Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ləzgi ədəbiyyatı — ləzgi dilində ədəbiyyat, eləcə də ləzgi müəllifləri tərəfindən yazılmış başqa dillərdəki ədəbiyyat. Digər Dağıstan xalqlarının ədəbiyyatı ilə çoxlu ümumi xüsusiyyətlərə malikdir.
Yazı
Eramızın V əsrindən alban yazısı Ağvan yazısından istifadə edilmişdir. Bu əlifba ilə ədəbi əsərlər ya ümumiyyətlə yazılmayıb, ya qorunub saxlanmayıb, ya da hələ də tapılmayıb. VIII — XIX əsrlərdə ərəblərin işğalı və Rusiya imperiyasına daxil olması ilə əlaqədar ləzgilər ərəb əlifbasından istifadə etmişdilər. Bu yazı növündə həm ləzgi, həm də ərəb və türk dillərində ləzgi müəlliflərinin zəngin ədəbi bazası qorunub saxlanılmışdır. Ləzgi dilinin ərəb və türk dillərindən leksik alınmaları ilk növbədə bu halla müəyyən edilir. 1928–1937-ci illərdə ləzgilər latın qrafikası əsasında yazırdılar. 1937-ci ildən bu günə kimi ləzgi dilinin fonetik xüsusiyyətlərinə uyğunlaşdırılmış kiril əlifbasından istifadə olunur.
Orta əsr ədəbiyyatı
Erkən orta əsrlər dövründə ləzgilərin yazılı mədəniyyəti ərəb dilində epiqrafik abidələrə və tarixi hadisələrə dair mühüm məlumatlara çevrilir. Onların arasında Tarix Miskinca və Axtı-Namə (X əsr), Rayhan əl-xakaik və Bustan əd-da-kaik (XI əsr) var. Tarixi mənbələrdə Həkim ibn Ağa əl-Əxti (X əsr), Əbül Ferec əd-Dərbəndi (XII əsr), Hakim ibn İbrahim əl-Ləkzi əl-Xınaluqi əd-Dərbəndi kimi ərəbdilli ləzgi yazıçı və alimlərinin adlarına rast gəlinir. (XII əsr), Sədrəddin Süleyman əl-Ləkzi (XIV əsr) və s.
Türk dilində yazan ilk ləzgi yazıçısı Kürə Məlikdir (1340–1410). O, türk dilində yazdığı "Müsibatnamə" ("Faciə haqqında şeir") elegiyası ilə məşhurdur. Müəllif bu poemada Qızıl Orda xanı Toxtamışın işğalı ilə bağlı Ləzgiistanda baş verən hadisələri əks etdirir. Kürə Məlikdən sonra tanınmış türkdilli şairlərdən XVI əsrdə yaşamış Miskin Vəli, Faqir Miskinli, İbrahim Müşkürski və Əkbər Müşkürskini qeyd etmək olar. Onların yaradıcılığı ənənəvi klassik poetika ilə yanaşı, aşıq lirikasının xalq poetik motivlərindən də istifadə olunması ilə səciyyələnir. Görkəmli orta əsr şairəsi Mikrah Kəmərdir (XV əsr), onun əsərləri doğma kəndində xalq qarşısında oxunur .
XVI–XVIII əsrlər
Bu dövrdə ləzgi ədəbiyyatının iki qola bölünməsi başladı:
- Aşıq ədəbiyyatı — ləzgi və türk dillərində işlənmiş, xalq xanəndələri və aşıqlar tərəfindən yaradılmışdır.
- Ərəbdilli ədəbiyyat — aralarında şairlərin də olduğu ruhanilərin nümayəndələri tərəfindən hazırlanmışdır. 18-ci əsrin görkəmli yazıçısı İhrek Rəcəbdir (1680–1760). O, Rutul kəndinin İxrək sakini olmaqla, əsasən türk dilində fəaliyyət göstərsə də, həm rutul, həm də ləzgi ədəbiyyatının inkişafına töhfə verib. Şeirlərində müxtəlif mövzulara toxunur: fəlsəfə, sevgi, sosial ədalətsizlik . Ümumiyyətlə, yazıçı öz yaradıcılığında vətənpərvərlik xəttini aparır:
Məşhur şair Emin Yaltsuqski (1698–1777) romantik və fəlsəfi məzmunlu şeirlər yazmışdır . Emin şeir müsabiqələrində fəal iştirak etmişdi. Məsələn, onun Dərbəndli şairə Gülbərə qalib gəldiyi yarışma belədir. Onların poetik mübarizəsinin mövzusu sevgidir. Turnirin gedişində gündəlik və fəlsəfi suallar qaldırıldı. Müasir ləzgi ədəbi ənənəsinin banisi Etim Eminin ulu babası olan Abubakar Tsilinqvi (1705–1760) poetik istedadı ilə məşhurlaşıb . Həmçinin XVIII əsrdə ləzgi yazıçıları Ağamirzə əl-Kiyani, Haşim əl-Əhti, Rəhmankuli əl-Əhti ərəb dilində yazıblar. XVII əsrdə ləzgi və türk dillərində şairlər ləzgi Saleh Yaraqski, Kürə İmam, Zabit Kalajuhski, ləzgi Kadir Kyurinski fəaliyyət göstərmişlər. XVIII əsrin müəllifləri Ləzgi Əhməd, Leyla xanım Miskindjinskaya, Seyid Əhməd, Nazim Axtınski, Zakir Axtınskidir .
XIX əsr və inqilabaqədərki dövr ədəbiyyatı
Şairlər İhrek Rəcəb və Emin Yaltsuqskinin poetik ənənələri əsasında poeziyanın reallığa yaxınlaşmasında mühüm addım atan Səid Koçxurskinin (1767–1812) yaradıcılığı əsas götürülür. Şair Kazımux xan II Surxayın dövründə Kürədə yaşamışdır. Onun hakimiyyəti dövründə feodal zülmü kəskin şəkildə gücləndi. Səidin yaradıcılığında xanlara və bəylərə nifrət, sadə insanlara məhəbbət hissi aşılanıb. Bu onu xalqın sevimlisinə çevirdi. Şairin ictimai əhəmiyyətinə görə cəsarətli misraları xanları hiddətləndirirdi. Xanların özbaşınalıqlarını, qanunsuzluqlarını ifşa edən "Ey tufan", "Ey zalım" şeirlərindən də göründüyü kimi, şair öz şeirlərində haqq-hesabın yaxın vaxtını proqnozlaşdırırdı. Bunun üçün onun gözləri II Surxayın əmri ilə çıxarılır . Səid Koçxurski 19-cu əsrin əvvəllərində ləzgi ədəbiyyatında demokratik hərəkata rəhbərlik etmişdir. Onun poeziyası ləzgi Əhməd və Yetim Eminin yeni ideyalarını ilhamlandırıb. Ləzgi Əhməd (XVIII–XIX əsrlər) Səid Koçxurskinin poetik ənənələrinin davamçısı olmuşdur. Onun poeziyasında sosial bərabərsizlik mövzusu aparıcı yer tuturdu. Onun "Dalaşdılar", "Dost", "Aşıq Səid" əsərləri belədir. Mirzə Əli əl-Əxti (1777–1858) şəriət hakimi olmaqla həm də ərəb hərəkatının şairi idi. Onun ədəbiyyatda cərəyanının davamçısı görkəmli Dağıstan alimi, pedaqoq və şairi Həsən Əlqədəri (1834–1910) olmuşdur. Onun "Divan əl-məmnun" kitabları, "Asari Dağıstan", "Cərab əl-məmnun" tarixi əsəri akademiklər V. V. Bartold və İ.Y.Kraçkovski tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Ləzgi ədəbiyyatının klassiki, müasir obrazının banisi Yetim Emindir (1838–1884). Yetim Eminin fikirlərinin mövzusu bütün ziddiyyətləri ilə ləzgi kəndinin məişət həyatı, 1877-ci ildə Çeçenistan və Dağıstanın şəriət üsyanı, sosial təzadları olan "fani dünya", ülvi məhəbbət və s. olmuşdur. Həmçinin onun yaradıcılığı bir çox leksik alınmaların ləzgi dilinə inteqrasiyası ilə səciyyələnir . Ərəbşünas Əbdürrəhman əl-Axtının irsi (XIX əsr) az öyrənilmişdir. Yetim Eminin adı ləzgi ədəbiyyatında "şairlər Molla Nuri (1834–1912), Sayad Stalskaya (1880–1900), Əbdülhəmid Çilicə (1873–1916), aşıqlara məxsus olan bütöv bir poetik məktəbin yaranması ilə bağlıdır.
Hacı Axtınskinin yaradıcılığı ləzgi ədəbiyyatında cəmiyyətdə sosial-iqtisadi münasibətlər sahəsində baş verən dəyişikliklərlə bağlı tamamilə yeni janrdır. Hacı Axtınskinin yaradıcılıq xəttini Süleyman Stalski, Tagir Xryuqski, Nurəddin Şərifovov və başqaları davam etdirmiş və inkişaf etdirmişlər. Beləliklə, inqilabdan əvvəlki ləzgi ədəbiyyatının sovet ədəbiyyatı ilə ideoloji əlaqəsi izlənir .
Sovet dövrü
Sovet dövrü ləzgi ədəbiyyatında o dövrün bütün SSRİ mətbuatı üçün xarakterik olan cəhətlər aydın şəkildə izlənilir. Sosialist realizmi janrında olan əsərlər populyar və tələbatlı idi. İnqilabdan əvvəlki cəmiyyətin nizamını tənqid və ələ salmaq adi hal idi. Ruhanilərin obrazı da eksklüziv olaraq mənfi mənada təsvir edilmişdir. Belə yanaşmanın təbii cizgilərini təcəssüm etdirən parlaq əsər DASSR xalq şairi Kiyas Məcidovun (1911–1974) "Dağlarda qalan ürək" romanı olmuşdur. 1920-ci illərdə Dağıstanın xalq şairi Süleyman Stalskinin (1869–1937) yaradıcılığının aparıcı yer tutduğu ləzgi sovet ədəbiyyatı yarandı, onu Maksim Qorki "XX əsrin Homeri " adlandırdı. Süleyman Stalski azad əməyi, xalqlar dostluğunu təsvir edir. Vətən və xalq mövzusu həm də Stalski poeziyasının əsas mövzularından biri idi. "Dağıstan", "Vətən haqqında düşüncələr" və başqa onlarla şeir və poema bu mövzuya həsr olunub.
Sovet hakimiyyətinin ilk onilliyində yeni ləzgi ədəbiyyatının əsasları qoyulmuşdusa, 1930-cu illərdə onun sürətli inkişafı baş verdi. Ana dilində mətbəənin yaradılması, qəzet, jurnal, kitabların nəşri. Şairlər, yazıçılar, dramaturqlar yeni janrlara, mövzulara yiyələnir, reallığın təsvirində novator poetik vasitələrdən istifadə edirlər. 1930-cu illərdə rus və Dağıstan ədəbiyyatı arasında əlaqələr gücləndi. 1933-cü ildə Nikolay Tixonov, V. A. Luqovskoy, P. Pavlenko Dağıstana səfər etdilər. Yazıçılar arasında mədəni təmas var. Moskvada Dağıstan poeziyasının antologiyası (1934) nəşr olundu, rus oxucusu dağ poeziyası nümunələri ilə tanış oldu, rus və sovet ədəbiyyatının əsərləri Dağıstan dillərinə tərcümə edildi. Eləcə də 1930-cu illərdə gənclik ədəbiyyata Əlibəy Fətaxovun (1910–1935), M. Əfəndiyevin, A. Mütəllibovun, M. Stalskinin, B. Sultanovun, Q. Şuayevin və başqalarının timsalında daxil olub. Onların bəziləri sonradan tanınmış ustalar olurlar. Onların əsərlərində müharibə və sülh, kənd təsərrüfatının sənayeləşməsi və kollektivləşdirilməsi, qadınların azadlığı və mədəni quruculuq problemləri aşkarlanır. Çoxlu vətənpərvər əsərlərin müəllifi (1932–1986).
İstinadlar
- "Кюре Мелик". 2017-04-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-19.
- "Произведения Ихрек Режеба". 2020-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-19.
- "Ялцугъ Эмин". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-19.
- "Цилингви Букӏа (Абакар) — Зарияр". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-19.
- "Лезгинская литература на восточных языках". 2013-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-19.
- "Литература и искусство — Абрек Кири Буба". 2012-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-19.
Ədəbiyyat
- А. Агаев. лезгинская литература клэ // : В 9 т. Т. 4: Лакшин — Мураново. М.: . Гл. ред. А. А. Сурков. 1967.
- Ləzgi poeziyasının antologiyası. — Mahaçqala: Lotos, 2017. — 200 s.
- Akimov K. X. Ləzgi yazıçıları. — Mahaçqala: Mavel MMC nəşriyyatı, 2015. — 344 s.
- Vaqabova F. Ləzgi milli ədəbiyyatının təşəkkülü. Mahaçqala, 1970.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lezgi edebiyyati lezgi dilinde edebiyyat elece de lezgi muellifleri terefinden yazilmis basqa dillerdeki edebiyyat Diger Dagistan xalqlarinin edebiyyati ile coxlu umumi xususiyyetlere malikdir Yetim Emin muasir lezgi edebi enenesinin banisi YaziEramizin V esrinden alban yazisi Agvan yazisindan istifade edilmisdir Bu elifba ile edebi eserler ya umumiyyetle yazilmayib ya qorunub saxlanmayib ya da hele de tapilmayib VIII XIX esrlerde ereblerin isgali ve Rusiya imperiyasina daxil olmasi ile elaqedar lezgiler ereb elifbasindan istifade etmisdiler Bu yazi novunde hem lezgi hem de ereb ve turk dillerinde lezgi muelliflerinin zengin edebi bazasi qorunub saxlanilmisdir Lezgi dilinin ereb ve turk dillerinden leksik alinmalari ilk novbede bu halla mueyyen edilir 1928 1937 ci illerde lezgiler latin qrafikasi esasinda yazirdilar 1937 ci ilden bu gune kimi lezgi dilinin fonetik xususiyyetlerine uygunlasdirilmis kiril elifbasindan istifade olunur Orta esr edebiyyatiErken orta esrler dovrunde lezgilerin yazili medeniyyeti ereb dilinde epiqrafik abidelere ve tarixi hadiselere dair muhum melumatlara cevrilir Onlarin arasinda Tarix Miskinca ve Axti Name X esr Rayhan el xakaik ve Bustan ed da kaik XI esr var Tarixi menbelerde Hekim ibn Aga el Exti X esr Ebul Ferec ed Derbendi XII esr Hakim ibn Ibrahim el Lekzi el Xinaluqi ed Derbendi kimi erebdilli lezgi yazici ve alimlerinin adlarina rast gelinir XII esr Sedreddin Suleyman el Lekzi XIV esr ve s Turk dilinde yazan ilk lezgi yazicisi Kure Melikdir 1340 1410 O turk dilinde yazdigi Musibatname Facie haqqinda seir elegiyasi ile meshurdur Muellif bu poemada Qizil Orda xani Toxtamisin isgali ile bagli Lezgiistanda bas veren hadiseleri eks etdirir Kure Melikden sonra taninmis turkdilli sairlerden XVI esrde yasamis Miskin Veli Faqir Miskinli Ibrahim Muskurski ve Ekber Muskurskini qeyd etmek olar Onlarin yaradiciligi enenevi klassik poetika ile yanasi asiq lirikasinin xalq poetik motivlerinden de istifade olunmasi ile seciyyelenir Gorkemli orta esr sairesi Mikrah Kemerdir XV esr onun eserleri dogma kendinde xalq qarsisinda oxunur XVI XVIII esrlerBu dovrde lezgi edebiyyatinin iki qola bolunmesi basladi Asiq edebiyyati lezgi ve turk dillerinde islenmis xalq xanendeleri ve asiqlar terefinden yaradilmisdir Erebdilli edebiyyat aralarinda sairlerin de oldugu ruhanilerin numayendeleri terefinden hazirlanmisdir 18 ci esrin gorkemli yazicisi Ihrek Recebdir 1680 1760 O Rutul kendinin Ixrek sakini olmaqla esasen turk dilinde fealiyyet gosterse de hem rutul hem de lezgi edebiyyatinin inkisafina tohfe verib Seirlerinde muxtelif movzulara toxunur felsefe sevgi sosial edaletsizlik Umumiyyetle yazici oz yaradiciliginda vetenperverlik xettini aparir Meshur sair Emin Yaltsuqski 1698 1777 romantik ve felsefi mezmunlu seirler yazmisdir Emin seir musabiqelerinde feal istirak etmisdi Meselen onun Derbendli saire Gulbere qalib geldiyi yarisma beledir Onlarin poetik mubarizesinin movzusu sevgidir Turnirin gedisinde gundelik ve felsefi suallar qaldirildi Muasir lezgi edebi enenesinin banisi Etim Eminin ulu babasi olan Abubakar Tsilinqvi 1705 1760 poetik istedadi ile meshurlasib Hemcinin XVIII esrde lezgi yazicilari Agamirze el Kiyani Hasim el Ehti Rehmankuli el Ehti ereb dilinde yaziblar XVII esrde lezgi ve turk dillerinde sairler lezgi Saleh Yaraqski Kure Imam Zabit Kalajuhski lezgi Kadir Kyurinski fealiyyet gostermisler XVIII esrin muellifleri Lezgi Ehmed Leyla xanim Miskindjinskaya Seyid Ehmed Nazim Axtinski Zakir Axtinskidir XIX esr ve inqilabaqederki dovr edebiyyatiSairler Ihrek Receb ve Emin Yaltsuqskinin poetik eneneleri esasinda poeziyanin realliga yaxinlasmasinda muhum addim atan Seid Kocxurskinin 1767 1812 yaradiciligi esas goturulur Sair Kazimux xan II Surxayin dovrunde Kurede yasamisdir Onun hakimiyyeti dovrunde feodal zulmu keskin sekilde guclendi Seidin yaradiciliginda xanlara ve beylere nifret sade insanlara mehebbet hissi asilanib Bu onu xalqin sevimlisine cevirdi Sairin ictimai ehemiyyetine gore cesaretli misralari xanlari hiddetlendirirdi Xanlarin ozbasinaliqlarini qanunsuzluqlarini ifsa eden Ey tufan Ey zalim seirlerinden de gorunduyu kimi sair oz seirlerinde haqq hesabin yaxin vaxtini proqnozlasdirirdi Bunun ucun onun gozleri II Surxayin emri ile cixarilir Seid Kocxurski 19 cu esrin evvellerinde lezgi edebiyyatinda demokratik herekata rehberlik etmisdir Onun poeziyasi lezgi Ehmed ve Yetim Eminin yeni ideyalarini ilhamlandirib Lezgi Ehmed XVIII XIX esrler Seid Kocxurskinin poetik enenelerinin davamcisi olmusdur Onun poeziyasinda sosial berabersizlik movzusu aparici yer tuturdu Onun Dalasdilar Dost Asiq Seid eserleri beledir Mirze Eli el Exti 1777 1858 seriet hakimi olmaqla hem de ereb herekatinin sairi idi Onun edebiyyatda cereyaninin davamcisi gorkemli Dagistan alimi pedaqoq ve sairi Hesen Elqederi 1834 1910 olmusdur Onun Divan el memnun kitablari Asari Dagistan Cerab el memnun tarixi eseri akademikler V V Bartold ve I Y Krackovski terefinden yuksek qiymetlendirilmisdir Lezgi edebiyyatinin klassiki muasir obrazinin banisi Yetim Emindir 1838 1884 Yetim Eminin fikirlerinin movzusu butun ziddiyyetleri ile lezgi kendinin meiset heyati 1877 ci ilde Cecenistan ve Dagistanin seriet usyani sosial tezadlari olan fani dunya ulvi mehebbet ve s olmusdur Hemcinin onun yaradiciligi bir cox leksik alinmalarin lezgi diline inteqrasiyasi ile seciyyelenir Erebsunas Ebdurrehman el Axtinin irsi XIX esr az oyrenilmisdir Yetim Eminin adi lezgi edebiyyatinda sairler Molla Nuri 1834 1912 Sayad Stalskaya 1880 1900 Ebdulhemid Cilice 1873 1916 asiqlara mexsus olan butov bir poetik mektebin yaranmasi ile baglidir Haci Axtinskinin yaradiciligi lezgi edebiyyatinda cemiyyetde sosial iqtisadi munasibetler sahesinde bas veren deyisikliklerle bagli tamamile yeni janrdir Haci Axtinskinin yaradiciliq xettini Suleyman Stalski Tagir Xryuqski Nureddin Serifovov ve basqalari davam etdirmis ve inkisaf etdirmisler Belelikle inqilabdan evvelki lezgi edebiyyatinin sovet edebiyyati ile ideoloji elaqesi izlenir Sovet dovruSovet dovru lezgi edebiyyatinda o dovrun butun SSRI metbuati ucun xarakterik olan cehetler aydin sekilde izlenilir Sosialist realizmi janrinda olan eserler populyar ve telebatli idi Inqilabdan evvelki cemiyyetin nizamini tenqid ve ele salmaq adi hal idi Ruhanilerin obrazi da ekskluziv olaraq menfi menada tesvir edilmisdir Bele yanasmanin tebii cizgilerini tecessum etdiren parlaq eser DASSR xalq sairi Kiyas Mecidovun 1911 1974 Daglarda qalan urek romani olmusdur 1920 ci illerde Dagistanin xalq sairi Suleyman Stalskinin 1869 1937 yaradiciliginin aparici yer tutdugu lezgi sovet edebiyyati yarandi onu Maksim Qorki XX esrin Homeri adlandirdi Suleyman Stalski azad emeyi xalqlar dostlugunu tesvir edir Veten ve xalq movzusu hem de Stalski poeziyasinin esas movzularindan biri idi Dagistan Veten haqqinda dusunceler ve basqa onlarla seir ve poema bu movzuya hesr olunub Sovet hakimiyyetinin ilk onilliyinde yeni lezgi edebiyyatinin esaslari qoyulmusdusa 1930 cu illerde onun suretli inkisafi bas verdi Ana dilinde metbeenin yaradilmasi qezet jurnal kitablarin nesri Sairler yazicilar dramaturqlar yeni janrlara movzulara yiyelenir realligin tesvirinde novator poetik vasitelerden istifade edirler 1930 cu illerde rus ve Dagistan edebiyyati arasinda elaqeler guclendi 1933 cu ilde Nikolay Tixonov V A Luqovskoy P Pavlenko Dagistana sefer etdiler Yazicilar arasinda medeni temas var Moskvada Dagistan poeziyasinin antologiyasi 1934 nesr olundu rus oxucusu dag poeziyasi numuneleri ile tanis oldu rus ve sovet edebiyyatinin eserleri Dagistan dillerine tercume edildi Elece de 1930 cu illerde genclik edebiyyata Elibey Fetaxovun 1910 1935 M Efendiyevin A Mutellibovun M Stalskinin B Sultanovun Q Suayevin ve basqalarinin timsalinda daxil olub Onlarin bezileri sonradan taninmis ustalar olurlar Onlarin eserlerinde muharibe ve sulh kend teserrufatinin senayelesmesi ve kollektivlesdirilmesi qadinlarin azadligi ve medeni quruculuq problemleri askarlanir Coxlu vetenperver eserlerin muellifi 1932 1986 Istinadlar Kyure Melik 2017 04 12 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 19 Proizvedeniya Ihrek Rezheba 2020 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 19 Yalcug Emin 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 19 Cilingvi Bukӏa Abakar Zariyar 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 19 Lezginskaya literatura na vostochnyh yazykah 2013 12 03 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 19 Literatura i iskusstvo Abrek Kiri Buba 2012 12 28 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 19 EdebiyyatA Agaev lezginskaya literatura kle V 9 t T 4 Lakshin Muranovo M Gl red A A Surkov 1967 Lezgi poeziyasinin antologiyasi Mahacqala Lotos 2017 200 s Akimov K X Lezgi yazicilari Mahacqala Mavel MMC nesriyyati 2015 344 s Vaqabova F Lezgi milli edebiyyatinin tesekkulu Mahacqala 1970