Mustafa Rəşid paşa 13 mart1800-cü ildə İstanbulda anadan olmuşdu. Atası II Bəyazid Külliyesi vəqfləri ruznaməçəcisi Mustafa əfəndidir. İbtidai təhsilini atasından almışdı. Sonra bir müddət mədrəsədə oxumuşdu. Atasının vəfatından sonra dövlət məmuru olan dayısı İspartalı Seyid Əli paşanın yanında təhsilinə davam etmişdi.
Manifesti hazırlayan Rəşid paşa müəyyən mənada istədiyinə nail olmuşdu. Belə ki, bu qanunun hazırlanmasından əvvəl uzun müddət London və Parisdə olan Rəşid paşa, elə bir mexanizm formalaşdırmışdı ki, sultan hakimiyyətini köklü şəkildə sarsıtmadan xeyli məhdudlaşdırırdı. Burada sultanın nümayişkaranə şəkildə edam və əmlakın müsadirə edilməsi hüququndan imtina etməsi, əslində, ilk növbədə, Rəşid paşanın qələbəsi idi. Bu hüquq nazirlərə verilsə də, nazirlərin vəzifə fəaliyyətləri üçün yeni qanunlar hazırlanırdı ki, onlar bu sahədə özbaşınalıq edə bilməsinlər və məsuliyyət qarşısında olduqlarını nəzərdən qaçırmasınlar.
Mustafa Rəşid paşanın dövründə polis hakimiyyətinin də forması dəyişdirilirdi. Belə ki, polis ölüm hökmü vermək hüququndan məhrum edilirdi. Polis bu sahədə təcili, yaxud operativ fəaliyyətdən məhrum edilirdi. Bu onunla izah edilirdi ki, polis istədiyi vəziyyətlərdə məhkəmənin qərarı olmadan hər hansı bir vətəndaşa dair həbs qəti imkan tədbirləri həyata keçirə və ölüm hökmü çıxara bilməzdi. Qeyd etməliyik ki, Osmanlı imperiyasında XIX əsrin birinci yarısında tətbiq olunan bu demokratik prinsiplər bir sıra Avropa dövlətlərində XX əsrin ortalarında tətbiq olunmağa başlandı. Bu da hələ formalaşdırılması nəzərdə tutulan Avropa Birliyinə doğru atılan addımların tələbləri çərçivəsində, yeni yaradılacaq beynəlxalq hüquqi subyektin özündən əvvəlki dünya dövlətlərinin idarəetmə sistemindəki mütərəqqi cəhət və fikirlərə istinad etməsindən irləi gəlirdi. Bu mənada həmin dövr Osmanlı imperiyasında həyata keçirilən həmin islahatların İstanbul üçün çox böyük tarixi əhəmiyyəti var idi, ölkənin inkişaf etdirilməsində yeni mərhələ və səhifənin açılmasını səciyyələndirməklə bərabər onun üçün əsaslı zəmin yaradırdı.
Mustafa Rəşid paşanın həyata keçirdiyi bu islahatların reallaşması isə Osmanlı dövlətinin hər hansı Avropa dövlətindən irəli çıxmasına əlverişli imkan yaratmış olurdu. Bu isə Avropa dövlətlərinin maraqları ilə toqquşmaya bilməzdi. Ona görə də Avropa dövlətləri Osmanlı dövlətindən tələb etdikləri yeniliklərin həyata keçirilməsində də maraqlı deyildilər. Bu səbəbdən də islahatların reallaşmasına hər vasitə ilə mane olurdular. Bu istiqa-mətdə isə süni surətdə yaradılan bir nömrəli məsələ milli-etnik münaqişələr idi.
Reskript rüşvəxorluq və vəzifə satışını da qəti qadağan edir və belə bir halın baş verəcəyi təqdirdə ağır cəza tətbiqini müəyyən edirdi. Xətti-şərif yeni qaydaya qarşı çıxan hər bir kəsin cəzalandırılacağı xəbərdarlığı ilə bitirdi. Bu Rəşid paşanın hüquq, inzibati quruluş, maarif, maliyyə, hərbi işlər və s. sahədə həyata keçirmək istədiyi islahatların bir hissəsini təşkil edirdi. Xətti-şərifin elan edilməsindən sonra bir sıra tədbirlərin həyata keçirilməsi istiqamətində addımlar atıldısa da, tənzimat, dərin sosial-iqtisadi böhran keçirən, daxili və xarici problemlərin həlli ilə üz-üzə qalan imperiyanı tənəzzül və süqutdan xilas edə bilməzdi. Ən əvvəl ona görə ki, islahatların həyata keçirilməsi üçün kifayət qədər güclü şəkildə formalaşmış sosial təbəqə yox idi. İslahatların həyata keçirilməsini yuxarılar dərk etsə də, ona dayaq olacaq və onun həyata keçirilməsində maraqlı olan orta təbəqənin olmaması faktiki olaraq bu proqressiv addımın reallığını sual altına alırdı. İslahatların vacibliyini dərk edən digər qüvvə olan türk mülkədarları isə, əslində, feodal sinfinin bir təbəqəsi idi və bu sinfin maraqları çərçivəsində fəaliyyət göstərməyi, onun maraqlarından çıxış etməyi üstün tuturdu. Türk tacirləri isə hələ müstəqil siyasi qüvvəyə çevrilməmişdi. İslahatların əsas hissəsinin kağızda qalması isə onun əhəmiyyətini tamamilə azaldırdı. Bununla böyük bir imperiyanı dirçəltmək mümkün deyildi. Nəhayət, islahatlar türk dünyəvi və dini feodalları üçün təhlükəli göründüyündən onlar əsasən öz şəxsi maraqlarından çıxış edir və yerlərdə onun davamlı, mütəmadi fasiləsiz olaraq həyata keçirilməsinə səy göstərmirdilər. Bu mənada onların açıq və gizli mübarizələri, nəticə etibarilə Rəşid paşanın islahatlarını heçə endirmiş oldu. Bu isə Osmanlı imperiyasına xarici dövlətlərin bu ərazidə möhkəmlənməsinə mane olmağa, onlara güclü müqavimət göstərməyə imkan vermədi.
Avqust 11, 2021
mustafa, rəşid, paşa, mart, 1800, yanvar, 1858, osmanlı, dövlətinin, baş, naziri, diplomat, osmanlı, imperiyasının, sədrəzəmii28, sentyabr, 1846, aprel, 1848sələfi, məmməd, emin, rauf, paşaxələfi, ibrahim, sarim, paşaşəxsi, məlumatlardoğum, tarixi, mart, 1800d. Mustafa Resid pasa 13 mart 1800 7 yanvar 1858 Osmanli dovletinin bas naziri diplomat Mustafa Resid pasaOsmanli Imperiyasinin sedrezemii28 sentyabr 1846 28 aprel 1848Selefi Memmed Emin Rauf pasaXelefi Ibrahim Sarim pasaSexsi melumatlarDogum tarixi 13 mart 1800Dogum yeri Istanbul Osmanli ImperiyasiVefat tarixi 7 yanvar 1868 67 yasinda Vefat yeri IstanbulMilliyyeti turkUsagi Mehmed Cemil PasaHeyati RedakteMustafa Resid pasa 13 mart 1800 cu ilde Istanbulda anadan olmusdu Atasi II Beyazid Kulliyesi veqfleri ruznamececisi Mustafa efendidir Ibtidai tehsilini atasindan almisdi Sonra bir muddet medresede oxumusdu Atasinin vefatindan sonra dovlet memuru olan dayisi Ispartali Seyid Eli pasanin yaninda tehsiline davam etmisdi Mustafa Resid pasa 7 yanvar 1858 ci ilde Istanbulda vefat edib Mustafa Resid pasanin islahatlari RedakteManifesti hazirlayan Resid pasa mueyyen menada istediyine nail olmusdu Bele ki bu qanunun hazirlanmasindan evvel uzun muddet London ve Parisde olan Resid pasa ele bir mexanizm formalasdirmisdi ki sultan hakimiyyetini koklu sekilde sarsitmadan xeyli mehdudlasdirirdi Burada sultanin numayiskarane sekilde edam ve emlakin musadire edilmesi huququndan imtina etmesi eslinde ilk novbede Resid pasanin qelebesi idi Bu huquq nazirlere verilse de nazirlerin vezife fealiyyetleri ucun yeni qanunlar hazirlanirdi ki onlar bu sahede ozbasinaliq ede bilmesinler ve mesuliyyet qarsisinda olduqlarini nezerden qacirmasinlar Mustafa Resid pasanin dovrunde polis hakimiyyetinin de formasi deyisdirilirdi Bele ki polis olum hokmu vermek huququndan mehrum edilirdi Polis bu sahede tecili yaxud operativ fealiyyetden mehrum edilirdi Bu onunla izah edilirdi ki polis istediyi veziyyetlerde mehkemenin qerari olmadan her hansi bir vetendasa dair hebs qeti imkan tedbirleri heyata kecire ve olum hokmu cixara bilmezdi Qeyd etmeliyik ki Osmanli imperiyasinda XIX esrin birinci yarisinda tetbiq olunan bu demokratik prinsipler bir sira Avropa dovletlerinde XX esrin ortalarinda tetbiq olunmaga baslandi Bu da hele formalasdirilmasi nezerde tutulan Avropa Birliyine dogru atilan addimlarin telebleri cercivesinde yeni yaradilacaq beynelxalq huquqi subyektin ozunden evvelki dunya dovletlerinin idareetme sistemindeki mutereqqi cehet ve fikirlere istinad etmesinden irlei gelirdi Bu menada hemin dovr Osmanli imperiyasinda heyata kecirilen hemin islahatlarin Istanbul ucun cox boyuk tarixi ehemiyyeti var idi olkenin inkisaf etdirilmesinde yeni merhele ve sehifenin acilmasini seciyyelendirmekle beraber onun ucun esasli zemin yaradirdi Mustafa Resid pasanin heyata kecirdiyi bu islahatlarin reallasmasi ise Osmanli dovletinin her hansi Avropa dovletinden ireli cixmasina elverisli imkan yaratmis olurdu Bu ise Avropa dovletlerinin maraqlari ile toqqusmaya bilmezdi Ona gore de Avropa dovletleri Osmanli dovletinden teleb etdikleri yeniliklerin heyata kecirilmesinde de maraqli deyildiler Bu sebebden de islahatlarin reallasmasina her vasite ile mane olurdular Bu istiqa metde ise suni suretde yaradilan bir nomreli mesele milli etnik munaqiseler idi Reskript rusvexorluq ve vezife satisini da qeti qadagan edir ve bele bir halin bas vereceyi teqdirde agir ceza tetbiqini mueyyen edirdi Xetti serif yeni qaydaya qarsi cixan her bir kesin cezalandirilacagi xeberdarligi ile bitirdi Bu Resid pasanin huquq inzibati qurulus maarif maliyye herbi isler ve s sahede heyata kecirmek istediyi islahatlarin bir hissesini teskil edirdi Xetti serifin elan edilmesinden sonra bir sira tedbirlerin heyata kecirilmesi istiqametinde addimlar atildisa da tenzimat derin sosial iqtisadi bohran keciren daxili ve xarici problemlerin helli ile uz uze qalan imperiyani tenezzul ve suqutdan xilas ede bilmezdi En evvel ona gore ki islahatlarin heyata kecirilmesi ucun kifayet qeder guclu sekilde formalasmis sosial tebeqe yox idi Islahatlarin heyata kecirilmesini yuxarilar derk etse de ona dayaq olacaq ve onun heyata kecirilmesinde maraqli olan orta tebeqenin olmamasi faktiki olaraq bu proqressiv addimin realligini sual altina alirdi Islahatlarin vacibliyini derk eden diger quvve olan turk mulkedarlari ise eslinde feodal sinfinin bir tebeqesi idi ve bu sinfin maraqlari cercivesinde fealiyyet gostermeyi onun maraqlarindan cixis etmeyi ustun tuturdu Turk tacirleri ise hele musteqil siyasi quvveye cevrilmemisdi Islahatlarin esas hissesinin kagizda qalmasi ise onun ehemiyyetini tamamile azaldirdi Bununla boyuk bir imperiyani dirceltmek mumkun deyildi Nehayet islahatlar turk dunyevi ve dini feodallari ucun tehlukeli gorunduyunden onlar esasen oz sexsi maraqlarindan cixis edir ve yerlerde onun davamli mutemadi fasilesiz olaraq heyata kecirilmesine sey gostermirdiler Bu menada onlarin aciq ve gizli mubarizeleri netice etibarile Resid pasanin islahatlarini hece endirmis oldu Bu ise Osmanli imperiyasina xarici dovletlerin bu erazide mohkemlenmesine mane olmaga onlara guclu muqavimet gostermeye imkan vermedi Menbe https az wikipedia org w index php title Mustafa Resid pasa amp oldid 6074438, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}