Karl Qustav Emil Mannerheym

Karl Qustav Emil Mannerheym (fin Carl Gustaf Emil Mannerheim; 4 [16] iyun 1867^[…], Askainen^[d], Finlandiya knyazlığı – 27 yanvar 1951(1951-01-27) və ya 28 yanvar 1951(1951-01-28), Lozanna) —finlandiyalı hərbi və dövlət xadimi. İkinci dünya müharibəsi ərzində Finlandiya müdafiə qüvvələrinin baş komandanı, marşal və Finlandiyanın altıncı prezidenti olmuşdur (1944-1946).

Karl Qustav Emil Mannerheym
fin Carl Gustaf Emil Mannerheim
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	4 iyun 1867
Doğum yeri	Askaynen, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi	27 yanvar 1951 (83 yaşında)
Vəfat yeri	Lozanna, İsveçrə
Dəfn yeri	Hitaniemi qəbiristanlığı^[d]
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası  Finlandiya
Təhsili	Nikolayev Süvari Məktəbi^[d]
Hərbi fəaliyyəti
Mənsubiyyəti	Fin
Qoşun növü	Rusiya İmperator Ordusu
Xidmət illəri	1887 - 1917 (Rusiya) 1918 - 1946 (Finlandiya)
Rütbə	General-leytenant (Rusiya) Ordu Marşalı (Finlandiya)
Döyüşlər	Rus-yapon müharibəsi Birinci dünya müharibəsi İkinci Dünya müharibəsi SSRİ-Finlandiya müharibəsi (1941-1944)
Təltifləri
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

İsveç əsilli bir ailədə anadan olmuş Mannerheym 1889-cu ildə Rusiya ordusunda xidmətə başlamışdır. Həmin dövrdə Finlandiya Rusiya İmperiyasının tərkibində yerləşirdi. Rusiya ordusunun tərkibində Birinci dünya müharibəsi və Rus-yapon müharibəsindəki fəal iştirakına görə, general-leytenant rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. 1917-ci ildə Finlandiya müstəqilliyini elan etdikdən sonra öz ölkəsinə qayıtmış və xidmətini burada davam etdirmişdir. Monarxiya tərəfdarı olan Mannerheym Finlandiya vətəndaş müharibəsi zamanı bolşeviklərə qarşı olan Ağ Qaravulların komandanlığını üstlənmiş və almanların da köməyi ilə bolşevikləri məğlub edərək Sovet qoşunlarını ölkədən çıxartdı. 1918-ci ilin dekabrında kral naibi vəzifəsinə təyin olunur və 1919-cu ildə respublika elan olunana qədər bu vəzifədə qalır. 1919-1931-ci illər aralığında könüllü olaraq tibbi və sosial yardım təşkilatlarında çalışır.

1931-ci ildə Milli Müdafiə Şurasının rəhbərliyinə təyin olunan Mannerheym bu vəzifədə xidmət etdiyi səkkiz il ərzində Leninqrad şəhərinin qarşısında yerləşən Karel bərzəxini boydan-boya keçən və SSRİ-dən gələ biləcək hücumların qarşısını almaq üçün planlanan Mannerheym xəttinin hazırlanmasını tamamlamışdır. Lakin, müharibənin sonunda Finlandiya məğlub oldu və 1940-cı ildə olduqca ağır bir sülh sazişi imzalamaq məcburiyyətində qaldı.

Finlandiya 1941-ci ilin yayında tarixi Finlandiya torpaqlarını geri almaq məqsədilə Almaniya ilə birlikdə Sovet İttifaqına qarşı müharibə elan etdi. 1942-ci ilin iyununda marşal rütbəsinə qədər yüksələn Mannerheymin rəhbərliyi altındakı birliklər Sovet Ordusunun üstünlüyü ələ keçirməsi nəticəsində müharibənin əvvəlində ələ keçirdiyi torpaqlardan geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı. 1944-cü ilin avqustunda Finlandiya prezidenti təyin olunmuş və sentyabrda SSRİ ilə sülh müqaviləsi imzalamışdır.

Karl Qustav Mannerheym 4 mart 1946-cı ildə sağlıq problemlərinə görə, prezident vəzifəsindən istefa vermişdir. Həyatının geri qalan hissəsini İsveçrənin Valmost qəsəbəsində davam etdirmiş və 27 yanvar 1951-ci il tarixində Lozannada vəfat etmişdir. O, 4 fevral 1951-ci ildə hərbi mərasimlə Finlandiyanın Helsinki şəhərində dəfn olunmuşdur.

Onun vəfatından 53 il sonra Finlandiyada keçirilən bir sorğu nəticəsində Mannerheym bütün zamanların ən böyük finlandiyalı şəxsiyyəti seçilmişdir. O, uzun müddət müasir Finlandiya dövlətinin qurucusu hesab olunmuşdur.

İstinadlar

1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
2. Encyclopædia Britannica
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>
3. Czech National Authority Database
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P691"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
4. Everyman's Encyclopaedia — Vol. 8. — P. 29.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5417840"></a>
5. Brockhaus Enzyklopädie
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5019"></a>
6. Klinge, Matti. "Mannerheim, Gustaf (1867–1951)". National Biography of Finland. İstifadə tarixi: 21 April 2017.
7. . 30 September 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 August 2007.
8. "Wayback Machine". 30 September 2007.^{[ölü keçid]}
9. "Mannerheimin suku onkin lähtöisin Saksasta".
10. Virkkunen, Sakari (1992). Mannerheimin kääntöpuoli. Helsingissä: Otava.
11. Screen, J. E. O. (2000). Mannerheim : the Finnish years. London: Hurst & Co. səh. 9.
12. Putensen, Dörte (2017). "Der größte Finne aller Zeiten?". Damals (German). No. 5. 72–76.
13. Mannerheim 1954, p. 456.
14. "Historique". Centre hospitalier universitaire vaudois. İstifadə tarixi: 2018-02-24.
15. Suuret suomalaiset at YLE.fi
16. Robert Edwards, White Death: Russia's War on Finland, 1939–40 , Phoenix, an Imprint of The Orion Publishing Group Ltd, (2007), p. 21
17. Oliver Warner, Marshal Mannerheim and the Finns , Weidenfeld & Nicolson, (1967), pp.154 et seq.
18. Binder, David (16 October 1983). "Finland's Heritage on parade". The New York Times. İstifadə tarixi: 17 August 2013.
19. "Field Marshal Mannerheim, THE FATHER OF FINLAND". 15 November 1945. İstifadə tarixi: 17 August 2013.
20. "Finland Country Profile – Timeline". BBC News. 25 September 2012. İstifadə tarixi: 17 August 2013.