Monqun-Tayqa (tıvaМөңгүн-Тайга — Gümüşü dağlar) — Tıvanın Monqun-Tayqa kojuunun ərazisinə daxil olan dağ silsiləsi. Silsilə Muqur (şimaldan), Şara-Xaraqai (şərqdən və cənub-şərqdən) və Tolayta (qərbdən), Altay ilə (şərqindən) əhatələnir.
Altay dağlarının Rusiya hissəsi Qərbi Sibirin bir bölgəsi hesab olunur, lakin Monqun-Tayqa 1932-ci ildə (Ubsu-Nur çökəkliyinin şimalı ilə birlikdə) Monqolustandan Tuva Xalq Respublikasına verilir. 1944-cü ildə (respublika RSFSR-in tərkibinə daxil olandan sonra) Tıva Şərqi Sibirin bir hissəsi hesab olunur.
Dağın zirvəsi Şərqi Sibirin ən yüksək nöqtəsidir. Parıldayan buz günbəzi ilə fərqlənir. Aydın havada Monqun Tayqa, adını təsdiqləyən kəskin bir gümüş işığı ilə bərq vurur. Burada daim güclü külək əsir.
Massivin şərq ətəyində Hindiktiq-Xol gölü ("göbəkli göl") yüksək və dik sahilləri olan, buzlaq mənşəli təmiz suyu olan böyük bir su tutarı yerləşir. Göl dəniz səviyyəsindən 2.305 m hündürlükdə yerləşir, mərkəzində gölə ad verən iki dağ adası var. Yerlilər su tutarının təmizliyi ilə çox qürur duyurlar. Burada Tıva və bütün Şərqi Sibirin ən yüksək nöqtəsi olan Monqun-Tayqa dağı (3976 m) yerləşir. Monqun-Tayqanın fəth tarixi 1946-cı ildə başlamışdır. Bunun səbəbi dağın müqəddəs sayılması və yerli inanclara görə zirvəyə qalxmağın qadağan olunmasıdır. Zirvə hələdə alpinistləri və dağ turistlərini özünə cəlb edir. Burada müxtəlif çətinlik kateqoriyalı bir neçə marşrut yolu vardır. Massivin mərkəzində qranit, digər ərazilərində kristal şistlər və qum daşları yayılmışdır. Dağlarda ümumi sahəsi 44 km² olan buzlaqlar mövcuddur. Buzlaqlar vaxtı ikən massivin ətrafı boyunca geniş yayılmışdır. Buda keçmiş güclü buzlaşmanın göstəriciləridir. Qədim buzlaqların izlərinin, eroziya ilə bir qədər dəyişdirilmiş təzə relyef formalarının olması ehtimal ki, buz dövrünün sonunda yaranan yüksəlməni göstərir. Massivin şimal yamaclarında çəmən bitki örtüyü və dağ tundrası, cənub yamaclarında isə yüksək dağ çölləri və daş çökəklikləri vardır. Meşə kəmərindən tamamilə məhrumdur. Massivin şimal yamaclarının ətəyində çay və axın vadiləri boyunca Sibir bitkilərindən ibarət olan meşələrinin yalnız kiçik ərazilərinə rast gəlinir.
2000-ci ildə burada Ubsunur Hövzəsi Biosfer Qoruğu qurulur. Alp çəmənliklərini, qaya tundralarını və soyuq çölləri qorumaq üçün 15,890 hektar ərazidən ibarət qoruq təşkil edilir. Arxar və İrbis (qar bəbiri) kimi nadir canlıların yayıldığı əsas areallardan biridir.
Mənbə
Официальный портал республики Тыва 2014-02-12 at the Wayback Machine
Государственный Природный Биосферный Заповедник «Убсунурская котловина»
Монгун-Тайга — восхождение на гору небесного медведя. Фотоотчет
İstinadlar
. 2020-06-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-01.
Монгун-Тайга — восхождение на гору небесного медведя. Фотоотчет
Avqust 05, 2021
monqun, tayqa, tıva, Мөңгүн, Тайга, gümüşü, dağlar, tıvanın, kojuunun, ərazisinə, daxil, olan, dağ, silsiləsi, silsilə, muqur, şimaldan, şara, xaraqai, şərqdən, cənub, şərqdən, tolayta, qərbdən, altay, ilə, şərqindən, əhatələnir, tıva, Мөңгүн, Тайгаümumi, məlu. Monqun Tayqa tiva Mongүn Tajga Gumusu daglar Tivanin Monqun Tayqa kojuunun erazisine daxil olan dag silsilesi 1 Silsile Muqur simaldan Sara Xaraqai serqden ve cenub serqden ve Tolayta qerbden Altay ile serqinden ehatelenir Monqun Tayqativa Mongүn TajgaUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 3 970 mSahesi 1 589 ha84 510 haHundur noqtesi 3976Yerlesmesi50 16 46 sm e 90 07 12 s u Olke Rusiya RusiyaYerlesmesi TivaMonqun TayqaAltay daglarinin Rusiya hissesi Qerbi Sibirin bir bolgesi hesab olunur lakin Monqun Tayqa 1932 ci ilde Ubsu Nur cokekliyinin simali ile birlikde Monqolustandan Tuva Xalq Respublikasina verilir 1944 cu ilde respublika RSFSR in terkibine daxil olandan sonra Tiva Serqi Sibirin bir hissesi hesab olunur Dagin zirvesi Serqi Sibirin en yuksek noqtesidir Parildayan buz gunbezi ile ferqlenir Aydin havada Monqun Tayqa adini tesdiqleyen keskin bir gumus isigi ile berq vurur Burada daim guclu kulek esir Massivin serq eteyinde Hindiktiq Xol golu gobekli gol yuksek ve dik sahilleri olan buzlaq menseli temiz suyu olan boyuk bir su tutari yerlesir Gol deniz seviyyesinden 2 305 m hundurlukde yerlesir merkezinde gole ad veren iki dag adasi var Yerliler su tutarinin temizliyi ile cox qurur duyurlar Burada Tiva ve butun Serqi Sibirin en yuksek noqtesi olan Monqun Tayqa dagi 3976 m yerlesir Monqun Tayqanin feth tarixi 1946 ci ilde baslamisdir Bunun sebebi dagin muqeddes sayilmasi ve yerli inanclara gore zirveye qalxmagin qadagan olunmasidir Zirve helede alpinistleri ve dag turistlerini ozune celb edir Burada muxtelif cetinlik kateqoriyali bir nece marsrut yolu vardir 2 Massivin merkezinde qranit diger erazilerinde kristal sistler ve qum daslari yayilmisdir Daglarda umumi sahesi 44 km olan buzlaqlar movcuddur Buzlaqlar vaxti iken massivin etrafi boyunca genis yayilmisdir Buda kecmis guclu buzlasmanin gostericileridir Qedim buzlaqlarin izlerinin eroziya ile bir qeder deyisdirilmis teze relyef formalarinin olmasi ehtimal ki buz dovrunun sonunda yaranan yukselmeni gosterir Massivin simal yamaclarinda cemen bitki ortuyu ve dag tundrasi cenub yamaclarinda ise yuksek dag colleri ve das cokeklikleri vardir Mese kemerinden tamamile mehrumdur Massivin simal yamaclarinin eteyinde cay ve axin vadileri boyunca Sibir bitkilerinden ibaret olan meselerinin yalniz kicik erazilerine rast gelinir 2000 ci ilde burada Ubsunur Hovzesi Biosfer Qorugu qurulur Alp cemenliklerini qaya tundralarini ve soyuq colleri qorumaq ucun 15 890 hektar eraziden ibaret qoruq teskil edilir Arxar ve Irbis qar bebiri kimi nadir canlilarin yayildigi esas areallardan biridir Menbe RedakteOficialnyj portal respubliki Tyva Arxivlesdirilib 2014 02 12 at the Wayback Machine Gosudarstvennyj Prirodnyj Biosfernyj Zapovednik Ubsunurskaya kotlovina Mongun Tajga voshozhdenie na goru nebesnogo medvedya FotootchetIstinadlar Redakte Oficialnyj portal respubliki Tyva 2020 06 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 06 01 Mongun Tajga voshozhdenie na goru nebesnogo medvedya FotootchetMenbe https az wikipedia org w index php title Monqun Tayqa amp oldid 5876599, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}