövrdə “Millətlərin öz müqəddəratını təyin etmək hüququ” beynəlxalq hüquqda öz əksini tapmışdır ki, hər bir millət azad şəkildə öz müqəddəratını təyin etmək hüququna malik olsun. Lakin çox zaman bu müqəddəratı təyinetmə dünyanın siyasi xəritəsində dəyişikliyə səbəb olduğundan, hər hansı bir dövlətin ərazi bütövlüyünə xələl gətirə bildiyinə görə problemə çevrilmişdir. Tarix səhnəsinə çıxaraq mümkün vasitələrlə özünütəsdiqə can atan qüvvələr dövlətə böyük ziyan vurur. Milli özünütəyinetmə prinsipi XX əsrin əvvəllərində ABŞ prezidenti Vudro Vilson tərəfindən dəqiq ifadə edilmişdir:
“Hər bir xalq onun üçün faydalı olan suverenlik formasını seçmək hüququna malikdir”.
Politoloqlar millətlərarası ziddiyyətlərin yaranmasının bir sıra obyektiv və subyektiv amillərini göstərirlər. Buraya cəmiyyətin özünün demokratik inkişaf səviyyəsinin aşağı olması və vətəndaş cəmiyyəti institutlarının zəif olması, iqtisadi çətinliklər və s. kimi amillər daxildir. Məlumdur ki, milli-mədəni muxtariyyət uğrunda mübarizə aparan milli azlıqların özlərini müəyyən etmək üçün müəyyən meyarların olduğunu göstərirlər:
Obyektiv meyarlar: bənzərsiz, etnik xüsusiyyətlər, onların sayca azlıq təşkil etməsi, üzvlərinin yaşadıqları dövlətin vətəndaşları olması;
Subyektiv meyarlar: üzvlərinin öz etnik xüsusiyyətlərini qoruyub saxlamağa can atması.
Millətlərarası münasibətlərdə qarşıdurmanın dörd tipi vardır:
Sosial-iqtisadi;
Mədəni-dil;
Ərazi-status;
Separatizm.
“Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxalq müqavilə”də deyilir:
“Bütün xalqlar öz müqəddəratını təyin etmək hüququna malikdirlər. Bu hüquqlar əsasında onlar öz siyasi statusunu və öz iqtisadi, sosial və mədəni inkişafını sərbəst təyin edirlər”
.
İstinadlar
"Культурно-национальная автономия". Большой юридический словарь. Библиотека словарей "ИНФРА-М" : БСИ (2-е изд, перераб. и доп). М.: Инфра-М. В. А. Белов и др.; Под ред. А. Я. Сухарева, В. Е. Крутских. 2001. ISBN5-16-000169-7.
Xarici keçidlər
Закон Латвии «О свободном развитии национальных и этнических групп Латвии и праве на культурную автономию» (latış.)
Закон о культурной автономии национального меньшинства, Эстония
mədəni, muxtariyyət, mədəni, milli, mədəni, muxtariyyət, təhsilin, təşkili, mədəni, həyatının, digər, formaları, ilə, əlaqəli, təcrid, olunmuş, etnik, qrupun, muxtariyyəti, müəyyən, əraziyə, deyil, müəyyən, etnik, qrupun, bütün, nümayəndələrinə, aiddir, hər, h. Medeni milli medeni muxtariyyet tehsilin teskili ve medeni heyatinin diger formalari ile elaqeli tecrid olunmus etnik qrupun muxtariyyeti Mueyyen bir eraziye deyil mueyyen bir etnik qrupun butun numayendelerine aiddir Her hansi dovletin azliqda olan etnik birliyine dil tehsil ve medeniyyet sahesine aid meselelerin hellinde verilen musteqillik muxtariyyetin bir novu Milli ve medeni muxtariyyet bir ictimai birlik novudur Milli medeni muxtariyyetin teskilati ve huquqi formasi ictimai bir teskilatdir Haqqinda RedakteMuasir qloballasma huquqi dovlet quruculugu dovrunde milli medeni muxtariyyet problemi milli munasibetlerin tenzimlenmesinde muhum rol oynayan nezeri ve praktiki ehemiyyet kesb eden aktual bir problemdir Milli medeni muxtariyyet huquqi dovletde milletlerin oz muqedderatinin teyin edilmesi huququ ile six bagli olan ideyadir Beynelxalq senedlerde gosterilir ki etnik dil ve din azadliqlarinin movcud oldugu olkelerde onlarin oz medeniyyetlerinden faydalanmaq oz dinine etiqad etmek ve onun ayinlerini icra etmek elece de oz dogma dilini isletmek huququ redd edile bilmez Milletlerin oz muqedderatini teyin etmek huququ Boyuk Fransa inqilabinin esas liberal demokratik ideyasi kimi Avropaya sonralar ise butun dunyaya yayildi Muasir dovrde Milletlerin oz muqedderatini teyin etmek huququ beynelxalq huquqda oz eksini tapmisdir ki her bir millet azad sekilde oz muqedderatini teyin etmek huququna malik olsun Lakin cox zaman bu muqedderati teyinetme dunyanin siyasi xeritesinde deyisikliye sebeb oldugundan her hansi bir dovletin erazi butovluyune xelel getire bildiyine gore probleme cevrilmisdir Tarix sehnesine cixaraq mumkun vasitelerle ozunutesdiqe can atan quvveler dovlete boyuk ziyan vurur Milli ozunuteyinetme prinsipi XX esrin evvellerinde ABS prezidenti Vudro Vilson terefinden deqiq ifade edilmisdir Her bir xalq onun ucun faydali olan suverenlik formasini secmek huququna malikdir Politoloqlar milletlerarasi ziddiyyetlerin yaranmasinin bir sira obyektiv ve subyektiv amillerini gosterirler Buraya cemiyyetin ozunun demokratik inkisaf seviyyesinin asagi olmasi ve vetendas cemiyyeti institutlarinin zeif olmasi iqtisadi cetinlikler ve s kimi amiller daxildir Melumdur ki milli medeni muxtariyyet ugrunda mubarize aparan milli azliqlarin ozlerini mueyyen etmek ucun mueyyen meyarlarin oldugunu gosterirler Obyektiv meyarlar benzersiz etnik xususiyyetler onlarin sayca azliq teskil etmesi uzvlerinin yasadiqlari dovletin vetendaslari olmasi Subyektiv meyarlar uzvlerinin oz etnik xususiyyetlerini qoruyub saxlamaga can atmasi Milletlerarasi munasibetlerde qarsidurmanin dord tipi vardir 1 Sosial iqtisadi Medeni dil Erazi status Separatizm Mulki ve siyasi huquqlar haqqinda Beynelxalq muqavile de deyilir Butun xalqlar oz muqedderatini teyin etmek huququna malikdirler Bu huquqlar esasinda onlar oz siyasi statusunu ve oz iqtisadi sosial ve medeni inkisafini serbest teyin edirler Istinadlar Redakte Kulturno nacionalnaya avtonomiya Bolshoj yuridicheskij slovar Biblioteka slovarej INFRA M BSI 2 e izd pererab i dop M Infra M V A Belov i dr Pod red A Ya Suhareva V E Krutskih 2001 ISBN 5 16 000169 7 Xarici kecidler RedakteZakon Latvii O svobodnom razvitii nacionalnyh i etnicheskih grupp Latvii i prave na kulturnuyu avtonomiyu latis Zakon o kulturnoj avtonomii nacionalnogo menshinstva Estoniya Portal Russkaya Kulturnaya avtonomiya Estoniya Osipov A Nikiforov I Nacionalno kulturnaya avtonomiya Ideya i realizaciya Estonskij opyt Tallin 2008 ISBN 978 9985 9542 9 4 Medeni muxtariyyet haqqinda meqaleMenbe https az wikipedia org w index php title Medeni muxtariyyet amp oldid 5874894, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
