fbpx
Wikipedia

Lüminoforların sintezi

Lüminoforların sintezi

Bu yazıda biz lüminessent lampaların istehsalında istifadə olunan lüminofor xassəli maddələrin bəzi xarakterik xüsusiyyətləri haqqında məlumat vermək istəyirik. Soyuq işıq mənbəyi olan lüminoforlar həyatımıza, məişətimizə çoxdan daxil olmuşdur. Lüminoforların xarakterik xüsusiyyətləri – udulma spektri və lüminoforun üzərinə düşən şüanın dalğa uzunluğundan asılı olaraq udulan enerjisinin kəmiyyətcə əks olunmasından ibarətdir. Şüa bu halda ya kristal qəfəsinin özü tərəfindən (udma zolağı bu halda əsas və ya fundamental adlanır), ya da lüminessensiya mərkəzi (aşqar udulması) tərəfindən udulur. Ona görə də udulma və spektral sahə aktivatorun və kristal qəfəsinin xassələri ilə təyin olunur. Əksər lüminoforlarda əsas udulma zolağı spektrin UB-sahəsində yerləşir. Qeyd olunduğu kimi, lüminofor dedikdə biz müxtəlif növ həyəcanlandırıcıların təsirindən maddənin lüminessensiya verməsi başa düşülür. Həyəcanlandırma üsuluna görə biz lüminoforları aşağıdakı siniflərə bölə bilərik:

  1. Fotolüminoforlar – ultra bənövşəyi (UB), görünən və ya infra qırmızı (İQ) şüa ilə həyəcanlanıb lüminessensiya verən maddələr,
  2. Elektrolüminoforlar, yəni elektrik sahəsi ilə həyəcanlanan maddələr,
  3. Rentgenlüminoforlar, başqa sözlə, rentgen şüalarının təsiri altında "işıldayan" maddələr və nəhayət,
  4. Katodolüminoforlar.

Qeyri-üzvi maddələrdə lüminessensiya xassələrinin meydana çıxması birləşmənin (lüminoforun əsasının) kristal qəfəsində sintez prosesində quruluş və aşqar defektlərinin əmələ gəlməsi ilə əlaqədardır. Hörmətli oxucular, növbəti yazılarımızda biz quruluş və aşqar defektlərinin necə yaranması haqqında bir sıra maraqlı məqamları qələmə almağa çalışacağıq. Burada yalnız onu qeyd etmək istəyirik ki, quruluş defektləri lüminoforun əsasının termiki emalı zamanı da baş verə bilər. Kristal qəfəsinin düyünləri arasında bu zaman atom və ya ion vakansiyaları yaranır. Lüminessensiya məhz belə kənara çıxmalar hesabına baş verir. Qəfəsin nizamlılığının pozulması hesabına meydana çıxan lüminessensiya aktivləşdirilməmiş, başqa sözlə, öz-özünü aktivləşdirən lüminessensiya adını almışdır, çünki onun meydana çıxması üçün kristala heç bir aktivləşdirici əlavə etmək lazım gəlmir. Bir neçə kəlmə lüminoforların tətbiq sahələri haqqında məlumat versək, gənc tədqiqatçılar üçün bu istiqamətdə tədqiqatların Respublikamız üçün nə qədər faydalı olması aydın olar. Lüminoforlar hazırda xalq təsərrüfatının çox müxtəlif sahələrində, xüsusilə iqtisadi cəhətdən daha çox sərfəli olan lüminessent lampalarında istifadə olunur. Təxmini hesablamaya görə bu ildə dünyada istehsal olunan lüminessent lampalarının sayı 2 milyarda çatır. Bax bu qədər lampanın istehsalı üçün təxminən 15-20 min ton lüminofor tələb olunur ki, bu da istehsal olunan lüminoforların ümumi miqdarının 90%-ni təşkil edir. Lüminoforların tətbiqinin ikinci böyük sahəsi rəngli və qara-ağ təsvirli televiziyadır. Lüminoforlardan radiolokasiya və osilloqraf trubkalarının ekranlarında, elektron-optik çərçivələrdə (gecəgörmə cihazlarında), nüvə şüalarını qeyd edən priborlarda və rentgen aparatlarının ekranlarında da istifadə olunur. Bəlkə də oxucuların bəzilərinə tanış olan müvəqqəti və ya daimi təsir edən "işıldayan" rəngləyici maddələrin istehsalının əsasını da bax elə lüminoforlar təşkil edir. Onlardan yol göstəricilərində, eləcə də dekorativ məqsədlə istifadə olunur. Ümumiyyətlə, lüminoforların tətbiqinə aid onlarca sahəni sadalamaq olar. Elə bu göstərdiklərimiz lüminoforların tətbiq sahələrinin nə qədər geniş olduğunu və ildən-ilə artdığını göstərməyə bizə kifayət edər. Bir də ki, axı lüminoforlar infraqırmızı şüaları vizual müşahidə etmək üçün əvəzolunmaz bir obyekt olmuşdur. Ona görə də bu istiqamətdə dərin tədqiqat işlərinin aparılması vacib və aktualdır.

Mənbə

  1. Əliyev Ö.M., Qurşumov A.P., Əliyev V.O., Hacıyeva S.X. Soyuq işıq (Qeyri-üzvi lüminoforlar). Bakı: Çaşıoğlu nəşr, 1997. 230s
  2. Дихтар М.А., Пекерман О.Н. Химия и технология люминофоров. Л.: Химия, 1974, 240с

lüminoforların, sintezi, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, yazıda, lüminessent, lampaların, istehsalında, istifadə, olunan, lüminofor, xassəli, maddələrin, bəzi, xarakterik,. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Luminoforlarin sinteziBu yazida biz luminessent lampalarin istehsalinda istifade olunan luminofor xasseli maddelerin bezi xarakterik xususiyyetleri haqqinda melumat vermek isteyirik Soyuq isiq menbeyi olan luminoforlar heyatimiza meisetimize coxdan daxil olmusdur Luminoforlarin xarakterik xususiyyetleri udulma spektri ve luminoforun uzerine dusen suanin dalga uzunlugundan asili olaraq udulan enerjisinin kemiyyetce eks olunmasindan ibaretdir Sua bu halda ya kristal qefesinin ozu terefinden udma zolagi bu halda esas ve ya fundamental adlanir ya da luminessensiya merkezi asqar udulmasi terefinden udulur Ona gore de udulma ve spektral sahe aktivatorun ve kristal qefesinin xasseleri ile teyin olunur Ekser luminoforlarda esas udulma zolagi spektrin UB sahesinde yerlesir Qeyd olundugu kimi luminofor dedikde biz muxtelif nov heyecanlandiricilarin tesirinden maddenin luminessensiya vermesi basa dusulur Heyecanlandirma usuluna gore biz luminoforlari asagidaki siniflere bole bilerik Fotoluminoforlar ultra benovseyi UB gorunen ve ya infra qirmizi IQ sua ile heyecanlanib luminessensiya veren maddeler Elektroluminoforlar yeni elektrik sahesi ile heyecanlanan maddeler Rentgenluminoforlar basqa sozle rentgen sualarinin tesiri altinda isildayan maddeler ve nehayet Katodoluminoforlar Qeyri uzvi maddelerde luminessensiya xasselerinin meydana cixmasi birlesmenin luminoforun esasinin kristal qefesinde sintez prosesinde qurulus ve asqar defektlerinin emele gelmesi ile elaqedardir Hormetli oxucular novbeti yazilarimizda biz qurulus ve asqar defektlerinin nece yaranmasi haqqinda bir sira maraqli meqamlari qeleme almaga calisacagiq Burada yalniz onu qeyd etmek isteyirik ki qurulus defektleri luminoforun esasinin termiki emali zamani da bas vere biler Kristal qefesinin duyunleri arasinda bu zaman atom ve ya ion vakansiyalari yaranir Luminessensiya mehz bele kenara cixmalar hesabina bas verir Qefesin nizamliliginin pozulmasi hesabina meydana cixan luminessensiya aktivlesdirilmemis basqa sozle oz ozunu aktivlesdiren luminessensiya adini almisdir cunki onun meydana cixmasi ucun kristala hec bir aktivlesdirici elave etmek lazim gelmir Bir nece kelme luminoforlarin tetbiq saheleri haqqinda melumat versek genc tedqiqatcilar ucun bu istiqametde tedqiqatlarin Respublikamiz ucun ne qeder faydali olmasi aydin olar Luminoforlar hazirda xalq teserrufatinin cox muxtelif sahelerinde xususile iqtisadi cehetden daha cox serfeli olan luminessent lampalarinda istifade olunur Texmini hesablamaya gore bu ilde dunyada istehsal olunan luminessent lampalarinin sayi 2 milyarda catir Bax bu qeder lampanin istehsali ucun texminen 15 20 min ton luminofor teleb olunur ki bu da istehsal olunan luminoforlarin umumi miqdarinin 90 ni teskil edir Luminoforlarin tetbiqinin ikinci boyuk sahesi rengli ve qara ag tesvirli televiziyadir Luminoforlardan radiolokasiya ve osilloqraf trubkalarinin ekranlarinda elektron optik cercivelerde gecegorme cihazlarinda nuve sualarini qeyd eden priborlarda ve rentgen aparatlarinin ekranlarinda da istifade olunur Belke de oxucularin bezilerine tanis olan muveqqeti ve ya daimi tesir eden isildayan rengleyici maddelerin istehsalinin esasini da bax ele luminoforlar teskil edir Onlardan yol gostericilerinde elece de dekorativ meqsedle istifade olunur Umumiyyetle luminoforlarin tetbiqine aid onlarca saheni sadalamaq olar Ele bu gosterdiklerimiz luminoforlarin tetbiq sahelerinin ne qeder genis oldugunu ve ilden ile artdigini gostermeye bize kifayet eder Bir de ki axi luminoforlar infraqirmizi sualari vizual musahide etmek ucun evezolunmaz bir obyekt olmusdur Ona gore de bu istiqametde derin tedqiqat islerinin aparilmasi vacib ve aktualdir Menbe RedakteEliyev O M Qursumov A P Eliyev V O Haciyeva S X Soyuq isiq Qeyri uzvi luminoforlar Baki Casioglu nesr 1997 230s Dihtar M A Pekerman O N Himiya i tehnologiya lyuminoforov L Himiya 1974 240sMenbe https az wikipedia org w index php title Luminoforlarin sintezi amp oldid 6079806, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.