fbpx
Wikipedia

Leyli və Məcnun (Məktəbi)

Avqust 08, 2021

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Leyli və Məcnun (dəqiqləşdirmə).

"Leyli və Məcnun" — Məktəbi Şirazi tərəfindən Nizaminin eyni adlı məsnəvisinin təsiri ilə yazılmış lirik poemadır.

Leyli və Məcnun
Müəllif(lər) Məktəbi Şirazi
Janr məsnəvi
Orijinalın dili fars dili
Orijinalın nəşr ili 1490

Məzmunu

Həmçinin bax: Leyli və Məcnun
  Xəbərdarlıq: Yazının davamı əsərin məzmunu haqqında məlumat ehtiva edir.
 
"Leyli və Məcnun məktəbdə", Məktəbi məsnəvisinin əlyazmasına çəkilmiş miniatür, XVII əsr, AMEA Əlyazmalar İnstitutu

Qeysin doğulmasından sonra münəccimlər onun taleyində eşq olduğunu xəbər verirlər. O, böyüyür, məktəbə gedir və Leyli ilə sevişir. Müəllim qorxuya düşür, onlara çubuq ilə əzab vermək istəyir. Leylinin anası xəbərdar olub qızı məktəbə buraxmır. Leyli eşqini anasından gizlətmir. Məcnun məktəbi tərk edir. Hər gün Leyli qəbiləsinə gedib ahü-zar edir, gecələrini dağ-daşda keçirir. Ana-ata iztiraba düşür. Atası Leylini almaq vədəsi ilə Məcnunu evə gətirir. Qızın atası elçiləri rədd edir. Ata aciz qalır:

  Əgər müharibə etsəm, o qoşun sahibidir,
Məndə bir varsa onda min vardır. 		 

deyə oğlunu ram etmək istəyir. Məcnun yenə dağlara çəkilir. Atası səhranişin abidə müraciət edib oğlu üçün dua etməyi xahiş edir. Abid, eşqdən çəkinmək üçün dua etməkdən imtina edir, əksinə, Məcnunun ayaqlarına yıxılıb eşqinin artmasını belə xahiş edir:

  Ağladı ki, ey Allah bu cavanı,
Heç bir zaman bu bənddən xilas etmə,
Ona əbədi yanğı bəxş et,
Onun davasını ədəmdən et.
Eşqdə hər ürəyi ağırlaşdır,
Onun qəlbinə yarını mehriban et. 		 

Məcnunun söylədiyi aşiqəm şerləri xalq toplayır. Ata oğlunu Kəbəyə aparır, yola çıxmazdan əvvəl o, Leylinin qəbiləsinə baş çəkib ağlayır, Kəbəsinin burda olduğunu söyləyir. Atası Kəbədə ona dua etməyi tapşırı, o isə, üzünü Leyli qibləsinə tutub:

  Ürəkdə Leylimin qəmini artıq et,
Onun məhəbbətindən başqa nə varsa qəlbimdən çıxart.
Hər kim ki, Leyli haqqında nəsihət verə,
Ədəm qıfılı ilə onun dilini bağla. 		 

deyib səhraya üz tutur. Leyli sevgilisinin ayrılığından əziyyət çəkir. Bir gün atası bir nəfərin Leyli haqqında qəzəl oxuduğunu eşidir. Oxuyan adam özgə yerdən gəlmiş bir qərib imiş. Şah (Leylinin atası) əhvalatı soruşur, qərib də əhvalatı nəql edir. Bunu eşidən şah Məcnunu öldürmək qərarına gəlir. Məcnunu öldürmək üçün göndərilmiş adam onu dağda tapır, onu elə zəif halda gördükdə xəcalət çəkir. Məcnun onun yar yanından gəldiyini öyrənir, cəllad ona Leylinin sifarişini söyləyir:

  Qorxuram ki,
Mənimlə bir yastığa baş qoymadan,
Başını kinlə kəsələr. 		 

Məcnun yar yolunda ölümdən qorxmadığını söyləyir. Öldürməyə gələn adam qayıdıb onu tapmadığını söyləyir. Ər-arvad məsləhət edib qızı pərdədə dustaq saxlayırlar. Leyli dərddən xəstələnir və təbib çağırırlar. Təbib qızın eşq xəstəsi olmasını təyin edir, ayrılıq qızdırması ilə yandığını söyləyir. Həkim bir səhər əlində bir dəstə güllə gəlib Leyliyə, indicə Məcnunun yanından gəlirəm, o sənin xəstəliyini eşidib, bu gülü sənə göndərdi – deyir. Həkim onların arasında bir həftə əlaqə saxlayır və Leyli sağalır.

Baharın gözəl bir günündə Leyli yoldaşları ilə bağa çıxır. O, ağlar halda güllərdən, çiçəklərdən sevgilisini soruşur. Bağın kənarından keçən İb Salam Leylinin ahını eşidib bağa baxır, onu görür və sevir – o da qızı Məcnun kimi axtarır:

  Məcnun süfət o dərbədar oldu. Onu
Dağdan, ancaq qızıl dağından axtardı. 		 

Qızı ona nişanlayırlar. Nofəl məsələyə qarışır. Müharibə zamanı Məcnun əsir düşür. Nofəl onu öldürəcəklərini görüb sülh bağlayır. Məcnunu azad edib müharibədən əl çəkir. Məcnun yenə çöllərə düşür. Məcnun tələyə düşmüş ahu görür, onu azad edib özünü tələyə bənd edir. Leyli qəbiləsinin adamları gəlib onu daşlayırlar, bir ovçu Məcnunu tapıb atasının yanına gətirsə də, Məcnun yenə qaçır. Leyliyə toy edirlər, onu köçürürlər, lakin, Leyli bir qonaq kimi öz eşqilə yaşayır. Vəhşi heyvanlarla gün keçirən Məcnun Leylinin ərə getməsini eşidir. O, gəlin kecavədə gedən sevgilisinə şikayət edir. Məcnnun Leylinin çobanına dərdini söyləyir. Çoban onu qoyun dərisində Leylinin həyətinə gətirir. O, dəri içində nalə edir, sevgilisinin evinin başına Kəbə kimi dolanır. Leyli bunu bilir. Nalə edən qoyunnu kəsmək istəyirlər, çoban bunu bilib qoyuna dərman etdiyini söyləyir və Məcnunu yola salır.

Leyli sevgilisinin səsini tanıyır. Çobanla görüşür hadisəni öyrənir və ona sifariş göndərir. Atanın görüşü, vəfatı, Məcnunun naləsi, Leylidən məktub alması, cavab yazması, Səlim Amiri və ananın görüşə gəlməsi Nizamiyə yaxın təsvir edilir. Burada sevgililərin görüşü İbn Salam öldükdən sonra baş tutur. İbn Salamın ölümü isə özündən olur. O, Leylinin Məcnun eşqilə yaşadığını bilincə, onu öldürmək üçün çöllərdə axtarışa çıxır. O, Məcnunu tapsa da, onun ətrafına toplanmış vəhşi heyvanlar tərəfindən parçalanaraq öldürülür.

İbn Salamın yoldaşları onun cəsədini evə aparırlar. Leyli fəlakətdən qurtardığına sevinir. Təbib vasitəsilə Məcnunu çağırtdırır, onlar görüşürlər, dərdləşirlər. Leyli bir yerdə yaşamağı arzu etdiyini söyləyir. Məcnun isə öz dərdlərini sayır və arzularını ifadə edir. Məcnunun gedişindən sonra Leyli xəstələnir. Canı dodağına gələndə Məcnunu yad edib ölür. Məcnun sevgilisinin ölümündən tutub cənazənin yanına gəlir və onu qucaqlayır. Canavarların qorxusundan heç kim onlara yaxın gələ bilmir. Məcnun nalə edib ölür. İki sevgili bir yerdə dəfn olunurlar.

  Xəbərdarlığın sonu.

Tədqiqi

XV əsrdə yaşamış İran şairi Məktəbi Şirazi fars dilində yazıdığı “Leyli və Məcnun” poemasını 1490-cı ildə tamamlamışdır. Şair əsərin müqəddiməsində Nizaminin eyni adlı əsərində qüvvət aldığını söyləyir və yazır:

  O xoş sözlü ki, təvil vaxtında,
Əql peyğəmbərinə cəbraildir,
Bir şeyx ki, peyğəmbərə nisbətilə,
Elçilik meracını minbər etmişdir,
Hər sözü mənada Məryəmdir,
Onun nəfəsi Məsih nəfəsidir.
O qamış qələmini səsləndirdiyi zaman,
Doqquz dairəni sədası ilə doldurdu.
Mən o hünəri ayaqda gördükdə,
Kölgə kimi onun qanadı ilə uçdum. 		 

H. Araslı qeyd edir ki, “Məktəbi mövzunu Nizamidən alsa da, onu Dəhləvidən daha yaxşı inkişaf etdirir və öz qəzəlləri ilə şirinləşdirir. Burada bir sıra əlavələr və sufi təsirləri hiss olunur. Xeyirxah təbib obrazı verilir, gec-qüvvət məsələsi irəli sürülür və hadisə İran mühitinə köçürülür.”

İstinadlar

  1. ↑ Araslı, 1962. səh. 223
  2. ↑ Araslı, 1962. səh. 224
  3. Araslı, 1962. səh. 222
  4. Araslı, 1962. səh. 226

Ədəbiyyat

Araslı, Həmid (1940). Şərqdə Leyli və Məcnun əsərləri (“Nizami” (I kitab)). Bakı: Azərnəşr. 222.

Həmçinin bax

Avqust 08, 2021
leyli, məcnun, məktəbi, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, leyli, məcnun, dəqiqləşdirmə, leyli, məcnun, məktəbi, şirazi, tərəfindən, nizaminin, eyni, adlı, məsnəvisinin, təsiri, ilə, yazılmış, lirik, poemadır, leyli, məcnunmüəllif, lər, məktəbi, şirazijan. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Leyli ve Mecnun deqiqlesdirme Leyli ve Mecnun Mektebi Sirazi terefinden Nizaminin eyni adli mesnevisinin tesiri ile yazilmis lirik poemadir Leyli ve MecnunMuellif ler Mektebi SiraziJanr mesneviOrijinalin dili fars diliOrijinalin nesr ili 1490 Mundericat 1 Mezmunu 2 Tedqiqi 3 Istinadlar 4 Edebiyyat 5 Hemcinin baxMezmunu RedakteHemcinin bax Leyli ve Mecnun Xeberdarliq Yazinin davami eserin mezmunu haqqinda melumat ehtiva edir Leyli ve Mecnun mektebde Mektebi mesnevisinin elyazmasina cekilmis miniatur XVII esr AMEA Elyazmalar Institutu Qeysin dogulmasindan sonra muneccimler onun taleyinde esq oldugunu xeber verirler O boyuyur mektebe gedir ve Leyli ile sevisir Muellim qorxuya dusur onlara cubuq ile ezab vermek isteyir Leylinin anasi xeberdar olub qizi mektebe buraxmir Leyli esqini anasindan gizletmir Mecnun mektebi terk edir Her gun Leyli qebilesine gedib ahu zar edir gecelerini dag dasda kecirir Ana ata iztiraba dusur Atasi Leylini almaq vedesi ile Mecnunu eve getirir Qizin atasi elcileri redd edir Ata aciz qalir Eger muharibe etsem o qosun sahibidir Mende bir varsa onda min vardir 1 deye oglunu ram etmek isteyir Mecnun yene daglara cekilir Atasi sehranisin abide muraciet edib oglu ucun dua etmeyi xahis edir Abid esqden cekinmek ucun dua etmekden imtina edir eksine Mecnunun ayaqlarina yixilib esqinin artmasini bele xahis edir Agladi ki ey Allah bu cavani Hec bir zaman bu bendden xilas etme Ona ebedi yangi bexs et Onun davasini edemden et Esqde her ureyi agirlasdir Onun qelbine yarini mehriban et 1 Mecnunun soylediyi asiqem serleri xalq toplayir Ata oglunu Kebeye aparir yola cixmazdan evvel o Leylinin qebilesine bas cekib aglayir Kebesinin burda oldugunu soyleyir Atasi Kebede ona dua etmeyi tapsiri o ise uzunu Leyli qiblesine tutub Urekde Leylimin qemini artiq et Onun mehebbetinden basqa ne varsa qelbimden cixart Her kim ki Leyli haqqinda nesihet vere Edem qifili ile onun dilini bagla 1 deyib sehraya uz tutur Leyli sevgilisinin ayriligindan eziyyet cekir Bir gun atasi bir neferin Leyli haqqinda qezel oxudugunu esidir Oxuyan adam ozge yerden gelmis bir qerib imis Sah Leylinin atasi ehvalati sorusur qerib de ehvalati neql edir Bunu esiden sah Mecnunu oldurmek qerarina gelir Mecnunu oldurmek ucun gonderilmis adam onu dagda tapir onu ele zeif halda gordukde xecalet cekir Mecnun onun yar yanindan geldiyini oyrenir cellad ona Leylinin sifarisini soyleyir Qorxuram ki Menimle bir yastiga bas qoymadan Basini kinle keseler 2 Mecnun yar yolunda olumden qorxmadigini soyleyir Oldurmeye gelen adam qayidib onu tapmadigini soyleyir Er arvad meslehet edib qizi perdede dustaq saxlayirlar Leyli derdden xestelenir ve tebib cagirirlar Tebib qizin esq xestesi olmasini teyin edir ayriliq qizdirmasi ile yandigini soyleyir Hekim bir seher elinde bir deste gulle gelib Leyliye indice Mecnunun yanindan gelirem o senin xesteliyini esidib bu gulu sene gonderdi deyir Hekim onlarin arasinda bir hefte elaqe saxlayir ve Leyli sagalir Baharin gozel bir gununde Leyli yoldaslari ile baga cixir O aglar halda gullerden ciceklerden sevgilisini sorusur Bagin kenarindan kecen Ib Salam Leylinin ahini esidib baga baxir onu gorur ve sevir o da qizi Mecnun kimi axtarir Mecnun sufet o derbedar oldu OnuDagdan ancaq qizil dagindan axtardi 2 Qizi ona nisanlayirlar Nofel meseleye qarisir Muharibe zamani Mecnun esir dusur Nofel onu oldureceklerini gorub sulh baglayir Mecnunu azad edib muharibeden el cekir Mecnun yene collere dusur Mecnun teleye dusmus ahu gorur onu azad edib ozunu teleye bend edir Leyli qebilesinin adamlari gelib onu daslayirlar bir ovcu Mecnunu tapib atasinin yanina getirse de Mecnun yene qacir Leyliye toy edirler onu kocururler lakin Leyli bir qonaq kimi oz esqile yasayir Vehsi heyvanlarla gun keciren Mecnun Leylinin ere getmesini esidir O gelin kecavede geden sevgilisine sikayet edir Mecnnun Leylinin cobanina derdini soyleyir Coban onu qoyun derisinde Leylinin heyetine getirir O deri icinde nale edir sevgilisinin evinin basina Kebe kimi dolanir Leyli bunu bilir Nale eden qoyunnu kesmek isteyirler coban bunu bilib qoyuna derman etdiyini soyleyir ve Mecnunu yola salir Leyli sevgilisinin sesini taniyir Cobanla gorusur hadiseni oyrenir ve ona sifaris gonderir Atanin gorusu vefati Mecnunun nalesi Leyliden mektub almasi cavab yazmasi Selim Amiri ve ananin goruse gelmesi Nizamiye yaxin tesvir edilir Burada sevgililerin gorusu Ibn Salam oldukden sonra bas tutur Ibn Salamin olumu ise ozunden olur O Leylinin Mecnun esqile yasadigini bilince onu oldurmek ucun collerde axtarisa cixir O Mecnunu tapsa da onun etrafina toplanmis vehsi heyvanlar terefinden parcalanaraq oldurulur Ibn Salamin yoldaslari onun cesedini eve aparirlar Leyli felaketden qurtardigina sevinir Tebib vasitesile Mecnunu cagirtdirir onlar gorusurler derdlesirler Leyli bir yerde yasamagi arzu etdiyini soyleyir Mecnun ise oz derdlerini sayir ve arzularini ifade edir Mecnunun gedisinden sonra Leyli xestelenir Cani dodagina gelende Mecnunu yad edib olur Mecnun sevgilisinin olumunden tutub cenazenin yanina gelir ve onu qucaqlayir Canavarlarin qorxusundan hec kim onlara yaxin gele bilmir Mecnun nale edib olur Iki sevgili bir yerde defn olunurlar Xeberdarligin sonu Tedqiqi RedakteXV esrde yasamis Iran sairi Mektebi Sirazi fars dilinde yazidigi Leyli ve Mecnun poemasini 1490 ci ilde tamamlamisdir 3 Sair eserin muqeddimesinde Nizaminin eyni adli eserinde quvvet aldigini soyleyir ve yazir O xos sozlu ki tevil vaxtinda Eql peygemberine cebraildir Bir seyx ki peygembere nisbetile Elcilik meracini minber etmisdir Her sozu menada Meryemdir Onun nefesi Mesih nefesidir O qamis qelemini seslendirdiyi zaman Doqquz daireni sedasi ile doldurdu Men o huneri ayaqda gordukde Kolge kimi onun qanadi ile ucdum 1 H Arasli qeyd edir ki Mektebi movzunu Nizamiden alsa da onu Dehleviden daha yaxsi inkisaf etdirir ve oz qezelleri ile sirinlesdirir Burada bir sira elaveler ve sufi tesirleri hiss olunur Xeyirxah tebib obrazi verilir gec quvvet meselesi ireli surulur ve hadise Iran muhitine kocurulur 4 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Arasli 1962 seh 223 1 2 Arasli 1962 seh 224 Arasli 1962 seh 222 Arasli 1962 seh 226Edebiyyat RedakteArasli Hemid 1940 Serqde Leyli ve Mecnun eserleri Nizami I kitab Baki Azernesr 222 Hemcinin bax RedakteLeyli ve Mecnun Iran edebiyyatiMenbe https az wikipedia org w index php title Leyli ve Mecnun Mektebi amp oldid 4828934, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.