fbpx
Wikipedia

Mürtəzaqulu xan Şamlı

Şamlı Mürtəzaqulu xan Həsən xan oğlu (15911649) — şair, vali, xəttat

Mürtəzaqulu xan Şamlı
Şamlı Mürtəzaqulu xan Həsən xan oğlu
Doğum tarixi
Vəfat tarixi
Fəaliyyəti xəttat, hərbi lider[d]

Həyatı

Zə­fər" tə­xəl­lü­sü ilə şeir­lər yaz­mış Mür­tə­za­qu­lu xan Şam­lu təx­mi­nən 1591-ci il­də dün­ya­ya gəl­miş, Sə­fə­vi hökm­dar­la­rın­dan Şah Sə­fi (1629-1642) və II Şah Ab­ba­sın (1642-1666) ha­ki­miy­yə­ti döv­rün­də yük­sək döv­lət və­zi­fə­lə­rin­də iş­lə­miş, eşi­ka­ğa­sı­ba­şı, di­van­bə­yi, qor­çu­ba­şı, Ker­man vi­la­yə­ti va­li­si, Seyx Sə­fiəd­din tür­bə­si­nin mü­tə­vəl­li­si ol­muş­dur. Özü­nün yaz­dı­ğı ki­mi, yüz min bey­tə ya­xın fars­ca şeir­lə­ri olan şa­ir, ya­şı­nın ix­ti­yar ça­ğın­da, 1669-cu il­də Azər­bay­can türk­cə­sin­də şeir­lə­rin­dən iba­rət di­va­nı­nı ta­mam­la­mış­dır. Onun türk­cə şeir­lə­rin­də Ə.­Nə­vai, Ş.İ.Xə­tai və M.Fü­zu­li tə­si­ri gö­rü­nür.

Zə­fər di­va­nı­nın di­ba­çə­sin­də, de­mək olar ki, Nə­vai di­va­nı di­ba­çə­si­nin əv­və­li­ni tək­rar edir. Nə­vai di­ba­çə­sin­də in­sa­nı di­gər məx­lu­qat­dan üs­tün ya­ra­dıb ona nitq, şe­ir yaz­maq qa­bi­liy­yə­ti ve­rən ya­ra­da­na şü­kür­lər oxu­yur: "Şükr va si­pas ol qo­dir­ğa kim, çün adam oso­yiş-qo­hi­din vu­cud oro­yi­şi oqoh­la­ri­ğa cil­va ber­di. İnson­ni so­yir max­lu­qot­din nutq şa­ra­fi bi­la mum­taz qil­di.

Rü­bai:

­Ul kim, çü ca­hon xil­qə­tin oğoz et­ti, Sü­ni kil­mi­ni naqş par­doz et­ti.

İnson xay­lin nutq ila mum­taz et­ti, Nutq ah­li­ni nazm ila sa­naf­roz et­ti".

Zə­fər di­va­nı­nın di­ba­çə­sin­də bə­zi söz və ifa­də­lə­ri də­yiş­sə də, mət­ni Azər­bay­can türk­cə­si­nə uy­ğun­laş­dır­sa da, onun Nə­vai­dən bəh­rə­lən­mə­si şüb­hə­siz­dir. "Şük­rü si­pa­si na­mü­tə­na­hi ol qa­di­ri-bi­çu­nə kim, çün adəm asa­yiş­ga­hi­din məx­lu­qat­din bər­gü­zi­də edib nit­qi-şə­ri­fi­nə müm­taz qıl­dı.

Rü­bai:

­Ol kim, cə­han xil­qə­tin ağaz et­di, Sü­ni­ni kilk­lə nəqş­pər­daz et­di.

İnsa­nı qa­mu nitq ilə müm­taz et­di, Nitq əh­li­ni nəzm ilə sə­rəf­raz et­di."

Zə­fər di­va­nı­nın da­ha qı­sa olan di­ba­çə­sin­də Nə­vai di­ba­çə­si ilə uy­ğun gə­lən di­gər yer­lər də var­dır.

Nə­vai qi­tə­lə­rin­dən bi­ri­ni Mə­həm­məd pey­ğəm­bə­rə həsr et­miş­dir. Bu­ra­da de­yi­lir ki, qey­ri xalq­la­rın onun di­ni­nə eti­qad et­mə­si on­la­ra xe­yir­dir. Pey­ğəm­bə­ri gü­nə­şə, in­san­la­rı isə onun şüa­la­rı­na bən­zə­dən şa­ir de­yir ki, zər­rə­lər nə qə­dər çox ol­sa­lar da, gü­nə­şə ma­ne ola bil­məz­lər.

Mu­ham­ma­di ara­bi şa­ni on­din azam erur Ki, nuqs bol­ğay ulus bol­sa naf­yi­ğa go­yil.

Qu­yaş aşa­si­ğa la­ma an­din or­tuq erur Ki, zar­ra kas­ra­ti bol­ğay zi­ya­si­ğa qo­yil.

Zə­fər bu şei­rə yaz­dı­ğı nə­zi­rə­si­nə əla­və et­di­yi bir beyt­də de­yir ki, yal­nız pey­ğəm­bə­rin yo­lun­da fə­na müt­ləq olan­lar onun bü­tün ya­ra­dı­lı­şın sə­bə­bi ol­du­ğu­nu bi­lir­lər:

Mə­həm­mə­di-ərə­bi şa­nı on­dan ar­tıq­dır Ki, qeyr mil­lət əgər ol­ma­ya ona qail.

Gü­nəş ki­mi bu ca­ha­nı tu­tub­dur ən­va­rı, ­Hə­qir zər­rə nə­dir kim, ola ona hail.

O­nun yo­lun­da fə­na müt­ləq ol­ma­yan nə bi­lir Ki, ol­dur sə­bə­bi kül­li-afə­ri­niş gil.


Həmçinin bax

Xarici keçidlər

mürtəzaqulu, şamlı, şamlı, mürtəzaqulu, həsən, oğlu, 1591, 1649, şair, vali, xəttatşamlı, mürtəzaqulu, həsən, oğludoğum, tarixi, 1591vəfat, tarixi, 1649fəaliyyəti, xəttat, hərbi, lider, həyatı, redaktəzə, fər, xəl, ilə, şeir, lər, mış, mür, şam, təx, nən, 1591. Samli Murtezaqulu xan Hesen xan oglu 1591 1649 sair vali xettatMurtezaqulu xan SamliSamli Murtezaqulu xan Hesen xan ogluDogum tarixi 1591Vefat tarixi 1649Fealiyyeti xettat herbi lider d Heyati RedakteZe fer te xel lu su ile seir ler yaz mis Mur te za qu lu xan Sam lu tex mi nen 1591 ci il de dun ya ya gel mis Se fe vi hokm dar la rin dan Sah Se fi 1629 1642 ve II Sah Ab ba sin 1642 1666 ha ki miy ye ti dov run de yuk sek dov let ve zi fe le rin de is le mis esi ka ga si ba si di van be yi qor cu ba si Ker man vi la ye ti va li si Seyx Se fied din tur be si nin mu te vel li si ol mus dur Ozu nun yaz di gi ki mi yuz min bey te ya xin fars ca seir le ri olan sa ir ya si nin ix ti yar ca gin da 1669 cu il de Azer bay can turk ce sin de seir le rin den iba ret di va ni ni ta mam la mis dir Onun turk ce seir le rin de E Ne vai S I Xe tai ve M Fu zu li te si ri go ru nur Ze fer di va ni nin di ba ce sin de de mek olar ki Ne vai di va ni di ba ce si nin ev ve li ni tek rar edir Ne vai di ba ce sin de in sa ni di ger mex lu qat dan us tun ya ra dib ona nitq se ir yaz maq qa bi liy ye ti ve ren ya ra da na su kur ler oxu yur Sukr va si pas ol qo dir ga kim cun adam oso yis qo hi din vu cud oro yi si oqoh la ri ga cil va ber di Inson ni so yir max lu qot din nutq sa ra fi bi la mum taz qil di Ru bai Ul kim cu ca hon xil qe tin ogoz et ti Su ni kil mi ni naqs par doz et ti Inson xay lin nutq ila mum taz et ti Nutq ah li ni nazm ila sa naf roz et ti Ze fer di va ni nin di ba ce sin de be zi soz ve ifa de le ri de yis se de met ni Azer bay can turk ce si ne uy gun las dir sa da onun Ne vai den beh re len me si sub he siz dir Suk ru si pa si na mu te na hi ol qa di ri bi cu ne kim cun adem asa yis ga hi din mex lu qat din ber gu zi de edib nit qi se ri fi ne mum taz qil di Ru bai Ol kim ce han xil qe tin agaz et di Su ni ni kilk le neqs per daz et di Insa ni qa mu nitq ile mum taz et di Nitq eh li ni nezm ile se ref raz et di Ze fer di va ni nin da ha qi sa olan di ba ce sin de Ne vai di ba ce si ile uy gun ge len di ger yer ler de var dir Ne vai qi te le rin den bi ri ni Me hem med pey gem be re hesr et mis dir Bu ra da de yi lir ki qey ri xalq la rin onun di ni ne eti qad et me si on la ra xe yir dir Pey gem be ri gu ne se in san la ri ise onun sua la ri na ben ze den sa ir de yir ki zer re ler ne qe der cox ol sa lar da gu ne se ma ne ola bil mez ler Mu ham ma di ara bi sa ni on din azam erur Ki nuqs bol gay ulus bol sa naf yi ga go yil Qu yas asa si ga la ma an din or tuq erur Ki zar ra kas ra ti bol gay zi ya si ga qo yil Ze fer bu sei re yaz di gi ne zi re si ne ela ve et di yi bir beyt de de yir ki yal niz pey gem be rin yo lun da fe na mut leq olan lar onun bu tun ya ra di li sin se be bi ol du gu nu bi lir ler Me hem me di ere bi sa ni on dan ar tiq dir Ki qeyr mil let eger ol ma ya ona qail Gu nes ki mi bu ca ha ni tu tub dur en va ri He qir zer re ne dir kim ola ona hail O nun yo lun da fe na mut leq ol ma yan ne bi lir Ki ol dur se be bi kul li afe ri nis gil Hemcinin bax RedakteAzerbaycan edebiyyatiXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Murtezaqulu xan Samli amp oldid 5530187, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.