Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Karyera (ing. Career) — bir şəxsin həyatı boyu keçdiyi peşə və iş yolu, onun əmək fəaliyyəti, təcrübəsi, nailiyyətləri və peşəkar inkişaf trayektoriyasıdır. Karyera yalnız iş yerinin dəyişməsi deyil, eyni zamanda bilik və bacarıqların artımı, vəzifədə yüksəliş və ya peşə sahəsinin dəyişməsi ilə də xarakterizə olunur.
Tərifi
Karyera termini həm geniş, həm də dar mənada istifadə oluna bilər. Geniş mənada bu söz bir insanın ömür boyu keçdiyi bütün əmək və peşə fəaliyyəti prosesini ifadə edir. Dar mənada isə yalnız vəzifə yüksəlişi və ya peşə sahəsindəki uğurlar nəzərdə tutulur. Karyera şəxsin məqsədləri, dəyərləri, maraqları və həyat prioritetləri ilə sıx bağlıdır. Hər bir insanın karyera anlayışı fərqli ola bilər: bəziləri üçün yüksək maaş və status əsasdır, digərləri üçün isə şəxsi məmnuniyyət və ictimai fayda ön planda ola bilər.
Müasir psixologiya və idarəetmə elmi karyera ilə şəxsi həyat arasında balansın vacibliyini vurğulayır. Davamlı peşəkar inkişaf və yüksək vəzifələrə çatmaq üçün şəxsi sağlamlıq, ailə münasibətləri və sosial rifah da nəzərə alınmalıdır. "Work-life balance" (iş-həyat balansı) anlayışı bu baxımdan əhəmiyyətlidir.
Karyera növləri
Karyera müxtəlif istiqamətlərdə inkişaf edə bilər:
- Şaquli karyera – vəzifə pillələri üzrə irəliləmək (məsələn, mütəxəssisdən menecerə qədər yüksəlmək).
- Üfüqi karyera – eyni səviyyədə, lakin fərqli sahələrdə və ya şöbələrdə təcrübə toplamaq.
- Portfel karyera – eyni zamanda bir neçə müxtəlif sahədə fəaliyyət göstərmək (məsələn, müəllimlik və yazıçılıq).
- Seriyalı karyera – bir-birindən fərqli sahələrdə ardıcıl şəkildə fəaliyyət göstərmək (məsələn, mühəndislikdən hüquqa keçid).
- Lateral (sabit) karyera – uzun müddət eyni vəzifədə və ya sahədə qalmaqla ixtisaslaşmaq.
Karyera planlaşdırılması
Karyera planlaşdırılması insanın uzunmüddətli hədəflərini müəyyən etməsi və həmin hədəflərə çatmaq üçün addımlar atması prosesidir. Bu proses aşağıdakı mərhələləri əhatə edir:
- özünü qiymətləndirmə (güclü və zəif tərəflərin analizi)
- hədəflərin müəyyənləşdirilməsi
- peşə sahəsinin və əmək bazarının araşdırılması
- təhsil və inkişaf planı
- karyera yolunda strategiyaların qurulması və icrası
Karyera planlaşdırılması şəxsə məqsədyönlü qərarlar verməyə və potensialını reallaşdırmağa kömək edir.
Karyera inkişafı
Karyera inkişafı — insanın bacarıqlarını, biliklərini və peşəkar təcrübəsini artırmaqla daha yüksək vəzifələrə çatması prosesidir. Bu inkişaf formal (kurslar, təlimlər, ali təhsil) və qeyri-formal (iş yerində təcrübə, mentorluq, şəbəkələşmə) yollarla baş verə bilər.
Modern dövrdə , yumşaq bacarıqlar (ing. soft skills) və uğurlu karyera inkişafı üçün əsas şərtlər sayılır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Ott-Holland, C. J.; Huang, J. L.; Ryan, A. M.; Elizondo, F.; Wadlington, P. L. "Culture and Vocational Interests: The Moderating Role of Collectivism and Gender Egalitarianism". Journal of Counseling Psychology. American Psychological Association. 60 (4). October 2013: 569–581. doi:10.1037/a0033587. PMID 23957771.
- career Arxivləşdirilib 2014-01-10 at the Wayback Machine. dictionary.reference.com. 2012. Retrieved 2019-03-03: "an occupation or profession, especially one requiring special training, followed as one's lifework".
- Tim Tyrell-Smith. "How to Choose a Career That's Best for You". U.S. News & World Report. 2017-09-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-11.
- "How to Create a Successful Career Change Plan". Job Search Land. 30 June 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 June 2018.
- career Arxivləşdirilib 2014-01-11 at the Wayback Machine. The Free Dictionary. 2013. Retrieved 2012-02-10.
- Sullivan, Sherry E.; Baruch, Yehuda. "Advances in Career Theory and Research: A Critical Review and Agenda for Future Exploration". Journal of Management. 35 (6). December 2009: 1542–1571. doi:10.1177/0149206309350082. ISSN 0149-2063.
- Online Etymology Dictionary Arxivləşdirilib 2018-11-09 at the Wayback Machine. Retrieved 2019-03-03. '1530s, "a running (usually at full speed), a course" (especially of the sun, etc., across the sky), from Middle French carriere "road, racecourse" (16c.), from Old Provençal or Italian carriera, from Vulgar Latin *(via) cararia "carriage (road), track for wheeled vehicles," from Latin carrus "chariot".'
- Online Etymology Dictionary Arxivləşdirilib 2018-11-09 at the Wayback Machine. Retrieved 2019-03-03.
- Boening, John, redaktor"MONTHLY REPOSITORY, 8 (1834), 177–189. Not listed in M/H.", The Reception of Classical German Literature in England, 1760–1860, Routledge, 2020-01-31, 252–258, doi:10.4324/9781003011125-39, ISBN , İstifadə tarixi: 2021-09-21
- Baker, Rose M.; Passmore, David Lynn. "Role of Petroleum Refining in the Economy of Elk, Forest, Mckean, & Warren Counties". SSRN Electronic Journal. 2008: 22. doi:10.2139/ssrn.1478612. ISSN 1556-5068.
- "Careers Blueprint". Excellence Gateway. 2014-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-11.
- Hooley, T.; Watts, A. G.; Sultana, R. G.; Neary, S. "The 'blueprint' framework for career management skills: a critical exploration" (PDF). British Journal of Guidance & Counselling. 41 (2). 2013: 117. doi:10.1080/03069885.2012.713908. hdl:10545/334841. 2017-08-09 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-20.
- Hooley, T. "How the internet changed career: framing the relationship between career development and online technologies" (PDF). Journal of the National Institute for Career Education and Counselling. 29. 2012: 3. doi:10.20856/jnicec.2902. 2018-06-16 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-16.
Ədəbiyyat siyahısı
- Основы менеджмента: Учебное пособие. Изд 2-е, дополненное и переработанное / Гольдштейн Г. Я. — Таганрог: Изд-во ТРТУ, 2003. — 250 с.
- Управление персоналом: Учебник / Под ред. Базарова Т. Ю., Еремена Б. Л. — М., 1999.
- Н. П. Беляцкий. Менеджмент: Деловая карьера — Минск: Выш. шк., 2001. — 302 с.: ил.
- Рафел М., Рафел Н. Как завоевать клиента. — СПб: Питер Пресс, 1996. — 352 с. — (Серия «Бизнес без секретов»).
Xarici keçidlər
- United Nations (2002), Handbook on career counseling
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karyera ing Career bir sexsin heyati boyu kecdiyi pese ve is yolu onun emek fealiyyeti tecrubesi nailiyyetleri ve pesekar inkisaf trayektoriyasidir Karyera yalniz is yerinin deyismesi deyil eyni zamanda bilik ve bacariqlarin artimi vezifede yukselis ve ya pese sahesinin deyismesi ile de xarakterize olunur TerifiKaryera termini hem genis hem de dar menada istifade oluna biler Genis menada bu soz bir insanin omur boyu kecdiyi butun emek ve pese fealiyyeti prosesini ifade edir Dar menada ise yalniz vezife yukselisi ve ya pese sahesindeki ugurlar nezerde tutulur Karyera sexsin meqsedleri deyerleri maraqlari ve heyat prioritetleri ile six baglidir Her bir insanin karyera anlayisi ferqli ola biler bezileri ucun yuksek maas ve status esasdir digerleri ucun ise sexsi memnuniyyet ve ictimai fayda on planda ola biler Muasir psixologiya ve idareetme elmi karyera ile sexsi heyat arasinda balansin vacibliyini vurgulayir Davamli pesekar inkisaf ve yuksek vezifelere catmaq ucun sexsi saglamliq aile munasibetleri ve sosial rifah da nezere alinmalidir Work life balance is heyat balansi anlayisi bu baximdan ehemiyyetlidir Karyera novleriKaryera muxtelif istiqametlerde inkisaf ede biler Saquli karyera vezife pilleleri uzre irelilemek meselen mutexessisden menecere qeder yukselmek Ufuqi karyera eyni seviyyede lakin ferqli sahelerde ve ya sobelerde tecrube toplamaq Portfel karyera eyni zamanda bir nece muxtelif sahede fealiyyet gostermek meselen muellimlik ve yaziciliq Seriyali karyera bir birinden ferqli sahelerde ardicil sekilde fealiyyet gostermek meselen muhendislikden huquqa kecid Lateral sabit karyera uzun muddet eyni vezifede ve ya sahede qalmaqla ixtisaslasmaq Karyera planlasdirilmasiKaryera planlasdirilmasi insanin uzunmuddetli hedeflerini mueyyen etmesi ve hemin hedeflere catmaq ucun addimlar atmasi prosesidir Bu proses asagidaki merheleleri ehate edir ozunu qiymetlendirme guclu ve zeif tereflerin analizi hedeflerin mueyyenlesdirilmesi pese sahesinin ve emek bazarinin arasdirilmasi tehsil ve inkisaf plani karyera yolunda strategiyalarin qurulmasi ve icrasi Karyera planlasdirilmasi sexse meqsedyonlu qerarlar vermeye ve potensialini reallasdirmaga komek edir Karyera inkisafiKaryera inkisafi insanin bacariqlarini biliklerini ve pesekar tecrubesini artirmaqla daha yuksek vezifelere catmasi prosesidir Bu inkisaf formal kurslar telimler ali tehsil ve qeyri formal is yerinde tecrube mentorluq sebekelesme yollarla bas vere biler Modern dovrde yumsaq bacariqlar ing soft skills ve ugurlu karyera inkisafi ucun esas sertler sayilir Hemcinin baxIse qebul Mesgulluq Emek bazariIstinadlarOtt Holland C J Huang J L Ryan A M Elizondo F Wadlington P L Culture and Vocational Interests The Moderating Role of Collectivism and Gender Egalitarianism Journal of Counseling Psychology American Psychological Association 60 4 October 2013 569 581 doi 10 1037 a0033587 PMID 23957771 career Arxivlesdirilib 2014 01 10 at the Wayback Machine dictionary reference com 2012 Retrieved 2019 03 03 an occupation or profession especially one requiring special training followed as one s lifework Tim Tyrell Smith How to Choose a Career That s Best for You U S News amp World Report 2017 09 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 09 11 How to Create a Successful Career Change Plan Job Search Land 30 June 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 June 2018 career Arxivlesdirilib 2014 01 11 at the Wayback Machine The Free Dictionary 2013 Retrieved 2012 02 10 Sullivan Sherry E Baruch Yehuda Advances in Career Theory and Research A Critical Review and Agenda for Future Exploration Journal of Management 35 6 December 2009 1542 1571 doi 10 1177 0149206309350082 ISSN 0149 2063 Online Etymology Dictionary Arxivlesdirilib 2018 11 09 at the Wayback Machine Retrieved 2019 03 03 1530s a running usually at full speed a course especially of the sun etc across the sky from Middle French carriere road racecourse 16c from Old Provencal or Italian carriera from Vulgar Latin via cararia carriage road track for wheeled vehicles from Latin carrus chariot Online Etymology Dictionary Arxivlesdirilib 2018 11 09 at the Wayback Machine Retrieved 2019 03 03 Boening John redaktor MONTHLY REPOSITORY 8 1834 177 189 Not listed in M H The Reception of Classical German Literature in England 1760 1860 Routledge 2020 01 31 252 258 doi 10 4324 9781003011125 39 ISBN 9781003011125 Istifade tarixi 2021 09 21 Baker Rose M Passmore David Lynn Role of Petroleum Refining in the Economy of Elk Forest Mckean amp Warren Counties SSRN Electronic Journal 2008 22 doi 10 2139 ssrn 1478612 ISSN 1556 5068 Careers Blueprint Excellence Gateway 2014 07 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 01 11 Hooley T Watts A G Sultana R G Neary S The blueprint framework for career management skills a critical exploration PDF British Journal of Guidance amp Counselling 41 2 2013 117 doi 10 1080 03069885 2012 713908 hdl 10545 334841 2017 08 09 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 20 Hooley T How the internet changed career framing the relationship between career development and online technologies PDF Journal of the National Institute for Career Education and Counselling 29 2012 3 doi 10 20856 jnicec 2902 2018 06 16 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 06 16 Edebiyyat siyahisiOsnovy menedzhmenta Uchebnoe posobie Izd 2 e dopolnennoe i pererabotannoe Goldshtejn G Ya Taganrog Izd vo TRTU 2003 250 s Upravlenie personalom Uchebnik Pod red Bazarova T Yu Eremena B L M 1999 N P Belyackij Menedzhment Delovaya karera Minsk Vysh shk 2001 302 s il Rafel M Rafel N Kak zavoevat klienta SPb Piter Press 1996 352 s Seriya Biznes bez sekretov Xarici kecidlerVikilugetde Karyera movzusuna dair melumatlar var United Nations 2002 Handbook on career counseling