Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Kür şirbiti (lat. Barbus lacerta) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin çəkikimilər dəstəsinin çəkilər fəsiləsinin şirbit cinsinə aid heyvan növü.
| Kür şirbiti | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Sinifüstü: Sinif: Ranqsız: Yarımsinif: İnfrasinif: Dəstəüstü: Ranqsız: Ranqsız: Dəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Kür şirbiti | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Morfoloji əlamətləri
Nisbətən kiçik pulcuqları ilə fərqlənir. Bel üzgəcində 8(7), anal üzgəcində 5 şüa var. Udlaq dişləri 2.3.5-5.3.2. Yan xətt pulcuqlarının sayı 55-72-dir. Yan xətdən yuxarı 9-13, aşağı 6-10-dur. Bədəni uzunsovdur, 2 cüt bığcığı var. Uzunluğu 40 sm-dir. Çəkisi 460 q-dır.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Ömrünün uzunluğu orta hesabla 4-5 il olub, 2-3 yaşında cinsi yetkinliyə çatır. Fərdi inkişaf forması tam çevrilmə şəklindədir. Həyat sikli kürü-sürfə-körpə-yetkin fərd şəklində olur. Şirinsu balığıdır. Bu balıq çox dəyişkən növdür. Körpələri heyvani, bitki yemləri ilə qidalanır. Dənizdə isə əsas qidası xərçəngkimilər olur.
Yayılması
Azərbaycanda yarımnövlə (Lusibarbus laserta cyri) təmsil olunmuşdur. Kür çayının orta və yuxarı axarlarında, Araz çayında, Pirsaatçayda yayılmışdır. Azərbaycandan kənarda isə Tapavaran, Tuman, Çaldır göllərində, eləcə də Atrek və Dəclə çayları hövzəsində yaşayır.
Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri
Cinsi yetkinliyə 2-3 yaşında çatır. Dağ çaylarında yaşayanlar daha tez çatır. Kürüsünü Kür çayında mayın əvvəllərindən, dağ çaylarında isə iyulun axırlarından etibarən tökür. Yetişmiş kürünün diametri 1,35 mm olur.3500-15600-a qədər kürü tökür. Kürülər sualtı cisimlərə yapışaraq inkişaf edir. Reproduktivliyin forması kürü şəklində olur. Uzunluğu 14.0-20.0 sm olan balıqlar 3.6 mindən 15.6 minə qədər kürü tökür. Reproduktivliyin periodu cinsi yetkinliyə çatdıqdan sonra ildə bir dəfə, hər il. Generasiyaların sayı, ömrün uzunluğundan asılı olaraq 2-3 dəfə olur.
Rasionu
Əsasən su cücüləri və onların sürfələri ilə qidalanır, özləri isə digər yırtıcıların qidasını təşkil edir. Qidasını detrit, yosunlar, su cücüləri və onların sürfələri təşkil edir.
Düşməni
Yırtıcı balıqlar, ilanlar, balıqyeyən quşlar və balıq parazitləri.
Limit faktorları
Su hövzələrinin çirklənməsi, təbii kürüləmə yerlərinin sıradan çıxması və digər antropogen faktorlar.
İnsan həyatına təsiri
Əmtəə keyfiyyətlidir. Az miqdarda həvəskar balıqçılar tərəfindən ovlanır. Ziyanvericilik xüsusiyyətləri yoxdur.
Qəbul edilmiş və qəbul edilməsi vacib olan mühafizə tədbirləri
Balıqçılıq haqqında qanun qəbul edilmişdir. Su hövzələrinin çirkləndirilməsinin, çay yataqlarının qazılmasının, dəyişdirilməsinin qarşısı alınmalıdır.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2005.
- Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004,səh 105
- Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966,səh 214.
- H. S. Abbasov, R. V. Hacıyev İxtiologiya. Bakı, 2007
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kur sirbiti lat Barbus lacerta heyvanlar aleminin xordalilar tipinin suauzgecliler sinfinin cekikimiler destesinin cekiler fesilesinin sirbit cinsine aid heyvan novu Kur sirbitiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Sinifustu Sumuklu baliqlarSinif SuauzgeclilerRanqsiz Yarimsinif Infrasinif Sumuklu baliqlarDesteustu Ranqsiz Ranqsiz Deste CekikimilerFesileustu Fesile CekilerYarimfesile Cins SirbitNov Kur sirbitiBeynelxalq elmi adiBarbus lacerta Johann Jakob HeckelSekil axtarisiITIS 688602NCBI 116033EOL 355855Morfoloji elametleriNisbeten kicik pulcuqlari ile ferqlenir Bel uzgecinde 8 7 anal uzgecinde 5 sua var Udlaq disleri 2 3 5 5 3 2 Yan xett pulcuqlarinin sayi 55 72 dir Yan xetden yuxari 9 13 asagi 6 10 dur Bedeni uzunsovdur 2 cut bigcigi var Uzunlugu 40 sm dir Cekisi 460 q dir Yasayis yeri ve heyat terziOmrunun uzunlugu orta hesabla 4 5 il olub 2 3 yasinda cinsi yetkinliye catir Ferdi inkisaf formasi tam cevrilme seklindedir Heyat sikli kuru surfe korpe yetkin ferd seklinde olur Sirinsu baligidir Bu baliq cox deyisken novdur Korpeleri heyvani bitki yemleri ile qidalanir Denizde ise esas qidasi xercengkimiler olur YayilmasiAzerbaycanda yarimnovle Lusibarbus laserta cyri temsil olunmusdur Kur cayinin orta ve yuxari axarlarinda Araz cayinda Pirsaatcayda yayilmisdir Azerbaycandan kenarda ise Tapavaran Tuman Caldir gollerinde elece de Atrek ve Decle caylari hovzesinde yasayir Cinsi statusu ve coxalma xususiyyetleriCinsi yetkinliye 2 3 yasinda catir Dag caylarinda yasayanlar daha tez catir Kurusunu Kur cayinda mayin evvellerinden dag caylarinda ise iyulun axirlarindan etibaren tokur Yetismis kurunun diametri 1 35 mm olur 3500 15600 a qeder kuru tokur Kuruler sualti cisimlere yapisaraq inkisaf edir Reproduktivliyin formasi kuru seklinde olur Uzunlugu 14 0 20 0 sm olan baliqlar 3 6 minden 15 6 mine qeder kuru tokur Reproduktivliyin periodu cinsi yetkinliye catdiqdan sonra ilde bir defe her il Generasiyalarin sayi omrun uzunlugundan asili olaraq 2 3 defe olur RasionuEsasen su cuculeri ve onlarin surfeleri ile qidalanir ozleri ise diger yirticilarin qidasini teskil edir Qidasini detrit yosunlar su cuculeri ve onlarin surfeleri teskil edir DusmeniYirtici baliqlar ilanlar baliqyeyen quslar ve baliq parazitleri Limit faktorlariSu hovzelerinin cirklenmesi tebii kuruleme yerlerinin siradan cixmasi ve diger antropogen faktorlar Insan heyatina tesiriEmtee keyfiyyetlidir Az miqdarda heveskar baliqcilar terefinden ovlanir Ziyanvericilik xususiyyetleri yoxdur Qebul edilmis ve qebul edilmesi vacib olan muhafize tedbirleriBaliqciliq haqqinda qanun qebul edilmisdir Su hovzelerinin cirklendirilmesinin cay yataqlarinin qazilmasinin deyisdirilmesinin qarsisi alinmalidir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2005 Azerbaycanin heyvanlar alemi Onurgalilar III cild Baki Elm 2004 seh 105 Ebdurrehmanov Y E Azerbaycan faunasi Baliqlar VII cild Baki Elm 1966 seh 214 H S Abbasov R V Haciyev Ixtiologiya Baki 2007Hemcinin bax