Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Ensizyarpaq lavanda (lat. Lavandula spica) - dalamazkimilər fəsiləsinin lavanda cinsinə aid bitki növü.
| Ensizyarpaq lavanda | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: ???: Ensizyarpaq lavanda | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Ensizyarpaq lavandanın vətəni Aralıq dənizinin Fransa və İspaniya sahilləri hesab edilir. Avropa, Şimali Afrika, Şimali Amerikanın hər yerinə uyğunlaşdırılıb.
Təbii yayılması:
Vətəni Aralıq dənizinin Fransa və İspan sahilləridir. Şimali Afrikada və Şimali Amerikada, Rusiyada, Qafqazın Qara dəniz sahilində bitir.
Botaniki təsviri:
Hündürlüyü 30-60 (100) sm, kəskin qoxulu, həmişəyaşıl, bozumtul tükcüklü yarımkoldur. Aşağı oduncaqlaşmış budaqları çox şaxələnmiş, yuxarı qalxan, çoxsaylı cavan zoğludur; çiçəkli zoğları dörd hissəli, uzun, yuxarı buğumaralıdır. Yarpaqları üzbəüz, oturaq, uzunsov-xətvari, burulmuş kənarlı, uzunluğu 2-6 sm, yaşıl və ya boz-yaşıl tükcüklüdür. Çiçəkləri sünbülvari çiçək qrupları əmələ gətirən yalançı çiçək köbələrinə yığılmışdır. Çiçək tacı ikidodaqlı, uzunluğu təxminən 1 sm, əsasən mavi-bənövşəyi, tükcük¬lü¬dür. Meyvəsi qalın kasacığa daxil olan dörd qoza¬dan ibarətdir.
Ekologiyası:
Ensizyarpaq lavanda quru daşlı yerlərdə bitir
Azərbaycanda yayılması:
Qafqazda təbii halda yayılmışdır.
İstifadəsi:
Yaşıllaşdırmada bordyurların salınması üçün istifadə edilir. Bitkinin bütün hissələrində efir yağı, çiçəklərində aşılayıcı maddələr, qatranlar, ursol turşusu, kumarin, qerniarin vardır. Torpaq eroziyasının qarşısının alınmasında böyük əhə¬mi¬y¬¬yə¬ti vardır. Çiçəkləri beyində qan dövranını yaxşılaşdıran, sidikqovucu, qıc olmağa qarşı və sakitləşdirici təsirə malikdir. Efir yağı parfümeriya-kosmetika əşya¬la¬rı¬nın istehsalında, kulinariyada ədviy¬yat kimi istifadə edilir. Xalq təbabətin¬də yağının spirt məhlulları baş ağrısı, əsəb xəstəliyi, revmatizm, ürək-damar, oynaq, dəri xəstəlikləri, zədələnmə və iflicdə istifadə edilir.
İstinadlar
- Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov
Məlumat mənbələri
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. "Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.
İstinad
- Флoрa Aзeрбaйджaнa. т.5. 1954; Флoрa Kaвkaзa. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
- Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ensizyarpaq lavanda lat Lavandula spica dalamazkimiler fesilesinin lavanda cinsine aid bitki novu Ensizyarpaq lavandaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile NepetoideaeTriba Cins Lavanda Ensizyarpaq lavandaBeynelxalq elmi adiLavandula angustifolia Mill Sekil axtarisiITIS 503344NCBI 39329EOL 486837 Ensizyarpaq lavandanin veteni Araliq denizinin Fransa ve Ispaniya sahilleri hesab edilir Avropa Simali Afrika Simali Amerikanin her yerine uygunlasdirilib Tebii yayilmasi Veteni Araliq denizinin Fransa ve Ispan sahilleridir Simali Afrikada ve Simali Amerikada Rusiyada Qafqazin Qara deniz sahilinde bitir Botaniki tesviri Hundurluyu 30 60 100 sm keskin qoxulu hemiseyasil bozumtul tukcuklu yarimkoldur Asagi oduncaqlasmis budaqlari cox saxelenmis yuxari qalxan coxsayli cavan zogludur cicekli zoglari dord hisseli uzun yuxari bugumaralidir Yarpaqlari uzbeuz oturaq uzunsov xetvari burulmus kenarli uzunlugu 2 6 sm yasil ve ya boz yasil tukcukludur Cicekleri sunbulvari cicek qruplari emele getiren yalanci cicek kobelerine yigilmisdir Cicek taci ikidodaqli uzunlugu texminen 1 sm esasen mavi benovseyi tukcuk lu dur Meyvesi qalin kasaciga daxil olan dord qoza dan ibaretdir Ekologiyasi Ensizyarpaq lavanda quru dasli yerlerde bitirAzerbaycanda yayilmasi Qafqazda tebii halda yayilmisdir Istifadesi Yasillasdirmada bordyurlarin salinmasi ucun istifade edilir Bitkinin butun hisselerinde efir yagi ciceklerinde asilayici maddeler qatranlar ursol tursusu kumarin qerniarin vardir Torpaq eroziyasinin qarsisinin alinmasinda boyuk ehe mi y ye ti vardir Cicekleri beyinde qan dovranini yaxsilasdiran sidikqovucu qic olmaga qarsi ve sakitlesdirici tesire malikdir Efir yagi parfumeriya kosmetika esya la ri nin istehsalinda kulinariyada edviy yat kimi istifade edilir Xalq tebabetin de yaginin spirt mehlullari bas agrisi eseb xesteliyi revmatizm urek damar oynaq deri xestelikleri zedelenme ve iflicde istifade edilir IstinadlarNureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Azerbaycan Dendroflorasi III cild Baki Elm 2016 400 seh 2019 11 17 at the Wayback Machine T S MemmedovMelumat menbeleriTofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin Nadir Agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh IstinadFlora Azerbajdzhana t 5 1954 Flora Kavkaza t 5 1954 Azerbaycanin agac ve kollari I cild 1961 Azerbaycan flora sinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Tofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh