fbpx
Wikipedia

Massaçusets Texnologiya İnstitutu

Avqust 09, 2021

Massaçusets Texnologiya İnstitutu (ing. Massachusetts Institute of Technology – MIT) — ABŞ-ın Massaçusets ştatında, Kembric şəhərində yerləşir. Bu ali təhsil ocağına ənənəyə görə institut deyilir, əslində Massaçusets Texnologiya İnstitutu böyük bir universitetdir. "Kompüter texnologiyalarının mərkəzi" adlandırılan universitet elm və texnologiya, robot texnikası və süni intellekt sahələri üzrə dünya lideridir. İnstitut menecment, iqtisadiyyat, linqvistika, siyasi elmlər, fəlsəfə və s. sahələr üzrə də məşhurdur. Məhz bu elmi-tədqiqat mərkəzində bugünkü kompüter sivilizasiyasının bir çox nailiyyətləri əldə olunub. Hətta bununla bağlı "Massaçusets Texnologiya İnstitutu mədəniyyəti" adlı anlayış da mövcuddur.

Massaçusets Texnologiya İnstitutu
MIT
ing. Massachusetts Institute of Technology
42°21′35″ şm. e. 71°05′31″ q. u.
Əsası qoyulub 1861
Tip Özəl
Rektor Syuzan Hokfild
Tələbə sayı 4232
Şəhər Kembric
Ölkə
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İnstitutun ən tanınmış bölmələri Linkoln, İnformatika və Süni İntellekt laboratoriyaları, İdarəçilik Məktəbidir.

Tarixi

1861-ci ildə Massaçusets Birliyi Uilyam Berton Rocersin "Massaçusets Texnologiya İnstitutu və Boston Təbiət Elmləri Cəmiyyəti"nin yaradılması haqqında xartiyasını təsdiqlədi. Berton Rocers XIX əsrdə sürətlə inkişaf edən elmin tələblərinə cavab verə biləcək ali təhsilin yeni formasını yaratmaq istəyirdi. O, elmin praqmatiklik və praktik prinsipini əsas tutaraq, institutun gələcək məqsədini – bəşəriyyətin zəruri məsələlərinin həlli üçün təhsil və elmin birləşdirilməsini formalaşdırdı. Berton Rocers təhsil proqramı hazırlayaraq həm ştat rəhbərliyinin diqqətini cəlb edir, həm də planlarını həyata keçirmək üçün özəl sponsorlar tapır. Onun fəlsəfəsi belə səslənirdi: "Təkcə praktikada istifadə oluna bilən manipulyasiya və elmlərin ani detallarının tədrisi deyil, bütün əsas elmi prinsiplərin izahı ilə öyrənilməsi və başa düşülməsi əsasdır".

10 aprel 1861-ci il qanunvericilik aktına əsasən Massaçusets Texnologiya İnstitutu üç bölmədən – İncəsənət Cəmiyyəti, Sənaye İncəsənəti Muzeyi və Sənaye Elmləri Məktəbi bölmələrindən ibarət olur. B. Rocers institutun prezidenti və "Massaçusets Texnologiya İnstitutu Korporasiyası"nın icraçı şurasına rəhbər təyin edilir. O, bu vəzifələri 1862-1870, 1878-1879-cu illərdə icra edib. Lakin yeni təhsil müəssisəsinin fəaliyyətinə Vətəndaş müharibəsi imkan vermir. 1865-ci ildə ilk tələbələr dərslərini Bostonun şəhərətrafı qəsəbəsində yerləşən ticarət binasında keçirlər. MTİ-nin ilk binası 1866-cı ildə Boston şəhərinin Bək Bey rayonunda tikilir və 1916-cı ilədək (kampusun böyüyüb Çarlz çayını keçərək Kembricdə salınmasına qədər) "Boston texnosu" adlanır.

İnstitutun fəaliyyətinin ilk illərindən bu ali təhsil müəssisəsinin məzunları özlərini yüksək ixtisaslaşmış elmi-texniki mühəndislər kimi təqdim edirlər. Müəssisələrin əksəriyyəti onları həvəslə işə götürür, bu da yeni yaranmış təhsil ocağına tələbələrin axınına səbəb olurdu. Universitetə Elen Riçards adlı ilk qız tələbə 1870-ci ildə daxil olub. Lakin uzun illər qız tələbələri bu təhsil ocağında barmaqla saymaq olardı. Yalnız 1964-cü ildə MakKormik Holl adlanan qızlar yataqxanası tikildikdən sonra qız tələbələrin sayı artmağa başlayır. 2004-cü ildə tələbələrin 43%-ni qızlar təşkil edir və elə həmin il instituta ilk qadın prezident – neyrobioloq Syuzan Hokfild seçilir.

XIX-XX əsrlərdə institut maliyyə problemi ilə üzləşir. Bu problem, əsasən, yaxınlıqda yerləşən Harvard Universitetilə rəqabət nəticəsində yaranır. 1900-cü ildə Massaçusets Texnologiya İnstitutunun Harvard Universitetilə birləşdirilməsi ideyası irəli sürülür, lakin bu ali təhsil müəssisəsinin nüfuzlu məzunları həmin ideyaya qarşı çıxır. Bütün etirazlara baxmayaraq, 1914-cü ildə birləşdirilmə planı təsdiqlənir, Massaçusets Texnologiya İnstitutunun Harvardın Tətbiqi Elmlər bölməsi kimi Kembricə köçürülməsi qərara alınır və bu məqsədlə Kembricdə kompleks binalar tikilir. Həmin andan kampusda ən müasir modernist memarlar tərəfindən yeni üslubda binalar tikilir. Daş və dəmirdən inşa edilmiş tikililər özünəməxsusluğu ilə seçilir və bir növ, Praqa şəhərində yerləşən məşhur "rəqs edən ev"i xatırladır. Vaxtilə Massaçusets Texnologiya İnstitutunun məzunu olan Uilyam Bosuort tərəfindən inşa edilmiş binalar bu gün universitetin əsas kampusuna çevrilib. 1916-cı ildə bu təhsil ocağı Kembricdəki yeni kampusuna köçür, bu dövrdə Harvardla birləşmək planı öz aktuallığını itirir, Birinci dünya müharibəsi və bundan irəli gələn ABŞ-ın sənaye potensialının gücləndirilməsi ixtisaslaşmış elmi-texniki kadrlara tələbatı artırır. Bununla da Massaçusets Texnologiya İnstitutu birinci dərəcəli texniki ali məktəbə çevrilir və 1917-ci ildə Harvard Universitetilə birləşdirmə məsələsi ləğv edilir.

Müharibədən sonrakı illər institut sürətlə inkişaf edir, yeni fakültələr və tədqiqat mərkəzləri yaradılır. Lakin İkinci dünya müharibəsinə qədər institut ikinci dərəcəli ali məktəb hesab olunur və ABŞ-dan kənarda tanınmır. İkinci dünya müharibəsi dövründə institutun mütəxəssisləri, xüsusilə Radiasiya laboratoriyasının əməkdaşları radar qurğuları, nüvə reaktoru sahələrində və digər hərbi məqsədlər üzrə yüksək nailiyyətlər əldə edirlər. İnstitutun vitse-prezidenti Venivar Buş Manhetten layihəsinə cavabdeh olan Milli Müdafiə Tədqiqatları Komitəsinin (sonradan Elmi Tədqiqatlar və İşləmələr Bölməsi adlanıb) rəhbəri seçilir. İnstitut elektronika üzrə də ön cərgədə qərar tutur. Soyuq müharibə dövründə ABŞ rəhbərliyi milli təhlükəsizliyin gücləndirilməsi məqsədilə elmi tədqiqatlara külli miqdarda maddi yardım göstərir. Massaçusets Texnologiya İnstitutu subsidiyaların ən çox alındığı ali təhsil müəssisəsindən olur və tezliklə dünyanın ən nüfuzlu elmi-tədqiqat mərkəzinə çevrilir. XX əsrin 50-60-cı illərində bu ali təhsil müəssisəsi elmi-texniki inqilab edir. Məhz bu dövrdə institutun Linkoln və Çarlz Stark Draper laboratoriyaları öz kəşflərilə məşhurlaşır. 70-80-ci illərdə institut elmi-texniki tərəqqiyə səbəb olan kompüter erasının pionerinə çevrilir. İnstitutun divarları arasında öz dili, etika və mənəviyyatı olan kompüter mədəniyyəti yaranıb. Məşhur "haker" termini də burada meydana gəlib.

Ümumilikdə, Massaçusets Texnologiya İnstitutunun dövlətlə əlaqələri qənaətbəxş olsa da, ara-sıra anlaşılmazlıqlar da yaşanıb. Belə ki, Uotergeyt qalmaqalı zamanı prezident Niksonun məsləhətçisi Çarlz Koulson "administrasiyaya düşmən şəxslərin siyahısı"nı hazırlayır. Siyahıya institutun prezidenti Cerom Viznerin, professor Noam Çomskinin və başqa qabaqcıl əməkdaşların da adları daxil edilir. Nəticədə ali məktəbə federal subsidiyaların məbləği xeyli azaldılır.

Müasir vəziyyəti

Massaçusets Texnologiya İnstitutunun kampusu Kembric şəhərində Çarlz çayının sahilində 68 hektar (168 akr) ərazidə yerləşir. Kampus Massaçusets avenyudan iki hissəyə bölünür – qərbdə tələbə yataqxanaları, şərqdə isə akademik binalar yerləşir. Akademik binalar, ofislər və yataqxanalar nömrələnməklə yanaşı, onlara müxtəlif adlar verilib. Binalar yerüstü və yeraltı tunellərlə birləşdirilib.

ABŞ-da ən böyük nüvə reaktoru Massaçusets Texnologiya İnstitutunun kampusunda, əhalinin sıx məskunlaşdığı ərazidə yerləşir. Burada nüvə reaktorunun ətraf mühitə vurduğu ziyana görə institut rəhbərliyi ilə yerli əhali arasında tez-tez mübahisələr yaranır. İnstitut isə onun təhlükəsizliyinə zəmanət verir. Kampusun ərazisində yerləşən digər maraqlı obyektlərdən yüksəktəzyiqli aerodinamik tuneli, gəmilərin təlimi və okeanın quruluşunu öyrənmək üçün yedək çənini qeyd etmək olar. 2001-ci ildə Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyi hava və suyu tullantılarla çirkləndirdiyi üçün təhsil müəssisəsini məhkəməyə verir. Nəticədə institut 155.000 dollar dəyərində cərimə ödəyir və bundan sonra üç ekologiya layihəsi tətbiq edir. İnstitut, eyni zamanda havanın çirklənməsinin qarşısını almaq məqsədilə alternativ yanacaq işlədən nəqliyyat vasitələri buraxır.

Massaçusets Texnologiya İnstitutuna Memarlıq və Planlaşdırma, Mühəndislik, Bəşəriyyət, İncəsənət və Sosial Elmlər, Sloan Menecment, Elmlər, Uayteker Səhiyyə və Texnologiya məktəbləri daxildir. İnstitutun nəzdində aeronavtika və astronavtika, antropologiya, memarlıq, biologiya mühəndisliyi, biologiya, kimya mühəndisliyi, kimya, mülki və ətraf mühitin mühafizəsi mühəndisliyi, müqayisəli media, beyin və şüur, yer, atmosfer, planetar, elektrik mühəndisliyi və kompüter, ədəbiyyat və humanizm elmləri, siyasi, ictimai elmlər, iqtisadiyyat, mühəndislik sistemləri bölgüsü, xarici dillər və ədəbiyyatlar, səhiyyə elmləri və texnologiyaları, tarix, ədəbiyyat, linqvistika və fəlsəfə, menecment, material elmlər mühəndisliyi, şəhərsalma elmləri və planlaşdırma, riyaziyyat, mexanika mühəndisliyi, media, musiqi və teatr incəsənəti, fizika bölmələri fəaliyyət göstərir.

Massaçusets Texnologiya İnstitutunun nəzdində Barker, Dyui, Rəqəmsal İnstruksiyalar Resurs Mərkəzi, Sənəd Xidmətləri, Hayden, Humanitar, İnformasiyaların Kəsişməsi, Arxivlər və Xüsusi Kolleksiyalar İnstitutu, Əlavələr saxlanılan, Musiqi, Rotç, Elmi kitabxanalar fəaliyyət göstərir. Kitabxanalar Elm və Tədqiqat İnstitutu tərəfindən dəstəklənir. ümumilikdə, kitabxana sistemi 2,6 milyon cild kitaba, 17000 jurnala, 478 onlayn verilənlər bazasına, 30000-dən çox İnternet şəbəkəsinə qoşulmuş elektron jurnala, xəritələrə, şəkillərə, partituralara (musiqi əsərlərinin toplusu), səsyazma və videokasetlərə malikdir. 2001-ci ildən başlayaraq "Ex Libris' Aleph" adlanan sistem Barton veb-kataloqunda istifadəçilərin xidmətinə verilib. Kitabxananın veb-saytında "Vera" interfeysinin köməyilə kitabxana haqqında məlumat əldə etmək, elektron resurslara yol tapmaq olar. İnstitutun kitabxanaları Elmi Kitabxanalar Assosiasiyasının, Boston Kitabxanalar Konsorsiumunun, Şəbəkə İnformasiyaları Koalisiyasının, DDI Alyansının, "EDUCAUSE" Rəqəmsal Kitabxanalar Federasiyasının, Onlayn Kompüter Kitabxanalar Mərkəzinin üzvüdür.

İnstitutda təhsil alan tələbələr üçün lazımi şərait yaradılıb. Hər bir yataqxananın öz komendantı var. Komendant tələbələrə, onların sağlamlığına və psixoloji durumlarına nəzarət edir. Kampusa köçməmişdən qabaq tələbələr istədikləri yataqxanada və mərtəbədə yer seçə bilərlər. Burada yaşayan tələbələr arasında müxtəlif cəmiyyətlər yaranır. Yuxarı kurs tələbələri çarlz çayının o biri sahilində Bək Bey rayonunda yerləşən 36 yataqxanalardan birində qalmağa üstünlük verirlər. Burada, adətən, heç kimin maneçilik etməməsi üçün yaradıcı tələbələr qalır. Bu yataqxanalardan Beyker, Beksli, Barton Koner, Şərqi Kampus, MakQreqor, MakKormik, Yeni Ev, Random, Senior, Simmons, Memorial Drayv rezidensiyalarını qeyd etmək olar. Burada aspirantlar üçün 8 yataqxana mövcuddur (şərqi, qərbi apartamentlər və s.).

Elmi nailiyyətləri

Massaçusets Texnologiya İnstitutu çoxsaylı elmi kəşflərin yarandığı məkandır: azad proqram təminatı hərəkəti və GNU layihəsi, nüvənin maqnit yaddaşı, radar, bir elektron tranzistoru, dizayn nəzəriyyəsinin rəqəmsal sxemi. Massaçusets Texnologiya İnstitutunun alimləri kibernetika, kompüterin dili, robot texnikası, açıq açarlı kriptoqrafiya sahələri üzrə böyük nailiyyətlər əldə ediblər. Subatom və Kvant nəzəriyyəsinə əlavələrinə görə institutun fizika fakültəsi 8 Nobel, 3 Vulf (canavar) mükafatına, 4 Dirak medalına layiq görülüb. Kimya kafedrasının əməkdaşları naməlum birləşmə və metodların kəşfinə görə 3 Nobel və 1 Vulf mükafatı ilə təltif olunublar. İnstitut bioloqları genetika, immunologiya, onkologiya, molekulyar biologiya sahəsində əldə etdikləri uğurlara görə 6 Nobel mükafatı qazanıb. Professor Erik Lander "İnsan geni" layihəsinin rəhbəri olub. Pozitronium atomları, sintetik penisillin, Lu Geriq və Harinqton xəstəliklərinin genetik təməli ilk dəfə burada aşkarlanıb. Humanitar, ictimai elmlər, incəsənət, iqtisadiyyat sahələri üzrə bu ali təhsil ocağı 5 Nobel mükafatına və 9 Con Beyts Klark medalına layiq görülüb. Linqvistlər Noam çomski və Morris Halle generativ qrammatika və fonologiya üzrə əsas sənədlərin müəllifləridir.

Massaçusets Texnologiya İnstitutu əməkdaşlarının əksəriyyəti Riçard Stollmen və ya Hal Abelson sərbəst proqram təminatına cəlb edilib. İnstitutun əməkdaşı Nikolas Neqropont "Hər uşağa noutbuk" təşəbbüsünün müəllifidir. Ali məktəbin rəsmi qəzeti "MIT Tech Talk" ilk İnternetdə yayımlanan qəzet olub. 2009-cu ilin sentyabrından qəzet fəaliyyətini dayandırıb.

İnstitutun nailiyyətlərinin çoxluğundan və şöhrətindən irəli gələrək, burada baş verən hər hansı bir hadisə həmin an mətbuatda əksini tapır. 1986-cı ildə Nobel mükafatı laureatı Devid Baltimor və onun kolleqası Tereza İmanişi-Kari tədqiqatların nəticələrini saxtalaşdırmaqda ittiham olunublar. Nəticədə 1991-ci ildə Konqresin təhqiqatından sonra D.Baltimor Rokfeller Universitetinin prezidentliyindən imtina etmək məcburiyyətində qalır. İmanişi-Kari isə təqsirsiz hesab edilərək Kaliforniya Texnologiya İnstitutunun prezidenti seçilir. 2000-ci ildə professor Ted Postol Massaçusets Texnologiya İnstitutunun administrasiyasını Linkoln laboratoriyasının ballastik reaktiv raketlərin sınağı üzrə tədqiqat məlumatlarının saxtalaşdırılmasında ittiham edib. Bu işin araşdırılması hələ də bitməyib.

Massaçusets Texnologiya İnstitutunun müəllim və tələbələri həmişə sərbəst, azadfikirli, bir qədər qalmaqallı olmaları ilə fərqləniblər.

Reytinqi

"Academic Ranking of World Universities"dəki yeri:
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
6 5 5 5 5 5 5 4 3 3 4 3 3
"QS World University Rankings"dəki yeri:
2015/16 2014/15 2013/14 2012/13 2011/12 2010/11
1 1 1 1 3 5
"Times Higher Education World University Rankings"dəki yeri:
2015/16 2014/15 2013/14 2012/13 2011/12 2010/11
5 6 5 5 7 3

Məşhur məzunları

Massaçusets Texnologiya İnstitutunun çoxlu sayda məşhur məzunları var, onlardan 75 nəfəri Nobel mükafatına layiq görülüb. İnstitutun tanınmış məzunlarından Azərbaycan əsilli alim, süni intellekt sahəsində qeyri-səlis məntiq nəzəriyyəsinin banisi, hazırda Kaliforniyanın Berkli Universitetinin professoru Lütfi Rəhim oğlu Ələsgərzadəni (Lütfi Zadə) xüsusi qeyd etmək olar. Lütfi Zadə Tehran Universitetinin elektrotexnika fakültəsinin bakalavr pilləsini bitirib. O, 1944-cü ildə ABŞ-a köçüb və təhsilini davam etdirmək məqsədilə bu instituta ərizə verib və 1946-cı ildə həmin təhsil ocağını "elektrotexnika" sahəsi üzrə magistr kimi bitirib.

Bu gün Massaçusets Texnologiya İnstitutunda 4232 tələbə təhsil alır, onların 45%-ni qızlar, 46%-ni əcnəbi tələbələr təşkil edir. Dünyanın ən yaxşı ali məktəblərindən olan bu institut qəbul qaydalarının mürəkkəbliyi ilə seçilir – instituta sənəd verən 20 abituriyentdən yalnız biri bura qəbul olunur. İnstitutda kəmiyyətə deyil, keyfiyyətə üstünlük verilir. Texniki sferada institutu əvəz edən digər ali təhsil müəssisəsi yoxdur. Buraya qəbul olunmaq, oxumaq və bitirmək çox çətindir. Lakin bütün bu çətinliklərə qatlanmağa dəyər, çünki Massaçusets Texnologiya İnstitutu kompüter texnologiyalarının əsas məkanıdır.

  • Lütfi Zadə – alim, Kaliforniyanın Berkli Universitetinin professoru
  • Xose Fiqueres Ferrer – Kosta-Rikanın prezidenti
  • Vircillio Barko – Kolumbiyanın prezidenti
  • Kofi Annan – BMT-nin sabiq Baş katibi
  • Corc Şuls – ABŞ-ın sabiq dövlət katibi
  • Devid Miliband – Birləşmiş Krallığın xarici işlər naziri
  • Benyamin Netanyahu – İsrailin Baş naziri
  • Benn Bernank – ABŞ Federal Ehtiyatlar Bankının rəhbəri
  • Buzz Oldrin – "Apollon- 11" kosmik gəmisinin astronavtı
  • Robert Morris – İnternet şəbəkəsinin mühüm hissəsini məhv etmiş kompüter qurdunun yaradıcısı
  • Robert Noys – İnteqral sxemlərin, "Intel"in yaradıcısı
  • Robert Metklaf – "Ethernet"in, "3 Com"un yaradıcısı
  • Reymond Stata – "Analog Devices" firmasının yaradıcısı
  • Corc Akerlof – iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Robert Merton – iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Lourens Kleyn – iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Sidni Altman – kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Elias Ceyms Kory – kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Çarlz Pedersen – kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Riçard Feynman – fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Robert Laflin – fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Uilyam Fillips – fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Leland Hartvell – tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Robert Horvis – tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı

Mənbə

İstinadlar

  1. Global Research Identifier Database — 2015.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2427"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27768150"></a>
  2. "ARWU - Massachusetts Institute of Technology". Shanghai Ranking Consultancy. 2014. İstifadə tarixi: 26 aprel 2015.
  3. "Academic Ranking of World Universities 2003".
  4. "Academic Ranking of World Universities 2004".
  5. "Academic Ranking of World Universities 2005".
  6. "Academic Ranking of World Universities 2006".
  7. "Academic Ranking of World Universities 2007".
  8. "Academic Ranking of World Universities 2008".
  9. "Academic Ranking of World Universities 2009".
  10. "Academic Ranking of World Universities 2010".
  11. "Academic Ranking of World Universities 2011".
  12. "Academic Ranking of World Universities 2012".
  13. "Academic Ranking of World Universities 2013".
  14. "Academic Ranking of World Universities 2014".
  15. "Academic Ranking of World Universities 2015".
  16. "QS World University Rankings (2015)".
  17. "QS World University Rankings (2014)".
  18. "QS World University Rankings (2013)".
  19. "QS World University Rankings (2012)".
  20. "QS World University Rankings (2011)".
  21. "QS World University Rankings (2010)".
  22. "THE World University Rankings (2015-2016)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 11 mart 2016. (#apostrophe_markup)
  23. "THE World University Rankings (2014-2015)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
  24. "THE World University Rankings (2013-2014)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
  25. "THE World University Rankings (2012-2013)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
  26. "THE World University Rankings (2011-2012)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
  27. "THE World University Rankings (2010-2011)". Times Higher Education. İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)

Xarici keçidlər

  • Massaçusets Texnologiya İnstitutunun rəsmi saytı

Avqust 09, 2021
massaçusets, texnologiya, institutu, massachusetts, institute, technology, abş, massaçusets, ştatında, kembric, şəhərində, yerləşir, təhsil, ocağına, ənənəyə, görə, institut, deyilir, əslində, böyük, universitetdir, kompüter, texnologiyalarının, mərkəzi, adlan. Massacusets Texnologiya Institutu ing Massachusetts Institute of Technology MIT ABS in Massacusets statinda Kembric seherinde yerlesir Bu ali tehsil ocagina eneneye gore institut deyilir eslinde Massacusets Texnologiya Institutu boyuk bir universitetdir Komputer texnologiyalarinin merkezi adlandirilan universitet elm ve texnologiya robot texnikasi ve suni intellekt saheleri uzre dunya lideridir Institut menecment iqtisadiyyat linqvistika siyasi elmler felsefe ve s saheler uzre de meshurdur Mehz bu elmi tedqiqat merkezinde bugunku komputer sivilizasiyasinin bir cox nailiyyetleri elde olunub Hetta bununla bagli Massacusets Texnologiya Institutu medeniyyeti adli anlayis da movcuddur Massacusets Texnologiya InstitutuMITing Massachusetts Institute of Technology42 21 35 sm e 71 05 31 q u Esasi qoyulub 1861Tip OzelRektor Syuzan HokfildTelebe sayi 4232Seher KembricOlke ABS 1 Vikianbarda elaqeli mediafayllarInstitutun en taninmis bolmeleri Linkoln Informatika ve Suni Intellekt laboratoriyalari Idarecilik Mektebidir Mundericat 1 Tarixi 2 Muasir veziyyeti 3 Elmi nailiyyetleri 4 Reytinqi 5 Meshur mezunlari 6 Menbe 7 Istinadlar 8 Xarici kecidlerTarixi Redakte1861 ci ilde Massacusets Birliyi Uilyam Berton Rocersin Massacusets Texnologiya Institutu ve Boston Tebiet Elmleri Cemiyyeti nin yaradilmasi haqqinda xartiyasini tesdiqledi Berton Rocers XIX esrde suretle inkisaf eden elmin teleblerine cavab vere bilecek ali tehsilin yeni formasini yaratmaq isteyirdi O elmin praqmatiklik ve praktik prinsipini esas tutaraq institutun gelecek meqsedini beseriyyetin zeruri meselelerinin helli ucun tehsil ve elmin birlesdirilmesini formalasdirdi Berton Rocers tehsil proqrami hazirlayaraq hem stat rehberliyinin diqqetini celb edir hem de planlarini heyata kecirmek ucun ozel sponsorlar tapir Onun felsefesi bele seslenirdi Tekce praktikada istifade oluna bilen manipulyasiya ve elmlerin ani detallarinin tedrisi deyil butun esas elmi prinsiplerin izahi ile oyrenilmesi ve basa dusulmesi esasdir 10 aprel 1861 ci il qanunvericilik aktina esasen Massacusets Texnologiya Institutu uc bolmeden Incesenet Cemiyyeti Senaye Inceseneti Muzeyi ve Senaye Elmleri Mektebi bolmelerinden ibaret olur B Rocers institutun prezidenti ve Massacusets Texnologiya Institutu Korporasiyasi nin icraci surasina rehber teyin edilir O bu vezifeleri 1862 1870 1878 1879 cu illerde icra edib Lakin yeni tehsil muessisesinin fealiyyetine Vetendas muharibesi imkan vermir 1865 ci ilde ilk telebeler derslerini Bostonun seheretrafi qesebesinde yerlesen ticaret binasinda kecirler MTI nin ilk binasi 1866 ci ilde Boston seherinin Bek Bey rayonunda tikilir ve 1916 ci iledek kampusun boyuyub Carlz cayini kecerek Kembricde salinmasina qeder Boston texnosu adlanir Institutun fealiyyetinin ilk illerinden bu ali tehsil muessisesinin mezunlari ozlerini yuksek ixtisaslasmis elmi texniki muhendisler kimi teqdim edirler Muessiselerin ekseriyyeti onlari hevesle ise goturur bu da yeni yaranmis tehsil ocagina telebelerin axinina sebeb olurdu Universitete Elen Ricards adli ilk qiz telebe 1870 ci ilde daxil olub Lakin uzun iller qiz telebeleri bu tehsil ocaginda barmaqla saymaq olardi Yalniz 1964 cu ilde MakKormik Holl adlanan qizlar yataqxanasi tikildikden sonra qiz telebelerin sayi artmaga baslayir 2004 cu ilde telebelerin 43 ni qizlar teskil edir ve ele hemin il instituta ilk qadin prezident neyrobioloq Syuzan Hokfild secilir XIX XX esrlerde institut maliyye problemi ile uzlesir Bu problem esasen yaxinliqda yerlesen Harvard Universitetile reqabet neticesinde yaranir 1900 cu ilde Massacusets Texnologiya Institutunun Harvard Universitetile birlesdirilmesi ideyasi ireli surulur lakin bu ali tehsil muessisesinin nufuzlu mezunlari hemin ideyaya qarsi cixir Butun etirazlara baxmayaraq 1914 cu ilde birlesdirilme plani tesdiqlenir Massacusets Texnologiya Institutunun Harvardin Tetbiqi Elmler bolmesi kimi Kembrice kocurulmesi qerara alinir ve bu meqsedle Kembricde kompleks binalar tikilir Hemin andan kampusda en muasir modernist memarlar terefinden yeni uslubda binalar tikilir Das ve demirden insa edilmis tikililer ozunemexsuslugu ile secilir ve bir nov Praqa seherinde yerlesen meshur reqs eden ev i xatirladir Vaxtile Massacusets Texnologiya Institutunun mezunu olan Uilyam Bosuort terefinden insa edilmis binalar bu gun universitetin esas kampusuna cevrilib 1916 ci ilde bu tehsil ocagi Kembricdeki yeni kampusuna kocur bu dovrde Harvardla birlesmek plani oz aktualligini itirir Birinci dunya muharibesi ve bundan ireli gelen ABS in senaye potensialinin guclendirilmesi ixtisaslasmis elmi texniki kadrlara telebati artirir Bununla da Massacusets Texnologiya Institutu birinci dereceli texniki ali mektebe cevrilir ve 1917 ci ilde Harvard Universitetile birlesdirme meselesi legv edilir Muharibeden sonraki iller institut suretle inkisaf edir yeni fakulteler ve tedqiqat merkezleri yaradilir Lakin Ikinci dunya muharibesine qeder institut ikinci dereceli ali mekteb hesab olunur ve ABS dan kenarda taninmir Ikinci dunya muharibesi dovrunde institutun mutexessisleri xususile Radiasiya laboratoriyasinin emekdaslari radar qurgulari nuve reaktoru sahelerinde ve diger herbi meqsedler uzre yuksek nailiyyetler elde edirler Institutun vitse prezidenti Venivar Bus Manhetten layihesine cavabdeh olan Milli Mudafie Tedqiqatlari Komitesinin sonradan Elmi Tedqiqatlar ve Islemeler Bolmesi adlanib rehberi secilir Institut elektronika uzre de on cergede qerar tutur Soyuq muharibe dovrunde ABS rehberliyi milli tehlukesizliyin guclendirilmesi meqsedile elmi tedqiqatlara kulli miqdarda maddi yardim gosterir Massacusets Texnologiya Institutu subsidiyalarin en cox alindigi ali tehsil muessisesinden olur ve tezlikle dunyanin en nufuzlu elmi tedqiqat merkezine cevrilir XX esrin 50 60 ci illerinde bu ali tehsil muessisesi elmi texniki inqilab edir Mehz bu dovrde institutun Linkoln ve Carlz Stark Draper laboratoriyalari oz kesflerile meshurlasir 70 80 ci illerde institut elmi texniki tereqqiye sebeb olan komputer erasinin pionerine cevrilir Institutun divarlari arasinda oz dili etika ve meneviyyati olan komputer medeniyyeti yaranib Meshur haker termini de burada meydana gelib Umumilikde Massacusets Texnologiya Institutunun dovletle elaqeleri qenaetbexs olsa da ara sira anlasilmazliqlar da yasanib Bele ki Uotergeyt qalmaqali zamani prezident Niksonun meslehetcisi Carlz Koulson administrasiyaya dusmen sexslerin siyahisi ni hazirlayir Siyahiya institutun prezidenti Cerom Viznerin professor Noam Comskinin ve basqa qabaqcil emekdaslarin da adlari daxil edilir Neticede ali mektebe federal subsidiyalarin meblegi xeyli azaldilir Muasir veziyyeti RedakteMassacusets Texnologiya Institutunun kampusu Kembric seherinde Carlz cayinin sahilinde 68 hektar 168 akr erazide yerlesir Kampus Massacusets avenyudan iki hisseye bolunur qerbde telebe yataqxanalari serqde ise akademik binalar yerlesir Akademik binalar ofisler ve yataqxanalar nomrelenmekle yanasi onlara muxtelif adlar verilib Binalar yerustu ve yeralti tunellerle birlesdirilib ABS da en boyuk nuve reaktoru Massacusets Texnologiya Institutunun kampusunda ehalinin six meskunlasdigi erazide yerlesir Burada nuve reaktorunun etraf muhite vurdugu ziyana gore institut rehberliyi ile yerli ehali arasinda tez tez mubahiseler yaranir Institut ise onun tehlukesizliyine zemanet verir Kampusun erazisinde yerlesen diger maraqli obyektlerden yuksektezyiqli aerodinamik tuneli gemilerin telimi ve okeanin qurulusunu oyrenmek ucun yedek cenini qeyd etmek olar 2001 ci ilde Etraf Muhitin Muhafizesi Agentliyi hava ve suyu tullantilarla cirklendirdiyi ucun tehsil muessisesini mehkemeye verir Neticede institut 155 000 dollar deyerinde cerime odeyir ve bundan sonra uc ekologiya layihesi tetbiq edir Institut eyni zamanda havanin cirklenmesinin qarsisini almaq meqsedile alternativ yanacaq isleden neqliyyat vasiteleri buraxir Massacusets Texnologiya Institutuna Memarliq ve Planlasdirma Muhendislik Beseriyyet Incesenet ve Sosial Elmler Sloan Menecment Elmler Uayteker Sehiyye ve Texnologiya mektebleri daxildir Institutun nezdinde aeronavtika ve astronavtika antropologiya memarliq biologiya muhendisliyi biologiya kimya muhendisliyi kimya mulki ve etraf muhitin muhafizesi muhendisliyi muqayiseli media beyin ve suur yer atmosfer planetar elektrik muhendisliyi ve komputer edebiyyat ve humanizm elmleri siyasi ictimai elmler iqtisadiyyat muhendislik sistemleri bolgusu xarici diller ve edebiyyatlar sehiyye elmleri ve texnologiyalari tarix edebiyyat linqvistika ve felsefe menecment material elmler muhendisliyi sehersalma elmleri ve planlasdirma riyaziyyat mexanika muhendisliyi media musiqi ve teatr inceseneti fizika bolmeleri fealiyyet gosterir Massacusets Texnologiya Institutunun nezdinde Barker Dyui Reqemsal Instruksiyalar Resurs Merkezi Sened Xidmetleri Hayden Humanitar Informasiyalarin Kesismesi Arxivler ve Xususi Kolleksiyalar Institutu Elaveler saxlanilan Musiqi Rotc Elmi kitabxanalar fealiyyet gosterir Kitabxanalar Elm ve Tedqiqat Institutu terefinden desteklenir umumilikde kitabxana sistemi 2 6 milyon cild kitaba 17000 jurnala 478 onlayn verilenler bazasina 30000 den cox Internet sebekesine qosulmus elektron jurnala xeritelere sekillere partituralara musiqi eserlerinin toplusu sesyazma ve videokasetlere malikdir 2001 ci ilden baslayaraq Ex Libris Aleph adlanan sistem Barton veb kataloqunda istifadecilerin xidmetine verilib Kitabxananin veb saytinda Vera interfeysinin komeyile kitabxana haqqinda melumat elde etmek elektron resurslara yol tapmaq olar Institutun kitabxanalari Elmi Kitabxanalar Assosiasiyasinin Boston Kitabxanalar Konsorsiumunun Sebeke Informasiyalari Koalisiyasinin DDI Alyansinin EDUCAUSE Reqemsal Kitabxanalar Federasiyasinin Onlayn Komputer Kitabxanalar Merkezinin uzvudur Institutda tehsil alan telebeler ucun lazimi serait yaradilib Her bir yataqxananin oz komendanti var Komendant telebelere onlarin saglamligina ve psixoloji durumlarina nezaret edir Kampusa kocmemisden qabaq telebeler istedikleri yataqxanada ve mertebede yer sece bilerler Burada yasayan telebeler arasinda muxtelif cemiyyetler yaranir Yuxari kurs telebeleri carlz cayinin o biri sahilinde Bek Bey rayonunda yerlesen 36 yataqxanalardan birinde qalmaga ustunluk verirler Burada adeten hec kimin manecilik etmemesi ucun yaradici telebeler qalir Bu yataqxanalardan Beyker Beksli Barton Koner Serqi Kampus MakQreqor MakKormik Yeni Ev Random Senior Simmons Memorial Drayv rezidensiyalarini qeyd etmek olar Burada aspirantlar ucun 8 yataqxana movcuddur serqi qerbi apartamentler ve s Elmi nailiyyetleri RedakteMassacusets Texnologiya Institutu coxsayli elmi kesflerin yarandigi mekandir azad proqram teminati hereketi ve GNU layihesi nuvenin maqnit yaddasi radar bir elektron tranzistoru dizayn nezeriyyesinin reqemsal sxemi Massacusets Texnologiya Institutunun alimleri kibernetika komputerin dili robot texnikasi aciq acarli kriptoqrafiya saheleri uzre boyuk nailiyyetler elde edibler Subatom ve Kvant nezeriyyesine elavelerine gore institutun fizika fakultesi 8 Nobel 3 Vulf canavar mukafatina 4 Dirak medalina layiq gorulub Kimya kafedrasinin emekdaslari namelum birlesme ve metodlarin kesfine gore 3 Nobel ve 1 Vulf mukafati ile teltif olunublar Institut bioloqlari genetika immunologiya onkologiya molekulyar biologiya sahesinde elde etdikleri ugurlara gore 6 Nobel mukafati qazanib Professor Erik Lander Insan geni layihesinin rehberi olub Pozitronium atomlari sintetik penisillin Lu Geriq ve Harinqton xesteliklerinin genetik temeli ilk defe burada askarlanib Humanitar ictimai elmler incesenet iqtisadiyyat saheleri uzre bu ali tehsil ocagi 5 Nobel mukafatina ve 9 Con Beyts Klark medalina layiq gorulub Linqvistler Noam comski ve Morris Halle generativ qrammatika ve fonologiya uzre esas senedlerin muellifleridir Massacusets Texnologiya Institutu emekdaslarinin ekseriyyeti Ricard Stollmen ve ya Hal Abelson serbest proqram teminatina celb edilib Institutun emekdasi Nikolas Neqropont Her usaga noutbuk tesebbusunun muellifidir Ali mektebin resmi qezeti MIT Tech Talk ilk Internetde yayimlanan qezet olub 2009 cu ilin sentyabrindan qezet fealiyyetini dayandirib Institutun nailiyyetlerinin coxlugundan ve sohretinden ireli gelerek burada bas veren her hansi bir hadise hemin an metbuatda eksini tapir 1986 ci ilde Nobel mukafati laureati Devid Baltimor ve onun kolleqasi Tereza Imanisi Kari tedqiqatlarin neticelerini saxtalasdirmaqda ittiham olunublar Neticede 1991 ci ilde Konqresin tehqiqatindan sonra D Baltimor Rokfeller Universitetinin prezidentliyinden imtina etmek mecburiyyetinde qalir Imanisi Kari ise teqsirsiz hesab edilerek Kaliforniya Texnologiya Institutunun prezidenti secilir 2000 ci ilde professor Ted Postol Massacusets Texnologiya Institutunun administrasiyasini Linkoln laboratoriyasinin ballastik reaktiv raketlerin sinagi uzre tedqiqat melumatlarinin saxtalasdirilmasinda ittiham edib Bu isin arasdirilmasi hele de bitmeyib Massacusets Texnologiya Institutunun muellim ve telebeleri hemise serbest azadfikirli bir qeder qalmaqalli olmalari ile ferqlenibler Reytinqi Redakte Academic Ranking of World Universities deki yeri 2 2003 3 2004 4 2005 5 2006 6 2007 7 2008 8 2009 9 2010 10 2011 11 2012 12 2013 13 2014 14 2015 15 6 5 5 5 5 5 5 4 3 3 4 3 3 QS World University Rankings deki yeri 2015 16 16 2014 15 17 2013 14 18 2012 13 19 2011 12 20 2010 11 21 1 1 1 1 3 5 Times Higher Education World University Rankings deki yeri 2015 16 22 2014 15 23 2013 14 24 2012 13 25 2011 12 26 2010 11 27 5 6 5 5 7 3Meshur mezunlari RedakteMassacusets Texnologiya Institutunun coxlu sayda meshur mezunlari var onlardan 75 neferi Nobel mukafatina layiq gorulub Institutun taninmis mezunlarindan Azerbaycan esilli alim suni intellekt sahesinde qeyri selis mentiq nezeriyyesinin banisi hazirda Kaliforniyanin Berkli Universitetinin professoru Lutfi Rehim oglu Elesgerzadeni Lutfi Zade xususi qeyd etmek olar Lutfi Zade Tehran Universitetinin elektrotexnika fakultesinin bakalavr pillesini bitirib O 1944 cu ilde ABS a kocub ve tehsilini davam etdirmek meqsedile bu instituta erize verib ve 1946 ci ilde hemin tehsil ocagini elektrotexnika sahesi uzre magistr kimi bitirib Bu gun Massacusets Texnologiya Institutunda 4232 telebe tehsil alir onlarin 45 ni qizlar 46 ni ecnebi telebeler teskil edir Dunyanin en yaxsi ali mekteblerinden olan bu institut qebul qaydalarinin murekkebliyi ile secilir instituta sened veren 20 abituriyentden yalniz biri bura qebul olunur Institutda kemiyyete deyil keyfiyyete ustunluk verilir Texniki sferada institutu evez eden diger ali tehsil muessisesi yoxdur Buraya qebul olunmaq oxumaq ve bitirmek cox cetindir Lakin butun bu cetinliklere qatlanmaga deyer cunki Massacusets Texnologiya Institutu komputer texnologiyalarinin esas mekanidir Lutfi Zade alim Kaliforniyanin Berkli Universitetinin professoru Xose Fiqueres Ferrer Kosta Rikanin prezidenti Vircillio Barko Kolumbiyanin prezidenti Kofi Annan BMT nin sabiq Bas katibi Corc Suls ABS in sabiq dovlet katibi Devid Miliband Birlesmis Kralligin xarici isler naziri Benyamin Netanyahu Israilin Bas naziri Benn Bernank ABS Federal Ehtiyatlar Bankinin rehberi Buzz Oldrin Apollon 11 kosmik gemisinin astronavti Robert Morris Internet sebekesinin muhum hissesini mehv etmis komputer qurdunun yaradicisi Robert Noys Inteqral sxemlerin Intel in yaradicisi Robert Metklaf Ethernet in 3 Com un yaradicisi Reymond Stata Analog Devices firmasinin yaradicisi Corc Akerlof iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureati Robert Merton iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureati Lourens Kleyn iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureati Sidni Altman kimya uzre Nobel mukafati laureati Elias Ceyms Kory kimya uzre Nobel mukafati laureati Carlz Pedersen kimya uzre Nobel mukafati laureati Ricard Feynman fizika uzre Nobel mukafati laureati Robert Laflin fizika uzre Nobel mukafati laureati Uilyam Fillips fizika uzre Nobel mukafati laureati Leland Hartvell tibb uzre Nobel mukafati laureati Robert Horvis tibb uzre Nobel mukafati laureatiMenbe RedakteLamiye Eliyeva Dunya universitetleri Massacusets Texnologiya Institutu Arxivlesdirilib 2014 09 09 at the Wayback Machine Azerbaycan muellimi qezeti 20 11 2009 45 azerb Istinadlar Redakte Global Research Identifier Database 2015 lt a href https wikidata org wiki Track P2427 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q27768150 gt lt a gt ARWU Massachusetts Institute of Technology Shanghai Ranking Consultancy 2014 Istifade tarixi 26 aprel 2015 Academic Ranking of World Universities 2003 Academic Ranking of World Universities 2004 Academic Ranking of World Universities 2005 Academic Ranking of World Universities 2006 Academic Ranking of World Universities 2007 Academic Ranking of World Universities 2008 Academic Ranking of World Universities 2009 Academic Ranking of World Universities 2010 Academic Ranking of World Universities 2011 Academic Ranking of World Universities 2012 Academic Ranking of World Universities 2013 Academic Ranking of World Universities 2014 Academic Ranking of World Universities 2015 QS World University Rankings 2015 QS World University Rankings 2014 QS World University Rankings 2013 QS World University Rankings 2012 QS World University Rankings 2011 QS World University Rankings 2010 THE World University Rankings 2015 2016 Times Higher Education Istifade tarixi 11 mart 2016 apostrophe markup THE World University Rankings 2014 2015 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2013 2014 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2012 2013 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2011 2012 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2010 2011 Times Higher Education Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup Xarici kecidler RedakteMassacusets Texnologiya Institutunun resmi saytiMenbe https az wikipedia org w index php title Massacusets Texnologiya Institutu amp oldid 5733950, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.