Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kortizol (hidrokortizon) — böyrəküstü vəzilərdə istehsal olunan hormon. Bədəndəki stressi tənzimləyir, qan təzyiqi səviyyəsinə, zülalların, yağların və karbohidratların mübadiləsinə təsir göstərir. Steroid xarakterli bioloji aktiv qlükokortikoid hormonu, yəni onun strukturunda steran nüvəsi var. Kortizol adrenokortikotrop hormonun (ACTH - hipofizin hormonu) təsiri altında böyrəküstü vəzilərin xarici təbəqəsi (korteks) tərəfindən ifraz olunur. ACTH-nin ifrazı, öz növbəsində, hipotalamusun müvafiq relizinq faktoru (CRH - kortikotropin azad edən hormon və ya kortikoliberin ) tərəfindən stimullaşdırılır.
| Kortizol | |
|---|---|
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C₂₁H₃₀O₅ |
| Molyar kütlə | 0 kq |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 214 °C, 212,5 °C |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 50-23-7 |
| PubChem | 5754 |
| ChEBI | 17650 |
| ChemSpider | 5551 |
Böyrəküstü vəzlərinin hiperfunksiyası Kuşinq xəstəliyinin klinik mənzərəsinə gətirib çıxarır, qeyri-kafi funksiya Addison xəstəliyi adlanır. Bundan əlavə, kortizol böyümənin tənzimlənməsində iştirak edir.
Kəşf olunması
1930-cu illərdə amerikalı və avropalı tədqiqatçılar böyrəküstü vəzilərin ifraz etdiyi aktiv maddələri müstəqil şəkildə öyrəndilər. Orqanlarda bu maddələrin tərkibi son dərəcə aşağıdır. Beləliklə, o dövrdə mövcud olan təhlil üsulları ilə strukturun birbaşa aydınlaşdırılması mümkün deyildi. Buna görə də, Edvard Kalvin Kendall və onun həmkarları kəsim məntəqələrində 1,25 milyon baş mal-qaradan vəzi çıxarmalı oldular . Ekstraktdan onlar əvvəlcə A-H birləşmələri adlanan səkkiz steroidi təcrid etdilər. Kendall daha sonra E Kompozisiyasına kortizon adını verdi; " Birləşmiş F" daha sonra kortizol adlandırıldı. Tadeus Reyxşteyn maddənin kimyəvi quruluşunu və konfiqurasiyasını müəyyən edə bildi. Bir xiral maddə formal olaraq karbon atomlarının nömrələnməsini verən steroid karbohidrogen preqnandan əldə edilə bilər. Üç hidroksil qrupu və iki keton qrupu var, bunlardan biri α,β-doymamış (birləşmiş), enon quruluşudur. Hidroksil qrupları ilkin, ikincili və üçüncülü olaraq təsnif edilir ki, bu da reaktivlikdə əks olunur.
İstinadlar
- 50-23-7 (ing.).
- Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset. // Figshare 2014. doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
- E.C. Kendall. In: Cold Spring Harbor Quart. Biol., Band 5, 299 (1937).
- Helvetica Chimica Acta, 20, 953 (1937).
- Helvetica Chimica Acta, 25, 988 (1942).
- Helvetica Chimica Acta, 30, 205 (1947).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kortizol hidrokortizon boyrekustu vezilerde istehsal olunan hormon Bedendeki stressi tenzimleyir qan tezyiqi seviyyesine zulallarin yaglarin ve karbohidratlarin mubadilesine tesir gosterir Steroid xarakterli bioloji aktiv qlukokortikoid hormonu yeni onun strukturunda steran nuvesi var Kortizol adrenokortikotrop hormonun ACTH hipofizin hormonu tesiri altinda boyrekustu vezilerin xarici tebeqesi korteks terefinden ifraz olunur ACTH nin ifrazi oz novbesinde hipotalamusun muvafiq relizinq faktoru CRH kortikotropin azad eden hormon ve ya kortikoliberin terefinden stimullasdirilir KortizolUmumiKimyevi formulu C H O Molyar kutle 0 kqTermik xususiyyetlerErime noqtesi 214 C 212 5 CTesnifatiCAS da qeyd nom 50 23 7PubChem 5754ChEBI 17650ChemSpider 5551 Boyrekustu vezlerinin hiperfunksiyasi Kusinq xesteliyinin klinik menzeresine getirib cixarir qeyri kafi funksiya Addison xesteliyi adlanir Bundan elave kortizol boyumenin tenzimlenmesinde istirak edir Kesf olunmasi1930 cu illerde amerikali ve avropali tedqiqatcilar boyrekustu vezilerin ifraz etdiyi aktiv maddeleri musteqil sekilde oyrendiler Orqanlarda bu maddelerin terkibi son derece asagidir Belelikle o dovrde movcud olan tehlil usullari ile strukturun birbasa aydinlasdirilmasi mumkun deyildi Buna gore de Edvard Kalvin Kendall ve onun hemkarlari kesim menteqelerinde 1 25 milyon bas mal qaradan vezi cixarmali oldular Ekstraktdan onlar evvelce A H birlesmeleri adlanan sekkiz steroidi tecrid etdiler Kendall daha sonra E Kompozisiyasina kortizon adini verdi Birlesmis F daha sonra kortizol adlandirildi Tadeus Reyxsteyn maddenin kimyevi qurulusunu ve konfiqurasiyasini mueyyen ede bildi Bir xiral madde formal olaraq karbon atomlarinin nomrelenmesini veren steroid karbohidrogen preqnandan elde edile biler Uc hidroksil qrupu ve iki keton qrupu var bunlardan biri a b doymamis birlesmis enon qurulusudur Hidroksil qruplari ilkin ikincili ve ucunculu olaraq tesnif edilir ki bu da reaktivlikde eks olunur Istinadlar50 23 7 ing Bradley J Williams A J Andrew S I D Lang Jean Claude Bradley Open Melting Point Dataset Figshare2014 doi 10 6084 M9 FIGSHARE 1031637 V2 E C Kendall In Cold Spring Harbor Quart Biol Band 5 299 1937 Helvetica Chimica Acta 20 953 1937 Helvetica Chimica Acta 25 988 1942 Helvetica Chimica Acta 30 205 1947