Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Koolen gölü (çuk. Коолён, esk. КоглуЭльгыгытгын) — Rusiyanın uzaq Şərq regionunda, Çukot Muxtar Dairəsinin Çukot rayonu ərazisində yerləşən gölü. Adının mənası çuk. Коолён — «dərin uçurum» deməkdir.
| Koolen gölü | |
|---|---|
| çuk. Коолён, esk. КоглуЭльгыгытгын | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 42 m |
| Eni | 1,5 km |
| Uzunluğu | 15 km |
| Sahəsi | 15 km² |
| Həcmi | 18,5 km³ |
| Dərin yeri | 100 m |
| Minerallaşma tipi | Şirin |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Rusiya |
| | |
| | |
Coğrafiyası
Çukot dənizinin sahilindən 13 km məsafədə, Çukot yarımadasının şərqindəki Aynan silsiləsinin kənarında yerləşir. Ən yaxın yaşayış məntəqəsi 44 km məsafədə yerləşən Lavrentiya kəndidir.
Gölün yaxınlığındakı ən yüksək nöqtə Ittıvıt dağıdır (939 m).
Hiodrologiya
Göl tektonik mənşəlidir. Buradan yalnız bir çay axır. Koolenvem çayı Çukot dənizinin Uelen laqununa tökülür. Gölə 20 kiçik arx axır, əksəriyyəti yayda quruyur. Gölün suyu çox az midarda olsa da minerallaşmışdır. Suyu şəffafdır. Dərinlik artdıqca dərin mavi bir rəngə sahib olur. Böyük dərinliklərdə qara və mavi rəngə çevrildiyi bildirilir.
Fiziki göstəriciləri
Göl dik dağlarla əhatə olunmuş dərin bir hövzədə yerləşir. Bununla belə bumeranq şəklinə malikdir. Şərq hissəsində geniş bir sahil dayaz suları əmələ gətirən çınqıl çimərlik var.
İqlimi
Göl hövzəsində iqlim kontinentaldır. Kifayət qədər buludsuz və sakit günlər olur. Qışda orta aylıq temperatur −15.9° C ilə −18.4 ° C, yayda + 3.9 ° C ilə + 7.3 ° C arasında dəyişir. Mütləq minimum temperatur −43 ° C-dir. Sabit şaxtalar oktyabr ayının son ongünlüyündə başlayır və mayın ilk ongünlüyünün sonunda dayam edir.
Fauna və flora
Bitki icmalarının tərkibinə ot-kol tundra bitkiləri daxildir. Söyüd ağaclarının hündürlüyü 3 mə çatır. Buradan Alnus fruticosa növünün Avrasiyada yayılmasının şərq sərhədi keçir.
Göldən axan çay vastəsi ilə bura qızılbalıq, siqi, Dallia pectoralis sə s balıqlar daxil olur.
Göl və ətrafında 62 növ quş qeydə alınmışdır. Bunlar arasında yırtıcılardan yalnız şunqar burada yuva qurur.
Gölün yaxınlığındakı məməlilər arasında amerika sünbülqıranı, qütb tülküsü və qonur ayı vardır. Bəzən qütb porsuğuna da rast gəlinir.
Çukot folklorunda
Yerli sakinlərin nəql etdiklərinə görə, gölün dərinliklərində bir neçə növ böyük balıq yaşayır. Onlardan biri nəhəng bir ölçüyə sahib olub gölün sahibi adlanır. Su içməyə gələn vəhşi və ev marallarını yeyir.
Arxeoloji tapıntılar
Gölün ərazisində yaşı 6000 ildən çox olan qədim ovçuların düşərgələri tapılmışdır. Burada nizə və ox ucları, ikitərəfli döşəmə və tutma ilə qaşovlar və bıçaqlar aşkarlanmışdır.
İstinadlar
- Борис Жуланов. Мой суровый, нежный Коолень — Уральский следопыт, 1990 № 10, стр 56-59
- Водно-болотные угодья России, том 4. (сост. А. В. Андреев). 2019-11-08 at the Wayback Machine — М.: Wetlands International, 2001, стр. 145
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Koolen golu cuk Koolyon esk KogluElgygytgyn Rusiyanin uzaq Serq regionunda Cukot Muxtar Dairesinin Cukot rayonu erazisinde yerlesen golu Adinin menasi cuk Koolyon derin ucurum demekdir Koolen golucuk Koolyon esk KogluElgygytgynUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 42 mEni 1 5 kmUzunlugu 15 kmSahesi 15 km Hecmi 18 5 km Derin yeri 100 mMinerallasma tipi SirinYerlesmesi65 59 04 sm e 170 58 47 q u Olke RusiyaKoolen goluKoolen goluCografiyasiCukot denizinin sahilinden 13 km mesafede Cukot yarimadasinin serqindeki Aynan silsilesinin kenarinda yerlesir En yaxin yasayis menteqesi 44 km mesafede yerlesen Lavrentiya kendidir Golun yaxinligindaki en yuksek noqte Ittivit dagidir 939 m HiodrologiyaGol tektonik menselidir Buradan yalniz bir cay axir Koolenvem cayi Cukot denizinin Uelen laqununa tokulur Gole 20 kicik arx axir ekseriyyeti yayda quruyur Golun suyu cox az midarda olsa da minerallasmisdir Suyu seffafdir Derinlik artdiqca derin mavi bir renge sahib olur Boyuk derinliklerde qara ve mavi renge cevrildiyi bildirilir Fiziki gostericileriGol dik daglarla ehate olunmus derin bir hovzede yerlesir Bununla bele bumeranq sekline malikdir Serq hissesinde genis bir sahil dayaz sulari emele getiren cinqil cimerlik var IqlimiGol hovzesinde iqlim kontinentaldir Kifayet qeder buludsuz ve sakit gunler olur Qisda orta ayliq temperatur 15 9 C ile 18 4 C yayda 3 9 C ile 7 3 C arasinda deyisir Mutleq minimum temperatur 43 C dir Sabit saxtalar oktyabr ayinin son ongunluyunde baslayir ve mayin ilk ongunluyunun sonunda dayam edir Fauna ve floraBitki icmalarinin terkibine ot kol tundra bitkileri daxildir Soyud agaclarinin hundurluyu 3 me catir Buradan Alnus fruticosa novunun Avrasiyada yayilmasinin serq serhedi kecir Golden axan cay vastesi ile bura qizilbaliq siqi Dallia pectoralis se s baliqlar daxil olur Gol ve etrafinda 62 nov qus qeyde alinmisdir Bunlar arasinda yirticilardan yalniz sunqar burada yuva qurur Golun yaxinligindaki memeliler arasinda amerika sunbulqirani qutb tulkusu ve qonur ayi vardir Bezen qutb porsuguna da rast gelinir Cukot folklorundaYerli sakinlerin neql etdiklerine gore golun derinliklerinde bir nece nov boyuk baliq yasayir Onlardan biri neheng bir olcuye sahib olub golun sahibi adlanir Su icmeye gelen vehsi ve ev marallarini yeyir Arxeoloji tapintilarGolun erazisinde yasi 6000 ilden cox olan qedim ovcularin dusergeleri tapilmisdir Burada nize ve ox uclari ikiterefli doseme ve tutma ile qasovlar ve bicaqlar askarlanmisdir IstinadlarBoris Zhulanov Moj surovyj nezhnyj Koolen Uralskij sledopyt 1990 10 str 56 59 Vodno bolotnye ugodya Rossii tom 4 sost A V Andreev 2019 11 08 at the Wayback Machine M Wetlands International 2001 str 145 ISBN 90 5882 986 3