Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
"Le Viandier" (fr. viandié, "viande" — "ət" deməkdir); digər adı "Le Viandier de Taillevent" (Tirelin Viandiesi) — orta əsrlərə aid yemək reseptləri toplusu.
| Le Viandier | |
|---|---|
| Le Viandier de Taillevent | |
 | |
| Müəllif | Giyom Tirel |
| Janr | Kulinariya kitabı[d] |
| Mövzu | kulinariya, reseptlər toplusu |
| Orijinalın dili | köhnə fransızca |
| Orijinalın nəşr ili | 1300 |
| Elektron versiya | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Liber de Coquina" və "Forme of Cury" ilə yanaşı erkən orta əsrlərə aid ən məşhur kulinariya kitablarından biridir. Bundan başqa, bu kitabda ilk dəfə antremelərin (desertdən əvvəl əsas yeməklər arasında təqdim edilən ara yemək və ya desertin özü mənasında başa düşülür) ətraflı izahı verilib.
Kitabın müəllifi
Kitabın müəllifi V Karl və VI Karlın sarayında baş aşpaz işləmiş Qiyom Tirel olduğu güman edilir, lakin o da məlumdur ki, reseptlərin ilk versiyası onun doğulmasından 10 il əvvəl, təxminən 1300-cü ildə yazılmışdır. Orijinal reseptlərin müəllifi məlum deyil, bu da orta əsrlər və erkən müasir dövrlərə aid kulinariya kitabları üçün adi hal hesab olunur, çünki o dövrdə əlyazmaların üzü köçürülür, yeni mətnlərlə zənginləşdirilərək digər müəlliflərin əsərləri kimi təqdim olunurdu.
Əlyazmalar
"Le Viandier"in cəmi dörd nüsxəsi günümüzə qədər gəlib çatmışdır.. Ən qədim əlyazma XIII əsrin sonu – XIV əsrin əvvəllərində yazılmışdır. Həmin əlyazma Cantonales du Valais Arxivində (Sion, İsveçrənin Vale kantonu) aşkar edilmişdir və 1950-ci illərə qədər demək olar ki, diqqətdən kənarda qalmışdır. Bu əlyazmalarda 130-a yaxın resept yer alıb. Əlyazmaların həm ilkin, həm sonrakı dövrə aid olan nüsxələri bir-birindən fərqlənir, belə ki, bəzi mətnlər qorunub saxlanılsa da, bəziləri itirilib.. Məhz bu əlyazma Tirelin müəllifliyini şübhə altına alır, lakin kitabın başlanğıcı yoxdur, ona görə əsərin əvvəlki adı və müəllifi məlum deyil. İkinci əlyazma Parisdə Fransa Milli Kitabxanasında saxlanılır və XIV əsrə aid edilir.. Üçüncü əlyazma XV əsrin əvvəllərinə aid edilir və Vatikan Apostol Kitabxanasında saxlanılır. Dördüncü əlyazma isə Parisdəki Mazarini Kitabxanasında saxlanılır və XV əsrə aid edilir.
Kitabın beşinci əlyazması da olub. O, XV əsrə aid edilərək Fransanın Sen-Lod şəhərində la Manş arxivində saxlanılırdı. Bu haqda Pişon (Jérôme Pichon) və Vikeranın (Georges Vicaire) 1892-ci ildə yazdıqları monoqrafiyada qeyd edilmişdir. Təssüf ki, bu əlyazma 1944-cü ilin 6 iyun tarixində Müttəfiq qoşunların hava qüvvələrinin Normandiyaya enişi zamanı yanğında məhv olmuşdur..
Çap nəşri
"Le Viandier"in çap versiyası təxminən 1486-cı ilə aiddir. Kitabın başlıq səhifəsində nə nəşr ili, nə də nəşr yeri göstərilmişdir, lakin şübhəsiz, kitab Parisdə nəşr olunmuşdur. Köhnə əlyazmalarla müqayisədə bu kitabda əlavə olaraq 142 resept yer alıb.. 1486–1615-ci illər ərzində "Le Viandier" iyirmi dörd dəfə nəşr edilmişdir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Le Viandier fr viandie viande et demekdir diger adi Le Viandier de Taillevent Tirelin Viandiesi orta esrlere aid yemek reseptleri toplusu Le ViandierLe Viandier de Taillevent Muellif Giyom Tirel Janr Kulinariya kitabi d Movzu kulinariya reseptler toplusu Orijinalin dili kohne fransizca Orijinalin nesr ili 1300Elektron versiya nbsp Vikianbarda elaqeli mediafayllar Liber de Coquina ve Forme of Cury ile yanasi erken orta esrlere aid en meshur kulinariya kitablarindan biridir Bundan basqa bu kitabda ilk defe antremelerin desertden evvel esas yemekler arasinda teqdim edilen ara yemek ve ya desertin ozu menasinda basa dusulur etrafli izahi verilib Mundericat 1 Kitabin muellifi 2 Elyazmalar 3 Cap nesri 4 IstinadlarKitabin muellifiredakteKitabin muellifi V Karl ve VI Karlin sarayinda bas aspaz islemis Qiyom Tirel oldugu guman edilir lakin o da melumdur ki reseptlerin ilk versiyasi onun dogulmasindan 10 il evvel texminen 1300 cu ilde yazilmisdir Orijinal reseptlerin muellifi melum deyil bu da orta esrler ve erken muasir dovrlere aid kulinariya kitablari ucun adi hal hesab olunur cunki o dovrde elyazmalarin uzu kocurulur yeni metnlerle zenginlesdirilerek diger muelliflerin eserleri kimi teqdim olunurdu Elyazmalarredakte Le Viandier in cemi dord nusxesi gunumuze qeder gelib catmisdir 1 En qedim elyazma XIII esrin sonu XIV esrin evvellerinde yazilmisdir Hemin elyazma Cantonales du Valais Arxivinde Sion Isvecrenin Vale kantonu askar edilmisdir ve 1950 ci illere qeder demek olar ki diqqetden kenarda qalmisdir Bu elyazmalarda 130 a yaxin resept yer alib Elyazmalarin hem ilkin hem sonraki dovre aid olan nusxeleri bir birinden ferqlenir bele ki bezi metnler qorunub saxlanilsa da bezileri itirilib 2 Mehz bu elyazma Tirelin muellifliyini subhe altina alir lakin kitabin baslangici yoxdur ona gore eserin evvelki adi ve muellifi melum deyil 1 2 Ikinci elyazma Parisde Fransa Milli Kitabxanasinda saxlanilir ve XIV esre aid edilir 3 Ucuncu elyazma XV esrin evvellerine aid edilir ve Vatikan Apostol Kitabxanasinda saxlanilir Dorduncu elyazma ise Parisdeki Mazarini Kitabxanasinda saxlanilir ve XV esre aid edilir Kitabin besinci elyazmasi da olub O XV esre aid edilerek Fransanin Sen Lod seherinde la Mans arxivinde saxlanilirdi Bu haqda Pison Jerome Pichon ve Vikeranin Georges Vicaire 1892 ci ilde yazdiqlari monoqrafiyada qeyd edilmisdir Tessuf ki bu elyazma 1944 cu ilin 6 iyun tarixinde Muttefiq qosunlarin hava quvvelerinin Normandiyaya enisi zamani yanginda mehv olmusdur 3 1 nbsp Kitabin 1545 ci ile aid olan nesrinden agac uzerinde cekilmis rengli illustrasiya Cap nesriredakte Le Viandier in cap versiyasi texminen 1486 ci ile aiddir Kitabin basliq sehifesinde ne nesr ili ne de nesr yeri gosterilmisdir lakin subhesiz kitab Parisde nesr olunmusdur Kohne elyazmalarla muqayisede bu kitabda elave olaraq 142 resept yer alib 2 1486 1615 ci iller erzinde Le Viandier iyirmi dord defe nesr edilmisdir Istinadlarredakte 1 2 3 Introduction Le viandier de Guillaume Tirel dit Taillevent University of Ottawa Press 1988 ISBN nbsp 0 7766 0174 1 1 2 3 Preface Le Viandier d apres l edition de 1486 Editions Manucius 2003 ISBN nbsp 978 2845780248 1 2 Pichon Jerome Introduction Le Viandier de Guillaume Tirel dit Taillevent 1892 iv Menbe https az wikipedia org w index php title Le Viandier amp oldid 8224822