Aybaşı, Menstruasiya ( lat.mensis — ay, menstruus — hər ay) qadınlarda uşaqlığın periodik təkrarlanan fizioloji bir vərdişidir. Tibbdə ilk baş vermiş aybaşı menarxe, sonuncu aybaşı isə menopauza adlanır. Bunlar qadının döllülük qabiliyyətini başlanmasını və sona yetməsini bildirir. Aybaşının bir sıra sinonimləri vardır: period, mensturasiya, menorrhö (yun.μήν ay , yun.ῥέω axıram). Aybaşı zamanı uşaqlığın selikli qişası yaxud funksional qatı endometriyanın ayrılması baş verir ki, bu da qanaxma ilə müşahidə olunur. Bu zaman itirilən qanın miqdarı normada 50-100 ml-dir. Aybaşı ifrazatı tərkibi qan, uşaqlıq vəzilərinin sekretindən, hissəvi olaraq endometriumdan və uşaqlıq yolu epitelindən ibarətdir. Qadın hərəkətli olduqda ifrazat laxtalanmır. Bu dövrdə oturaq vəziyyətdə olan qadınlarda uşaqlıq yolunda yığılıb qalan qan laxtalana bilər. Menstrual qanın laxtalanmasının qarşısını alan durulaşdırıcı fermentlər ifrazatın miqdarı artıq olduqda və laxtalanma sistemi pozğunluğunda heç də effektli olmur. Aybaşı ifrazatının xüsusi qoxuya malik olması, uşaqlıqdan xaric olan steril qana uşaqlıq yolunda qoşulan bakteriya və mikroorqanizmlərlə əlaqədardır.
Aybaşı/Menstruasiya
Aybaşı zamanı uşaqlığın selikli qişasının soyulması (sxematik)
İlk menstruasiyadan aybaşı dövriyyəsi - menstrual sikl başlanmış olur. Aybaşı qanı adi damarlardan axan qandan bir qədər tünd rəngə malik olub, tərkibində çoxlu sayda fermentlərin olduğuna görə laxtalanmır. Hamiləlik və laktasiya zamanı aybaşı baş vermir. Aybaşının kəsilməsi hamiləliyi təsdiqləyən əsas simptom hesab olunur.
Haqqında
Yəhudi ənənəsinə və Tövrata əsasən aybaşı zamanı qadın pak sayılmadığından onunla hər hansı cismani əlaqə məqbul sayılmır. Tövrata görə bu zaman qadın orqanizmində ölüm prosesi getdiyindən o pak sayıla bilməz. İslam və yəhudi dini bu dövrlərdə qadınla cinsi əlaqədə olmağa izin vermir. İslamda aybaşılı qadının dini ayinlərdə iştirakına izin verilmir.
Aybaşı dövriyyəsi - menstrual sikl
Aybaşı ay təqvimindəki aylar kimi 28 gündən bir baş verir. Lakin o qeyri standart müddətlərdə də (21-35 gün arası) baş verə bilir. Cinsi yetkinliyə qədər, hamiləlik və laktasiya zamanı aybaşı fizioloji olaraq baş vermir. Laktasiya dövrü aybaşının olmaması bir növ təbii olaraq qadını hamilə qalmaqdan qorumuş olur. Bu dövrü laktasiya amnoreyası adlandırırlar.
Menarxe
Həddi büluğa çatmış qadında baş vermiş ilk aybaşı menarxe adlandırılır. Adətən menarxe 12-14 yaşlarında (bəzən erkən 9-11 yaxud gecikmiş 19-21 yaşlarında) baş verir. İsti iqlim zonalarında bu yaş həddi 11-15; mülayim iqlim zonalarında 12-18; soyuq iqlim zonalarında isə 13-21 arasında dəyişir. İrqindən asılı olaraq menarxenin başlama müddəti zəncilərdə avropalılarda eləcə də eyni sosial-iqtisadi şəraitdə yaşayanlara nisbətən erkən baş verir. İlk aybaşıdan sonra sonrakı aybaşı 2 və ya 3 aydan sonra baş verə bilir. Aybaşının davam etmə müddəti 2-8 gün intervalinda olur. Bu müddətdə soyulmuş endometriyum tamamilə soyularaq cinsiyyət dəhliz vasitəsilə xaric olunur.
Mensturasiya pozğunluğu
Menstural pozğunluğa aşağıdakılar səbəb ola bilər:
Qadın xəstəlikləri - şişlər, endometrioz, iltihablar, cinsiyyət yolu infeksiyaları, hormonal pozğunluqlar
Süni abortlar, uşaq düşürmə halları
Qaraciyər funksiyasının pozulması, endokrin xəstəlikləri, qanın laxtalanma sistemi patologiyaları
Qanın laxtalanmasına təsir edən dərmanların qəbulu (aspirin)
C,P,K vitaminlərinin, kalsium və digər bio aktiv maddələrin çatışmazlığı
Stres
Əlaməti
Adı
Nadir baş verən aybaşı
Oliqomenorreya
Hədsiz yüngül və qısa sürən aybaşı
Hipomenorreya
Yüksək tezliklə baş verən aybaşı (21 gündən bir)
Polimenorreya
Hədsiz ağır və uzun sürən aybaşı
Hipermenorreya
Hədsiz ağrılı keçən aybaşı
Dismenorreya
Aralıq qnaxmalı - asiklik aybaşı
Metrorragiya
Yoxluğu
Amenorreya
Aybaşı zamanı şəxsi gigyena
Bu dövrdə şəxsi gigyena məqsədilə qadınlar xüsusi bezlərdən və daxilə - uşaqlıq yoluna qoyulmaq üçün nəzərdə tutulmuş tamponlardan istifadə edirlər. Hər iki halda həm bez həm də tampon toxuması menstrual ifrazatı özünə hopdurur. Aybaşı zamanı şəxsi gigyenaya xüsusi fikir vermək lazımdır. Gündəlik duş qəbulu və ya 2-3 dəfə yuyunmaq məsləhətdir. Qanlı menstural ifrazat patogen bakteriyaların çoxalması üçün münbit şərait sayılır. Fiziki işdən və psixi gərginlikdən qaçınmaq məsləhətdir. Vanna qəbulu heç məsləhət görülmür. Alkohol və kəskin acı qidalardan çəkinmək lazımdır. Kəskin acı ədviyyatlar qanaxmanı artıra bilir.
Aybaşı üçün ləvazimatlar
Tampon
Bez
“Aybaşı fincanı”
“Aybaşı fincanı”
“Aybaşı fincanı” - (ing.menstrual cup) — aybaşı zamanı qanlı ifrazı toplamaq üçün uşaqlıq yoluna daxil edilən intim gigyenik ləvazimatdır. “Aybaşı fincanı” ilk dəfə 1930 cu ildə istehsal olunaraq satışa çıxarılmşdır.
Cinsi əlaqə
Aybaşı zamanı cinsi əlaqə qadın özünü fiziki diskomfort hesab edə bilər. Bu zaman hormonal fonun artması emosional gərginlik də yarada bilər. Bu dövrdə uşaqlıq müxtəlif infeksiyalar üçün həssas ola biliər. Bu məqsədlə mütəxəssislər aybaşı zamanı cinsi əlaqəni məqbul saymırlar.
Xarici keçidlər
VikianbardaMenstruasiya ilə əlaqəli mediafayllar var.
Museum of Menstruation and Women’s Health, www.mum.org(ing.)
Holger Dambeck: Forscher vermelden Stammzellfund in Menstruationsblut, Spiegel Online(alm.)
Avqust 12, 2021
menstruasiya, aybaşı, mensis, menstruus, hər, qadınlarda, uşaqlığın, periodik, təkrarlanan, fizioloji, vərdişidir, tibbdə, baş, vermiş, aybaşı, menarxe, sonuncu, aybaşı, isə, menopauza, adlanır, bunlar, qadının, döllülük, qabiliyyətini, başlanmasını, sona, yet. Aybasi Menstruasiya lat mensis ay menstruus her ay qadinlarda usaqligin periodik tekrarlanan fizioloji bir verdisidir Tibbde ilk bas vermis aybasi menarxe sonuncu aybasi ise menopauza adlanir Bunlar qadinin dolluluk qabiliyyetini baslanmasini ve sona yetmesini bildirir Aybasinin bir sira sinonimleri vardir period mensturasiya menorrho yun mhn ay yun ῥew axiram Aybasi zamani usaqligin selikli qisasi yaxud funksional qati endometriyanin ayrilmasi bas verir ki bu da qanaxma ile musahide olunur Bu zaman itirilen qanin miqdari normada 50 100 ml dir Aybasi ifrazati terkibi qan usaqliq vezilerinin sekretinden hissevi olaraq endometriumdan ve usaqliq yolu epitelinden ibaretdir Qadin hereketli olduqda ifrazat laxtalanmir Bu dovrde oturaq veziyyetde olan qadinlarda usaqliq yolunda yigilib qalan qan laxtalana biler Menstrual qanin laxtalanmasinin qarsisini alan durulasdirici fermentler ifrazatin miqdari artiq olduqda ve laxtalanma sistemi pozgunlugunda hec de effektli olmur Aybasi ifrazatinin xususi qoxuya malik olmasi usaqliqdan xaric olan steril qana usaqliq yolunda qosulan bakteriya ve mikroorqanizmlerle elaqedardir Aybasi MenstruasiyaAybasi zamani usaqligin selikli qisasinin soyulmasi sxematik Menstrual siklLatinca menstruisYunanca mhnῥewbaxmuzakireredakteIlk menstruasiyadan aybasi dovriyyesi menstrual sikl baslanmis olur Aybasi qani adi damarlardan axan qandan bir qeder tund renge malik olub terkibinde coxlu sayda fermentlerin olduguna gore laxtalanmir Hamilelik ve laktasiya zamani aybasi bas vermir Aybasinin kesilmesi hamileliyi tesdiqleyen esas simptom hesab olunur Mundericat 1 Haqqinda 2 Aybasi dovriyyesi menstrual sikl 2 1 Menarxe 2 2 Mensturasiya pozgunlugu 3 Aybasi zamani sexsi gigyena 3 1 Aybasi fincani 3 2 Cinsi elaqe 4 Xarici kecidlerHaqqinda RedakteYehudi enenesine ve Tovrata esasen aybasi zamani qadin pak sayilmadigindan onunla her hansi cismani elaqe meqbul sayilmir Tovrata gore bu zaman qadin orqanizminde olum prosesi getdiyinden o pak sayila bilmez Islam ve yehudi dini bu dovrlerde qadinla cinsi elaqede olmaga izin vermir Islamda aybasili qadinin dini ayinlerde istirakina izin verilmir Aybasi dovriyyesi menstrual sikl RedakteAybasi ay teqvimindeki aylar kimi 28 gunden bir bas verir Lakin o qeyri standart muddetlerde de 21 35 gun arasi bas vere bilir Cinsi yetkinliye qeder hamilelik ve laktasiya zamani aybasi fizioloji olaraq bas vermir Laktasiya dovru aybasinin olmamasi bir nov tebii olaraq qadini hamile qalmaqdan qorumus olur Bu dovru laktasiya amnoreyasi adlandirirlar Menarxe Redakte Heddi buluga catmis qadinda bas vermis ilk aybasi menarxe adlandirilir Adeten menarxe 12 14 yaslarinda bezen erken 9 11 yaxud gecikmis 19 21 yaslarinda bas verir Isti iqlim zonalarinda bu yas heddi 11 15 mulayim iqlim zonalarinda 12 18 soyuq iqlim zonalarinda ise 13 21 arasinda deyisir Irqinden asili olaraq menarxenin baslama muddeti zencilerde avropalilarda elece de eyni sosial iqtisadi seraitde yasayanlara nisbeten erken bas verir Ilk aybasidan sonra sonraki aybasi 2 ve ya 3 aydan sonra bas vere bilir Aybasinin davam etme muddeti 2 8 gun intervalinda olur Bu muddetde soyulmus endometriyum tamamile soyularaq cinsiyyet dehliz vasitesile xaric olunur Mensturasiya pozgunlugu Redakte Menstural pozgunluga asagidakilar sebeb ola biler Qadin xestelikleri sisler endometrioz iltihablar cinsiyyet yolu infeksiyalari hormonal pozgunluqlar Suni abortlar usaq dusurme hallari Qaraciyer funksiyasinin pozulmasi endokrin xestelikleri qanin laxtalanma sistemi patologiyalari Qanin laxtalanmasina tesir eden dermanlarin qebulu aspirin C P K vitaminlerinin kalsium ve diger bio aktiv maddelerin catismazligi StresElameti AdiNadir bas veren aybasi OliqomenorreyaHedsiz yungul ve qisa suren aybasi HipomenorreyaYuksek tezlikle bas veren aybasi 21 gunden bir PolimenorreyaHedsiz agir ve uzun suren aybasi HipermenorreyaHedsiz agrili kecen aybasi DismenorreyaAraliq qnaxmali asiklik aybasi MetrorragiyaYoxlugu AmenorreyaAybasi zamani sexsi gigyena RedakteBu dovrde sexsi gigyena meqsedile qadinlar xususi bezlerden ve daxile usaqliq yoluna qoyulmaq ucun nezerde tutulmus tamponlardan istifade edirler Her iki halda hem bez hem de tampon toxumasi menstrual ifrazati ozune hopdurur Aybasi zamani sexsi gigyenaya xususi fikir vermek lazimdir Gundelik dus qebulu ve ya 2 3 defe yuyunmaq meslehetdir Qanli menstural ifrazat patogen bakteriyalarin coxalmasi ucun munbit serait sayilir Fiziki isden ve psixi gerginlikden qacinmaq meslehetdir Vanna qebulu hec meslehet gorulmur Alkohol ve keskin aci qidalardan cekinmek lazimdir Keskin aci edviyyatlar qanaxmani artira bilir Aybasi ucun levazimatlar Tampon Bez Aybasi fincani Aybasi fincani Redakte Aybasi fincani ing menstrual cup aybasi zamani qanli ifrazi toplamaq ucun usaqliq yoluna daxil edilen intim gigyenik levazimatdir Aybasi fincani ilk defe 1930 cu ilde istehsal olunaraq satisa cixarilmsdir Cinsi elaqe Redakte Aybasi zamani cinsi elaqe qadin ozunu fiziki diskomfort hesab ede biler Bu zaman hormonal fonun artmasi emosional gerginlik de yarada biler Bu dovrde usaqliq muxtelif infeksiyalar ucun hessas ola bilier Bu meqsedle mutexessisler aybasi zamani cinsi elaqeni meqbul saymirlar Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Menstruasiya ile elaqeli mediafayllar var Museum of Menstruation and Women s Health www mum org ing Holger Dambeck Forscher vermelden Stammzellfund in Menstruationsblut Spiegel Online alm Menbe https az wikipedia org w index php title Menstruasiya amp oldid 5789774, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
