Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Mehmed Ayətullah bəy (türk. Mehmed Ayetullah Bey; 1888 – 1919, İstanbul) — çərkəz əsilli türk futbolçusu. Ziya Songülən və Nəcib Okanərlə birlikdə Fənərbaxça İdman Klubunu quran 3 nəfərdən biridir. O, klubun 2-ci prezidenti və 2 nömrəli üzvü olub.
| Mehmed Ayətullah bəy | |
|---|---|
| Şevkipaşazadə Ayətullah bəy | |
 | |
Fənərbaxça İdman Klubunun 2-ci başçısı | |
| 1908 – 1909 | |
| Əvvəlki | Ziya Songülen |
| Sonrakı | Tevfik Taşçı |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1888 |
| Vəfat tarixi | 1919 (30–31 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | İspan qripi |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | futbolçu, rəhbər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1888-ci ildə İstanbulun Boyacıköy səmtində anadan olan Şevkipaşazadə Ayətullah bəy Hərəkət Ordusu komandirlərindən Ferik Şevki Paşa və Müvəddət xanımın ailəsində dünyaya gəlib. O, çərkəzlərin ubıx soyunun, Anzork sülaləsinə mənsubdur. Fənərbaxça yarandığı zaman Osmanlı Bankında məmur olan Ayətullah bəy, Fənərbaxça İdman Klubunun ilk baş katibi, 20 yaşında ikən, 1908-1909-cu illərdə isə klub sədrliyini öz üzərinə götürmüş gənc idmançı olub. Həmçinin, tarixdə ilk Fənərbaxça komandasında qapıçı və müdafiəçi kimi də oynayıb. Kadıköyün Moda səmtində yerləşən Müqəddəs Jozef Fransız Kollecini bitirən Ayətullah bəy məzun olduqdan sonra, İstanbul Su İstehsalında çalışıb. Kadıköylü dostları Ziya Songülən və Necip Okanərlə birlikdə; bir neçə ildir hədəflədikləri futbol komandası qurmaq arzularını gerçəkləşdirdilər. 1907-ci ilin yazında (1323, Rumi təqvimi) Fənərbaxça futbol komandasının yaradılmasında adı hallananlardan biri də Ayətullah bəy oldu. O, öncə klubun "baş katib" vəzifəsini aparıb.
1908-ci ildə İkinci Məşrutiyyət ilə cəmiyyət qurma qadağası aradan qaldırıldıqdan sonra bir nömrəli qurucu və ilk prezident Nurizadə Ziya bəy dostları ilə birlikdə İstanbulun bir çox futbol komandasını birləşdirəcək Birlik Klubu adı altında federativ liqa yaratmağa çalışdığı üçün Fənərbaxçanın idarəçiliyindəki vəzifəsindən istefa verdi və nəticədə Fənərbaxçanın başqanlığı 1908-ci ildə Ayətullah bəyə keçdi. Qurucu prezident Nurizadə Ziya bəylə klub arasında əlaqələrin zəifləməsi səbəbindən maddi sıxıntı yaşayan, hətta bağlanma həddinə gəlib çatan Fənərbaxça klubu qonşu səmt klubları ilə birləşərək güclənməyi hədəflədi. 11 sentyabr 1908-ci ildə Modadakı Mühürdar qazinosunda Anadolu Üsküdar və Kadıköy Pazaryolu klubları ilə keçirilən görüşlərdə bu klubların idarəçiləri Fənərbaxçanın adı ilə bağlı bazarlıq etməyə başlayanda Ayətullah bəy, "Fransa kralı XIV Lüdovikin sözlərini: L'état, c'est moi, that is the State' yəni "Dövlət mənimdir" dedi. "Mən də Fənərbaxça mənimdir və mən bu sövdələşməni qəbul etmirəm!" deyərək, qurulandan təxminən iki il sonra klubun adının və kimliyinin tarixə düşməsinin qarşısını alıb. Ayətullah bəy prezidentliyi dövründə o, öz gücü ilə Fənərbaxça daxilində nüfuzunu ortaya qoyaraq, bağlanma ərəfəsində olan klubu çox qısa müddətdə ayağa qaldırmağı bacardı və bununla da Fənərbaxça İdman Klubunu tarixə hədiyyə etdi.
Fənərbaxçanın yarandığı illərdə hələ klub binası olmadığından, 1907-1910-cu illərdə Kadıköyün Moda səmtində, Devriye küçəsindəki Ayətullah bəyin 43 nömrəli evində bütün idman ləvazimatları, futbolçuların forma və geyimləri saxlanılırdı. 1912-13-cü illərdə Türkiyədə meydana çıxan ilk izcilik hərəkatının ilk "oymaq" bəylərindən olan Ayətullah bəy I Dünya müharibəsinin sonunda ölkəni iki il xarabalığa çevirən İspan qripi fəlakətinin qurbanlarından biri oldu. 1918-ci il martın 16-da 30 yaşında vəfat etdi. Məzarı Qaracaəhməd qəbiristanlığındadır.
İstinadlar
- "Mehmed Ayetoullah Chevki". SALT Research Archives. 2 Mayıs 1997. 13 Şubat 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 Ekim 2018.
- Rüştü Dağlaroğlu, "1907-1987 Fenerbahçe Spor Kulübü Tarihi", Ofset Matbaa-Yayıncılık, İstanbul, 1987, sy. 28
- "Fenerbahçe Tarihi | Tarihçe". fenerbahce.org. 23 Mayıs 2017. 18 Nisan 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 Haziran 2008.https://www.fenerbahce.org/kurumsal/detay.asp?ContentID=2 Arxivləşdirilib 2018-07-01 at the Wayback Machine
- "Fenerbahçe'yi, Saint-Joseph Öğrencileri Kurdu". T-24 Gazetesi. 13 Ağustos 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 Ocak 2015.
- "Fenerbahçe'yi Saint-Joseph'liler Kurdu". Cumhuriyet Gazetesi. 12 Ocak 2017. 1 Temmuz 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 Ocak 2015.
- "Fenerbahçe'yi, Fenerbahçeliler Kurdu". Takvim Gazetesi. 7 Nisan 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 Ocak 2015.
- "Fenerbahçe Destanı, Saint-Joseph Lisesi'nde Sergilendi". 1907 Fenerbahçe Derneği. 23 Aralık 2013. 7 Nisan 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 Aralık 2013.
- "Üsküdar'a Gazel". Fenerbahçe Tarihi. 28 Mayıs 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 Eylül 2023.
Xarici keçidlər
- Ayetullah Bey, Spor Ansiklopedisi, Tercüman Futbol, 1. cilt. sf 117-118
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehmed Ayetullah bey turk Mehmed Ayetullah Bey 1888 1919 Istanbul cerkez esilli 1 2 turk futbolcusu Ziya Songulen ve Necib Okanerle birlikde Fenerbaxca Idman Klubunu quran 3 neferden biridir O klubun 2 ci prezidenti ve 2 nomreli uzvu olub 3 Mehmed Ayetullah beySevkipasazade Ayetullah bey Fenerbaxca Idman Klubunun 2 ci bascisi1908 1909EvvelkiZiya SongulenSonrakiTevfik Tasci Sexsi melumatlar Dogum tarixi 1888 1888 Vefat tarixi 1919 1919 30 31 yasinda Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasi Vefat sebebi Ispan qripi Defn yeri Qaracaehmed qebiristanligi Fealiyyeti futbolcu rehber Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiredakte Ayetullah bey 1888 ci ilde Istanbulun Boyacikoy semtinde anadan olan Sevkipasazade Ayetullah bey Hereket Ordusu komandirlerinden Ferik Sevki Pasa ve Muveddet xanimin ailesinde dunyaya gelib O cerkezlerin ubix soyunun Anzork sulalesine mensubdur 2 Fenerbaxca yarandigi zaman Osmanli Bankinda memur olan Ayetullah bey Fenerbaxca Idman Klubunun ilk bas katibi 20 yasinda iken 1908 1909 cu illerde ise klub sedrliyini oz uzerine goturmus genc idmanci olub Hemcinin tarixde ilk Fenerbaxca komandasinda qapici ve mudafieci kimi de oynayib Kadikoyun Moda semtinde yerlesen Muqeddes Jozef Fransiz Kollecini 4 5 6 7 bitiren Ayetullah bey mezun olduqdan sonra Istanbul Su Istehsalinda calisib Kadikoylu dostlari Ziya Songulen ve Necip Okanerle birlikde bir nece ildir hedefledikleri futbol komandasi qurmaq arzularini gerceklesdirdiler 1907 ci ilin yazinda 1323 Rumi teqvimi Fenerbaxca futbol komandasinin yaradilmasinda adi hallananlardan biri de Ayetullah bey oldu O once klubun bas katib vezifesini aparib 1908 ci ilde Ikinci Mesrutiyyet ile cemiyyet qurma qadagasi aradan qaldirildiqdan sonra bir nomreli qurucu ve ilk prezident Nurizade Ziya bey dostlari ile birlikde Istanbulun bir cox futbol komandasini birlesdirecek Birlik Klubu adi altinda federativ liqa yaratmaga calisdigi ucun Fenerbaxcanin idareciliyindeki vezifesinden istefa verdi ve neticede Fenerbaxcanin basqanligi 1908 ci ilde Ayetullah beye kecdi Qurucu prezident Nurizade Ziya beyle klub arasinda elaqelerin zeiflemesi sebebinden maddi sixinti yasayan hetta baglanma heddine gelib catan Fenerbaxca klubu qonsu semt klublari ile birleserek guclenmeyi hedefledi 11 sentyabr 1908 ci ilde Modadaki Muhurdar qazinosunda Anadolu Uskudar ve Kadikoy Pazaryolu klublari ile kecirilen goruslerde bu klublarin idarecileri Fenerbaxcanin adi ile bagli bazarliq etmeye baslayanda Ayetullah bey Fransa krali XIV Ludovikin sozlerini L etat c est moi that is the State yeni Dovlet menimdir dedi Men de Fenerbaxca menimdir ve men bu sovdelesmeni qebul etmirem deyerek qurulandan texminen iki il sonra klubun adinin ve kimliyinin tarixe dusmesinin qarsisini alib 7 8 Ayetullah bey prezidentliyi dovrunde o oz gucu ile Fenerbaxca daxilinde nufuzunu ortaya qoyaraq baglanma erefesinde olan klubu cox qisa muddetde ayaga qaldirmagi bacardi ve bununla da Fenerbaxca Idman Klubunu tarixe hediyye etdi Fenerbaxcanin yarandigi illerde hele klub binasi olmadigindan 1907 1910 cu illerde Kadikoyun Moda semtinde Devriye kucesindeki Ayetullah beyin 43 nomreli evinde butun idman levazimatlari futbolcularin forma ve geyimleri saxlanilirdi 2 1912 13 cu illerde Turkiyede meydana cixan ilk izcilik herekatinin ilk oymaq beylerinden olan Ayetullah bey I Dunya muharibesinin sonunda olkeni iki il xarabaliga ceviren Ispan qripi felaketinin qurbanlarindan biri oldu 1918 ci il martin 16 da 30 yasinda vefat etdi Mezari Qaracaehmed qebiristanligindadir 2 Istinadlarredakte Mehmed Ayetoullah Chevki SALT Research Archives 2 Mayis 1997 13 Subat 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 Ekim 2018 1 2 3 4 Rustu Daglaroglu 1907 1987 Fenerbahce Spor Kulubu Tarihi Ofset Matbaa Yayincilik Istanbul 1987 sy 28 Fenerbahce Tarihi Tarihce fenerbahce org 23 Mayis 2017 18 Nisan 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 Haziran 2008 https www fenerbahce org kurumsal detay asp ContentID 2 Arxivlesdirilib 2018 07 01 at the Wayback Machine Fenerbahce yi Saint Joseph Ogrencileri Kurdu T 24 Gazetesi 13 Agustos 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 Ocak 2015 Fenerbahce yi Saint Joseph liler Kurdu Cumhuriyet Gazetesi 12 Ocak 2017 1 Temmuz 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 Ocak 2015 Fenerbahce yi Fenerbahceliler Kurdu Takvim Gazetesi 7 Nisan 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 Ocak 2015 1 2 Fenerbahce Destani Saint Joseph Lisesi nde Sergilendi 1907 Fenerbahce Dernegi 23 Aralik 2013 7 Nisan 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 Aralik 2013 Uskudar a Gazel Fenerbahce Tarihi 28 Mayis 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 Eylul 2023 Xarici kecidlerredakteAyetullah Bey Spor Ansiklopedisi Tercuman Futbol 1 cilt sf 117 118 Menbe https az wikipedia org w index php title Mehmed Ayetullah bey amp oldid 8119271