Vikipediya azad ensiklopediya Marchantia polymorphaElmi təsnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsız Arxeplastidl

Vikipediya azad ensiklopediya Marchantia polymorphaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad SetaphytaSobe MarchantiophytaSinif MarchantiopsidaYarimsinif MarchantiidaeDeste MarchantialesFesile MarchantiaceaeCins MarsansiyaNov Marchantia polymorphaBeynelxalq elmi adiMarchantia polymorpha L 1753Sekil axtarisiITIS 15587NCBI 3197EOL 599445 Marchantia polymorpha lat Marchantia polymorpha bitkiler aleminin marchantiophyta sobesinin marchantiopsida sinfinin marchantiales destesinin marchantiaceae fesilesinin marchantia cinsine aid bitki novu Bu bitki basqa bitkilerle reqabetden kenar olaraq esasen rutubetli yerlerde yangin bas vermis erazilerde daslarin uzerinde inkisaf edir Polimorf marsansiya 15 20 sm uzunlugunda olub lentsekilli dixotomik hacavari budaqlanmisdir Tallomunun orta hissesinden qalinlasmis damar kecir alt terefinden ise rizoidle six ortulu olur Tallomun ust hissesi epidermis ile ortulu olur onun altinda ise rombsekilli hava kameralari yerlesir Kameralar rengsiz bir qat arakesme ile ayrilirlar Her kameranin ust terefinde delik vardir ki o da 4 cergede duzulmus 12 huceyre ile ehate olunmusdur Bu huceyreler hemin deliyin diametrini tenzimleye bilmediyinden agizciqlar hemise aciq qalir ve qaz mubadilesini heyata kecirir Hava kameralarinin alt terefinde cox qatli esasen nisasta terkibli toxuma yerlesir Tallomun alt terefinden nazik divarli ortucu parenxim toxumadan sade ve dilciksekilli rizoid emele gelir Dilciksekilli rizoidler evvelce canli olub tallomla beraber inkisaf edir uzunilugu 2 sm e catir Onlarin daxili qatindan kicik olculu dilciyeoxsar zog emele gelir ki dilciksekilli rizoid sozu buradan yaranmisdir sonradan zogun zirvesinde olan qilaf eriyerek plazmanin tamligini pozur ve huceyreler olmeye baslayir Dilciksekilli rizoidler kapilyarliq prinsipi ile rutubeti qebul edir Sade rizoidler tallomun boyume noqtesine yaxin damarlarin her iki terefinde emele gelir inkisaf ederek torpaga sancilib suyu ve suda hell olmus mineral maddeleri sorur hem de boyume noqtesini rutubetli torpaga yaxinlasdirir Bu rizoidlerin divarlari hamardir ve canlidir Dilciksekilli rizoidlerin kenarlarinda birqat pulcuq amfiqastr yerlesir Amfiqastr boyume noqtesini mudafie edir ve rizoidleri talloma sixir Coxalmasi span Marsaniya mamirlarinin ekseriyyeti ikievli bitkidir Polimorf marsansiya da ikievli bitki olub sporlarla ve vegetativ yolla toreme tumurcuqlarri coxalir Muxtelif tallomlarda xususui ayaqciqlarin uzerinde olan lovheciklerde anteridi ve arxeqoniler formalasir Anteridi dasiyan ayaqcigin ucundaki lovhecik ustden azca basiqdir kenari yarimdairevi dislidir Anteridilerin divarlari birqat huceyreden teskil olunmusdur Yaz ve yay aylarinda tallomun ust terefinde 8 suali lopvheciyin yuvaciginda yerleserek qurumaqdan qorunurlar Spermatogen toxumanin her huceyresinden 2 eded ikiqamcili spermatozoid emele gelir Xematoksis neticesinde sulu muhitde spermatozoidler lovheciklerin uzerine cixaraq su damcilari vasitesile disi talloma yaxinlasir ve arxeqoniye dusur Arxeqoniler ilk vaxtlar tallomun ust terefinde coxsuali lovheciyin uzerinde yerlesir Lovheciyin kenarlari asagiya dogru eyilmis ulduzabenzer bolunmusdur ve yasil renglidir Arxeqoniler lovheciyin alt terefine qarin hissesi ile birleserek yerlesir ve onlarin bogaz hissesi asagiya dogru veziyyetde durur Arxeqoniler yetiserken onlarin ayaqciqlari qisalir suali lovhecik ayaqciga dogru sixilir Emele gelen kapilyar boslugunda ikiqamcili spermatozoidler su ile birlikde alt terefden arxeqoniye dogru qalxir Arxeqoni agizciq qarinciq ve bogaz hisseden ibaretdir Bogaz hissesinde 4 5 eded bogaz kanal huceyresi olur bu da arxeqoni yetiserken eriyerek terkibi alma tursusu olan seliye cevrilir spermatozoidleri celb etmeye hem de onun surusmesine xidmet edir Spermatozoid bogaz kanalinin seliyinde hereket ederek arxeqoninin qarin hissesinde olan bir eded teknuveli yumurtahuceyreni mayalayir Mayalanmis yumurtahuceyreden ziqot emele gelir Ziqotun inkisafi neticesinde arxeqoninin ayaqcigi uzanir sporoqoniye cevrilir Sporoqoninin qutucugu xaricden arxeqoninin qarin hissesinin divari ile ortulerek muhafize rolunu yerine yetirir Sporoqoninin qutucugunun icerisinde olan arxespor huceyreler bolunerek ana huceyreni ana huceyreler reduksion yolla ikiye bolunerek haploid huceyreni haploid huceyreler ise kariokinetik yolla bolunub spor tetradasini emele getirir Sporlar yayda yetisir sporoqoninin qutucugu ust terefden acilir ve qutucugun daxilinde olan elaterler vasitesile etrafa yayilir Rutubetden asili olaraq elaterler burulmus ve ya spiral seklinde olur Sporlar xaricden ekzina daxilden intina qatina malikdir Etrafa yayilmis sporlar rutubetli seraite dusdukde onlarin ekzina qati dagilir Ilk evvel sapabenzer sekil alir sonradan bolunme neticesinde protonema inkisaf edir ve qametofit nesil emele getirir Qametofit nesil sporofit nesil uzerinde ustunluk teskil edir Marsansiyada vegetativ coxalma xususilesmis toreme tumurcuqlarla gedir Onlarin tallomun ust terefinde xususi yerde sebetciklerin icerisinde emele gelir Her toreme tumurcuq yumru lovhecik seklinde olub kenarlarinda boyume noqtesi olan ayaqciqlarin uzerinde inkisaf edir Toreme tumurcuqlar tam inkisaf etdikden sonra ayaqciqdan qopur ve elverisli seraite duserek cucerib ana ferde oxsar ferd emele getirir Marsansiya cinsinin bezi numayendelerinde tallomun alt terefinde yumrular emele gelir ki bu da yeni bitkinin emele gelmesine baslangic verir Istinadlar span Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 1137 Hemcinin bax span Takson eynilesdirmeleriWikidata Q992846 Wikispecies Marchantia polymorpha AoFP 4797 APNI 122300 BioLib 61300 BOLD 427196 Calflora 12665 EoL 599445 EPPO MHTPO FEIS marpol FNA 200000755 GBIF 2688570 iNaturalist 56406 IRMNG 10196421 ITIS 15587 NBN NHMSYS0000309941 NCBI 3197 NZOR b86cf7c7 94d5 4a97 8b80 2760ed4a760b PPE marchantia polymorpha Plant List tro 35185595 PLANTS MAPO16 Tropicos 35185595 WoI 1131 WFO wfo 0001196533 Kateqoriya MarchantiaGizli kateqoriyalar Imtina edilmis goruntu basliqlarina malik sehifelerVikipediya Kartockasinda yanlis alem gosterilen biologiya meqaleleriVikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerVikinovlere istinadi olmayan meqalelerTakson sablonu istifade olunan meqalelerTaksonbarda from parametri daxil edilmemis meqaleler20 24 ID olan Taksonbar