fbpx
Wikipedia

Kerç boğazı

Kerç boğazı (ukr. Керченська протока, krımtat. Керич богъазы, Keriç boğazı) — Boğaz Atlantik okeanın akvatoriyasına daxil olan Azov dənizini Qara dənizlə birləşdirir. Krıma daxil olan Kerç yarımadasını isə Taman yarımadasından ayırır. Boğazın eni 4,5–15 km-ə qədərdir. Ən dərin yeri 18 m, əsas limanı Kerç şəhəridir.

Kerç boğazı
ukr. Керченська протока, krımtat. Керич богъазы, Keriç boğazı, adıge Хы ТІуалэ
Ümumi məlumatlar
Eni 4,5 - 15 km
Ən böyük dərinliyi 18 m
Yerləşməsi
45°18′55″ şm. e. 36°34′06″ ş. u.
Ölkələr
Akvatoriyası
Ayırır Kerç yarımadasını Taman yarımadasından
Kerç boğazı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

XVIII əsrin sinlarından XX əsrə qədər ruslar boğazı Tavriya, Enikal, Kerç-Enikal, Qədim yunanlar boğazı Kimmer Bosforo (q.yun. Βόσπορος Κιμμέριος) adlandırırdılar. Ad isə ərazidə yaşıyan Kimmerlərin adından götürülmüşdür.

Kerç boğazı bir çox balıq növlərinin ovlandığı bölgədir. Balıqçılıq üçün payızın sonlarından başlayaraq bir necə ay əlverişli olur.

Tarixi

Herodotun Tarix əsərində köçərilərin buz bağlamış boğazın üzərindən keçməsi haqqında məlumat verilir. VI əsr b.e.ə. yunanlar boğazın qərb sahillərində Pantikapey şəhərini salırlar (Bosfor çarlığının paytaxtı).

II ərs b.e Meotid gölü üzərində Mitridat ilə barbarlar arasında döyüş baş vermişdir.

XX əsr

 
Kerç boğazı. Enikalski mayakı.
 
Kerç boğazı

1944-cü ilin aprelində boğaz üzərindən körpü tikintisinə başlanmışdır. Körpü 125 aşırımdan ibarət olmaqla, hər aşırım arasında məsafə 27,1 m təşkil etməli idi. Mərkəzi aşırımın eni 110 m təşkil etmişdir. Bu aşırım iri gəmilərin keçidi üçün nəzərdə tululurdu. Tikinti işləri müharibədə ələ keçirilən qənimətlər hesabına həyata keçirilirdi. Bəzi mənbələr bu körpünün planı İkinci Dünya müharibəsindən öncə hazırlanmışdır. Üstəlik körpünün hissələri Almaniyada hazırlanırdı. Körpünün tikintisi zamanı aşırımları buz parçalarından qoruyan qurğular olmadığından Azov dənizindən gələn buz parçaları 1945-ci ilin fevralında aşırımları 30% zədələmişdir. Bundan sonra isə körpü bərpa edilməmişdir.

1953-cü ildə Boğaz üzərindəki körpünün əvəzinə uzunluğu 4,6 km (2,5 mil) olan bərə yolu istifadəyə verilir, Bərə Krım yarımadasını Krosnadar vilayəti ilə (Krım limanı — Qafqaz limanı) birləşdirirdi. Bərə yolunun fəaliyyətini təmin etmək üçün 4 vaqondaşıyan bərə istismara buraxılır: "Zapolyarnıy", "Severnıy", "Yujnıy" və "Vistoçnıy". Sonrada üç avtomobil daşıyan bərə də istifadəyə verilir: "Kerç-1", "Kerç-2" və "Eysk".

1980-ci illərdə dəmiryolunun (bərə) köhnəlməsi ilə əvvəlcə sərnişindaşıma, daha sonra isə yükdaşıma fəaliyyətləri dayandırılır. İqtisadi çətinliklər səbəbindən bərə 15 il yalnız avtomobillərin daşıması üzrə fəaliyyət göstərməli olur. Bu ərəfədə boğaz üzərindən körpü tikintisi layihələri irəli sürülsə də sonradan reallaşdırılmır.

 
Kerç boğazı. Qafqaz limanı, Krım sahillərinə açılan mənzərə

2003-cü ildə iki ölkə arasında boğaz daxilində yerləşən Tuzla adası səbəbindən münaqişə baş verir. Belə ki, Krasnodar vilayətinin rəhbərliyi Tuzla adası ətrafına damba tikməyə başlamışlar. Bəhanə isə Tuzla adasının Taman yarımadasının bir hissəsi olması göstərilirdi. Bu addım Ukranya tərəfindən etirazla qarşılanır. Damba tikintisi isə dayandırılır.

2004-cü ildə Vladimir Putin və Viktor Yanukoviçin başçılığı ilə boğazda bərə istifadəyə verilir. İlkin hədəf isə yükdaşımalar nəzərdə tutulurdu.

2007-ci ilin payızında boğazda güclü fırtınа baş verir, bu zaman bir neçə gəmi batır. Dənizə bir neçə ton mazut dağılır. Bununla da boğazın akvatiriyasına ciddi ziyan dəyir.

XX əsrdə əlaqəni təmin etmək məqsədi ilə bir sıra layihələr irəli sürülmüşdür. 2015-ci ildə boğaz üzərindən tikiləcək körpünün layihəsinin hazırlanması haqqında qərar qəbul edilmişdir. Bu plan 2016-2030-cu illəri əhatə etməlidir.

2010-cu ilin aprelində Ukrayna Prezidenti Viktor Yanukoviç ilə Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedev arasında boğaz üzərindən körpü tikintisinin protokolu imzalanır. Hansı ki hədəf Krasnodar vilayəti Krımla birləşdirməli idi. Rusiya Krımı işğal etdikdən sonra layihə öz aktuallığını itirdi.

1-12 avqust 2014-cü ildə boğaz üzərindən sərnişindaşıma həyata keçirilsə də, 31 avqust tarixindən həyata keçirilən bərə vastəsilə avtomobildaşıma səbəbindən dayandırılır.

İstinadlar

  1. http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00025/73600.htm%7Cзаглавие=Enikalski[ölü keçid] boğazı
  2. Kerç boğazı, Qolovkinski, Nikolay Alekseyeviç
  3. Heradot, IV, 12, 45.
  4. Krım boğazı üzərində körpü. XX əsr Krımın sirləri
  5. B. М. Nadejin «Körpülərin arxitekturası», М.: Strоyizdаt, 1989
  6. . 2012-09-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-20.
  7. Kerç boğazından 50 gəmi təxliyə edilir
  8. . 2008-07-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-13.
  9. Rusiyanın 2030-cı ilə qədər olan nəqliyyat hədəfləri. RF. 22 noyabr 2008 il № 1734-r
  10. «Medvedev və Yanikoviç boğaz üzərindən körpünün tikintisi haqqında razılığa gəlmişlər» // Lenta.ru, 25.04.2010
  11. ИТАР-ТАСС: Cəmiyyəy — Simferopoldan Moskvaya ilk vaqon bərə vastəsi ilə göndərildi
  12. http://crimea.kp.ru/daily/26267.7/3144850/%7Ctitle[ölü keçid] «Moskva – Simferopol» istiqamətində vaqonlar Kerç boğazı vastəsi ilə həyata keçirilməyəcək, 12.08.2014 ,Komsomolskaya pravda

kerç, boğazı, Керченська, протока, krımtat, Керич, богъазы, keriç, boğazı, boğaz, atlantik, okeanın, akvatoriyasına, daxil, olan, azov, dənizini, qara, dənizlə, birləşdirir, krıma, daxil, olan, kerç, yarımadasını, isə, taman, yarımadasından, ayırır, boğazın, q. Kerc bogazi ukr Kerchenska protoka krimtat Kerich bogazy Keric bogazi Bogaz Atlantik okeanin akvatoriyasina daxil olan Azov denizini Qara denizle birlesdirir Krima daxil olan Kerc yarimadasini ise Taman yarimadasindan ayirir Bogazin eni 4 5 15 km e qederdir En derin yeri 18 m esas limani Kerc seheridir Kerc bogaziukr Kerchenska protoka krimtat Kerich bogazy Keric bogazi adige Hy TIualeUmumi melumatlarEni 4 5 15 kmEn boyuk derinliyi 18 mYerlesmesi45 18 55 sm e 36 34 06 s u Olkeler Ukrayna UkraynaRusiya RusiyaAkvatoriyasi Azov denizi Qara denizAyirir Kerc yarimadasini Taman yarimadasindanKerc bogazi Vikianbarda elaqeli mediafayllarXVIII esrin sinlarindan XX esre qeder ruslar bogazi Tavriya Enikal 1 Kerc Enikal Qedim yunanlar bogazi Kimmer Bosforo q yun Bosporos Kimmerios adlandirirdilar Ad ise erazide yasiyan Kimmerlerin adindan goturulmusdur 2 Kerc bogazi bir cox baliq novlerinin ovlandigi bolgedir Baliqciliq ucun payizin sonlarindan baslayaraq bir nece ay elverisli olur Tarixi RedakteHerodotun Tarix eserinde kocerilerin buz baglamis bogazin uzerinden kecmesi haqqinda melumat verilir VI esr b e e yunanlar bogazin qerb sahillerinde Pantikapey seherini salirlar Bosfor carliginin paytaxti 3 II ers b e Meotid golu uzerinde Mitridat ile barbarlar arasinda doyus bas vermisdir XX esr Redakte Kerc bogazi Enikalski mayaki Kerc bogazi 1944 cu ilin aprelinde bogaz uzerinden korpu tikintisine baslanmisdir Korpu 125 asirimdan ibaret olmaqla her asirim arasinda mesafe 27 1 m teskil etmeli idi Merkezi asirimin eni 110 m teskil etmisdir Bu asirim iri gemilerin kecidi ucun nezerde tululurdu Tikinti isleri muharibede ele kecirilen qenimetler hesabina heyata kecirilirdi Bezi menbeler bu korpunun plani Ikinci Dunya muharibesinden once hazirlanmisdir Ustelik korpunun hisseleri Almaniyada hazirlanirdi 4 Korpunun tikintisi zamani asirimlari buz parcalarindan qoruyan qurgular olmadigindan Azov denizinden gelen buz parcalari 1945 ci ilin fevralinda asirimlari 30 zedelemisdir Bundan sonra ise korpu berpa edilmemisdir 5 1953 cu ilde Bogaz uzerindeki korpunun evezine uzunlugu 4 6 km 2 5 mil olan bere yolu istifadeye verilir 6 Bere Krim yarimadasini Krosnadar vilayeti ile Krim limani Qafqaz limani birlesdirirdi Bere yolunun fealiyyetini temin etmek ucun 4 vaqondasiyan bere istismara buraxilir Zapolyarniy Severniy Yujniy ve Vistocniy Sonrada uc avtomobil dasiyan bere de istifadeye verilir Kerc 1 Kerc 2 ve Eysk 1980 ci illerde demiryolunun bere kohnelmesi ile evvelce sernisindasima daha sonra ise yukdasima fealiyyetleri dayandirilir Iqtisadi cetinlikler sebebinden bere 15 il yalniz avtomobillerin dasimasi uzre fealiyyet gostermeli olur Bu erefede bogaz uzerinden korpu tikintisi layiheleri ireli surulse de sonradan reallasdirilmir Kerc bogazi Qafqaz limani Krim sahillerine acilan menzere 2003 cu ilde iki olke arasinda bogaz daxilinde yerlesen Tuzla adasi sebebinden munaqise bas verir Bele ki Krasnodar vilayetinin rehberliyi Tuzla adasi etrafina damba tikmeye baslamislar Behane ise Tuzla adasinin Taman yarimadasinin bir hissesi olmasi gosterilirdi Bu addim Ukranya terefinden etirazla qarsilanir Damba tikintisi ise dayandirilir 2004 cu ilde Vladimir Putin ve Viktor Yanukovicin basciligi ile bogazda bere istifadeye verilir Ilkin hedef ise yukdasimalar nezerde tutulurdu 2007 ci ilin payizinda bogazda guclu firtina bas verir bu zaman bir nece gemi batir Denize bir nece ton mazut dagilir Bununla da bogazin akvatiriyasina ciddi ziyan deyir 7 8 XX esrde elaqeni temin etmek meqsedi ile bir sira layiheler ireli surulmusdur 2015 ci ilde bogaz uzerinden tikilecek korpunun layihesinin hazirlanmasi haqqinda qerar qebul edilmisdir Bu plan 2016 2030 cu illeri ehate etmelidir 9 2010 cu ilin aprelinde Ukrayna Prezidenti Viktor Yanukovic ile Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedev arasinda bogaz uzerinden korpu tikintisinin protokolu imzalanir Hansi ki hedef Krasnodar vilayeti Krimla birlesdirmeli idi 10 Rusiya Krimi isgal etdikden sonra layihe oz aktualligini itirdi 1 12 avqust 2014 cu ilde bogaz uzerinden sernisindasima heyata kecirilse de 31 avqust tarixinden heyata kecirilen bere vastesile avtomobildasima sebebinden dayandirilir 11 12 Istinadlar Redakte http slovari yandex ru dict bse article 00025 73600 htm 7Czaglavie Enikalski olu kecid bogazi Kerc bogazi Qolovkinski Nikolay Alekseyevic Heradot IV 12 45 Krim bogazi uzerinde korpu XX esr Krimin sirleri B M Nadejin Korpulerin arxitekturasi M Stroyizdat 1989 Bereyolunun tarixi 2012 09 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 20 Kerc bogazindan 50 gemi texliye edilir 11 noyabr 2007 il Kerc bogazinda bas veren felaket 2008 07 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 06 13 Rusiyanin 2030 ci ile qeder olan neqliyyat hedefleri RF 22 noyabr 2008 il 1734 r Medvedev ve Yanikovic bogaz uzerinden korpunun tikintisi haqqinda raziliga gelmisler Lenta ru 25 04 2010 ITAR TASS Cemiyyey Simferopoldan Moskvaya ilk vaqon bere vastesi ile gonderildi http crimea kp ru daily 26267 7 3144850 7Ctitle olu kecid Moskva Simferopol istiqametinde vaqonlar Kerc bogazi vastesi ile heyata kecirilmeyecek 12 08 2014 Komsomolskaya pravdaMenbe https az wikipedia org w index php title Kerc bogazi amp oldid 5731497, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.