fbpx
Wikipedia

Kerəşenlər

Avqust 04, 2021

Kerəşenlər və ya kryaşenlər (tatar. керәшеннәр, tatar. керәшен татарлары; rus. крещён - xaç suyuna salınan və ya xristian olan) — Volqayanı və Ural bölgələrdə yaşayan tatar xalqının subetnik qrupu.

Kerəşenlər
Ümumi sayı
55,735
Yaşadığı ərazilər
Rusiya 34,882
Qazaxıstan 20 913
Dili

tatar dili

Dini

pravoslav

Qohum xalqlar

Türk xalqları

Tarix

Kerəşenlərin mənşəyi mübahisəlidir. Akademik mənbələrin çoxluqunda onlar tatar xalqının tərkibi hissəsi kimi sayılır. Eyni zamanda onların bəziləri özlərini ayrı xalq kimi sayır.

Etnoqraflar və tarixçilər kerəşenlərin formalaşmasını XVI-XIX əsrlərdə həm könüllü, həm də zor şəkildə baş verən xristianlaşma ilə əlaqəndirir. Kerəşenlərin ilk dalğası Qazan və Həştərxan xanlıqların işğalından az sonraki zor xristianlaşmalar nəticəsində baş verib. Halbuki, onların çoxu sonra İslama geri qayıdıb və beləliklə Xristianlıq o tatarlar arasında kiçik sıçrayış eləyib.

Kerəşenlərin daha davamlı mövcudluğu Rusiya İmperiyasının XVIII əsrdəki törətdiyi məscidlərin məhvi və müsəlmanların əzilməsi ilə bağlıdır. Anna İvanovna hökümranlığı zamanı çox sayda müsəlman zorla xristianlaşdırılıb. Yeni çevirənlər vergilərdən azad olunub, onlara bəzi imtiyazlar və yeni dinlərini öyrənmək üçün vəsaitlər verilib. Dini dəyişən tatarların çoxluğu bunu inanclarına görə yox, maddi və ya siyasi səbəblərə görə eləyib. Onların bir çoxu gizli şəkildə İslama ibadət etməyə davam edirdi. XIX əsrin sonunda artıq bir neçə mini İslama geri qayıdıb.

Xristianlaşmanın ayrı dalağaları kerəşenləri ayrı qruplara bölüb: XVI-XVII əsrlərdə xristianlaşmış qrup (köhnə xristianlaşmış taratlar - rus. старокрещённых татар) və XVIII əsrdə xristianlaşmış (yeni xristianlaşmış tatarlar - rus. новокрещённые татары). Dolayısıyla, beş qrup formalaşıb: Qazan tatar, yelabuj, molkeyevsk, çistopolsk və nağaybəklər.

Mədəniyyət

XVI-XVII əsrlərdə kerəşenlərin təhsil imkanları az idi. Amma, XVIII əsrdə onlara verilən imtiyazlar ilə birlikdə, onlar üçün bir sıra tikilişlər aparılıb. O cümlədən, ilk dini dəyişənlər üçün tatar məktəbi 1863-cü ildə, ilk seminariya isə 1872-ci ildə təsis olunub.

İstinadlar

  1. «История и культура татар-кряшен (XVI—ХХ вв.) Казань. 2017. 960 с.
  2. Института этнологии и антропологии РАН.
  3. Russian Census 2010: Population by ethnicity 2012-04-24 at the Wayback Machine
  4. . 2020-04-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-10.
  5. ↑ Уразманова, Чешко, 2001
  6. Кадырова Г. А.Этнокультурные взаимодействия кряшен с другими народами Волго-Уральского региона : по материалам народного костюма // Культурология традиционных сообществ: Матер. Всероссийск. науч. конфер. молодых ученых / Отв. ред. М.Л. Бережнова. — Омск: ОмГПУ, 2002. — С. 27-30
  7. Никитина, Г. А. (2012). "Кряшены Удмуртии: этнокультурный портрет". Вестник Удмуртского университета. Серия: История и филология. 3 cild. Ижевск: УдГУ. 73–81. (#parameter_ignored)
  8. Татарская энциклопедия: В 5 т., — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2006. — Т. 3., стр. 462.
  9. Татары / Отв. ред. Р. К. Уразманова, С. В. Чешко. — М.: Наука, 2001. — 583 с. — (Народы и культуры)
  10. (PDF). 2016-03-14 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-03.
  12. ↑ Akiner, Shirin (1986). Islamic peoples of the Soviet Union : with an appendix on the non-Muslim Turkic peoples of the Soviet Union : an historical and statistical handbook (2nd). London: KPI. 431–432. ISBN 0-7103-0188-X.
  13. ↑ Bennigsen, Alexandre (1986). Muslims of the Soviet empire : a guide. Wimbush, S. Enders. Bloomington: Indiana University Press. 234. ISBN 0-253-33958-8.
  14. Ислаев Ф. Г. Православные миссионеры в Поволжье. — Казань: Татарское книжное издательство, − 1999.
  15. Татарская энциклопедия: В 5 т., — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2006. — Т. 3., стр. 462.
  16. // Исхаков Д. М. Татарская нация: история и современное развитие. Казань: Магариф, 2002

Avqust 04, 2021
kerəşenlər, kryaşenlər, tatar, керәшеннәр, tatar, керәшен, татарлары, крещён, xaç, suyuna, salınan, xristian, olan, volqayanı, ural, bölgələrdə, yaşayan, tatar, xalqının, subetnik, qrupu, ümumi, sayı55, yaşadığı, ərazilərrusiya, qazaxıstan, dilitatar, dilidini. Keresenler ve ya kryasenler tatar kerәshennәr tatar kerәshen tatarlary rus kreshyon xac suyuna salinan ve ya xristian olan Volqayani ve Ural bolgelerde yasayan tatar xalqinin subetnik qrupu Keresenler Umumi sayi55 735 1 2 Yasadigi erazilerRusiya 34 882 3 Qazaxistan 20 913 4 Dilitatar diliDinipravoslavQohum xalqlarTurk xalqlariTarix RedakteKeresenlerin menseyi mubahiselidir Akademik menbelerin coxluqunda onlar tatar xalqinin terkibi hissesi kimi sayilir 5 6 Eyni zamanda onlarin bezileri ozlerini ayri xalq kimi sayir 7 Etnoqraflar ve tarixciler keresenlerin formalasmasini XVI XIX esrlerde hem konullu hem de zor sekilde bas veren xristianlasma ile elaqendirir 8 9 10 11 Keresenlerin ilk dalgasi Qazan ve Hesterxan xanliqlarin isgalindan az sonraki zor xristianlasmalar neticesinde bas verib Halbuki onlarin coxu sonra Islama geri qayidib ve belelikle Xristianliq o tatarlar arasinda kicik sicrayis eleyib 12 Keresenlerin daha davamli movcudlugu Rusiya Imperiyasinin XVIII esrdeki toretdiyi mescidlerin mehvi ve muselmanlarin ezilmesi ile baglidir Anna Ivanovna hokumranligi zamani cox sayda muselman zorla xristianlasdirilib 13 Yeni cevirenler vergilerden azad olunub onlara bezi imtiyazlar ve yeni dinlerini oyrenmek ucun vesaitler verilib Dini deyisen tatarlarin coxlugu bunu inanclarina gore yox maddi ve ya siyasi sebeblere gore eleyib 12 Onlarin bir coxu gizli sekilde Islama ibadet etmeye davam edirdi 13 XIX esrin sonunda artiq bir nece mini Islama geri qayidib 12 13 Xristianlasmanin ayri dalagalari keresenleri ayri qruplara bolub XVI XVII esrlerde xristianlasmis qrup kohne xristianlasmis taratlar rus starokreshyonnyh tatar 14 ve XVIII esrde xristianlasmis yeni xristianlasmis tatarlar rus novokreshyonnye tatary 5 15 Dolayisiyla bes qrup formalasib Qazan tatar yelabuj molkeyevsk cistopolsk ve nagaybekler 5 16 Medeniyyet RedakteXVI XVII esrlerde keresenlerin tehsil imkanlari az idi Amma XVIII esrde onlara verilen imtiyazlar ile birlikde onlar ucun bir sira tikilisler aparilib O cumleden ilk dini deyisenler ucun tatar mektebi 1863 cu ilde ilk seminariya ise 1872 ci ilde tesis olunub 12 Istinadlar Redakte Istoriya i kultura tatar kryashen XVI HH vv Kazan 2017 960 s Instituta etnologii i antropologii RAN Russian Census 2010 Population by ethnicity Arxivlesdirilib 2012 04 24 at the Wayback Machine Itogi nacionalnoj perepisi naseleniya 2009 goda Nacionalnyj sostav veroispovedanie i vladeniya yazykami v Respublike Kazahstan 2020 04 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 05 10 1 2 3 Urazmanova Cheshko 2001 Kadyrova G A Etnokulturnye vzaimodejstviya kryashen s drugimi narodami Volgo Uralskogo regiona po materialam narodnogo kostyuma Kulturologiya tradicionnyh soobshestv Mater Vserossijsk nauch konfer molodyh uchenyh Otv red M L Berezhnova Omsk OmGPU 2002 S 27 30 Nikitina G A 2012 Kryasheny Udmurtii etnokulturnyj portret Vestnik Udmurtskogo universiteta Seriya Istoriya i filologiya 3 cild Izhevsk UdGU 73 81 parameter ignored Tatarskaya enciklopediya V 5 t Kazan Institut Tatarskoj enciklopedii AN RT 2006 T 3 str 462 Tatary Otv red R K Urazmanova S V Cheshko M Nauka 2001 583 s Narody i kultury Ishakov R R Kult musulmanskih svyatyh v religiozno obryadovoj tradicii tatar kryashen volgo uralya XIX nachalo HH V Istoricheskie filosofskie politicheskie i yuridicheskie nauki kulturologiya i iskusstvovedenie Voprosy teorii i praktiki Tambov Gramota 2015 12 62 v 4 h ch Ch III S 78 81 ISSN 1997 292X PDF 2016 03 14 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 05 03 D M Ishakov Tatarskaya naciya istoriya i sovremennoe razvitie Kazan 2002 1 2 3 4 Akiner Shirin 1986 Islamic peoples of the Soviet Union with an appendix on the non Muslim Turkic peoples of the Soviet Union an historical and statistical handbook 2nd London KPI 431 432 ISBN 0 7103 0188 X 1 2 3 Bennigsen Alexandre 1986 Muslims of the Soviet empire a guide Wimbush S Enders Bloomington Indiana University Press 234 ISBN 0 253 33958 8 Islaev F G Pravoslavnye missionery v Povolzhe Kazan Tatarskoe knizhnoe izdatelstvo 1999 Tatarskaya enciklopediya V 5 t Kazan Institut Tatarskoj enciklopedii AN RT 2006 T 3 str 462 Razdel 2 Kryasheny istoriko etnograficheskij ocherk Ishakov D M Tatarskaya naciya istoriya i sovremennoe razvitie Kazan Magarif 2002Menbe https az wikipedia org w index php title Keresenler amp oldid 5795066, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.