Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mama xatun — Saltuklu bəyliyinin hökmdarı.
| Mama xatun | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
Həyatı
Malazgirt zəfərindən sonra Anadoluda qurulan Türk bəyliklərindən biri olan Saltuklulardan qızıdır. Uzun müddət idarəni əlində tutan böyük qardaşı ardından 1191-ci ildə Saltuklu bəyliyinin başına keçdi. Böyük qardaşı və yetişkin qardaşı oğlanları varkən Mama xatunun bir qadın olarak başa keçməsi, əski Türk həyatında qadının toplumdakı yerini müsəlman olduqdan sonra da qoruduğunu göstərməktədir. Mama xatun Ərəb dilli qaynaqlarında “Ərzurum sahibəsi” olaraq göstərilməkdədir.
Suriyadan şimala doğru yayılma siyasəti izləyirdi. Türkmən bəylərini itaət altına almaya çalışırdı. Bu məqsədlə qardaşı oğlu Məyyafarikin hakimi Tağıyyəddin Ömərə yeni vəzifə verdi. Tağıyyəddin, Əxlatşahlara aid torpaqlardaki Xanini 1191-ci ildə işgal etdi və Əxlatşah Seyfəddin Bəgtəmiri yenilgiyə uğratdı. Bundan cəsarət alaraq Əxlat üzərinə yürüyüb şəhəri mühasirə etdiysə də, bacarıqlı ola bilmədi. Geri dönüb yenə Bəgtəmirə bağlı Malazgirti mühasirə etdi. Malazgirt mancınıkla döyüldüyü sırada Mama xatun əsgərinin başında Tağıyyəddin Ömərə yardıma gəldi. Çevrədən də qatılmalar olmasına baxmayaraq mühasirə uzun sürdü. Tağıyyəddin Ömərin 10 oktyabr 1191-ci ildə vəfatı üzərinə mühasirəyə son verildi.
Hökmdarlığı mövzusunda ilk illərlə ilgili bilgi olmamaqla bərabər Mama xatunun son dönəmlərdə qardaşı oğlanlarıyla iqtidar mücadiləsi içində olduğu anlaşılır. Mama xatun, ehtimalən başına gələcəkləri təxmin edib qorxuya qapıldığı üçün 1201-ci ildə Əyyubi hökmdarı əl-Məlikül-Adilə xəbər göndərərək nüfuz və etibar sahibi bir kimsəylə evlənmək istədiyini bildirdi və bu mövzuda ona yardımçı olunmasını rica etdi. əl-Məlikül-Adil, Nablus Əyyubi valisi Farisəddin Meymun əl-Kasriyə Mama xatun ilə evlənməsini, ayrıca onun ölkəsini də idarə etməsini tövsiyə edən bir məktub yazdı. Təklifi qəbul edən Meymun əl-Kasri, evlənmək üçün gərəkli hazırlıkları apararkən Mama xatunun taxtdan uzaqlaşdırılıb həbs edildiyini, yerinə qardaşı oğlu Əlaəddin Məlikşahın keçdiyini öyrəndi. Mama xatunun bundan sonrakı həyatına dair bilgi yoxdur.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mama xatun Saltuklu beyliyinin hokmdari Mama xatunSexsi melumatlarFealiyyeti siyasetciHeyatiMalazgirt zeferinden sonra Anadoluda qurulan Turk beyliklerinden biri olan Saltuklulardan qizidir Uzun muddet idareni elinde tutan boyuk qardasi ardindan 1191 ci ilde Saltuklu beyliyinin basina kecdi Boyuk qardasi ve yetiskin qardasi oglanlari varken Mama xatunun bir qadin olarak basa kecmesi eski Turk heyatinda qadinin toplumdaki yerini muselman olduqdan sonra da qorudugunu gostermektedir Mama xatun Ereb dilli qaynaqlarinda Erzurum sahibesi olaraq gosterilmekdedir Suriyadan simala dogru yayilma siyaseti izleyirdi Turkmen beylerini itaet altina almaya calisirdi Bu meqsedle qardasi oglu Meyyafarikin hakimi Tagiyyeddin Omere yeni vezife verdi Tagiyyeddin Exlatsahlara aid torpaqlardaki Xanini 1191 ci ilde isgal etdi ve Exlatsah Seyfeddin Begtemiri yenilgiye ugratdi Bundan cesaret alaraq Exlat uzerine yuruyub seheri muhasire etdiyse de bacariqli ola bilmedi Geri donub yene Begtemire bagli Malazgirti muhasire etdi Malazgirt mancinikla doyulduyu sirada Mama xatun esgerinin basinda Tagiyyeddin Omere yardima geldi Cevreden de qatilmalar olmasina baxmayaraq muhasire uzun surdu Tagiyyeddin Omerin 10 oktyabr 1191 ci ilde vefati uzerine muhasireye son verildi Hokmdarligi movzusunda ilk illerle ilgili bilgi olmamaqla beraber Mama xatunun son donemlerde qardasi oglanlariyla iqtidar mucadilesi icinde oldugu anlasilir Mama xatun ehtimalen basina gelecekleri texmin edib qorxuya qapildigi ucun 1201 ci ilde Eyyubi hokmdari el Melikul Adile xeber gondererek nufuz ve etibar sahibi bir kimseyle evlenmek istediyini bildirdi ve bu movzuda ona yardimci olunmasini rica etdi el Melikul Adil Nablus Eyyubi valisi Fariseddin Meymun el Kasriye Mama xatun ile evlenmesini ayrica onun olkesini de idare etmesini tovsiye eden bir mektub yazdi Teklifi qebul eden Meymun el Kasri evlenmek ucun gerekli hazirliklari apararken Mama xatunun taxtdan uzaqlasdirilib hebs edildiyini yerine qardasi oglu Elaeddin Meliksahin kecdiyini oyrendi Mama xatunun bundan sonraki heyatina dair bilgi yoxdur Istinadlar