Muğan Müvəqqəti Hərbi Diktaturası — Bakı Kommunasının devrilməsindən sonra Muğanda Sentrokaspi Diktaturası və Lionel Denstervil dəstəyi ilə yaradılan diktatura. "Muğan hökuməti" antiazərbaycan siyasəti yeridir, denikinçilərin Cənubi Qafqazda ağalığını təmin etməyə çalışırdı. Muğan hökuməti Azərbaycanın müstəqilliyini dəstəkləmirdi və ona Bakının Britaniya işğalı altında fəaliyyət göstərən rus polkovniki T. P. Suxorukov başçılıq edirdi. Muğan höküməti özünü "vahid və bölünməz Rusiya"nın muxtar hissəsi elan etmişdi. Bu qurumun rəhbərləri qurulmuş yeni hakimiyyəti “Muğan dövləti (respublikası)”, digər əks tərəf sovetlər isə “Muğan hərbi diktaturası” adlandırdılar.
1918-ci ildə Çar hakimiyyətinin yıxılması ilə onun əyalətlərdə olan sadiq ordusu da dağıldı. Lakin ordunun qalıqları ətrafına yerli əhalidən özünümüdafiə qüvvələri toplayaraq, “Muğan ordusu” formalaşdırmağa başladılar. Muğan ordusunun tərkibi müxtəlif etnik millətlərdən – rus, erməni, ukraynalı və azərbaycanlılardan ibarət idi. Ordunun başında milliyətcə rus olan İlyaşeviç və kapitan V.Dobrınin dururdu. Bunlarla yanaşı “Muğan ordusu”nun təşkilində leytenant Xoşev və digərləri də var idi. Bunlar öz məqsədlərini həyata keçirmək üçün “Sentrokaspi diktaturası”nın və ingilis Denstervilin maddi və mənəvi dəstəyini alaraq, şimala doğru irəliləmək və Dağıstanda mövqe tutan general Anton Denikinin qüvvələri ilə birləşmək idi. Muğan ordusu anti-kommunist ordu idi. Onlar, əsasən çar mütləqiyyətini devirmiş bolşevizmə qarşı mübarizə yolunu seçmişdilər. Lakin bunlarla yanaşı, fəaliyyət göstərən Osmanlı–türk ordusuna və sərhədin o tayından (Cənubi Azərbaycan) tez-tez kəndlərə hucum edən qüvvələrə qarşı da amansız idilər. Bunlar keçmiş çar ordusunun qalıqları olsalar da, bu ordunun tərkibinə “sadiq tatarlar” adlanan yerlı azərbaycanlılar da qoşulmuşdular.
1918-ci il 1 avqustdaBakı Kommunasının devrilməsindən sonra Muğanda İlyaşeviç tərəfindən elan edilən diktatura Anton Denikinə sadiq olduqlarını elan etdi. Qafqaz İslam Ordusunun Bakıya həmlə etdiyi bir vaxt, ordunun bir hissəsi də cənuba yönəlmişdi. 3 sentyabr1918-ci ildə Qaçaqkənd yaxınlığında leytenant Xoşev başçılığındakı diktaturanın ordusu türkləri geri qovmağı bacarmışdı. 17 noyabr1918-ci ildə Bakıya gələn general Tomsonun nümayəndələri diktaturanı rəsmən tanımışdı. 1919-cu ilin yanvarında Anton Denikinin nümayəndələri Lənkərana gəlmiş, lakin Muğanlıların tələblərini nəzərə almadıqları üçün bu dəfə Muğan diktaturası Lazar Biçexarovu sadiqlik elan etmişdi.
Yerli bolşeviklər burada hakimiyyəti ələ keçirməyə cəhd göstərirdilər. Rusiya Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Qafqaz Diyar Komitəsi Lənkəranda gizli radiostansiya təşkil etmiş, sovet hakimiyyəti tərəfdarlarına hərbi və maddi kömək göstərmişdi. 25 aprel1919-cu ildə Lənkəranda çevriliş oldu və Muğan Sovet Respublikası yaradıldı, İlyaşeviç həbs olundu. Diktaturaya sadiq qüvvələr Lənkəranı tərk edərək Muğana keçdilər. 1919-cu ilin iyun ayında leytenant Xoşev Lənkərana hücum edib sovet respublikasını devirmək istəsə bacarmadı. İyunun 17-si isə ADR-ə sadiq olan Hüseyn Ramazanovun dəstələri, İrandan gələn köməkçi qüvvələrlə Astaranı ələ keçirmişdi. Lakin 23 iyul1919-cu ildə diktatura ordusu şimaldan, ADR ordusu isə cənubdan hücum edərək Muğan Sovet Respublikasına son verdilər. Sovet respublikasına sadiq qüvvələr Sarı adasına çəkildi. Şəhər avqust ayının 8-inə kimi yenidən leytenant Xoşevin ordusunun əlinə keçdi.
İnzibati quruluşu
Diktaturanın paytaxtı Göytəpə kəndi idi. Əhali əsasən rus koloniyalarından (Prişib, Qriqoryevka, Andreyevka, Pokrovka, Novoqorka (sonradan Novoqolovka), Privolnoye, Nikolayevka və s.) və yerli türk-müsəlman millətindən ibarət idi. Ərazisi qərbdə ƏrdəbilinBiləsuvar şəhəri, cənubda Lənkəranın Nərimanabad kəndi, şərqdə NeftçalanınQaçaqkənd kəndinəcən uzanan bir bölgədə yerləşirdi.
İstinadlar
↑ Mirzəzadə, Ələsgər (2017). Tarix və zaman Muğan tarixinə dair elmi araşdırma. Bakı: Elm və təhsil. səh. 73. (#accessdate_missing_url)
Гражданская война на Мугани (I.1918 – VIII.1919), Э. Андерсен , Г. Парцхаладзе
. 2018-05-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-30.
Avqust 01, 2021
muğan, müvəqqəti, hərbi, diktaturası, bakı, kommunasının, devrilməsindən, sonra, muğanda, sentrokaspi, diktaturası, lionel, denstervil, dəstəyi, ilə, yaradılan, diktatura, muğan, hökuməti, antiazərbaycan, siyasəti, yeridir, denikinçilərin, cənubi, qafqazda, ağ. Mugan Muveqqeti Herbi Diktaturasi Baki Kommunasinin devrilmesinden sonra Muganda Sentrokaspi Diktaturasi ve Lionel Denstervil desteyi ile yaradilan diktatura Mugan hokumeti antiazerbaycan siyaseti yeridir denikincilerin Cenubi Qafqazda agaligini temin etmeye calisirdi Mugan hokumeti Azerbaycanin musteqilliyini desteklemirdi ve ona Bakinin Britaniya isgali altinda fealiyyet gosteren rus polkovniki T P Suxorukov basciliq edirdi Mugan hokumeti ozunu vahid ve bolunmez Rusiya nin muxtar hissesi elan etmisdi Bu qurumun rehberleri qurulmus yeni hakimiyyeti Mugan dovleti respublikasi diger eks teref sovetler ise Mugan herbi diktaturasi adlandirdilar 1 Vremennoj voennoj diktatura MuganMugan Muveqqeti Herbi Diktaturasi1 avqust 1918 25 aprel 1919BayragiPaytaxtiGoytepeResmi dilleriRus diliIdareetme formasiDiktaturaDiktator 1 avqust 1918 25 aprel 1919T P Suxorukov ve IlyasevicTarixi Yaranmasi1 avqust 1918 Suqutu25 aprel 1919ErazisiSelefi XelefiBaki Kommunasi Mugan Sovet RespublikasiTarixi Redakte1918 ci ilde Car hakimiyyetinin yixilmasi ile onun eyaletlerde olan sadiq ordusu da dagildi Lakin ordunun qaliqlari etrafina yerli ehaliden ozunumudafie quvveleri toplayaraq Mugan ordusu formalasdirmaga basladilar Mugan ordusunun terkibi muxtelif etnik milletlerden rus ermeni ukraynali ve azerbaycanlilardan ibaret idi Ordunun basinda milliyetce rus olan Ilyasevic ve kapitan V Dobrinin dururdu Bunlarla yanasi Mugan ordusu nun teskilinde leytenant Xosev ve digerleri de var idi Bunlar oz meqsedlerini heyata kecirmek ucun Sentrokaspi diktaturasi nin ve ingilis Denstervilin maddi ve menevi desteyini alaraq simala dogru irelilemek ve Dagistanda movqe tutan general Anton Denikinin quvveleri ile birlesmek idi Mugan ordusu anti kommunist ordu idi Onlar esasen car mutleqiyyetini devirmis bolsevizme qarsi mubarize yolunu secmisdiler Lakin bunlarla yanasi fealiyyet gosteren Osmanli turk ordusuna ve serhedin o tayindan Cenubi Azerbaycan tez tez kendlere hucum eden quvvelere qarsi da amansiz idiler Bunlar kecmis car ordusunun qaliqlari olsalar da bu ordunun terkibine sadiq tatarlar adlanan yerli azerbaycanlilar da qosulmusdular 1 1918 ci il 1 avqustda Baki Kommunasinin devrilmesinden sonra Muganda Ilyasevic terefinden elan edilen diktatura Anton Denikine sadiq olduqlarini elan etdi Qafqaz Islam Ordusunun Bakiya hemle etdiyi bir vaxt ordunun bir hissesi de cenuba yonelmisdi 3 sentyabr 1918 ci ilde Qacaqkend yaxinliginda leytenant Xosev basciligindaki diktaturanin ordusu turkleri geri qovmagi bacarmisdi 2 17 noyabr 1918 ci ilde Bakiya gelen general Tomsonun numayendeleri diktaturani resmen tanimisdi 1919 cu ilin yanvarinda Anton Denikinin numayendeleri Lenkerana gelmis lakin Muganlilarin teleblerini nezere almadiqlari ucun bu defe Mugan diktaturasi Lazar Bicexarovu sadiqlik elan etmisdi 3 Yerli bolsevikler burada hakimiyyeti ele kecirmeye cehd gosterirdiler Rusiya Kommunist bolsevikler Partiyasi Qafqaz Diyar Komitesi Lenkeranda gizli radiostansiya teskil etmis sovet hakimiyyeti terefdarlarina herbi ve maddi komek gostermisdi 1 25 aprel 1919 cu ilde Lenkeranda cevrilis oldu ve Mugan Sovet Respublikasi yaradildi Ilyasevic hebs olundu Diktaturaya sadiq quvveler Lenkerani terk ederek Mugana kecdiler 1919 cu ilin iyun ayinda leytenant Xosev Lenkerana hucum edib sovet respublikasini devirmek istese bacarmadi Iyunun 17 si ise ADR e sadiq olan Huseyn Ramazanovun desteleri Irandan gelen komekci quvvelerle Astarani ele kecirmisdi Lakin 23 iyul 1919 cu ilde diktatura ordusu simaldan ADR ordusu ise cenubdan hucum ederek Mugan Sovet Respublikasina son verdiler Sovet respublikasina sadiq quvveler Sari adasina cekildi Seher avqust ayinin 8 ine kimi yeniden leytenant Xosevin ordusunun eline kecdi 4 Inzibati qurulusu RedakteDiktaturanin paytaxti Goytepe kendi idi Ehali esasen rus koloniyalarindan Prisib Qriqoryevka Andreyevka Pokrovka Novoqorka sonradan Novoqolovka Privolnoye Nikolayevka ve s ve yerli turk muselman milletinden ibaret idi Erazisi qerbde Erdebilin Bilesuvar seheri cenubda Lenkeranin Nerimanabad kendi serqde Neftcalanin Qacaqkend kendinecen uzanan bir bolgede yerlesirdi Istinadlar Redakte 1 2 3 Mirzezade Elesger 2017 Tarix ve zaman Mugan tarixine dair elmi arasdirma Baki Elm ve tehsil seh 73 accessdate missing url Dobrynin V A Oborona Mugani 1918 1919 Zapiski kavkazskogo pogranichnika San Francisko Parizh 1978 Grazhdanskaya vojna na Mugani I 1918 VIII 1919 E Andersen G Parchaladze Mugan Sovet Respublikasi haqqinda heqiqetler 2018 05 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 12 30 Menbe https az wikipedia org w index php title Mugan Muveqqeti Herbi Diktaturasi amp oldid 5855220, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
