Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Matfey İncili — Əhdi-cədidin və üç ilk kitabı. Kitab İsrailin Məsihi olan İsanın öz xalqına (yəhudilərə) üz tutması, amma onlar tərəfindən qəbul olunmaması və dirildiyi zaman müridlərini başqa millətlərə göndərməsindən bəhs edir. Matfey yəhudi adət-ənənəsinin getdikcə yəhudilikdən uzaqlaşan kilsədə yox olmasını istəmədiyini vurğulamağa çalışır. İncil özündə evangelist cəmiyyəti və digər yəhudilər arasında hökm sürən mübarizə və münaqişələri əks etdirir. Kitabda, eyni zamanda, fariseylər tənqid olunur və onların İsadan üz döndərməsi ucbatından onlardan alınıb əvəzində kilsəyə verilməsindən danışılır.
İsanın ilahiliyi bu cəmiyyəti erkən xristianlardan fərqləndirən əsas cəhətdir. Mark sözünə və ilə başlayırsa, Matfey İsanın tarixi köklərinə üz tutaraq, onun doğulduqdan bəri və Əhdi-ətiqdə bəhs edilən Məsihin zühurunu gerçəkləşdirməsini göstərir. İsanın "Davud oğlu" adlandırılması onun sadəcə İsrailə göndərilən, insanlara şəfa verən və möcüzələr yaradan Məsih olmasına istinad edir. O, "İnsan oğlu" olaraq dünyanı mühakimə etməyə qayıdacaq; müridləri bunu anlasa da, düşmənləri bundan xəbərsizdir. "Tanrının oğlu" kimi isə, o, Tanrının özünü zahirə çıxarır və itaətkarlığı ilə oğulluğunu sübut edir.
Elm adamlarının əksəriyyəti İncilin eramızın 80 və 90-cı, bir qismi 70 və 110-cu illəri arasında, azlıq təşkil edən bir hissəsi isə 70-ci ildən əvvəl yazıldığına inanır. Kitabda müəllifin kim olduğu anlaşılmır və onun ənənəvi olaraq həvari Matfeyin adı ilə əlaqələndirilməsi fikri əksər müasir elm adamları tərəfindən inkar olunur. Müəllif çox güman ki, ənənəvi və qeyri-ənənəvi yəhudi dəyərləri arasındakı sərhəddə dayanan və öz dövründə müzakirə olunan müqəddəs kitabların texniki-hüquqi aspektləri ilə tanış olan bir yəhudidir. "Sinaqoq yunancası" təəssüratı bağışlayan cilalanmış yəhudi dilində yazılmış bu mətnlərdə əsas mənbə kimi götürülsə də, "Q mənbəsi" (Mark deyil, Luka ilə bölüşülən materiallar toplusu) və Matfeyin özünə aid olan, "M mənbəsi" adlanan fərzi qeydlərdən də istifadə edilmişdir.
İstinadlar
- Luz, 2005b. səh. 233-34
- Davies, Allison, 1997. səh. 722
- Burkett, 2002. səh. 182
- Strecker, 2000. səh. 369–70
- Peppard, 2011. səh. 133
- Luz, 1995. səh. 86, 111
- Luz, 1995. səh. 91, 97
- Luz, 1995. səh. 93
- Duling, 2010. səh. 298–99
- France, 2007. səh. 19
- Burkett, 2002. səh. 174
- Duling, 2010. səh. 301–02
- Duling, 2010. səh. 302
- Duling, 2010. səh. 306
- Burkett, 2002. səh. 175-176
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Matfey Incili Ehdi cedidin ve uc sinoptik Incilin ilk kitabi Kitab Israilin Mesihi olan Isanin oz xalqina yehudilere uz tutmasi amma onlar terefinden qebul olunmamasi ve dirildiyi zaman muridlerini basqa milletlere gondermesinden behs edir 1 Matfey yehudi adet enenesinin getdikce yehudilikden uzaqlasan kilsede yox olmasini istemediyini vurgulamaga calisir 2 Incil ozunde evangelist cemiyyeti ve diger yehudiler arasinda hokm suren mubarize ve munaqiseleri eks etdirir Kitabda eyni zamanda fariseyler 3 tenqid olunur ve onlarin Isadan uz dondermesi ucbatindan Tanri Kralliginin onlardan alinib evezinde kilseye verilmesinden danisilir 4 Papirus104 uzerinde Matfey 21 34 37 recto teq AD 150 Isanin ilahiliyi bu cemiyyeti erken xristianlardan ferqlendiren esas cehetdir Mark sozune Isanin veftiz edilmesi ve sinaga cekilmesi ile baslayirsa Matfey Isanin tarixi koklerine uz tutaraq onun dogulduqdan beri Tanrinin oglu olmasini ve Ehdi etiqde behs edilen Mesihin zuhurunu gerceklesdirmesini gosterir 5 Isanin Davud oglu adlandirilmasi onun sadece Israile gonderilen insanlara sefa veren ve mocuzeler yaradan Mesih olmasina istinad edir 6 O Insan oglu olaraq dunyani muhakime etmeye qayidacaq muridleri bunu anlasa da dusmenleri bundan xebersizdir 7 Tanrinin oglu kimi ise o Tanrinin ozunu zahire cixarir ve itaetkarligi ile ogullugunu subut edir 8 Elm adamlarinin ekseriyyeti Incilin eramizin 80 ve 90 ci bir qismi 70 ve 110 cu illeri arasinda azliq teskil eden bir hissesi ise 70 ci ilden evvel yazildigina inanir 9 10 Kitabda muellifin kim oldugu anlasilmir ve onun enenevi olaraq hevari Matfeyin adi ile elaqelendirilmesi fikri ekser muasir elm adamlari terefinden inkar olunur 11 12 Muellif cox guman ki enenevi ve qeyri enenevi yehudi deyerleri arasindaki serhedde dayanan ve oz dovrunde muzakire olunan muqeddes kitablarin texniki huquqi aspektleri ile tanis olan bir yehudidir 13 Sinaqoq yunancasi teessurati bagislayan cilalanmis yehudi dilinde yazilmis bu metnlerde esas menbe kimi Mark Incilini goturulse de Q menbesi Mark deyil Luka ile bolusulen materiallar toplusu ve Matfeyin ozune aid olan M menbesi adlanan ferzi qeydlerden de istifade edilmisdir 14 15 Istinadlarredakte Luz 2005b seh 233 34 Davies Allison 1997 seh 722 Burkett 2002 seh 182 Strecker 2000 seh 369 70 Peppard 2011 seh 133 Luz 1995 seh 86 111 Luz 1995 seh 91 97 Luz 1995 seh 93 Duling 2010 seh 298 99 France 2007 seh 19 Burkett 2002 seh 174 Duling 2010 seh 301 02 Duling 2010 seh 302 Duling 2010 seh 306 Burkett 2002 seh 175 176 Menbe https az wikipedia org w index php title Matfey Incili amp oldid 7042813