Muxtar vilayət
Muxtar vilayət — SSRİ-də və bəzi digər əyalətlərdə dövlət muxtariyyətinin bir forması (məsələn, Qərbi Bosniya Muxtar Vilayəti, Kri Muxtar Vilayəti). Postsovet ölkələrindən muxtar vilayətlər hazırda Rusiyada (Yəhudi Muxtar Vilayəti) və Tacikistanda (Dağ-Badaxşan Muxtar Vilayət) mövcuddur. Muxtar vilayətlərə bəzən İspaniyanın muxtar regionları da deyilir.
Tarixi
Muxtar vilayətlər RSFSR (və daha sonra - SSRİ) ərazisində Oktyabr inqilabından sonra əksəriyyəti rus olmayan əhalisi olan ərazilərdən (ittifaq respublikalarında - əsasən titul olmayan əhali ilə) meydana çıxmağa başladı. Əvvəlcə muxtar vilayətlər, bölgələr, respublikalar (ASSR) ilə birlikdə müstəqil subyektlər idilər, daha sonra əyalətlərlə birlikdə ərazilərə birləşdirilməyə başladılar. Sonradan, muxtar vilayətlərin çoxu respublikalara çevrildi və 1936-cı ilin dekabrında yenidən müstəqil subyektlər oldular.
Sovet İttifaqında muxtar vilayətlərin siyahısı
| Muxtar vilayət | Başlaması | Bitməsi | İnz. mərkəzi | İttifaq respublikası | Millət adı | Qeyd |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Volqa Almanlarının Muxtar vilayəti | 10/19/1918 | 12/19/1923 | Pokrovsk | RSFSR | almanlar | İndi Saratov vilayəti |
| Udmurt (01/01/1932 əvvəl - Votskaya) | 11/04/1920 | 28.12.1934 | İjevsk | RSFSR | udmurtlar (votyaks) | İndi Udmurt Respublikası |
| Mari | 11/04/1920 | 12/05/1936 | Yoşkar-Ola | RSFSR | Mari | Mari ASSR (1936-1993), indi Mari El Respublikası |
| Buryat-Mongolian | 27.04.1921 | 05/30/1923 | Çita | RSFSR | Buryatlar | İndi Buryatiya Respublikası |
| Monqolo-Buryat | 01/09/1922 | 05/30/1923 | İrkutsk | RSFSR | Buryatlar | İndi Buryatiya Respublikası |
| Kabardian | 07/01/1921 | 01/16/1922 | Nalçik | RSFSR | Kabardalılar | İndi Kabardin-Balkar |
| Kalmık | 1921 | 1958 | Astraxan əvvəl 1928-ci ildə, Elista | RSFSR | Kalmıklar | İndi Kalmıkiya Respublikası |
| Komi (Ziryan) | 1921 | 1936 | Sıktıvkar | RSFSR | Komi-Zıryanlar | İndi Komi Respublikası |
| Qaraçay-Çərkəz | 01/12/1922 | 05/16/1992 | Çerkessk | RSFSR | Karaçaylar, Çərkəzlər | İndi Qaraçay-Çerkes Respublikası |
| Cənubi Osetiya | 04/20/1922 | Tsxinvali | Gürcüstan SSR | Osetinlər | İndi Cənubi Osetiya (mübahisəli statusla) | |
| Altay (1932-ci ildən əvvəl - Oirat, 1948-ci ilə qədər - Oirot) | 06/01/1922 | 05/16/1992 | Qorno-Altaysk | RSFSR | Altaylar | İndi Altay Respublikası |
| Adıgey (08.24.1922 - Çərkəz, 08.13.1928 - Adıgey (Çərkəz)) | 27/07/1922 | 05/16/1992 | Maykop | RSFSR | Çərkəzlər (Çərkəzlər) | İndi Adıgey Respublikası |
| Şimali Osetiya | 07/07/1924 | 12/05/1936 | Vladikavkaz | RSFSR | osetinlər | İndi Şimali Osetiya Respublikası - Alaniya |
| İnquş | 11/07/1924 | 01/15/1934 | Vladikavkaz | RSFSR | sorğular | İndi İnquşetiya Respublikası |
| Dağlıq Bədəxşan | 01/02/1925 | indiki vaxt | Xoroq | Tacikistan SSR | Pamir xalqları | |
| Kara-Kalpak | 16.02.1925 | 03/20/1932 | Turtkul | Özbək SSR | Qaraqalpaqlar | İndi Qaraqalpaqstan Respublikası |
| Mordoviya | 01/10/1930 | 12/20/1934 | Saransk | RSFSR | Mordovalılar | İndi Mordoviya Respublikası |
| Xakass | 10/20/1930 | 05/16/1992 | Abakan | RSFSR | xakasilər | İndi Xakasiya Respublikası |
| Yəhudi | 05/07/1934 | indiki vaxt | Birobican | RSFSR | Yəhudilər | |
| Tuva | 10/11/1944 | 10/10/1961 | Kızıl | RSFSR | Tuvalılar | İndi Tıva Respublikası |
İstinadlar
- 1921-ci ilin yanvarından iyun ayınadək - Glazov
- əvvəl 16 oktyabr 1929 əvvəl Tacikistan ASSR in tərkibində Özbək SSR